Obraz przedstawia portrety kompozytorów. Tło obrazu jest szare. Portrety umieszczone są w rombach. Z lewej strony widać portrety takich kompozytorów jak Joseph Haydn [czytaj: josef hajdn] - mężczyzna w średnim wieku uwieczniony z półprofilu, o gładkiej cerze i spokojnym wyrazie twarzy. Na jego głowie znajduje się siwa peruka., Claude Debussy [czytaj: klod debusi] - kompozytor został sfotografowany z półprofilu - ma on krótkie włosy zaczesane na lewą stronę, oraz bujny zarost - brodę oraz wąsy. Ubrany jest w białą koszulę, czarny frak oraz czarną muchę. , Jan Sebastian Bach - kompozytor również został przedstawiony z półprofilu - ma owalną twarz, oraz zmarszczki mimiczne, ze spokojem spogląda na widza. Na jego głowie umieszczona jest siwa lokowana peruka., Orlando di Lasso - jego postać również została przedstawiona z półprofilu - kompozytor ma kwadratową twarz, jest łysy, posiada bujne wąsy oraz spiczastą bródkę. Ubrany jest ciemne szary zdobione jasnym materiałem., Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart] - kompozytor został uwieczniony en face [czytaj: en fes] - czyli, że spogląda się na wprost widza. Kompozytor został przedstawiony jako młody mężczyzna o spokojnym spojrzeniu i zaciśniętych ustach. Na jego głowie - siwa peruka. Ostatnim z kompozytorów umieszczonych z lewej strony ilustracji jest Arnold Schoenberg [czytaj: arnold szynberg], którego czarno‑biały portret został wykonany aparatem fotograficznym. Jest on mężczyzną w podeszłym wieku, jest szeroko uśmiechnięty, na jego twarzy widoczne są zmarszczki, a na głowie łysina (włosy ma tylko po bokach głowy). Na dole w centrum ilustracji umieszczony jest portret Givoanni Battisty Pergolesiego [czytaj: dżjowani batisty peroglesiego], który został przedstawiony z prawego półprofilu jako młody mężczyzna o gładkiej cerze i spokojnym wyrazie twarzy. Na jego głowie znajduje się ciemna peruka. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę oraz kamizelkę w kolorze złotym. Po prawej stronie umieszczono portrety takich kompozytorów jak: Ludwig van Beethoven [czytqaj: ludwik wan betowen] - kompozytor został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku o bujnej siwowłosej fryzurze ułożonej w tak zwany artystyczny nieład - jest rozczochrany, na jego twarzy delikatny zarost, mężczyzna spokojnie spogląda w prawą stronę. , Giovanni Pierluigi da Palestrina [czytaj: dżiowani pierluidżi da palestrina] - kompozytor został uwieczniony jako mężczyzna w podeszłym wieku o siwych włosach oraz siwym zaroście (broda oraz wąsy). Na jego twarzy nie widać emocji - spogląda spokojnie na widza. Kolejnym z kompozytorów jest Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], który został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku o długich rudych włosach. Twarz kompozytora jest blada, jako jedyny został uwieczniony z profilu. Ubrany jest w czarny frak oraz białą koszulę. Ostatnim z kompozytorów jest François Couperin Le Grand [czytaj: fransua kuperę la grą], który uwieczniony został jako mężczyzna w średnim wieku o spokojnym spojrzeniu, ubrany w białą koszulę. Na jego głowie peruka z lokowanymi włosami.
Obraz przedstawia portrety kompozytorów. Tło obrazu jest szare. Portrety umieszczone są w rombach. Z lewej strony widać portrety takich kompozytorów jak Joseph Haydn [czytaj: josef hajdn] - mężczyzna w średnim wieku uwieczniony z półprofilu, o gładkiej cerze i spokojnym wyrazie twarzy. Na jego głowie znajduje się siwa peruka., Claude Debussy [czytaj: klod debusi] - kompozytor został sfotografowany z półprofilu - ma on krótkie włosy zaczesane na lewą stronę, oraz bujny zarost - brodę oraz wąsy. Ubrany jest w białą koszulę, czarny frak oraz czarną muchę. , Jan Sebastian Bach - kompozytor również został przedstawiony z półprofilu - ma owalną twarz, oraz zmarszczki mimiczne, ze spokojem spogląda na widza. Na jego głowie umieszczona jest siwa lokowana peruka., Orlando di Lasso - jego postać również została przedstawiona z półprofilu - kompozytor ma kwadratową twarz, jest łysy, posiada bujne wąsy oraz spiczastą bródkę. Ubrany jest ciemne szary zdobione jasnym materiałem., Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart] - kompozytor został uwieczniony en face [czytaj: en fes] - czyli, że spogląda się na wprost widza. Kompozytor został przedstawiony jako młody mężczyzna o spokojnym spojrzeniu i zaciśniętych ustach. Na jego głowie - siwa peruka. Ostatnim z kompozytorów umieszczonych z lewej strony ilustracji jest Arnold Schoenberg [czytaj: arnold szynberg], którego czarno‑biały portret został wykonany aparatem fotograficznym. Jest on mężczyzną w podeszłym wieku, jest szeroko uśmiechnięty, na jego twarzy widoczne są zmarszczki, a na głowie łysina (włosy ma tylko po bokach głowy). Na dole w centrum ilustracji umieszczony jest portret Givoanni Battisty Pergolesiego [czytaj: dżjowani batisty peroglesiego], który został przedstawiony z prawego półprofilu jako młody mężczyzna o gładkiej cerze i spokojnym wyrazie twarzy. Na jego głowie znajduje się ciemna peruka. Kompozytor ubrany jest w białą koszulę oraz kamizelkę w kolorze złotym. Po prawej stronie umieszczono portrety takich kompozytorów jak: Ludwig van Beethoven [czytqaj: ludwik wan betowen] - kompozytor został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku o bujnej siwowłosej fryzurze ułożonej w tak zwany artystyczny nieład - jest rozczochrany, na jego twarzy delikatny zarost, mężczyzna spokojnie spogląda w prawą stronę. , Giovanni Pierluigi da Palestrina [czytaj: dżiowani pierluidżi da palestrina] - kompozytor został uwieczniony jako mężczyzna w podeszłym wieku o siwych włosach oraz siwym zaroście (broda oraz wąsy). Na jego twarzy nie widać emocji - spogląda spokojnie na widza. Kolejnym z kompozytorów jest Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], który został przedstawiony jako mężczyzna w średnim wieku o długich rudych włosach. Twarz kompozytora jest blada, jako jedyny został uwieczniony z profilu. Ubrany jest w czarny frak oraz białą koszulę. Ostatnim z kompozytorów jest François Couperin Le Grand [czytaj: fransua kuperę la grą], który uwieczniony został jako mężczyzna w średnim wieku o spokojnym spojrzeniu, ubrany w białą koszulę. Na jego głowie peruka z lokowanymi włosami.
Z muzyką przez wieki
Kompozytorzy na przestrzeni wieków, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kompozytorzy na przestrzeni wieków, Ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
ClaudeDebussy [czytaj: klod debusi]
Muzyka zaczyna się tam, gdzie słowo jest bezsilne – nie potrafi oddać wyrazu; muzyka jest tworzona dla niewyrażalnego
cyt8 Źródło: ClaudeDebussy [czytaj: klod debusi], dostępny w internecie: https://quotepark.com/pl/cytaty/445795-claude-debussy-muzyka-zaczyna-sie-tam-gdzie-slowo-jest-bezsilne/ [dostęp 1.12.2022].
Nie wiemy, kiedy powstała muzyka. Jednak możemy się domyślać, że pojawiła się wraz z człowiekiem rozumnym – homo sapiens. Od wieków muzyka pełni w życiu ludzi nie tylko funkcję estetyczną, ale również komunikacyjną. Wyraża to, czego nie da się wyrazić słowami.
Muzyka rozwijała się i zmieniała na przestrzeni wieków. Kompozytorzy wymyślali coraz to nowsze style i formy muzyczne. W celu ich usystematyzowania, historia muzyki została podzielona na siedem epok.
Nauczysz się
przedstawiać fakty z historii muzyki;
rozpoznawać muzykę charakterystyczną dla konkretnej epoki;
wymieniać nazwiska najważniejszych kompozytorów i ich twórczość;
stosować terminologii związanej z muzyką i jej rozwojem.
Starożytność (V w. p.n.e. – V w. n.e.)
Muzyka rozwijała się we wszystkich starożytnych kulturach – w Grecji, Rzymie, Egipcie, Mezopotamii czy Chinach. Wszędzie pełniła bardzo istotną rolę. Była nieodłącznym elementem ważnych uroczystości, takich jak koronowanie władców lub pogrzeby. Pełniła również funkcję rozrywkową.
W starożytnej Grecji muzyka była podstawą wielu mitów i legend. Z czasów greckich wywodzi się większość określeń związanych z teatrem i muzyką, na przykład orkiestra, scena, rytm, harmonia, chór. Sztuka starożytnej Grecji była sztuką synkretycznąSynkretyzmsynkretyczną - muzyka łączona była z tańcem, poezją lub pantomimą. Ponadto Grecy wierzyli w ogromny wpływ muzyki na ludzką duszę – teoria etosuEtosetosu.
Do najpopularniejszych starożytnych instrumentów należały:
AulosAulosAulos – instrument składający się z dwóch piszczałek, na których grano jednocześnie. Jedna z nich była odpowiedzialna za niskie dźwięki, stanowiące podstawę harmoniczną. Na drugiej natomiast grano melodię;
SistrumSistrumSistrum – grzechotka wykonana z brązu;
LiraLiraLira – instrument strunowy (jedną z jej odmian była kitara);
Fletnia PanaFletnia PanaFletnia Pana – drewniane piszczałki ułożone w jednym lub dwóch rzędach.
Aulos
R17M442qrNOx5
Obraz przedstawia nagiego mężczyznę, który w ustach trzyma instrument muzyczny aulos. Tło obrazu jest czarne. Mężczyzna ma krótkie, czarne włosy. Na głowie nosi opaskę. Instrument składa się z dwóch teleskopowych rurek, które mężczyzna trzyma obiema rękami.
Malarz Euaion, „Młody mężczyzna grający na aulosie”, fragment malarstwa czerwonofigurowego z greckiego naczynia, 460‑450 r. p.n.e., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna; fotografia: Jastrow
Źródło: Euaion, Jastrow, Młody mężczyzna grający na aulosie, fragment malarstwa czerwonofigurowego z greckiego naczynia, Malarstwo czerwonofigurowe, Luwr, Paryż, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Banquet_Euaion_Louvre_G467_n2.jpg [dostęp 7.02.2022], domena publiczna.
R1VTFOkVyNIA7
Melodia starogrecka zagrana na aulosie w wykonaniu Stefana Hagela. Utwór trwający 1 minutę i 42 sekundy. Utwór został wykonany na aulosie, wywodzącym się ze starożytnej Grecji instrumencie dętym. Kompozycja ma dość szybkie tempo i nieco nietypowe, antyczne brzmienie. Nastrój utworu jest nieco nostalgiczny, przywodzący na myśl czasy starożytności oraz greckie polis.
Melodia starogrecka zagrana na aulosie w wykonaniu Stefana Hagela. Utwór trwający 1 minutę i 42 sekundy. Utwór został wykonany na aulosie, wywodzącym się ze starożytnej Grecji instrumencie dętym. Kompozycja ma dość szybkie tempo i nieco nietypowe, antyczne brzmienie. Nastrój utworu jest nieco nostalgiczny, przywodzący na myśl czasy starożytności oraz greckie polis.
Melodia starogrecka zagrana na aulosie, wykonanie Stefan Hagel, oeaw.ac.at, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Stefan Hagel, Melodia starogrecka zagrana na aulosie, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Melodia starogrecka zagrana na aulosie, wykonanie Stefan Hagel, oeaw.ac.at, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Stefan Hagel, Melodia starogrecka zagrana na aulosie, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Melodia starogrecka zagrana na aulosie w wykonaniu Stefana Hagela. Utwór trwający 1 minutę i 42 sekundy. Utwór został wykonany na aulosie, wywodzącym się ze starożytnej Grecji instrumencie dętym. Kompozycja ma dość szybkie tempo i nieco nietypowe, antyczne brzmienie. Nastrój utworu jest nieco nostalgiczny, przywodzący na myśl czasy starożytności oraz greckie polis.
Sistrum
RAXSTGLK2lvQa
Na obrazie widoczny jest instrument o nazwie sistrum łukowe. Jest ono wykonane z brązu. Górna część instrumentu ma kształt bramy, przez które na różnych wysokościach przełożone są trzy metalowe pręty zagięte na obu końcach.
Sistrum łukowe z epoki rzymskiej wykonane z brązu, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0; fotografia: Lalupa
Źródło: Lalupa, Sistrum łukowe z epoki rzymskiej wykonane z brązu, Fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mostra_Olearie_-_sistro_1010384.JPG [dostęp 7.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R6Y6zgDrP5HuW
Dźwięk instrumentu Sistrum. Fragment trwający 11 sekund. Pochodzący ze starożytnego Egiptu instrument ma bardzo ostry, przenikliwy dźwięk, wynikający z uderzeń metalowych prętów o pałąk.
Dźwięk instrumentu Sistrum. Fragment trwający 11 sekund. Pochodzący ze starożytnego Egiptu instrument ma bardzo ostry, przenikliwy dźwięk, wynikający z uderzeń metalowych prętów o pałąk.
Dźwięk instrumentu Sistrum, instrumentsoftheworld.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: http://www.instrumentsoftheworld.com/instrument/162-Sistrum.html, Dźwięk instrumentu Sistrum, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Dźwięk instrumentu Sistrum, instrumentsoftheworld.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: http://www.instrumentsoftheworld.com/instrument/162-Sistrum.html, Dźwięk instrumentu Sistrum, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Dźwięk instrumentu Sistrum. Fragment trwający 11 sekund. Pochodzący ze starożytnego Egiptu instrument ma bardzo ostry, przenikliwy dźwięk, wynikający z uderzeń metalowych prętów o pałąk.
