Wyporność
III etap edukacyjny
Temat: Wyporność.
Treści kształcenia:
Fizyka, 3.9: uczeń wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa.
Informatyka, 6.1: uczeń wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów.
Cele zoperacjonalizowane:
Uczeń:
zna warunki umożliwiające pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa.
wie, co to jest siła wyporu, od czego zależy siła wyporu.
wie, jakie siły działają na ciało zanurzone w cieczy.
zna treść prawa Archimedesa.
zna praktyczne wykorzystanie prawa Archimedesa.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
potrafi doświadczalnie wyznaczyć siłę wyporu.
umie zbadać od czego zależy siła wyporu.
umie obliczyć wartość siły wyporu.
nabywa umiejętności samodzielnej pracy, obserwacji zjawisk fizycznych, stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi na nie.
potrafi zainstalować program użytkowy i znaleźć instrukcje dotyczące jego obsługi.
Etapy lekcji | Przedmiot nauczania | Kompetencje kluczowe | Przebieg zajęć | Środki dydaktyczne | Metody nauczania | Formy pracy |
Etap wstępny | Fizyka | Porozumiewanie się w języku ojczystym; myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się | Pogadanka na temat obserwacji i doświadczeń uczniów z życia codziennego dotyczących zachowania się ciał wykonanych z różnych materiałów, wrzucanych do wody. Nauczyciel prosi uczniów, aby odpowiedzieli na kilka pytań, moderuje krótką dyskusję: - Co już wiecie na temat porównania łatwości pływania w: jeziorze, Morzu Bałtyckim, Morzu Czarnym? - W którym morzu pływa się najłatwiej i dlaczego? Nauczyciel pyta uczniów, czy stal tonie w wodzie. Następnie wykonuje krótki pokaz: w szklanym naczyniu znajduje się woda. Nauczyciel umieszcza żyletkę na tafli wody. Pyta uczniów, dlaczego żyletka nie tonie. Dyskusja. Nauczyciel zanurza w naczyniu większy przedmiot metalowy (np. nieduże kowadło) i demonstruje podniesienie się poziomu wody. | Dyskusja, naczynie z wodą, żyletka, metalowy przedmiot do zanurzenia w wodzie (np. nieduże kowadło) | Problemowa: aktywizująca, eksponująca: pokaz połączony z przeżyciem | Zbiorowa, jednolita |
Etap realizacji | Fizyka | Porozumiewanie się w języku ojczystym; myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się | Przypomnienie wiadomości na temat: - podstaw kinetyczno – molekularnej budowy cieczy; - przypomnienie wiadomości o masie i gęstości (wzór na gęstość), - przypomnienie wiadomości dotyczących obliczania ciężaru ciała, gdy znana jest jego masa (wzór na ciężar ciała), - przypomnienie wiadomości dotyczących sił wyporu. | Notatki z poprzednich zajęć | Podająca: wykład informacyjny | Zbiorowa, jednolita |
Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się | Nauczyciel z pomocą ucznia uruchamia komputer oraz rzutnik multimedialny, wgrywa do komputera film z pamięci typy Flash, uruchamia program odtwarzający filmy, odtwarza cały film przedstawiający kilka doświadczeń związanych z prawem Archimedesa. Po zakończonej projekcji nauczyciel moderuje krótką dyskusję na temat obejrzanego materiału, zadając pytania zmierzające do wyjaśnienia poznanych zjawisk fizycznych oraz warunków, jakie muszą być spełnione, aby miały one miejsce. Zadaje m.in. takie pytanie: - Dlaczego ciała stałe, mające większą gęstość od wody mogą pływać? - Czy obejrzane doświadczenie z wyznaczaniem siły wyporu dałoby taki sam wynik, gdyby zamiast wody użyć innej cieczy, np. mleka? | Film „Dlaczego statki nie toną?” | Podająca: film | Zbiorowa, jednolita | |
Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się | Nauczyciel z pomocą ucznia uruchamia komputer oraz rzutnik multimedialny, wgrywa do komputera film z pamięci typy Flash, uruchamia program odtwarzający filmy, odtwarza cały film przedstawiający praktyczne zastosowania prawa Archimedesa. Po zakończonej projekcji nauczyciel moderuje krótką dyskusję na temat obejrzanego materiału, zadając pytania zmierzające do wyjaśnienia poznanych zjawisk fizycznych oraz warunków, jakie muszą być spełnione, aby miały one miejsce. Zdaje m.in. takie pytanie: - Dlaczego statki podwodne potrafią się zanurzyć, a jednak nie toną? - Czy prawo Archimedesa obowiązuje także w gazach? | Film „Wanna Archimedesa” | Podająca: film | Zbiorowa, jednolita | |
Etap końcowy | Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się | Podsumowanie lekcji. Nauczyciel podsumowuje poznane prawo Archimedesa. Mówi ono, że na każde ciało zanurzone w cieczy działa zwrócona do góry siła wyporu Fw o wartości równej wartości ciężaru cieczy wypartej przez to ciało. Fw = Fc = rhoc g V gdzie: rhoc – to gęstość cieczy, V – objętość ciała lub jego zanurzonej części. Prawo Archimedesa stosuje się także do ciał zanurzonych w gazie. | Podająca: pogadanka | Zbiorowa, jednolita |