Wykazanie przepływu wody w łodydze
Przez każdą roślinę stale przepływa woda. Woda wraz z solami mineralnymi przemieszcza się w górę: od korzeni do liści. Ponieważ woda, która jest w liściach, paruje, w komórkach liści jest jej coraz mniej. Gdy straty wody są większe niż jej pobieranie, roślina więdnie.
jakie znasz tkanki roślinne i która z nich odpowiada za przewodzenie wody wraz z solami mineralnymi;
jak zbudowana jest łodyga i jakie są jej funkcje.
Określisz rolę łodygi w transporcie wody w roślinie.
Wykażesz kierunek transportu wody w roślinie.
1. Transport wody w roślinie
Roślina składa się z trzech podstawowych organów: korzenia, łodygiłodygi i liści. Część roślin tworzy także kwiaty i owoce. Potrzebną do życia wodę wraz z solami mineralnymi rośliny czerpią z gleby, dwutlenek węgla z powietrza, a światło – ze Słońca.
Woda zawarta w roślinach wyparowuje do otoczenia przez otwarte aparaty szparkowe obecne w liściach. Ciągła utrata wody powoduje, że konieczne jest stałe jej uzupełnianie. Woda jest pobierana z gleby za pomocą korzeni. Następnie musi zostać przetransportowana do pozostałych części rośliny - tak więc płynie łodygą w górę, aż do liści. Niekiedy przepływ wody odbywa się na bardzo duże odległości, gdyż drzewa mogą osiągać wysokość nawet kilkudziesięciu metrów. Tkanką, w której zachodzi transport wody w roślinie, jest drewnodrewno.
Woda wewnątrz naczyń rośliny może być transportowana nawet na wysokość czterdziestego piętra. Jest tak w przypadku najwyższego drzewa na świecie, sekwoi wieczniezielonej rosnącej w Parku Narodowym w Kalifornii. Drzewo to osiąga imponującą wysokość 116 metrów.
W tkankach przewodzących roślin zachodzi ciągły transport wody i soli mineralnych w górę rośliny. Uszkodzenie wiązek przewodzących łodygi lub korzenia, np. poprzez nacięcie, skutkuje wypływaniem soku roślinnego. Zjawisko to, nazywane „płaczem roślin”, wykorzystywane jest do pozyskiwania soku z drzew, głównie z brzozy i klonu.
2. Kierunek przepływu wody przez roślinę
Przeprowadź doświadczenie dotyczące wykazania przepływu wody w łodydze. Zanotuj wyniki i wnioski. Zweryfikuj hipotezę.
Co będzie potrzebne?
dwie zlewki
woda
barwnik
szklane bagietki
pipety Pasteura
dwie róże
skalpel
Wirtualne laboratorium ukazuje wykazywanie przepływu wody w łodydze. Po kliknięciu przycisku rozpocznij pojawia się stół laboratoryjny z następującymi sprzętami: kwiat róży, bagietki, woda, barwnik, woda destylowana, pipety, łyżeczki, butelka z wodorotlenkiem magnezu m g otwieramy nawias o ha zamykamy nawias dwa, butelka z wodorotlenkiem żelaza trzy ef e otwieramy nawias o ha zamykamy nawias trzy, dwie zlewki, marker, skalpel. W górnym prawym rogu widać przycisk ze znakiem zapytania. Po kliknięciu na niego pojawia się instrukcja. Punkt pierwszy. Podpisz zlewki: „zestaw pierwszy”, „zestaw drugi” i napełnij je do połowy wodą. Punkt drugi. Do zlewki oznaczonej jako „zestaw drugi” dodaj dziesięć kropli tuszu i zamieszaj jej zawartość. Punkt trzeci. Łodygi kwiatów przytnij ukośnie, a następnie ostrożnie natnij łodygi róż na trzech wysokościach (tak aby nacięcia nie były zanurzone w wodzie po umieszczeniu ich w zlewkach). Punkt czwarty. Wstaw jedną różę do czystej wody (zestaw pierwszy), drugą różę wstaw do wody z dodanym barwnikiem (zestaw drugi). Punkt piąty. Obserwuj, czy białe kwiaty róż zmieniają kolor i czy z nacięć wypływa płyn oraz jaką ma on barwę. Róża z zestawu pierwszego zachowała biały kolor płatków z nacięć na łodydze wypływa przezroczysty płyn. U róży z zestawu drugiego płatki róży zrobiły się czarne, a płyn wypływający z nacięć na łodydze również jest czarny.
Niebieskie storczyki to rośliny, które zostały poddane procesowi farbowania.
Słownik
organ rośliny, na którym znajdują się liście, kwiaty i owoce; przewodzi wodę z solami mineralnymi z korzeni do liści i substancje pokarmowe z liści do korzeni; służy do rozmnażania wegetatywnego
martwa tkanka roślinna transportująca wodę wraz z solami mineralnymi, zbudowana z naczyń i cewek
Zadania
Notatnik
Bibliografia
Internetowa encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.encyklopedia.pwn.pl.
Reece J.B. i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021, s. 753–759.