Lira
R1MrYw7w5GbAa
Obraz przedstawia dwie kobiety. Jedna z nich siedzi na zdobionym drewnianym krześle, a druga stoi za krzesłem. Kobieta na krześle ubrana jest w czarną suknię oraz jasny, kremowy płaszcz. W rękach trzyma pozłacany instrument – kitar. Kobieta posiada biżuterię w postaci dwóch złotych kolczyków oraz złotej opaski na włosy. Kobieta za krzesłem ubrana jest w czarną suknię oraz posiada podobną mniej widoczną nie pozłacaną biżuterię. Ściana pokoju, w którym znajdują się kobiety, ma czerwony, wyblakły kolor.
„Siedząca kobieta grająca na kitarze”, 40 - 30 r. p.n.e., Willa Fanniusza Synistora, Boscoreale, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna; fotografia: Ranvelg
Źródło: Ranvelg, Siedząca kobieta grająca na kitarze, Fresk, Willa Fanniusza Synistora, Boscoreale, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Boscoreale_fresco_woman_kithara.jpg [dostęp 7.02.2022], domena publiczna.
R10XvnJgYabHL
Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym w wykonaniu zespołu Petros Tabouris Ensemble. Fragment trwający 22 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na starożytny instrument strunowy (podobny do cytry) wraz z akompaniamentem zespołu. Utwór ma zdecydowanie antyczny, ludowy charakter oraz nostalgiczne, melancholijne brzmienie przywodzące na myśl starożytną Grecję i jest wykonywany w szybkim tempie.
Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym w wykonaniu zespołu Petros Tabouris Ensemble. Fragment trwający 22 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na starożytny instrument strunowy (podobny do cytry) wraz z akompaniamentem zespołu. Utwór ma zdecydowanie antyczny, ludowy charakter oraz nostalgiczne, melancholijne brzmienie przywodzące na myśl starożytną Grecję i jest wykonywany w szybkim tempie.
Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym (fragment), wykonanie Petros Tabouris Ensemble, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Petros Tabouris Ensemble, Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym (fragment), wykonanie Petros Tabouris Ensemble, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Petros Tabouris Ensemble, Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Etiuda „Dorios Harmonia” w systemie molowym w wykonaniu zespołu Petros Tabouris Ensemble. Fragment trwający 22 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na starożytny instrument strunowy (podobny do cytry) wraz z akompaniamentem zespołu. Utwór ma zdecydowanie antyczny, ludowy charakter oraz nostalgiczne, melancholijne brzmienie przywodzące na myśl starożytną Grecję i jest wykonywany w szybkim tempie.
Fletnia Pana
RyWEMtDMR9eeU
Na obrazie widoczny jest instrument fletnia pana. Instrument składa się z 24 piszczałek. Piszczałka po lewej stronie jest najmniejsza, a każda następna po niej piszczałka jest od siebie coraz większa. Piszczałki połączone są poprzez dwie rozpołowione piszczałki oraz sznurek.
Fletnia Pana z poł. XIX wieku, rodzina Brambilla, Bernareggio, Muzeum Instrumentów Muzycznych Castello Sforzesco, Mediolan, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0, fotografia: Phyrexian
Źródło: Phyrexian, Fletnia Pana z poł. XIX wieku, Fotografia, Castello Sforzesco, Mediolan, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Milano_-_Castello_Sforzesco_0232.JPG [dostęp 8.02.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
Ra4TwI6UXUT4P
Przykładowa melodia zagrana na Fletni Pana w wykonaniu Carlosa Carty. Fragment trwający 40 sekund. Fletnia Pana ma dość delikatne, ciepłe brzmienie, które nadaje utworowi podobnego nastroju; kompozycja ma dość ludowy, ciepły i pogodny, nieco antyczny charakter oraz jest wykonywana w średnio szybkim tempie.
Przykładowa melodia zagrana na Fletni Pana w wykonaniu Carlosa Carty. Fragment trwający 40 sekund. Fletnia Pana ma dość delikatne, ciepłe brzmienie, które nadaje utworowi podobnego nastroju; kompozycja ma dość ludowy, ciepły i pogodny, nieco antyczny charakter oraz jest wykonywana w średnio szybkim tempie.
Przykładowa melodia zagrana na Fletni Pana, wykonawca: Carlos Carty, freesound.org, CC BY 3.0
Źródło: Carlos Carta, Przykładowa melodia odegrana na Fletni Pana, mp3, licencja: CC BY 3.0. https://freesound.org/people/CarlosCarty/sounds/444233/.
Przykładowa melodia zagrana na Fletni Pana, wykonawca: Carlos Carty, freesound.org, CC BY 3.0
Źródło: Carlos Carta, Przykładowa melodia odegrana na Fletni Pana, mp3, licencja: CC BY 3.0. https://freesound.org/people/CarlosCarty/sounds/444233/.
Przykładowa melodia zagrana na Fletni Pana w wykonaniu Carlosa Carty. Fragment trwający 40 sekund. Fletnia Pana ma dość delikatne, ciepłe brzmienie, które nadaje utworowi podobnego nastroju; kompozycja ma dość ludowy, ciepły i pogodny, nieco antyczny charakter oraz jest wykonywana w średnio szybkim tempie.
Średniowiecze (476 r. – 1453 r.)
Muzyka z czasów średniowiecza miała przede wszystkim charakter religijny. Początkowo dominowała muzyka jednogłosowa, wykonywana a cappellaA cappellaa cappella [czytaj: a kapella], czyli bez akompaniamentu instrumentów. Utwory śpiewane były jedynie przez mężczyzn. Jednogłosowość polegała na wykorzystaniu tylko jednej linii melodycznej, która mogła być wykonywana jednocześnie przez wiele osób. Charakterystycznym typem śpiewu był chorał gregoriańskiChorał gregoriańskichorał gregoriański, tworzony wyłącznie w języku łacińskim.
Polecenie 1
Opisz krótko muzykę średniowiecza i wypisz jej dwie cechy charakterystyczne. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RKXmjDlZV7dT8
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Wysłuchaj utworu, a następnie wypisz jego cechy charakterystyczne. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RUhEzW8JSh7RP
Utwór „Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna” w wykonaniu chóru Schola Cantorum Gymevensis [czytaj: schola kantorum gymewensis]. Fragment trwający 38 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niezbyt szybkim tempie. Utwór ma dostojne, majestatyczne brzmienie i pogodny charakter.
Utwór „Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna” w wykonaniu chóru Schola Cantorum Gymevensis [czytaj: schola kantorum gymewensis]. Fragment trwający 38 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niezbyt szybkim tempie. Utwór ma dostojne, majestatyczne brzmienie i pogodny charakter.
„Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna”, w wykonaniu Schola Cantorum Gymevensis [czytaj: schola kantorum gymewensis], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Schola Cantorum Gymevensis, „Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna”, licencja: CC BY 3.0.
„Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna”, w wykonaniu Schola Cantorum Gymevensis [czytaj: schola kantorum gymewensis], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Schola Cantorum Gymevensis, „Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna”, licencja: CC BY 3.0.
Utwór „Salve Regina [czytaj: salwe regina] – Witaj królowo, antyfona żałobna” w wykonaniu chóru Schola Cantorum Gymevensis [czytaj: schola kantorum gymewensis]. Fragment trwający 38 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niezbyt szybkim tempie. Utwór ma dostojne, majestatyczne brzmienie i pogodny charakter.
R1euvyPdPsyWI
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Autorzy dzieł z epoki średniowiecza nie podawali swoich nazwisk. Znane nam utwory są w większości anonimowe, gdyż komponowane były na chwałę Boga, a nie dla sławy. Ponadto muzyka nie była wówczas uważana za sztukę, ale za naukę.
W średniowieczu powstała solmizacja stosowana w szkołach do dziś. Opracował ją Guido z Arezzo [czytaj: głido z arecco] w XI wieku, na podstawie hymnu do św. Jana. Z czasem muzyka średniowiecza stawała się coraz bardziej skomplikowana. Utwory jednogłosowe zastąpiono wielogłosowymi (aż do czterech głosów), poszerzono wiedzę na temat interwałów, współbrzmień i skal.
Polecenie 2
Hymn do św. Jana znany także pod nazwą „Ut queant laxis” został wykorzystany przez Guido z Arezzo do stworzenia solmizacji. Wyjaśnij swoimi słowami, czym jest solmizacja. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R3ooVpe0wyLvK
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Wysłuchaj utworu, a następnie określ jego tempo. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RugPSaiXIogK4
„Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis] w wykonaniu chórów Capella antiqua [czytaj: kapella antika] München Choralschola [czytaj: mynśen choralschola] oraz Konrada Ruhlanda [czytaj: konrada rulanda. Fragment trwający 33 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma mocno sakralny charakter, z charakterystycznym dla epoki średniowiecza dostojnym, majestatycznym brzmieniem oraz uroczystym charakterem.
„Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis] w wykonaniu chórów Capella antiqua [czytaj: kapella antika] München Choralschola [czytaj: mynśen choralschola] oraz Konrada Ruhlanda [czytaj: konrada rulanda. Fragment trwający 33 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma mocno sakralny charakter, z charakterystycznym dla epoki średniowiecza dostojnym, majestatycznym brzmieniem oraz uroczystym charakterem.
„Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis] (fragment), wykonanie Capella antiqua [czytaj: kapella antika] München Choralschola [czytaj: mynśen choralschola], Konrad Ruhland [czytaj: konrad ruland], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: München Cholarschola, Capella antiquaMünchen, Konrad Ruhland, „Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis], licencja: CC BY 3.0.
„Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis] (fragment), wykonanie Capella antiqua [czytaj: kapella antika] München Choralschola [czytaj: mynśen choralschola], Konrad Ruhland [czytaj: konrad ruland], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: München Cholarschola, Capella antiquaMünchen, Konrad Ruhland, „Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis], licencja: CC BY 3.0.
„Hymn do świętego Jana Chrzciciela” „(Ut queant laxis)” [czytaj: ut kweant laksis] w wykonaniu chórów Capella antiqua [czytaj: kapella antika] München Choralschola [czytaj: mynśen choralschola] oraz Konrada Ruhlanda [czytaj: konrada rulanda. Fragment trwający 33 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma mocno sakralny charakter, z charakterystycznym dla epoki średniowiecza dostojnym, majestatycznym brzmieniem oraz uroczystym charakterem.
R1RTpfDwipIvd
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Do użytku religijnego w średniowieczu był dopuszczany tylko jeden instrument – organy. Natomiast wędrowni grajkowie, którzy zajmowali się muzyką świecką, używali przenośnych instrumentów, takich jak drewniane flety, małe harfy i liry, prototypy skrzypiec oraz bębny.
Polecenie 3
Wyjaśnij swoimi słowami pojęcie muzyki świeckiej. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R9BVKq2OeyZQt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
Wysłuchaj fragmentu utworu, a następnie określ typy instrumentów, które są w nim słyszalne. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1aJbLfmKpDJy
Utwór „Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] w wykonaniu zespołu Musica Reservata [czytaj: muzika rezerwata] oraz Johna Becketta [czytaj zona beketa]. Fragment trwający 42 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głos ludzki z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych oraz dętych drewnianych. Utwór jest wykonywany w szybkim tempie i ma bardzo wesołe, lekkie, bardzo pogodne brzmienie, z charakterystycznym motywem głównym wykonywanym przez głos ludzki i powtarzanym instrumentalnie.
Utwór „Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] w wykonaniu zespołu Musica Reservata [czytaj: muzika rezerwata] oraz Johna Becketta [czytaj zona beketa]. Fragment trwający 42 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głos ludzki z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych oraz dętych drewnianych. Utwór jest wykonywany w szybkim tempie i ma bardzo wesołe, lekkie, bardzo pogodne brzmienie, z charakterystycznym motywem głównym wykonywanym przez głos ludzki i powtarzanym instrumentalnie.
„Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] (fragment), wykonanie Musica Reservata [czytaj: muzika rezerwata], John Beckett [czytaj: dżon beket], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Musica Reservata, John Beckett, „Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
„Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] (fragment), wykonanie Musica Reservata [czytaj: muzika rezerwata], John Beckett [czytaj: dżon beket], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Musica Reservata, John Beckett, „Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór „Kalenda Maya” [czytaj: kalenda maja] w wykonaniu zespołu Musica Reservata [czytaj: muzika rezerwata] oraz Johna Becketta [czytaj zona beketa]. Fragment trwający 42 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głos ludzki z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych oraz dętych drewnianych. Utwór jest wykonywany w szybkim tempie i ma bardzo wesołe, lekkie, bardzo pogodne brzmienie, z charakterystycznym motywem głównym wykonywanym przez głos ludzki i powtarzanym instrumentalnie.
R1XRcZk1PCyR3
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ryot5xq0qMjJx
Obraz przedstawia organy na zdobionym balkonie. organy wykonane są z drewna, są symetryczne. Po lewej i prawej stronie organów znajdują się po cztery sekcje piszczałek, dodatkowo pomiędzy nimi znajduje się jedna wspólna sekcja. W pierwszej sekcji znajduje się 11 piszczałek, w drugiej 8 piszczałek, w trzeciej 6 piszczałek, w czwartej 5 piszczałek, a w piątej wspólnej sekcji znajduje się 9 piszczałek. Na sklepieniu kościoła namalowane są kwiaty, a na ścianach widnieją obrazy świętych osób oraz herubinów. Balkon wykonany jest z ciemnego drewna. Posiada on wycięcia pomalowane na czerwono, ramki są pozłacane. W środku każdego wcięcia widnieją pozłacane przedmioty. W pierwszej sekcji wieniec laurowy. W drugiej sekcji dwa długie proste, skrzyżowane rogi związane ze sobą wstążką. W trzeciej sekcji widać harfę, róg oraz liście. Prawa strona jest lustrzanym odbiciem lewej strony, z tym że pierwsza sekcja posiada skrzypce, dużą harfę, róg oraz winogrona. Pod balkonem wisi pozłacany ornament na kształt słońca otoczony szklanymi dyskami. Balkon umocowany jest do podłoża solidnymi drewnianymi filarami. Pod balkonem widać dwa zwisające żyrandole.
Przykuta (fotograf), Organy kościoła farnego, 2007 r., Łańcut, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Przykuta, Organy kościoła farnego, Fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%81a%C5%84cut_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_farny_organy_p._jpg.jpg [dostęp 8.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
Na przełomie XIII i XIV wieku powstała najstarsza zachowana polska pieśń religijna ,,Bogurodzica”.
Polecenie 4
Wiedząc, że „Bogurodzica” to najstarsza zachowana polska pieśń religijna, wypisz tytuły jeszcze jednej pieśni religijnej. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RW3dvU5puN038
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4
Wysłuchaj utworu i określ, które charakterystyczne elementy mogą świadczyć o tym, że jest to pieśń religijna. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RZBvIUiyDq2A4
Utwór pod tytułem „Bogurodzica” w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 1 minutę i 6 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma przeznaczenie sakralne, co skutkuje majestatycznym, uduchowionym, wręcz majestatycznym brzmieniem.
Utwór pod tytułem „Bogurodzica” w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 1 minutę i 6 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma przeznaczenie sakralne, co skutkuje majestatycznym, uduchowionym, wręcz majestatycznym brzmieniem.
„Bogurodzica”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bogurodzica, licencja: CC BY 3.0.
„Bogurodzica”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bogurodzica, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Bogurodzica” w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 1 minutę i 6 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w niespiesznym tempie. Utwór ma przeznaczenie sakralne, co skutkuje majestatycznym, uduchowionym, wręcz majestatycznym brzmieniem.
RVSj9mh3mXJjS
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Jednym z bardziej znanych polskich kompozytorów tego okresu był Wincenty z Kielczy - twórca dzieła pod tytułem ,,Gaude Mater Polonia”.
Polecenie 5
Zapoznaj się z opisem utworu, a następnie odpowiedz na pytanie. W jakim języku śpiewane jest dzieło Wincentego z Kielczy pod tytułem „Gaude Mater Polonia”? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RyDsI2jnTxyGB
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
Wincenty z Kielczy, „Gaude Mater Polonia”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Wincenty z Kielczy, Gaude Mater Polonia, licencja: CC BY 3.0.
Wincenty z Kielczy, „Gaude Mater Polonia”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Wincenty z Kielczy, Gaude Mater Polonia, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
R1UEUPHfJxp75
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
Wysłuchaj utworu, a następnie określ język w jakim śpiewany jest tekst. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
W ramach podpowiedzi - język ten był uważany za uniwersalny na terenie praktycznie całej Europy.
RNriDJAAG9GVM
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
Wincenty z Kielczy, „Gaude Mater Polonia”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Wincenty z Kielczy, Gaude Mater Polonia, licencja: CC BY 3.0.
Wincenty z Kielczy, „Gaude Mater Polonia”, w wykonaniu Chóru Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Chór Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Wincenty z Kielczy, Gaude Mater Polonia, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Gaude Mater Polonia” autorstwa Wincentego z Kielczy w wykonaniu chóru męskiego Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Fragment trwający 2 minuty i 5 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie i jest wykonywana a cappella w wolnym tempie. Śpiewany po łacinie utwór ma mocno uduchowiony, majestatyczny oraz dostojny charakter.
RnwIJBIa1kwNj
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R16QNlL7Ec8qp
Film pt. Z muzyką przez wieki - średniowiecze.
Film pt. Z muzyką przez wieki - średniowiecze.
Z muzyką przez wieki - Średniowiecze, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - Średniowiecze, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6
Scharakteryzuj krótko (3 - 4 zdania) pojęcie „chorału gregoriańskiego”. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RUUZ2LPFvMYTD
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7
Czym był tak zwany „kozioł wielki”? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RZiJZ4uK2LDmq
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8
Wymień trzy instrumenty, które były znane w średniowieczu.
R1V8lQ5iZHFyE
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Renesans (1400 r. – 1600 r.)
Renesans nazywany jest również odrodzeniem, gdyż był to czas odrodzenia starożytnej kultury. Epokę rozpoczyna kilka ważnych dla świata wydarzeń, takich jak odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba czy wynalezienie druku przez Gutenberga. Renesans to dominacja człowieka i jego rozumu. Kult Boga, Maryi i świętych zszedł wówczas nieco na drugi plan. Na pierwszym planie pozostaje rozwój. Taką filozofię nazywamy antropocentryzmemAntropocentryzmantropocentryzmem, czyli stawianiem człowieka w centrum uwagi.
RlPBgFewgRi1g
Obraz przedstawia nagiego mężczyznę. Na pierwszym planie mężczyzna wrysowany jest w kwadrat. Jego ręce są rozłożone płasko, a stopy ustawione równolegle do siebie. Na drugim planie widać nagiego mężczyznę wrysowanego w okrąg. Widoczne są tylko jego nogi oraz ręce. Stoi on w rozkroku, a jego ręce są wyprostowane i lekko uniesione w górę. Nad oraz pod rysunkiem widać tekst spisany tzw. pismem lustrzanym.
Luc Viatour [czytaj: luk wijatur] (fotograf), Leonardo da Vinci [czytaj: leonardo da winczi], „Człowiek witruwiański”, ok. 1492 r., Gallerie dell'Accademia [czytaj: galerie del akademia], Wenecja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Luc Viatour, Leonardo da Vinci, Człowiek witruwiański, Ilustracja, Gallerie dell'Accademia, Wenecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Da_Vinci_Vitruve_Luc_Viatour.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
U schyłku średniowiecza dominowała muzyka wielogłosowa, zwana polifoniąPolifoniapolifonią, czyli współdziałaniem kilku głosów na raz. Ta cecha charakterystyczna rozpoczyna renesans. Przez całą tą epokę polifonia była rozwijana: od czterech głosów, które były standardem na początku tej epoki, do aż 36 głosowych kanonówKanonkanonów. Jednocześnie wciąż prym wiodła muzyka wokalna. Największą popularnością cieszyły się chóry, które były coraz bardziej rozbudowywane, aż do użycia techniki polichóralnejTechnika polichóralnatechniki polichóralnej, czyli zastosowania kilku chórów w jednej świątyni. Muzyka ta miała nadal charakter religijny, jednak była nieco bardziej lekka i optymistyczna w porównaniu do twórczości średniowiecznej.
Polecenie 9
Opisz własnymi słowami pojęcie kanonu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Rm6xPDoJ2xMBK
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 9
Wysłuchaj fragmentu utworu, a następnie spróbuj określić własnymi słowami jego charakter. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R12KhqFFZ592X
Utwór „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] autorstwa Giovanniego Pierluigi da Palestriny [czytaj: dżiowaniego pierluidżi da palestriny] w wykonaniu Chóru Kaplicy Sykstyńskiej pod batutą Massimo Palombelli [czytaj: massimo palombelli]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w wolnym tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma mocno monumentalne brzmienie, charakterystyczne dla epoki renesansu.
Utwór „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] autorstwa Giovanniego Pierluigi da Palestriny [czytaj: dżiowaniego pierluidżi da palestriny] w wykonaniu Chóru Kaplicy Sykstyńskiej pod batutą Massimo Palombelli [czytaj: massimo palombelli]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w wolnym tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma mocno monumentalne brzmienie, charakterystyczne dla epoki renesansu.
Giovanni Pierluigi da Palestrina [czytaj: dżiowani pierluidżi da palestrina], „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] (fragment), wykonanie: Chór Kaplicy Sykstyńskiej, dyrygent Massimo Palombella [czytaj: massimo palombella], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Chór Kaplicy Sykstyńskiej, Giovanni Pierluigi da Palestrina, „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Giovanni Pierluigi da Palestrina [czytaj: dżiowani pierluidżi da palestrina], „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] (fragment), wykonanie: Chór Kaplicy Sykstyńskiej, dyrygent Massimo Palombella [czytaj: massimo palombella], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Chór Kaplicy Sykstyńskiej, Giovanni Pierluigi da Palestrina, „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór „Sicut cervus” [czytaj: sikut cerwus] autorstwa Giovanniego Pierluigi da Palestriny [czytaj: dżiowaniego pierluidżi da palestriny] w wykonaniu Chóru Kaplicy Sykstyńskiej pod batutą Massimo Palombelli [czytaj: massimo palombelli]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w wolnym tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma mocno monumentalne brzmienie, charakterystyczne dla epoki renesansu.
R1Lg1yOJVIcwp
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Oprócz muzyki wokalnej, w renesansie zaczyna rozwijać się muzyka instrumentalna. Nie jest ona traktowana już jako gorszy rodzaj muzyki, przeznaczony wyłącznie do muzykowania w karczmach bądź na weselach. Początkowo instrumenty dołączyły do muzyki wokalnej, tworząc gatunek wokalno - instrumentalny. Z czasem wyparły zupełnie muzykę wokalną.
Polecenie 10
Wyjaśnij swoimi słowami różnice pomiędzy muzyką wokalną a muzyką instrumentalną. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
ROfBz4tvr1zuY
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 10
Wysłuchaj fragmentu utworu i określ aparat wykonawczy. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RIAuBldUXKhKb
Utwór„La Guerre” [czytaj: la głer], którego autorem jest Clément Jannequin [czytaj: klemą żanekie] w wykonaniu chórów La Capella Retalde Catalunya [czytaj: la kapella retalde katalunia] oraz Panagiotis Neochoritis [czytaj: panagiotis neokoritis] pod batutą Jordiego Savalla [czytaj: żordiego savaja]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w średnio szybkim tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma dość pogodny, miejscami wręcz wesoły nastrój oraz charakterystyczne dla epoki renesansu majestatyczne brzmienie.
Utwór„La Guerre” [czytaj: la głer], którego autorem jest Clément Jannequin [czytaj: klemą żanekie] w wykonaniu chórów La Capella Retalde Catalunya [czytaj: la kapella retalde katalunia] oraz Panagiotis Neochoritis [czytaj: panagiotis neokoritis] pod batutą Jordiego Savalla [czytaj: żordiego savaja]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w średnio szybkim tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma dość pogodny, miejscami wręcz wesoły nastrój oraz charakterystyczne dla epoki renesansu majestatyczne brzmienie.
Clément Jannequin [czytaj: klemą żanekie], „La Guerre” [czytaj: la głer] (fragment), wykonanie La Capella Retalde Catalunya [czytaj: la kapella retalde katalunia], Panagiotis Neochoritis [czytaj: panagiotis neokoritis], dyrygent: Jordi Savall [czytaj: żordi savaj] (dyrygent), online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: La Capella Retalde Catalunya, Panagotis Neochoritis, Jordi Savall, Clément Jannequin, , „La Guerre” [czytaj: la głer] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Clément Jannequin [czytaj: klemą żanekie], „La Guerre” [czytaj: la głer] (fragment), wykonanie La Capella Retalde Catalunya [czytaj: la kapella retalde katalunia], Panagiotis Neochoritis [czytaj: panagiotis neokoritis], dyrygent: Jordi Savall [czytaj: żordi savaj] (dyrygent), online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: La Capella Retalde Catalunya, Panagotis Neochoritis, Jordi Savall, Clément Jannequin, , „La Guerre” [czytaj: la głer] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór„La Guerre” [czytaj: la głer], którego autorem jest Clément Jannequin [czytaj: klemą żanekie] w wykonaniu chórów La Capella Retalde Catalunya [czytaj: la kapella retalde katalunia] oraz Panagiotis Neochoritis [czytaj: panagiotis neokoritis] pod batutą Jordiego Savalla [czytaj: żordiego savaja]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie, wykonywana a cappella w średnio szybkim tempie. Utwór jest śpiewany w układzie czterogłosowym. Ma dość pogodny, miejscami wręcz wesoły nastrój oraz charakterystyczne dla epoki renesansu majestatyczne brzmienie.
RBe5Xd9TOaX9p
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W związku ze wzrostem zainteresowania muzyką instrumentalną powstało wiele nowych instrumentów muzycznych. Wśród instrumentów smyczkowych pojawiły się viola da braccio [czytaj: wiola da braczio], viola da gamba [czytaj: wiola da gamba], czy violone [czytaj: wiolone] – instrument kontrabasowy. Instrumenty strunowe szarpane reprezentowała przede wszystkim lutnia ale również harfa, gitara. Natomiast instrumenty dęte blaszane – trąbka i puzon.
RKh8A629a2AqZ
Obraz przedstawia trzy rudowłose kobiety z aureolami nad głowami oraz uśmiechami na twarzach. Kobieta z lewej ubrana jest w zielony płaszcz oraz pomarańczową bluzkę. Kobieta trzyma w rękach instrument smyczkowy viola da braccio, który kształtem przypomina skrzypce. Kobieta po jej prawej stronie również nosi pomarańczową bluzkę.
Gaudenzio Ferrari [czytaj: gałdencio ferari], Renesansowa viola da braccio [czytaj: renesansowa wiola da braczio], fresk w Santa Maria dei Miracoli [czytaj: santa marija dej mirakoli], wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Gaudenzio Ferrari, Renesansowa viola da braccio [czytaj: renesansowa wiola da braczio], Fresk, Santa Maria dei Miracoli, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gaudenzio_Ferrari_002.jpg [dostęp 28.11.2022], domena publiczna.
Oprócz dokonań na polu polifonii, udoskonalano również fakturę muzyczną. Dodawano niektóre elementy po to, aby muzyka brzmiała bardziej interesująco. Doskonałym przykładem może być utwór „Echo” [czytaj: eko] Orlando di Lassa, który zobrazował w nim zjawisko echa (imitacjaImitacjaimitacja).
Polecenie 11
Scharakteryzuj krótko własnymi słowami (maksymalnie 2‑3 zdania) pojęcie imitacji w muzyce.
RwwKseopK5t0q
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 11
Na podstawie wysłuchanego fragmentu utworu, spróbuj określić instrument wykonujący melodię. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Rrb3vknSK5OlF
Utwór pod tytułem „O la o che bon echo” [czytaj: o la cze bon eko] autorstwa Orlando di Lasso w wykonaniu zespołu Ensemble Bach, Blech & Blues [czytaj: ansambl bach, bleś, blus]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja w zamierzeniu była przeznaczona na głosy ludzkie, jednak przytoczony fragment został zaaranżowany instrumentalnie i wykonany przez instrumenty dęte. Utwór ma podniosły, uroczysty charakter i jest wykonywany w niespiesznym tempie.
