Wypowiedzenie, zdanie, równoważnik zdania, czyli w jaki sposób budujemy swoje wypowiedzi

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna i rozumie pojęcie wypowiedzenia,

• wie, co to jest równoważnik zdania,

• wie, co to jest zdanie,

• zna podział wypowiedzeń ze względu na cel.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• odróżnić równoważnik zdania od zdania,

• określać rodzaje zdań,

• tworzyć zdania rozwinięte i nierozwinięte,

• zamieniać zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie,

• posługiwać się zdaniem i równoważnikiem zdania.

2. Metoda i forma pracy

Podająca, ćwiczenia utrwalające, praca samodzielna.

3. Środki dydaktyczne

Zeszyt ćwiczeń, ćwiczenia przygotowane przez nauczyciela.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel wprowadza w temat lekcji, przypomina i uściśla podstawowe pojęcia.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia. Uczniowie wykonują ćwiczenia utrwalające.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań, tłumaczy niejasności, weryfikuje wnioski.

5. Bibliografia

1. Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Zeszyt ćwiczeń do klasy 6, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000.

2. Malczewski J., Szkolny słownik nauki o języku, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1991.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Zadanie 1. Poniższe zdania zamień na równoważniki zdań.

1. Wczoraj padał deszcz. ...........................................................................................

2. Wreszcie nastała cisza. ...........................................................................................

3. Przyjmuję od 15.00. ...........................................................................................

4. Co będzie na obiad? ...........................................................................................

5. Biegnij do przodu. ...........................................................................................

Zadanie 2. W podanych niżej zdaniach uzupełnij luki tak, aby powstały zdania rozwinięte (zastosuj wyrazy z ramki w odpowiedniej formie), a następnie dopisz zakończenie tak, żeby powstały zdania złożone.

1. .................................. poszedłbym z tobą do ..................................................., ale .......................................................................................................................................... .

2. ................................... tata kupił ....................... samochód, ponieważ .......................................................................................................................................... .

3. .................................................... bawiłem się ......................................................... , gdy .......................................................................................................................................... .

4. Kiedy ..................................... dostanę się ........................................., .......................................................................................................................................... .

5. ........................................................... zaczynają się ferie ................................., więc .......................................................................................................................................... .

Zadanie 3. Określ rodzaje poniższych zdań. Zwróć uwagę na zastosowane znaki interpunkcyjne.

Przeczytaj wreszcie tę książkę! .................................................................................

Co sądzisz o tej wystawie? .................................................................................

Agata ma nowego psa. .................................................................................

Koniecznie musisz to zobaczyć! .................................................................................

Ewa znowu się rozchorowała. .................................................................................

Natychmiast tu posprzątajcie! .................................................................................

Co robiłaś wczoraj wieczorem? .................................................................................

Nie wiedziałem, że już tak późno! ................................................................................

Wnioski:

Ze względu na cel wypowiedzi i jej zabarwienie uczuciowe zdania dzielimy na:

• oznajmujące,

• pytające,

• wykrzyknikowe,

• rozkazujące.

Zadanie 4. W poniższym dialogu, tam gdzie to możliwe, zamień równoważniki zdań na zdania.

• Hej! Co słychać?

• W porządku! Dokąd to?

• Do domu. Jutro mamy klasówkę.

• Z matmy?

• Niestety... W ogóle tego nie rozumiem.

• Może pomóc? Jestem w tym niezły.

• Chętnie! Ale jak u ciebie z czasem?

• Mogę wpaść do ciebie za dwie godziny. Zgoda?

• Super! Ratujesz mi życie!

• Żaden problem. Na razie!

• Do zobaczenia!

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

• ..............................................................................................................

b) Zadanie domowe

Wykonaj 4 wybrane przez siebie zadania w zeszycie ćwiczeń, strony 90 – 94. [Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat. Zeszyt ćwiczeń do klasy 6, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000].

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak