Wykrywanie obecności wybranych składników pokarmowych w produktach spożywczych
Organizm człowieka zbudowany jest ze związków organicznych takich jak białka, cukry i tłuszcze. Do przeprowadzenia wszelkich procesów życiowych niezbędne są także witaminy, sole mineralne i woda. Źródłem tych wszystkich substancji odżywczych jest pokarm: różne produkty spożywcze i potrawy. Zawierają one poszczególne substancje w różnych ilościach. Dlatego tak ważna jest znajomość składu podstawowych produktów spożywczych i takie komponowanie codziennego menu, aby dostarczać organizmowi poszczególnych składników w proporcjach dostosowanych do zapotrzebowania w danym momencie życia.

jak przeprowadza się badania naukowe;
czym jest problem badawczy oraz hipoteza;
czym charakteryzuje się próba kontrolna oraz próba badawcza;
jakie są źródła składników pokarmowych takich jak białka, cukry, tłuszcze, witaminy, sole mineralne i woda oraz jakie mają one znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu;
z jakich składników chemicznych zbudowany jest organizm człowieka;
na czym polega reakcja ksantoproteinowa, reakcja z płynem Lugola oraz odczynnikiem sudan III.
Opiszesz, w jaki sposób należy przeprowadzić doświadczenie wykrywające obecność wybranych składników pokarmowych w produktach spożywczych.
1. Wykrywanie białek, cukrów i tłuszczów w produktach żywnościowych
Substancje pokarmowe takie jak białka, cukry i tłuszcze mogą być wykrywane w produktach spożywczych przy wykorzystaniu odpowiednich reakcji chemicznych.
Do wykrywania białek służy reakcja biuretowareakcja biuretowa i ksantoproteinowaksantoproteinowa.
Do wykrywania skrobi (cukru złożonego) służy płyn Lugolapłyn Lugola.
Do wykrywania tłuszczów służy odczynnik sudan IIIsudan III.
Przeprowadź doświadczenie dotyczące wykrywania obecności wybranych składników pokarmowych w produktach spożywczych. Zaobserwuj przebieg reakcji barwnej z kwasem azotowym(V), płynem Lugola i sudanem III. Zanotuj wyniki i wnioski. Zweryfikuj hipotezę.
Co będzie potrzebne?
płyn Lugola
sudan III
stężony kwas azotowy(V)
jabłko
skrobia ziemniaczana
chleb
olej
masło
białko jaja
twaróg
skalpel
pipety Pasteura
łyżeczka
szkiełka zegarkowe
palnik
łapa
Zapoznaj się z poniższym opisem symulatora, który pozwala na wykrycie substancji pokarmowych w produktach spożywczych. Zwróć uwagę na reakcję barwną z kwasem azotowym pięć, płynem Lugola i sudanem III. Zanotuj wyniki i wnioski. Zweryfikuj hipotezę.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PjMQqrAHe
Wyjaśnij, dlaczego reakcja ksantoproteinowa jest wykonywana pod wyciągiem laboratoryjnym.
Wyjaśnij, dlaczego bułka z masłem i szynką zjedzona na drugie śniadanie jest bogatym źródłem cukrów dla organizmu, mimo że nie jest to posiłek zaliczany do słodyczy.
Słownik
1% roztwór jodu w 2% wodnym roztworze jodku potasu, wykorzystywany do wykrywania skrobi i stosowany jako zewnętrzny środek odkażający (do płukania gardła i pędzlowania skóry) oraz wewnętrznie (w chorobach tarczycy, miażdżycy naczyń)
reakcja stosowana do wykrywania białek; białka w środowisku zasadowym tworzą z jonami miedzi(II) fioletowoczerwone kompleksy
reakcja stosowana do wykrywania białek, polegająca na powstawaniu związków o żółtej barwie w wyniku działania na substancję zawierającą białko stężonym kwasem azotowym(V)
barwnik, który barwi tłuszcze na kolor czerwony
Zadania
Reakcja biuretowa to reakcja charakterystyczna białek. Białka w środowisku zasadowym tworzą z jonami miedzi(II) fioletowoczerwone kompleksy.
Notatnik
Bibliografia
Internetowa encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.encyklopedia.pwn.pl.
Reece J.B. i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.