Utwór pod tytułem „O la o che bon echo” [czytaj: o la cze bon eko] autorstwa Orlando di Lasso w wykonaniu zespołu Ensemble Bach, Blech & Blues [czytaj: ansambl bach, bleś, blus]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja w zamierzeniu była przeznaczona na głosy ludzkie, jednak przytoczony fragment został zaaranżowany instrumentalnie i wykonany przez instrumenty dęte. Utwór ma podniosły, uroczysty charakter i jest wykonywany w niespiesznym tempie.
Orlando di Lasso, „O la o che bon echo” [czytaj: o la cze bon eko] (fragment), wykonanie Ensemble Bach, Blech & Blues [czytaj: ansambl bach, bleś, blus], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Blech & Blues, Ensemble Bach, Orlando di Lasso, „O la o che bon echo” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Orlando di Lasso, „O la o che bon echo” [czytaj: o la cze bon eko] (fragment), wykonanie Ensemble Bach, Blech & Blues [czytaj: ansambl bach, bleś, blus], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Blech & Blues, Ensemble Bach, Orlando di Lasso, „O la o che bon echo” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „O la o che bon echo” [czytaj: o la cze bon eko] autorstwa Orlando di Lasso w wykonaniu zespołu Ensemble Bach, Blech & Blues [czytaj: ansambl bach, bleś, blus]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja w zamierzeniu była przeznaczona na głosy ludzkie, jednak przytoczony fragment został zaaranżowany instrumentalnie i wykonany przez instrumenty dęte. Utwór ma podniosły, uroczysty charakter i jest wykonywany w niespiesznym tempie.
RGpSVebwk9KK6
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Kompozytorami epoki polskiego renesansu byli między innymi: Mikołaj Gomółka, Wacław z Szamotuł, Jerzy Liban z Legnicy, Sebastian z Welsztyna.
Ciekawostka
Mikołaj Gomółka jako jeden z największych kompozytorów renesansu zasłynął wielkim dziełem „Melodie na psałterz polski”. Melodie zostały napisane do tekstów Jana Kochanowskiego i były one tłumaczeniami psalmów dawidowych, z księgi psalmów Starego Testamentu. Jan Kochanowski poprosił kompozytora, aby ten napisał muzykę do jego Psałterza Dawidowego, a Mikołaj Gomółka kilka miesięcy później przyniósł mu gotowe 150 melodii do wszystkich psalmów. Jednym z najsłynniejszych psalmów jest „Nieście chwałę mocarze”.
Polecenie 12
Zapoznaj się z opisem utworu i odpowiedz na pytanie. Przykładem jakiego rodzaju muzyki jest utwór „Nieście chwałę mocarze” Mikołaja Gomółki. Określ czy jest to utwór wokalny, instrumentalny czy wokalno‑instrumentalny. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RcaU5JXjPhMDk
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
Mikołaj Gomółka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), wykonanie Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Ars Nova&Subtilior Ensemble, Mikołaj Gomułka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Mikołaj Gomółka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), wykonanie Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Ars Nova&Subtilior Ensemble, Mikołaj Gomułka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
R16ea5GDAZVdy
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 12
Wysłuchaj przykładu muzycznego i wymień instrument, który stanowi tło dla głosu śpiewaków. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R5jq2Judhz3oV
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
Mikołaj Gomółka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), wykonanie Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Ars Nova&Subtilior Ensemble, Mikołaj Gomułka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Mikołaj Gomółka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), wykonanie Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Ars Nova&Subtilior Ensemble, Mikołaj Gomułka, „Nieście chwałę mocarze” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Nieście chwałę mocarze” autorstwa Mikołaja Gomółki w wykonaniu zespołu Ars Nova&Subtilior Ensemble [czytaj: ars nowa i subtiljor ansambl]. Fragment trwający 1 minutę i 1 sekundę. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie wraz z akompaniamentem instrumentów z epoki renesansu, wykonywana w szybkim tempie. Utwór jest śpiewany po polsku i ma bardzo wesoły i pogodny, ale też uduchowiony oraz dostojny charakter.
R14iVZvakLBKT
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1OT56xs969yR
Film pt. Z muzyką przez wieki - renesans.
Film pt. Z muzyką przez wieki - renesans.
Z muzyką przez wieki - renesans, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - renesans, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 13
Wymień przynajmniej trzy instrumenty wymienione w filmie, które były popularne w epoce renesansu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R8NeJi3JKMMSJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 14
Wymień przynajmniej dwa dzieła kompozytora polskiego renesansu - Jana z Lublina. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RVzGJU0sPORsL
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 15
Wymień nazwiska dwóch kompozytorów renesansu, których działalność uważa się za najważniejszą dla tej epoki. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RaumWje4Cs9Ny
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Barok (1600 r. – 1750 r.)
Nazwa barok pochodzi od słowa „barocco” [czytaj: barokko], czyli perła o nieokreślonych kształtach. W tej nazwie zawarta jest częściowo specyfika całej epoki. Główne cechy baroku to przede wszystkim bogata symbolika i próba zastąpienia racjonalizmu jak najmocniejszym wpływem na odbiorcę. Dlatego też sztuka baroku musiała być bardzo efektowna, tak by przyciągać uwagę widza lub słuchacza.
Muzyka w okresie baroku to przede wszystkim muzyka instrumentalna. Nowo powstałym gatunkiem tej muzyki jest fugaFugafuga, która pisana była przede wszystkim na klawesyn.
RTI2kyGP3nMjT
Obraz przedstawia klawesyn. Instrument ten wygląda na podniszczony przez wiele zadrapań i odprysków na lakierze. Instrument wykonany jest z ciemnego drewna. Dookoła instrumentu znajduje się kwiatowy wzór namalowany czarną farbą. Instrument posiada dwa rzędy klawiatur. Obie klawiatury składają się z 36 klawiszy dolnych oraz 24 klawiszy górnych. Nad górną klawiaturą w centrum wyrzeźbiony został ornament. We wnętrzu instrument widać struny połączone z klawiszami. Klapa instrumentu jest otwarta. Wewnętrzna strona klapy jest pomalowana na czerwono. Klapa ta jest podzielona na dwa segmenty. Część zakrywająca klawisze posiada ilustrację warowni na polu. Część zakrywająca struny posiada ilustrację domu na polu. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty: 1. Ścieżka dźwiękowa – Utwór pod tytułem „Suita a-moll” [czytaj: słita a mol], Courante dite La Mignonne [czytaj: kurą dit la minion], którego autorem jest Louis Couperin [czytaj: lui kuperą]. Utwór w wykonaniu Alana Curtisa [czytaj: alana kertisa]. Fragment trwający 33 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na klawesyn solo, wykonywana w dość szybkim tempie. Utwór ma bardzo charakterystyczne dla epoki brzmienie, o dostojnym, wręcz eleganckim charakterze, w którym czuć też nieco melancholii oraz nostalgii.
Obraz przedstawia klawesyn. Instrument ten wygląda na podniszczony przez wiele zadrapań i odprysków na lakierze. Instrument wykonany jest z ciemnego drewna. Dookoła instrumentu znajduje się kwiatowy wzór namalowany czarną farbą. Instrument posiada dwa rzędy klawiatur. Obie klawiatury składają się z 36 klawiszy dolnych oraz 24 klawiszy górnych. Nad górną klawiaturą w centrum wyrzeźbiony został ornament. We wnętrzu instrument widać struny połączone z klawiszami. Klapa instrumentu jest otwarta. Wewnętrzna strona klapy jest pomalowana na czerwono. Klapa ta jest podzielona na dwa segmenty. Część zakrywająca klawisze posiada ilustrację warowni na polu. Część zakrywająca struny posiada ilustrację domu na polu. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty: 1. Ścieżka dźwiękowa – Utwór pod tytułem „Suita a-moll” [czytaj: słita a mol], Courante dite La Mignonne [czytaj: kurą dit la minion], którego autorem jest Louis Couperin [czytaj: lui kuperą]. Utwór w wykonaniu Alana Curtisa [czytaj: alana kertisa]. Fragment trwający 33 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na klawesyn solo, wykonywana w dość szybkim tempie. Utwór ma bardzo charakterystyczne dla epoki brzmienie, o dostojnym, wręcz eleganckim charakterze, w którym czuć też nieco melancholii oraz nostalgii.
Klawesyn wyprodukowany przez warsztat Johana Bromana, XVIII wiek, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0; fotografia: Sofi Sykfont
Źródło: Johann Broman, Sofi Sykfont, Klawesyn wyprodukowany przez warsztat Johana Bromana, Fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:N149592_-_Cembalo_-_Johan_Broman_-_foto_Sofi_Sykfont.jpg [dostęp 8.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
Popularnymi instrumentami były również skrzypce, viola da gamba, flet prosty, obój, fagot, trąbka.
Nowym gatunkiem, który szybko zyskał olbrzymią popularność była opera. Jest to gatunek wokalno‑instrumentalny, który charakteryzuje się tym, że oprócz warstwy muzycznej, posiada również akcję sceniczną. Można wyróżnić jej dwa rodzaje: operę komiczną, czyli operę buffa, która dotykała problemów lekkich i żartobliwych, oraz operę seria, czyli operę poważną, dramatyczną.
Opera
Grupa artystów zwana Cameratą Florencką [czytaj: kameratą] postanowiła odrodzić idee greckiego dramatu, w którym występowała jedność muzyki, gry aktorskiej, ruchu scenicznego i śpiewu. Do tych właśnie założeń postanowiła wrócić grupa tworząc współczesne im dzieło dramma per musica [czytaj: drama per muzika]. Inspirowali się oni głównie mitologią grecką, dlatego też powstawały takie działa jak na przykład „Orfeusz i Eurydyka”. Okazało się, że gatunek ten szybko zyskał sporą popularność i przeniósł się do publicznych teatrów włoskich, chociażby w Neapolu czy Wenecji. Opera, będąc gatunkiem dostępnym dla szerokiej publiczności, musiała być coraz bardziej efektowna. Zmieniano więc tematykę na bardziej przyjazną ówczesnemu społeczeństwu. Obowiązywała przede wszystkim tematyka miłosna, uwzględniająca romanse, afery i skandale. W operze warstwę instrumentalną wykonywała orkiestra barokowa, w której obowiązkowo musiał występować klawesyn. Natomiast na scenie, aktorzy i aktorki, byli również wokalistami. Główną wokalistką opery, tak zwaną pierwszą śpiewaczką jest primadonnaPrimadonnaprimadonna. Kobiety walczyły o ten tytuł, który wymagał jednak olbrzymich umiejętności wokalnych i nieprzeciętnej urody.
Zapoznaj się z przykładem Opera buffa:
Polecenie 16
Odpowiedz na pytanie. Kim jest primadonna? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RMNkMElZImJ3E
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 16
Wysłuchaj fragmentu utworu i wymień cechy, które wskazują, że jest to przykład muzyki operowej.
RZY7DmpDrpno9
Utwór pod tytułem „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] autorstwa Giovanni Battista Pergolesi [czytaj: dżiowani batista pergolesi] w wykonaniu solistów Maddaleny Bonifaccio [czytaj: madaleny bonifaczio] oraz Siegmunda Nimsgerna [czytaj: zigmunda nimsgerna] wraz z zespołem Collegium Aurerum [czytaj: kolegium ałrerum]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy - sopran oraz bas komiczny (bas buffo) w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór ma bardzo lekki, wesoły, wręcz żartobliwy charakter i jest wykonywany w średnio szybkim tempie.
Utwór pod tytułem „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] autorstwa Giovanni Battista Pergolesi [czytaj: dżiowani batista pergolesi] w wykonaniu solistów Maddaleny Bonifaccio [czytaj: madaleny bonifaczio] oraz Siegmunda Nimsgerna [czytaj: zigmunda nimsgerna] wraz z zespołem Collegium Aurerum [czytaj: kolegium ałrerum]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy - sopran oraz bas komiczny (bas buffo) w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór ma bardzo lekki, wesoły, wręcz żartobliwy charakter i jest wykonywany w średnio szybkim tempie.
Giovanni Battista Pergolesi [czytaj: dżiowani batista pergolesi], „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] (fragment), wykonanie: Maddalena Bonifaccio [czytaj: madalena bonifaczio], Siegmund Nimsgern [czytaj: zigmund nimsgern] wraz z Collegium Aurerum [czytaj: kolegium ałrerum], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Collegium Aurerum, Maddalena Bonifaccio, Siegmund Nimsgern, Giovanni Battista Pergolesi, „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Giovanni Battista Pergolesi [czytaj: dżiowani batista pergolesi], „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] (fragment), wykonanie: Maddalena Bonifaccio [czytaj: madalena bonifaczio], Siegmund Nimsgern [czytaj: zigmund nimsgern] wraz z Collegium Aurerum [czytaj: kolegium ałrerum], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Collegium Aurerum, Maddalena Bonifaccio, Siegmund Nimsgern, Giovanni Battista Pergolesi, „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Per te io ho nel core” [czytaj: per te jo ho nel kore] z opery „La Serva Pradona” [czytaj: la serwa pradona] autorstwa Giovanni Battista Pergolesi [czytaj: dżiowani batista pergolesi] w wykonaniu solistów Maddaleny Bonifaccio [czytaj: madaleny bonifaczio] oraz Siegmunda Nimsgerna [czytaj: zigmunda nimsgerna] wraz z zespołem Collegium Aurerum [czytaj: kolegium ałrerum]. Fragment trwający 40 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy - sopran oraz bas komiczny (bas buffo) w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór ma bardzo lekki, wesoły, wręcz żartobliwy charakter i jest wykonywany w średnio szybkim tempie.
RTxV1sdrBbZGv
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Najwybitniejszym kompozytorem baroku był Jan Sebastian Bach.
