„Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu” – motyw „Exegi monumentum” w twórczości Horacego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna sylwetkę twórczą Horacego oraz filozofię prezentowana w jego utworach (stoicyzm, epikureizm),

• zna treść pieśni XXX Horacego,

• zna pojęcia: pieśni, ody, mecenatu

• zna charakterystyczne cechy nurtu epikurejskiego i stoickiego.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• zinterpretować i wyjaśnić cytaty „Exegi monumentum” i „Non omnis moriar”,

• stworzyć graficzną, czytelna notatkę lub notować w formie punktów, tabeli,

• uwzględniać w notatce treści symboliczne,

• posługiwać się językiem w sposób bogaty i różnorodny,

• czytać, rozumieć i wartościować utwór dzięki zdobytym na lekcji informacjom,

• wyodrębnić najważniejsze elementy omawianych dzieł,

• wiązać tradycję starożytną ze współczesnością.

2. Metoda i forma pracy

Heureza, analiza dokumentacyjna, praca z tekstem, elementy wykładu, praca indywidualna i zbiorowa.

3. Środki dydaktyczne

Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Prosi o głośne przeczytanie ody 30 Horacego.

2. Konkretyzacje uczniowskie oraz krótkie, ustne streszczenie tekstu przez jednego z uczniów. Uczniowie zapisują w zeszytach temat lekcji.

3. Nauczyciel przybliża uczniom sylwetkę Horacego, zwraca uwagę na jego bogatą twórczość oraz na zjawisko mecenatu. Szczególnie podkreśla pochodzenie społeczne poety.

b) Faza realizacyjna

1. Wspólnie z nauczycielem uczniowie analizują tekst .Wyjaśniają niezrozumiałe i obce dla nich zwroty, słowa i wyrażenia.

2. Uczniowie zastanawiają się nad znaczeniem cytatu: „Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu”. Zwrot ten odnoszą do poezji. Podają cechy pomnika jako budowli i porównują go do twórczości poetyckiej Horacego.

Pomnik – trwały, niezniszczalny, dla kogoś zasłużonego.

3. Uczniowie wyjaśniają zwrot „Non omnis moriar „odnosząc go do twórczości poety.

„Nie wszystek umrę” czyli: będę sławny, nieśmiertelny, pamiętany przez potomnych, pozostawię po sobie ślad.

4. Uczniowie wyszukują w tekście fragmentu świadczącego o niskim pochodzeniu społecznym poety.

5. Uczniowie zastanawiają się nad głównym przesłaniem tekstu.

Nauczyciel zadaje zespołowi uczniowskiemu pytania:

• Kim jest podmiot liryczny?

• O jakim pomniku mówi?

• Czego symbolem jest pomnik, który buduje podczas swego życia?

• Co zapewni mu nieśmiertelność i pamięć potomnych?

• Co poeta myśli o swojej twórczości?

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie zastanawiają się nad rolą i wagą sztuki w życiu Horacego. Wypowiadają opinie na temat tego, czym dziś jest sztuka i czy warto się jej poświęcić bez reszty.

2. Uczniowie wyszukują w słowniku termin oda, wyróżniają typ ody okolicznościowej i refleksyjnej, wskazują ich cechy. Sporządzają notatkę, wypełniając kartę pracy (załącznik 1).

5. Bibliografia

1. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.

2. Horacy, Pieśni, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2001.

3. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa 1985.

4. Źródło internetowe: http://www.staropolska.pl/tradycja/starozytnosc/Zygmunt_Kubiak_Horacy.html

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Na lekcji uczeń poznaje sylwetkę twórczą Horacego, zastanawia się nad rolą sztuki w życiu poety. Snuje refleksje nad znaczeniem sztuki w życiu współczesnym. Uczy się interpretacji oraz analizy, doskonali umiejętność samodzielnej wypowiedzi.