Elżbieta Dziębowska
Elżbieta DziębowskaJohann Sebastian Bach 1685-1750
Johann Sebastian Bach urodził się 21 marca 1685 roku w Eisenach [czytaj: ejzenach], zmarł 28 lipca 1750 roku w Lipsku, niemiecki kompozytor i organista. Pochodził z rodziny o starych tradycjach muzycznych, był najmłodszym z sześciu synów Johanna Ambrosiusa [czytaj: johana ambroziusa], muzyka miejskiego w Eisenach [czytaj: ejzenach]. (...) W poszukiwaniu lepszych warunków życia Bach przenosił się z miasta do miasta, co wyznaczało poszczególne etapy jego drogi muzycznej. I tak na przykład M. Bukofzer [czytaj: bukofcer] („Muzyka w epoce baroku”) wyróżnia w twórczości Bacha pięć okresów, w tym trzy główne: Weimar [czytaj: wejmar] – organista, Köthen [czytaj: kyten] – nauczyciel, Lipsk – kantor. Podobnie postępują inni badacze.
De facto [czytaj: de fakto] Bach całe życie grał na organach, już w Arnstadt [czytaj: arnsztat] zajmował się kształceniem chóru uczniowskiego, a w Weimarze [czytaj: wajmarze] podjął obowiązek regularnego pisania kantat, co stało się później – kiedy został kantorem przy kościele św. Tomasza w Lipsku – jego głównym zadaniem. Te trzy nurty działalności (organista, kantor, nauczyciel) uwarunkowały charakter twórczości Bacha: komponował on muzykę związaną wyłącznie z funkcją użytkową. W dziedzinie muzyki był właściwie samoukiem. Gry na instrumentach klawiszowych i skrzypach uczył się w domu rodzinnym, a nieco później u brata, Johanna Christopha [czytaj: johana kristofa] (organisty w Ohrdruf [czytaj: ordurf]), ale swoją technikę gry na organach samodzielnie doskonalił słuchając dawnych organistów: G. Böhma [czytaj: byma] (Lüneburg [czytaj: lyneburg]), A. Reikena [czytaj: rajkena] (Hamburg), D. Buxtehudego [czytaj: buksthojdego] (Lubeka), zaś sztukę kompozycji poznawał kopiując utwory mistrzów baroku.
Miał poczucie swego talentu, toteż popadał w konflikty ze środowiskiem, a zwłaszcza ze swymi zwierzchnikami (zatarg z radą miejską w Arnstadt [czytaj: arnsztat], rozliczne spory z uniwersytetem, władzami miejskimi i kościelnymi w Lipsku, przewlekły konflikt z rektorem J. A. Ernestim) [czytaj: ernesztim]. Dla swych współczesnych Bach był tylko organistą, najemnym kantorem, samoukiem piszącym na zamówienie – potomni ujrzeli w nim geniusza muzycznego.
cyt1 Źródło: Elżbieta Dziębowska, Johann Sebastian Bach 1685-1750, dostępny w internecie: https://pwm.com.pl/pl/kompozytorzy_i_autorzy/4785/johann-sebastian-bach/index.html [dostęp 23.02.2023].
R9ZbDOkiXHUP3
Obraz przedstawia portret Jana Sebastiana Bacha. Artysta ubrany jest w rozpięty ciemno zielonkawy płaszcz. Płaszcz ma duże okrągłe metalowe guziki, które umieszczone są na środku płaszcza po lewej stronie oraz na rękawach. Pod płaszczem artysta nosi białą falowaną koszulę. Mężczyzna w prawej ręce trzyma nuty. Artysta ma dwa podbródki, lekki uśmiech oraz długie białe kręcone włosy.
Elias Gottlob Hausmann, „Portret Jana Sebastiana Bacha”, 1746 r., Muzeum Historii Miasta, Lipsk, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Elias Gottlob Haussmann, Portret Jana Sebastiana Bacha, Olej na płótnie, Muzeum Historii Miasta, Lipsk, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Johann_Sebastian_Bach_1746.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
Polecenie 17
Wymień instrumenty, na których Jan Sebastian Bach potrafił grać. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R10MnARIQp6jE
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 17
Wysłuchaj fragmentu utworu i spróbuj wymienić przynajmniej dwa instrumenty, które go wykonują.
R1A54uSU4Ifkz
Utwór pod tytułem „V Koncert Brandenburski D‑dur”, BWV 1050, cz. I Allegro autorstwa Jana Sebastiana Bacha w wykonaniu orkiestry Musica AntiquaKöln [czytaj: muzika antika kyln] pod batutą Reinharda Goebela [czytaj: rajnharda gebela]. Fragment trwający 44 sekundy. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę barokową: kwartet smyczkowy w akompaniamencie klawesynu oraz flet. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma charakterystyczne dla epoki baroku dostojne i eleganckie, ale też wesołe i pogodne brzmienie.
Utwór pod tytułem „V Koncert Brandenburski D‑dur”, BWV 1050, cz. I Allegro autorstwa Jana Sebastiana Bacha w wykonaniu orkiestry Musica AntiquaKöln [czytaj: muzika antika kyln] pod batutą Reinharda Goebela [czytaj: rajnharda gebela]. Fragment trwający 44 sekundy. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę barokową: kwartet smyczkowy w akompaniamencie klawesynu oraz flet. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma charakterystyczne dla epoki baroku dostojne i eleganckie, ale też wesołe i pogodne brzmienie.
Jan Sebastian Bach [czytaj: jan sebastian bach], V Koncert brandenburski D‑Dur, BWV 1050, cz. I Allegro (fragment), wyk. Musica AntiquaKöln [czytaj: muzika antika kyln], dyr. Reinhard Goebel [czytaj: rajnhard gebel], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Musica AntiquaKöln, Reinhardt Goebel, Jan Sebastian Bach, V Koncert brandenburski D-Dur, BWV 1050, cz. I Allegro (fragment) [czytaj: piąty koncert branderburski de dur BWV 1050 część pierwsza allegro], licencja: CC BY 3.0.
Jan Sebastian Bach [czytaj: jan sebastian bach], V Koncert brandenburski D‑Dur, BWV 1050, cz. I Allegro (fragment), wyk. Musica AntiquaKöln [czytaj: muzika antika kyln], dyr. Reinhard Goebel [czytaj: rajnhard gebel], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Musica AntiquaKöln, Reinhardt Goebel, Jan Sebastian Bach, V Koncert brandenburski D-Dur, BWV 1050, cz. I Allegro (fragment) [czytaj: piąty koncert branderburski de dur BWV 1050 część pierwsza allegro], licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „V Koncert Brandenburski D‑dur”, BWV 1050, cz. I Allegro autorstwa Jana Sebastiana Bacha w wykonaniu orkiestry Musica AntiquaKöln [czytaj: muzika antika kyln] pod batutą Reinharda Goebela [czytaj: rajnharda gebela]. Fragment trwający 44 sekundy. Kompozycja jest instrumentalna, przeznaczona na orkiestrę barokową: kwartet smyczkowy w akompaniamencie klawesynu oraz flet. Utwór jest wykonywany w dość szybkim tempie i ma charakterystyczne dla epoki baroku dostojne i eleganckie, ale też wesołe i pogodne brzmienie.
R1KNaZ1f7csqi
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RBunle59GvmRJ
Film pt. Z muzyką przez wieki - barok.
Film pt. Z muzyką przez wieki - barok.
Z muzyką przez wieki - Barok, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - Barok, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 18
Wymień przynajmniej trzy instrumenty zaprezentowane w filmie, na których grano w epoce baroku. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1dUUUpNNeJWd
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 19
Odpowiedz na pytanie, czym była polifonia? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R136RhwhsV9zu
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 20
Odpowiedz na pytanie. Która grupa intelektualistów miała wpływ na powstanie opery? Podaj nazwę tej grupy oraz kraj, z którego się wywodzili. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RznlakVR9SYQ0
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Klasycyzm (1750 r. – 1820 r.)
Klasycyzm to nazwa stylu, który panował w sztuce w epoce Oświecenia. Słowa opisujące klasycyzm to: prostota, umiar, dokładność, harmonia, równowaga, ład, porządek (podobnie jak w starożytności). W związku z tym muzyka była bardziej lekka i spokojniejsza w porównaniu do ciężkiej barokowej polifonii.
W epoce klasycyzmu budowane są pierwsze filharmonie zapewniające stały dostęp publiczności do muzyki. Na czoło wysuwają się formy muzyki instrumentalnej między innymi symfoniaSymfoniasymfonia. Ustalony zostaje klasyczny skład orkiestry symfonicznej oraz zmienia się rola dyrygenta, którego zadaniem jest kierowanie zespołem muzycznym, a co za tym idzie odwrócenie się do niego przodem. W baroku stanie do publiczności tyłem oznaczało brak szacunku dla wysokich dostojników.
Do orkiestry dołączył klarnet oraz kotły. Ponadto w klasycyzmie zaczyna funkcjonować fortepian.
RJEi1mfdCYd31
Ilustracja przedstawia skład orkiestry symfonicznej. Na dole, po środku stoi dyrygent (czarna sylwetka), obok niego instrumenty smyczkowe - z lewej strony: pierwsze skrzypce, w sklad których wchodzi 17 skrzypiec, obok wiolonczele (12 instrumentów). Z prawej strony (od dołu) drugie skrzypce (17 instrumentów), obk altówki (14 instrumentów). Drugi rząd instrumentów (od lewej strony) stanowią cztery waltornie. W centralnej części drugiego rzędu znajdziemy klarnet basowy, trzy klarnety, trzy fagoty, kontrfagot), cztery oboje, trzy trąbki oraz trzy flety poprzeczne i jeden flet piccolo). Trzeci rząd instrumentów (od lewej strony) stanowią: kontrabasy (10 sztuk) oraz dwie harfy. W środkowej części są: trójkąt, werbel, bęben wielki, dwa gongi, cztery kotły i wibrafon. Z prawej strony stoi tuba oraz trzy puzony.
Skład orkiestry symfonicznej, opracowano na podstawie: https://noitopa.files.wordpress.com/2013/02/orchestre‑symphonique.jpg, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Skład orkiestry symfonicznej, Ilustracja, dostępny w internecie: Źródło: https://noitopa.files.wordpress.com/2013/02/orchestre-symphonique.jpg [dostęp 23.02.2023], licencja: CC BY 3.0.
Muzyka klasycyzmu to przede wszystkim trzy główne nazwiska: Joseph Haydn [czytaj: jozef hajdn], Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart] i Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwig wan betowen]. Kompozytorzy ci należą do tzw. klasyków wiedeńskich.
Encyklopedia Teatru Polskiego
Encyklopedia Teatru PolskiegoJoseph Haydn
Uznawany za jednego z trzech klasyków wiedeńskich, urodził się 31 marca 1732 r. w Rohrau [czytaj: rorał]. W wieku 5 lat, mały Haydn [czytaj: hajdn] zaczyna pobierać pierwsze muzyczne lekcje w Hamburgu, do którego się przenosi. W związku z ogromnym zainteresowaniem kapelmistrza wiedeńskiego, Haydn [czytaj: hajdn] do 15 roku życia śpiewał w chórze przy Kościele św. Stefana w Wiedniu. Od roku 1749 prowadził trudną i niepewną egzystencję muzyka, lecz w roku 1755 jego losem zainteresował się hrabia Fornberg. Za jego sprawą Haydn [czytaj: hajdn] otrzymuje w 1759 roku stanowisko „direktora musicae” [czytaj: direktora muzike] u hrabiego Morzina [czytaj: morcina]. Ważną datą w życiu kompozytora jest rok 1761 kiedy Haydn [czytaj: hajdn] staje się nadwornym wice- , a później kapelmistrzem książąt Esterhazych w Eisenstadt [czytaj: ajzensztat]. Pełniąc tą służbę kompozytor rozwinął się w swojej wszechstronnej działalności twórczej. Mając do dyspozycji orkiestrę, zespół kameralny, scenę teatralną, kompozytor mógł tworzyć swoje znane dzieła. W 1790 roku Haydn [czytaj: hajdn] opuszcza Eisenstadt [czytaj: ajzensztat] i osiada na stałe w Wiedniu. Z okresu kilkunastu lat (1760 - 1780) pochodzi między innymi ok. 60 symfonii, 40 kwartetów smyczkowych, 11 oper i blisko 30 sonat fortepianowych. Kompozytor sięgał również do twórczości oratoryjnej, w roku 1797 - 98 powstaje oratorium „Stworzenie świata”. Jednakże jego dorobek kompozytorski zdecydowanie zdominowała twórczość instrumentalna, gdyż pozostawił aż 104 symfonie, kilkanaście koncertów fortepianowych oraz szereg koncertów na inne instrumenty. Ostatnie lata życia spędza otoczony sławą i szacunkiem, jako jeden z najznamienitszych ludzi epoki klasycyzmu.
cyt2 Źródło: Encyklopedia PWN, Joseph Haydn, dostępny w internecie: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Haydn-Joseph;3910504.html [dostęp 8.02.2022].
Polecenie 21
Odpowiedz na pytanie. Dzięki komu Joseph Hadyn uzyskał posadę direktora musicae? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RnFGseFHDO8vt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 21
Określ tempo w słuchanym utworze. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Rpni2uhaEiTgF
Część IV. Finale. Presto z 45 Symfonii „Pożegnalnej” autorstwa Josepha Haydna [czytaj: jozefa hajdna] w wykonaniu zespołu Academy of St Martin in the fields [czytaj: akademi of saint martin in de filds] pod batutą Sir Neville’a Marrinera [czytaj: ser newila marinera]. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywany w szybkim tempie. Brzmienie utworu jest charakterystyczne dla epoki klasycyzmu: jest eleganckie i wysmakowane, z wieloma odcieniami wesołości oraz smutku zmieniającymi się w zależności od fragmentu motywu głównego.
Część IV. Finale. Presto z 45 Symfonii „Pożegnalnej” autorstwa Josepha Haydna [czytaj: jozefa hajdna] w wykonaniu zespołu Academy of St Martin in the fields [czytaj: akademi of saint martin in de filds] pod batutą Sir Neville’a Marrinera [czytaj: ser newila marinera]. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywany w szybkim tempie. Brzmienie utworu jest charakterystyczne dla epoki klasycyzmu: jest eleganckie i wysmakowane, z wieloma odcieniami wesołości oraz smutku zmieniającymi się w zależności od fragmentu motywu głównego.
Joseph Haydn [czytaj: jozef hajdn], 45 Symfonia „Pożegnalna”, IV. Finale. Presto - Adagio [czytaj: 45 symfonia „Pożegnalna” część czwarta finale. presto - adadżio] (fragment), w wykonaniu Academy of St Martin in the fields, [czytaj: akademi of saint martin in de filds] dyrygent: Sir Neville Marriner [czytaj: ser newil mariner], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Academy of St Martin in the fields, Neville Marriner, Joseph Haydn, 45 Symfonia „Pożegnalna”, IV. Finale. Presto - Adagio [czytaj: 45 symfonia „Pożegnalna” część czwarta finale. presto - adadżio] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Joseph Haydn [czytaj: jozef hajdn], 45 Symfonia „Pożegnalna”, IV. Finale. Presto - Adagio [czytaj: 45 symfonia „Pożegnalna” część czwarta finale. presto - adadżio] (fragment), w wykonaniu Academy of St Martin in the fields, [czytaj: akademi of saint martin in de filds] dyrygent: Sir Neville Marriner [czytaj: ser newil mariner], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Academy of St Martin in the fields, Neville Marriner, Joseph Haydn, 45 Symfonia „Pożegnalna”, IV. Finale. Presto - Adagio [czytaj: 45 symfonia „Pożegnalna” część czwarta finale. presto - adadżio] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Część IV. Finale. Presto z 45 Symfonii „Pożegnalnej” autorstwa Josepha Haydna [czytaj: jozefa hajdna] w wykonaniu zespołu Academy of St Martin in the fields [czytaj: akademi of saint martin in de filds] pod batutą Sir Neville’a Marrinera [czytaj: ser newila marinera]. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywany w szybkim tempie. Brzmienie utworu jest charakterystyczne dla epoki klasycyzmu: jest eleganckie i wysmakowane, z wieloma odcieniami wesołości oraz smutku zmieniającymi się w zależności od fragmentu motywu głównego.
R1SXhSljgSXUk
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R13mEGisCAIsW
Obraz przedstawia portret artysty, który ubrany jest w ciemną zapiętą marynarkę, biały żabot, a z rękawów marynarki wystają białe falowane rękawy koszuli. Mężczyzna w prawej ręce trzyma obitą skórą książkę. Artysta posiada dwa podbródki, usta ma lekko uśmiechnięte. Ma brązowe oczy oraz gęste zadbane brwi. Mężczyzna nosi białą perukę, która na jest zawinięta na wysokości oczu oraz uszu.
Thomas Hardy [czytaj: tomas hardi], „Portret Josepha Haydna” [czytaj: portret jozefa hajdna], 1791 r., Muzeum Instrumentów w Royal College of Music [czytaj: rojal koledż of mjuzik], Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Thomas Hardy, „Portret Josepha Haydna” [czytaj: portret jozefa hajdna], Olej na płótnie, Muzeum Instrumentów w Royal College of Music, Londyn, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joseph_Haydn.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
Encyklopedia Teatru Polskiego
Encyklopedia Teatru PolskiegoWolfgang Amadeusz Mozart
(27 stycznia 1756, Salzburg [czytaj: salcburg] - 5 grudnia 1791, Wiedeń). Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: mocart] był synem skrzypka i wicekapelmistrza dworskiej orkiestry w Salzburgu [czytaj: salcburgu], Leopolda Mozarta [czytaj: mocarta]. Wykształcenie muzyczne zdobywał pod kierunkiem ojca, a później włoskiego kompozytora, Padre Martiniego. Jako 6‑letni chłopiec skomponował pierwszy koncert fortepianowy z orkiestrą, mając zaś lat 8, napisał symfonię. Najpoważniejszym źródłem wiedzy muzycznej były dlań wrażenia i obserwacje z licznych artystycznych podróży, jakie nie doszedłszy jeszcze nawet lat 10, odbywał wraz ze swą starszą siostrą, Anną, utalentowaną pianistką, mając własnego ojca za impresaria. W 1768 komponuje Mozart [czytaj: mocart] pierwszą operą pt. La finta semplice [czytaj: la finta semplike] (Udana naiwność). Jako 13‑letni chłopiec obejmuje odpowiedzialne stanowisko koncertmistrza na dworze arcybiskupa w Salzburgu [czytaj: salcburgu]. Pozostawał na nim przez lat blisko 11 (nie licząc dłuższego pobytu w Paryżu). Jednak na skutek nieporozumień z kolejnym arcybiskupem Salzburga [czytaj: salcburga], hr. Colloredo [czytaj: koloredo], porzucił niewdzięczną służbę i osiadł w Wiedniu. Stał się w ten sposób pierwszym muzykiem, który niejako oficjalnie zerwał z zawisłością od prywatnego, arystokratycznego mecenatu. W Wiedniu powstają najwspanialsze dzieła Mozarta: opery Uprowadzenie z seraju, Wesele Figara, Don Giovanni [czytaj: don dżiowani], Cosi fan tutte [czytaj: kozi fan tutte], Czarodziejski flet, 3 wielkie symfonie – Es‑dur, g‑moll i C‑dur (Jowiszowa), cykl 6 kwartetów poświęconych Haydnowi [czytaj: hajdnowi], koncerty fortepianowe A‑dur, c‑moll i B‑dur, i wiele innych, wraz z ostatnim, nie ukończonym już Requiem [czytaj: rekfiem]. Sława Mozarta [czytaj: mocarta] jako kompozytora i wykonawcy rośnie wspaniale, natomiast sprawy życiowe i warunki materialne nie układają się pomyślnie. Ciężka walka o byt podkopuje jego siły – umiera, licząc lat zaledwie 34, w zupełnej niemal nędzy.
cyt3 Źródło: Encyklopedia Teatru Polskiego, Wolfgang Amadeusz Mozart, dostępny w internecie: https://encyklopediateatru.pl/autorzy/831/wolfgang-amadeusz-mozart [dostęp 8.02.2022].
Polecenie 22
Wymień opery Wolfganga Amadeusza Mozarta, które powstały w Wiedniu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1JQUziz7TFlN
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 22
Spróbuj własnymi słowami opisać charakter utworu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RUoSif3eAiNay
Utwór pod tytułem „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski Flet” (KV 620) [czytaj: kafał 620] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu sopranistki Emmy Matthews [czytaj: emmy matjus] wraz z zespołem Tasmanian Symphony Orchestra [czytaj: tasmanian symfoni orkestra] pod batutą Marko Letonja [czytaj: marko letonia]. Fragment trwający 19 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głos żeński - sopran w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest bardzo wesoły, utrzymany w szybkim tempie, z wyjątkowo rozpoznawalną wokalną partią solową o wirtuozerskim charakterze.
Utwór pod tytułem „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski Flet” (KV 620) [czytaj: kafał 620] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu sopranistki Emmy Matthews [czytaj: emmy matjus] wraz z zespołem Tasmanian Symphony Orchestra [czytaj: tasmanian symfoni orkestra] pod batutą Marko Letonja [czytaj: marko letonia]. Fragment trwający 19 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głos żeński - sopran w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest bardzo wesoły, utrzymany w szybkim tempie, z wyjątkowo rozpoznawalną wokalną partią solową o wirtuozerskim charakterze.
Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart], „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski flet” (fragment), w wykonaniu: Emmy Matthews [czytaj: emma matjus], oraz Tasmanian Symphony Orchestra [czytaj: tasmanian symfoni orkestra], dyrygent: Marko Letonja [czytaj: marko letonia], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Tasmanian Symphony Orchestra, Marko Letonja, Emma Matthews, Wolfgang Amadeusz Mozart, „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski flet” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart], „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski flet” (fragment), w wykonaniu: Emmy Matthews [czytaj: emma matjus], oraz Tasmanian Symphony Orchestra [czytaj: tasmanian symfoni orkestra], dyrygent: Marko Letonja [czytaj: marko letonia], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Tasmanian Symphony Orchestra, Marko Letonja, Emma Matthews, Wolfgang Amadeusz Mozart, „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski flet” (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Aria Królowej Nocy” z opery „Czarodziejski Flet” (KV 620) [czytaj: kafał 620] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu sopranistki Emmy Matthews [czytaj: emmy matjus] wraz z zespołem Tasmanian Symphony Orchestra [czytaj: tasmanian symfoni orkestra] pod batutą Marko Letonja [czytaj: marko letonia]. Fragment trwający 19 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głos żeński - sopran w akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Utwór jest bardzo wesoły, utrzymany w szybkim tempie, z wyjątkowo rozpoznawalną wokalną partią solową o wirtuozerskim charakterze.
RY5uY5iFYtL8e
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 23
Wyjaśnij swoimi słowami, czym jest tonacja molowa? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1GxFXYxuYIUc
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 23
Prezentowany utwór został zapisany w tonacji molowej. Co to oznacza? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RmZLikiqkdtDn
Utwór pod tytułem Requiem d‑moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu zespołu Boston Baroque [czytaj boston barok] pod batutą Martina Pearlmana [czytaj: martina perlmana]. Fragment trwający 39 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór ma średnio szybkie tempo i wyjątkowo podniosły, uroczysty, smutny charakter wraz z bardzo bogatym, eleganckim brzmieniem.
Utwór pod tytułem Requiem d‑moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu zespołu Boston Baroque [czytaj boston barok] pod batutą Martina Pearlmana [czytaj: martina perlmana]. Fragment trwający 39 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór ma średnio szybkie tempo i wyjątkowo podniosły, uroczysty, smutny charakter wraz z bardzo bogatym, eleganckim brzmieniem.
Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart], Requiem d‑moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] (fragment), w wykonaniu Boston Baroque [czytaj: boston barok], dyrygent Martin Pearlman [czytaj: martin perlman], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Boston Baroque, Martin Pearlman, Wolfgang Amadeusz Mozart, Requiem d-moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Wolfgang Amadeusz Mozart [czytaj: wolfgang amadeusz mocart], Requiem d‑moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] (fragment), w wykonaniu Boston Baroque [czytaj: boston barok], dyrygent Martin Pearlman [czytaj: martin perlman], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Boston Baroque, Martin Pearlman, Wolfgang Amadeusz Mozart, Requiem d-moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem Requiem d‑moll, cz. II Kyrie, KV 626 [czytaj: rekfiem de mol, część druga Kyrje, KV 626] autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta] w wykonaniu zespołu Boston Baroque [czytaj boston barok] pod batutą Martina Pearlmana [czytaj: martina perlmana]. Fragment trwający 39 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór ma średnio szybkie tempo i wyjątkowo podniosły, uroczysty, smutny charakter wraz z bardzo bogatym, eleganckim brzmieniem.
RdtHJPKDvt80f
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RE7NbdQLPL4M7
Obraz przedstawia portret Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta]. Artysta ubrany jest w czerwoną marynarkę, która przyozdobiona jest w złote wzorki w okolicach kołnierza oraz zapięcia marynarki. Spod marynarki wystaje biała koszula z wysokim kołnierzem oraz biały żabot. Mężczyzna ma smukłą twarz, lekki uśmiech na twarzy, szaro niebieskie oczy oraz zadbane brwi. Artysta ma na głowie perukę, której włosy zawinięte są na wysokości oczu oraz uszu.
Barbara Kraft, „Portret Wolfganga Amadeusza Mozarta” [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta], 1819 r., wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Barbara Kraft, „Portret Wolfganga Amadeusza Mozarta” [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta], Olej na płótnie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Barbara_Krafft_-_Portr%C3%A4t_Wolfgang_Amadeus_Mozart_(1819).jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
Ludwig van Beethoven
Encyklopedia Teatru Polskiego
Encyklopedia Teatru PolskiegoLudwig van Beethoven
Ur. 16 XII 1770, Bonn. Zm. 26 III 1827, Wiedeń. Ludwik van Beethoven [czytaj: wan betowen] był synem śpiewaka dworskiej kapeli elektorskiej w Bonn. Ojcu oraz jego muzykalnym krewnym i przyjaciołom zawdzięczał pierwsze wskazówki w dziedzinie muzycznego wykształcenia. Kiedy w 12. roku życia rozpoczął regularną naukę pod kierunkiem Christiana G. Neefego [czytaj: nefego], był już akompaniatorem tejże dworskiej kapeli; nieco później został zastępcą kapelmistrza. W 1792 dzięki pomocy hr. Waldsteina [czytaj: waldsztajna] udał się do Wiednia, by kontynuować studia pod kierunkiem Józefa Haydna [czytaj: hajdna], i w mieście tym osiadł już na stałe. Zdobył tam uznanie jako znakomity wirtuoz - pianista, stał się ,,modny” jako nauczyciel gry fortepianowej, zyskiwały też powodzenie jego kompozycje. Szybko postępująca głuchota zmusiła jednak Beethovena do zrezygnowania z kariery wirtuozowskiej, jego zaś dzieła, przełamujące utarte konwencje i znacznie wybiegające w przyszłość w stosunku do innych muzycznych osiągnięć epoki, stawały się coraz trudniejsze i bardziej niezrozumiałe dla współczesnych. Ten właśnie brak zrozumienia wśród ogółu społeczeństwa, kłopoty rodzinne i materialne oraz choroby spowodowały, iż ostatnie lata życia kompozytora były szczególnie ciężkie. Bogata twórczość Beethovena [czytaj: betowena] obejmuje wszystkie bez wyjątku dziedziny, przede wszystkim jednak skupia się na muzyce instrumentalnej. Jego dzieła stanowią szczytowy punkt w rozwoju klasycznej symfoniki oraz twórczości kameralnej.
cyt4 Źródło: Encyklopedia Teatru Polskiego, Ludwig van Beethoven, dostępny w internecie: https://encyklopediateatru.pl/autorzy/2037/ludwig-van-beethoven [dostęp 9.02.2022].
Polecenie 24
Odpowiedz na pytanie. U którego z klasyków wiedeńskich uczył się Beethoven? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1aZwryzRh0v1
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 24
Wysłuchaj fragmentu utworu, a następnie wyszukaj za pomocą dostępnych środków (komputer, smartfon, tablet, etc.), informacji na temat nazwy motywu rozpoczynającego tą symfonię. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RP3VttF3jW87J
Utwór pod tytułem V Symfonia c‑moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu zespołuSan Francisco Symphony Orchestra [czytaj: san fransisko symfoni orkestra] pod batutą Michaela Tilsona Thomasa [czytaj: majkela tilsona tomasa]. Fragment trwający 1 minutę i 34 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywana w niespiesznym tempie. Ma charakterystyczne dla epoki klasycyzmu brzmienie oraz bardzo dostojny, dynamiczny, podniosły nastrój.
Utwór pod tytułem V Symfonia c‑moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu zespołuSan Francisco Symphony Orchestra [czytaj: san fransisko symfoni orkestra] pod batutą Michaela Tilsona Thomasa [czytaj: majkela tilsona tomasa]. Fragment trwający 1 minutę i 34 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywana w niespiesznym tempie. Ma charakterystyczne dla epoki klasycyzmu brzmienie oraz bardzo dostojny, dynamiczny, podniosły nastrój.
Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwik wan betowen], V Symfonia c‑moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] (fragment), wykonanie: San Francisco Symphony Orchestra [czytaj: san fransisko symfoni orkestra], dyrygent: Michael Tilson Thomas [czytaj: majkel tilson tomas], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: San Francisco Symphony Orchestra, Michael Tilson Thomas, Ludwig van Beethoven, V Symfonia c-moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwik wan betowen], V Symfonia c‑moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] (fragment), wykonanie: San Francisco Symphony Orchestra [czytaj: san fransisko symfoni orkestra], dyrygent: Michael Tilson Thomas [czytaj: majkel tilson tomas], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: San Francisco Symphony Orchestra, Michael Tilson Thomas, Ludwig van Beethoven, V Symfonia c-moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem V Symfonia c‑moll op. 67, Allegro con brio [czytaj: alegro kon brjo] autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu zespołuSan Francisco Symphony Orchestra [czytaj: san fransisko symfoni orkestra] pod batutą Michaela Tilsona Thomasa [czytaj: majkela tilsona tomasa]. Fragment trwający 1 minutę i 34 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na orkiestrę symfoniczną, wykonywana w niespiesznym tempie. Ma charakterystyczne dla epoki klasycyzmu brzmienie oraz bardzo dostojny, dynamiczny, podniosły nastrój.
RGdlIpUSwKMep
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 25
Odpowiedz na pytanie. W którym roku Beethoven udał się do Wiednia na nauki do jednego z klasyków wiedeńskich? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RCcL78UGgXzgJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 25
Wysłuchaj utworu a następnie spróbuj opisać jego budowę. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RRW5230jd8TUl
Utwór pod tytułem Bagatela „Dla Elizy” autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 3 minuty i 45 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w dość szybkim tempie. Utwór ma mocno tęskny, melancholijny, sentymentalny nastrój.
Utwór pod tytułem Bagatela „Dla Elizy” autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 3 minuty i 45 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w dość szybkim tempie. Utwór ma mocno tęskny, melancholijny, sentymentalny nastrój.
Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwik wan betowen], Bagatela „Dla Elizy”, w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Ludwig van Beethoven, Bagatela „Dla Elizy”, licencja: CC BY 3.0.
Ludwig van Beethoven [czytaj: ludwik wan betowen], Bagatela „Dla Elizy”, w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Ludwig van Beethoven, Bagatela „Dla Elizy”, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem Bagatela „Dla Elizy” autorstwa Ludwiga van Beethovena [czytaj: wan betowena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 3 minuty i 45 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w dość szybkim tempie. Utwór ma mocno tęskny, melancholijny, sentymentalny nastrój.
Rquo2HNawhBeN
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RfaTeihmTEAXK
Obraz przedstawia portret Ludwika van Beethovena [czytaj: ludwika wan betowena]. Artysta ubrany jest w duży czarny płaszcz z czarnymi sznurkami ozdobnymi na wysokości klatki piersiowej. Spod płaszcza wystaje biała koszula z bardzo wysokim kołnierzem oraz czerwony szal. Mężczyzna w prawej ręce trzyma ołówek, w lewej zaś zeszyt z nutami. Mężczyzna jest zamyślony i spogląda w górę. Ma brązowe oczy oraz nieuczesane, długie, siwe włosy.
Joseph Karl Stieler [czytaj: jozef karl sztiler], „Portret Ludwika van Beethovena” [czytaj: portret ludwika wan betowena], ok. 1820 r., Muzeum Beethoven‑Haus [czytaj: muzeum betowen hałs], Bonn, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Joseph Karl Stieler, „Portret Ludwika van Beethovena” [czytaj: portret ludwika wan betowena], Olej na płótnie, Muzeum Beethoven-Haus, Bonn, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Beethoven.jpg [dostęp 9.02.2022], domena publiczna.
R1GBb4HBL1zvP
Film pt. Z muzyką przez wieki - klasycyzm.
Film pt. Z muzyką przez wieki - klasycyzm.
Z muzyką przez wieki - Klasycyzm, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - Klasycyzm, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 26
Odpowiedz na pytanie: kogo uważa się za ojca symfonii? Swoją odpowiedź zapisz poniżej,
RWSMPTfs7RLjv
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 27
Odpowiedz na pytanie: czym była opera buffa i opera seria? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Ral75Dum9V4HB
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 28
Odpowiedz na pytanie: Który z tak zwanych klasyków wiedeńskich w swoich utworach często stosował tonacje molowe?
Rr9tLgKmm4BOF
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Romantyzm (1801 r. – 1910 r.)
W romantyzmie następuje przejęcie znanych już form muzyki klasycystycznej i rozbudowywanie ich poprzez zastosowanie różnych innowacji muzycznych. Kompozytorzy posługują się bardziej rozbudowaną harmonią i śpiewniejszą melodyką. W romantyzmie zacieśniają się szczególnie mocno związki z literaturą - dzięki temu powstaje pieśń. Stwarza to możliwość osobistej wypowiedzi kompozytora. Pojawia się również lirykaLirykaliryka instrumentalna zawierająca w sobie liczne miniatury, najczęściej fortepianowe. Do twórców takich miniatur należał m. in. : Fryderyk Chopin [szopen]. W twórczości wielu kompozytorów odnaleźć można echa muzyki narodowej. Pojawia się określenie: szkoła narodowa, która określać ma charakterystyczne cechy danego kraju występujące w twórczości danego twórcy. W przypadku muzyki polskiej wskazać można na Stanisława Moniuszkę i jego opery ,,Halka” czy ,,Straszny Dwór”.
Polecenie 29
Odpowiedz na pytanie. Na jakim instrumencie grał Fryderyk Chopin? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1D9gD2PjlIf6
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 29
Wysłuchaj fragmentu utworu, a następnie wyszukaj informacji w dowolnych źródłach na temat tańca - Mazura. Wypisz informacje na temat jego historii, o sposobie tańca, figurach, charakterystyce. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Rp3jsWHb2QbJx
Utwór pod tytułem „Mazur” z opery „Straszny Dwór” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiego Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku pod batutą Grzegorza Nowaka. Fragment trwający 1 minutę i 3 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest oparty na rytmie mazura, ludowego tańca polskiego w metrum trzy czwarte. Jest wykonywany w bardzo szybkim tempie i ma bardzo dynamiczny, wesoły i radosny charakter.
Utwór pod tytułem „Mazur” z opery „Straszny Dwór” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiego Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku pod batutą Grzegorza Nowaka. Fragment trwający 1 minutę i 3 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest oparty na rytmie mazura, ludowego tańca polskiego w metrum trzy czwarte. Jest wykonywany w bardzo szybkim tempie i ma bardzo dynamiczny, wesoły i radosny charakter.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Straszny Dwór” (fragment), wykonanie: Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku, dyrygent Grzegorz Nowak, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku, Grzegorz Nowak, Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Straszny Dwór”, licencja: CC BY 3.0.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Straszny Dwór” (fragment), wykonanie: Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku, dyrygent Grzegorz Nowak, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku, Grzegorz Nowak, Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Straszny Dwór”, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Mazur” z opery „Straszny Dwór” autorstwa Stanisława Moniuszko w wykonaniu Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiego Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku pod batutą Grzegorza Nowaka. Fragment trwający 1 minutę i 3 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest oparty na rytmie mazura, ludowego tańca polskiego w metrum trzy czwarte. Jest wykonywany w bardzo szybkim tempie i ma bardzo dynamiczny, wesoły i radosny charakter.
Rtm01ARF7d1xr
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Do innych wybitnych kompozytorów muzyki romantyzmu należą: Franciszek Schubert [czytaj: franciszek szubert], Robert Schumann [robert szuman], Franciszek Liszt i Henryk Wieniawski.
W II połowie XIX wieku zaobserwować możemy rozwój w zakresie harmoniki i instrumentacji utworów. Orkiestra może liczyć nawet kilkuset wykonawców. Czas trwania takich olbrzymich utworów niejednokrotnie przekracza godzinę. Nadal obserwujemy rozwój wielkiej formy wokalno‑instrumentalnej, czyli opery. Tematyka oper XIX‑wiecznych obraca się w kręgu miłości romantycznej, baśniowych światów oraz w kręgu zwykłego codziennego życia prostych ludzi.
Jakub Mazur
Jakub MazurFryderyk Chopin
Fryderyk Franciszek Chopin [czytaj: szopen] urodził się w 1810 roku w Żelazowej Woli. Po ojcu, Francuzie z pochodzenia, dziedziczył korzenie szlacheckie. Dojrzewał muzycznie pod okiem matki. Później prowadził go Wojciech Żywny. Skomponował wówczas utwór „Polonez B‑dur”. Koncertował w salonach arystokracji warszawskiej, również dawał koncerty dobroczynne. Dla Chopina [czytaj: szopena] wczesnego okresu inspirująca była polska muzyka ludowa. Rok 1826 oznaczał dla Chopina wyprawę do Berlina, był też w Wiedniu, Dreźnie i Pradze. Ostatnie koncerty dał w Wiedniu, Salzburgu, Monachium i Stuttgartcie [czytaj: sztutgracie]. Końcowy etap dotyczył Paryża, gdzie osiadł — to tam koncertował wyjątkowo intensywnie, na tyle intensywnie, by wyrobić sobie markę człowieka wybitnie utalentowanego. Odnalazł wkrótce posłuch wśród wydawców angielskich, niemieckich i francuskich, którzy rozsławili go. Był również Chopin [czytaj: szopen] wówczas zaangażowany w nauczanie gry i kompozycji, z czego odnotowywał spory przychód. Ponadto poznał wielu wybitnych tamtego okresu, a pośród nich Feliksa Mendelssohna [czytaj: feliksa mendelsona], Gioacchiino Rossiniego [czytaj: dżioakino rossiniego], Franciszka Liszta [czytaj: lista], czy Vincenzo Belliniego [czytaj: winczenco belliniego]. Z nimi to wymieniał pogląd na grę, ale i w wielu innych tematach, którymi żyły salony. Rok 1826 oznaczał dla Chopina [czytaj: szopena] niezwykłą znajomość — poznał George Sand [czytaj: żorż sand], która została jego partnerką życia. Razem podróżowali. Niestety Chopin [czytaj: szopen] zachorował na gruźlicę. Stan zdrowia artysty sukcesywnie pogarszał się. Zmarł 17 października 1849 w Paryżu. Pozostaje najwybitniejszym polskim kompozytorem i niezapomnianym pianistą.
cyt5 Źródło: Jakub Mazur, Fryderyk Chopin, dostępny w internecie: https://zyciorysy.info/fryderyk-chopin/ [dostęp 8.02.2022].
Polecenie 30
Wymień miejsca, które odwiedził Chopin w 1826 r. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RY8wmqx3pyvZG
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 30
Wysłuchaj fragmentu utworu i spróbuj określić jego metrum.
R141WUhtsUTKq
Utwór pod tytułem Scherzo [czytaj: szerco] h‑moll op. 20 (fragment) autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Jana Wachowskiego. Fragment trwający 51 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny przebieg oraz wyjątkowo wirtuozowski charakter, wymagający od pianisty doskonałych umiejętności. Nastrój utworu jest bardzo burzliwy, gniewny, ale też smutny i melancholijny.
Utwór pod tytułem Scherzo [czytaj: szerco] h‑moll op. 20 (fragment) autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Jana Wachowskiego. Fragment trwający 51 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny przebieg oraz wyjątkowo wirtuozowski charakter, wymagający od pianisty doskonałych umiejętności. Nastrój utworu jest bardzo burzliwy, gniewny, ale też smutny i melancholijny.
Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Scherzo [czytaj: szerco] h‑moll op. 20 (fragment), wykonanie: Jan Wachowski, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Jan Wachowski, Fryderyk Chopin, Scherzo [czytaj: szerco] h-moll op. 20 (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Scherzo [czytaj: szerco] h‑moll op. 20 (fragment), wykonanie: Jan Wachowski, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Jan Wachowski, Fryderyk Chopin, Scherzo [czytaj: szerco] h-moll op. 20 (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem Scherzo [czytaj: szerco] h‑moll op. 20 (fragment) autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Jana Wachowskiego. Fragment trwający 51 sekund. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny przebieg oraz wyjątkowo wirtuozowski charakter, wymagający od pianisty doskonałych umiejętności. Nastrój utworu jest bardzo burzliwy, gniewny, ale też smutny i melancholijny.
R1TBj8SwK9cqp
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 31
Odpowiedz na pytanie. Z powodu jakiej choroby zmarł Chopin? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1QCwX5kZERLK
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 31
Wysłuchaj fragmentu utworu i określ, czy jego charakter jest zgodny z jego tytułem.
R1Hw2W2TDBEhP
Utwór pod tytułem Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna” autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 2 minuty i 52 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny, wręcz dramatyczny przebieg oraz charakter wirtuozowski. Nastrój kompozycji jest bardzo tęskny, melancholijny i nostalgiczny, przy jednocześnie bardzo burzliwym, rozdmuchanym, gniewnym brzmieniu.
Utwór pod tytułem Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna” autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 2 minuty i 52 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny, wręcz dramatyczny przebieg oraz charakter wirtuozowski. Nastrój kompozycji jest bardzo tęskny, melancholijny i nostalgiczny, przy jednocześnie bardzo burzliwym, rozdmuchanym, gniewnym brzmieniu.
Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Fryderyk Chopin, Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, licencja: CC BY 3.0.
Fryderyk Chopin [czytaj: szopen], Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, w wykonaniu Pianisty Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, AMFN, CC BY 3.0
Źródło: Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Fryderyk Chopin, Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna”, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem Etiuda op. 10 nr 12 „Rewolucyjna” autorstwa Fryderyka Chopina [czytaj: szopena] w wykonaniu Pianisty z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór trwający 2 minuty i 52 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo, wykonywana w bardzo szybkim tempie. Utwór ma bardzo dynamiczny, wręcz dramatyczny przebieg oraz charakter wirtuozowski. Nastrój kompozycji jest bardzo tęskny, melancholijny i nostalgiczny, przy jednocześnie bardzo burzliwym, rozdmuchanym, gniewnym brzmieniu.
RSr7mxmL7iXZE
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RS3UuuPMirTFq
Obraz przedstawia portret Fryderyka Chopina [czytaj: szopena]. Obraz namalowany jest farbami olejnymi przez co wiele szczegółów jest niewidocznych. Artysta nosi czarny płaszcz. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jego twarz skierowana jest w prawą stronę obrazu. Artysta ma smukłą sylwetkę, wyraźny podbródek, brązowe oczy, gęste zadbane brwi oraz długie, kręcone, brązowe włosy.
Eugène Delacroix [czytaj: ełżeń delakrua], „Portret Fryderyka Chopina i George Sand” [czytaj: portret fryderyka szopena i żorż sąd] (detal), 1838 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Eugène Delacroix, czytaj: ełżeń delakrua], „Portret Fryderyka Chopina i George Sand” [czytaj: portret fryderyka szopena i żorż sąd] (detal), Olej na płótnie, Luwr, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eug%C3%A8ne_Ferdinand_Victor_Delacroix_043.jpg [dostęp 9.02.2022], domena publiczna.
RaZjCGGYb39cg
Film pt. Z muzyką przez wieki - romantyzm.
Film pt. Z muzyką przez wieki - romantyzm.
Z muzyką przez wieki - Romantyzm, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - Romantyzm, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 32
Odpowiedz na pytanie: Gdzie urodził się Fryderyk Chopin? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R2BQEGXKithGJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 33
Odpowiedz na pytanie: Jakiej narodowości był Franciszek Liszt? Na jakim instrumencie grał? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RKH1bnp2Nv8dM
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 34
Scharakteryzuj krótko (maksymalnie cztery zdania) instrument - Saksofon. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
ReJxqUEFW6JwE
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Wiek XX i XXI (od 1900 r.)
Wiek XX charakteryzuje olbrzymia różnorodność kierunków, stylów i technik kompozytorskich. Na uwagę zasługuje impresjonizm i jego przedstawiciel francuz Claude Debussy [czytaj: klod debusi]. Ten kierunek ma swoje początki w 1894 r., gdyż data ta wiąże się z powstaniem pierwszego utworu impresjonistycznego – „Popołudnie Fauna” Clauda Debussyego [czytaj: kloda debusiego]. Nurt ten pokrewny jest w zamierzeniach do impresjonizmu w malarstwie, kładzie podobny nacisk na ,,wrażenie'' uzyskiwane poprzez stosowanie plam dźwiękowych.
Polecenie 35
Odpowiedz na pytanie. Jakiej narodowości był Claude Debussy [czytaj: klod debusi]? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1ajxanyuF7S2
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 35
Opisz własnymi słowami charakter słuchanego utworu. Dodatkowo scharakteryzuj w nim melodykę. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RhGMgU3FhknkI
Utwór pod tytułem „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment) autorstwa Claude’a Debussy [czytaj: kloda debusi] w wykonaniu Daniela Barenboima [czytaj: daniel barenbojm]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i jest wykonywana w bardzo wolnym tempie. Utwór ma bardzo spokojny przebieg, charakterystyczny dla nurtu impresjonistycznego w muzyce. Kompozycja ma nastrojowe, spokojne, refleksyjne brzmienie ze sporą dozą zadumy.
Utwór pod tytułem „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment) autorstwa Claude’a Debussy [czytaj: kloda debusi] w wykonaniu Daniela Barenboima [czytaj: daniel barenbojm]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i jest wykonywana w bardzo wolnym tempie. Utwór ma bardzo spokojny przebieg, charakterystyczny dla nurtu impresjonistycznego w muzyce. Kompozycja ma nastrojowe, spokojne, refleksyjne brzmienie ze sporą dozą zadumy.
Claude Debussy [czytaj: klod debusi], „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment), wyk. Daniel Barenboim [czytaj: daniel barenbojm], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Daniel Barenboim, Claude Debussy, „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Claude Debussy [czytaj: klod debusi], „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment), wyk. Daniel Barenboim [czytaj: daniel barenbojm], online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Daniel Barenboim, Claude Debussy, „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Zatopiona katedra” („La cathédrale engloutie”) [czytaj: la katedral ągluti] (fragment) autorstwa Claude’a Debussy [czytaj: kloda debusi] w wykonaniu Daniela Barenboima [czytaj: daniel barenbojm]. Fragment trwający 43 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na fortepian solo i jest wykonywana w bardzo wolnym tempie. Utwór ma bardzo spokojny przebieg, charakterystyczny dla nurtu impresjonistycznego w muzyce. Kompozycja ma nastrojowe, spokojne, refleksyjne brzmienie ze sporą dozą zadumy.
RG8RwcEw3veCi
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ekspresjonizm z kolei to kierunek, który kładzie ogromny nacisk na uzewnętrznienie przeżyć emocjonalnych, dzięki czemu muzyka jest w swym charakterze dynamiczna i niespokojna.
Polecenie 36
Za pomocą własnych słów dokonaj porównania muzyki nurtu impresjonizmu z muzyką ekspresjonizmu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RczEUE8m5bOoR
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 36
Spróbuj scharakteryzować własnymi słowami utwór. Jakie jest jego tempo? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1YhiGBfjw7Jz
Utwór pod tytułem„Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] autorstwa Arnolda Schönberga [czytaj: arnolda szynberga] w wykonaniu solistki Barbary Sukowej wraz z zespołem SchönbergEnsemble [czytaj: szynberg ansambl]. Fragment trwający 34 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest śpiewany w języku niemieckim. Kompozycja ma bardzo niepokojące brzmienie, charakterystyczne dla nurtu modernistycznego oraz atonalności. Utwór ma nietypowy, nieco drażniący, niepowtarzalny nastrój.
Utwór pod tytułem„Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] autorstwa Arnolda Schönberga [czytaj: arnolda szynberga] w wykonaniu solistki Barbary Sukowej wraz z zespołem SchönbergEnsemble [czytaj: szynberg ansambl]. Fragment trwający 34 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest śpiewany w języku niemieckim. Kompozycja ma bardzo niepokojące brzmienie, charakterystyczne dla nurtu modernistycznego oraz atonalności. Utwór ma nietypowy, nieco drażniący, niepowtarzalny nastrój.
Arnold Schönberg [czytaj: arnold szynberg], „Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] (fragment), wyk. SchönbergEnsemble [czytaj: szynberg ansambl], Barbara Sukowa, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: SchönbergEnsemble, Barbara Sukowa, Arnold Schönberg, „Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Arnold Schönberg [czytaj: arnold szynberg], „Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] (fragment), wyk. SchönbergEnsemble [czytaj: szynberg ansambl], Barbara Sukowa, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: SchönbergEnsemble, Barbara Sukowa, Arnold Schönberg, „Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] (fragment), licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem„Księżycowy Pierrot” [czytaj: księżycowy piero] („Pierrot Lunaire”) [czytaj:piero lune] autorstwa Arnolda Schönberga [czytaj: arnolda szynberga] w wykonaniu solistki Barbary Sukowej wraz z zespołem SchönbergEnsemble [czytaj: szynberg ansambl]. Fragment trwający 34 sekundy. Kompozycja jest przeznaczona na głosy ludzkie oraz orkiestrę symfoniczną. Utwór jest śpiewany w języku niemieckim. Kompozycja ma bardzo niepokojące brzmienie, charakterystyczne dla nurtu modernistycznego oraz atonalności. Utwór ma nietypowy, nieco drażniący, niepowtarzalny nastrój.
RqWT8yWhrwOjy
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W dzisiejszych czasach cieszymy się ulubioną muzyką dzięki rozwojowi muzyki elektronicznej.
Encyklopedia PWN
Encyklopedia PWNElektroniczna muzyka
Dźwięki poddawane są przekształceniom zmieniającym ich barwę, głośność, wysokość, czas trwania itp. za pomocą filtrów, modulatorów i in. urządzeń elektronicznych. W praktyce często wykorzystywane są dźwięki z innych źródeł, np. brzmienie głosu ludzkiego lub instrumentów, odgłosy przyrody, co powoduje zatarcie granicy między muzyką elektroniczną a konkretną (oba kierunki są też zwane muzyką eksperymentalną). Utwory muzyki elektronicznej są utrwalane na taśmie magnetycznej, której montaż, często bardzo skomplikowany, pozwala na zorganizowanie dźwięków w czasie, dowolne ich zestawianie, nakładanie, powtarzanie itp. Ulepszone urządzenia elektroniczne, a zwłaszcza syntezatory dźwięku, umożliwiły komponowanie muzyki elektronicznej „na żywo”, z pominięciem montażu taśmy, podjęte przez nurt muzyki elektronicznej zwany live electronic music [czytaj: lajf elektronik mjuzik]. Rozwój muzyki elektronicznej zainicjowało 1951 studio muzyki elektronicznej radia w Kolonii: H. Eimert [czytaj: ajmert], K. Stockhausen, W. Meyer‑Eppler [czytaj: mejer‑eppler] (fizyk), F. Enkel (inżynier); podobne próby, lecz z wykorzystywaniem również materiału dźwiękowego używanego w muzyce konkretnej, podjęli w tym samym czasie V. Ussachevsky [czytaj: usaczewski] i D. Luening [czytaj: lojnijg] w Stanach Zjednoczonych (tzw. music for tape [czytaj: mjzuik of tejp]). W Warszawie 1957 powstało Studio Eksperymentalne Polskiego Radia i Telewizji (założone przez J. Patkowskiego).
cyt6 Źródło: Encyklopedia PWN, Elektroniczna muzyka, dostępny w internecie: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/elektroniczna-muzyka;3897388.html [dostęp 9.02.2022].
RHl8oNuwf3pn0
Film pt. Z muzyką przez wieki - XIX wiek.
Film pt. Z muzyką przez wieki - XIX wiek.
Z muzyką przez wieki - XIX wiek, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - XIX wiek, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 37
Odpowiedz na pytanie: kogo uważa się za ojca dramatu muzycznego? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RaDZ457z7MhaK
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 38
Odpowiedz na pytanie: kogo uważa się za ojca polskiej opery narodowej? Wymień przynajmniej jego jedno dzieło. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1MirezQ15Bm4
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 39
Odpowiedz na pytanie: na jakim instrumencie zostało odegrane solo rozpoczynające V Symfonię Gustawa Mahlera? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RJqfnurDfQ4iT
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RORXPK1D8jYVd
Film pt. Z muzyką przez wieki - XX wiek.
Film pt. Z muzyką przez wieki - XX wiek.
Z muzyką przez wieki - XX wiek - film, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Z muzyką przez wieki - XX wiek - film, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 40
Wyjaśnij, kiedy stosowane były tak zwane partytury graficzne. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RkF4RpKbTIV5H
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 41
Scharakteryzuj krótko (maksymalnie 5 zdań) pojęcie sonoryzmu. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RCzKG7lVz6t4r
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 42
Odpowiedz na pytanie. Na czym polegał aleatoryzm? Podaj przykład dzieła wykonanego tą techniką. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Muzyka od starożytności do przedstawionego w materiale XX wieku ciągle ewoluowała (i nie przestała! Muzyka tak jak i inne dziedziny sztuki cały czas się rozwijają). Przez ten cały czas zmieniło się postrzeganie muzyki, zmieniło się jej przeznaczenie, charakter, sposób wykonywania. Porównując ze sobą muzykę średniowieczną z muzyką powstałą w epoce klasycyzmu można zauważyć bardzo duże różnice. W tej pierwszej muzyka była śpiewana często jednogłosowo a cappella, dopiero później śpiewanemu tekstowi zaczęły towarzyszyć dźwięki instrumentów. W muzyce klasycystycznej pełno jest utworów opartych o brzmienie orkiestry.
Ćwiczenia
RaeSSB7HdkrBF2
Ćwiczenie 1
Zaznacz prawidłową odpowiedź na pytanie. Aleatoryzm to technika kompozytorska polegająca na dopuszczeniu przez kompozytora przypadkowości w muzyce. W którym wieku lub epoce rozwinęła się ta technika. Możliwe odpowiedzi: 1. XX wiek, 2. XIX wiek, 3. Romantyzm, 4. Klasycyzm, 5. Impresjonizm muzyczny, 6. Ekspresjonizm muzyczny
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2
RdEUht87l2DGs
Której z epok w muzyce dotyczy opis: Budowane są pierwsze filharmonie, dominują różne formy muzyki instrumentalnej i wchodzi do użytku fortepian. Możliwe odpowiedzi: 1. klasycyzm, 2. romantyzm, 3. barok
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RGoBZoGdoNlva1
Ćwiczenie 3
Połącz epokę z charakterystycznym dla niej instrumentem. Starożytność Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja Średniowiecze Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja Barok Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Połącz epokę z charakterystycznym dla niej instrumentem. Starożytność Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja Średniowiecze Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja Barok Możliwe odpowiedzi: 1. Aulos, 2. Klawesyn, 3. Szałamaja. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1OjzRODO3Wdz1
Ćwiczenie 3
Wybierz ilustrację przedstawiającą instrument charakterystyczny dla epoki baroku.
Wybierz ilustrację przedstawiającą instrument charakterystyczny dla epoki baroku.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R11orOHPCkbuP
Ćwiczenie 4
Uzupełnij metryczki kompozytorów. 1. Jan Tu uzupełnij Bach, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 2. Tu uzupełnij Amadeusz Mozart, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 3. Fryderyk Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 4. Joseph Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij.
Uzupełnij metryczki kompozytorów. 1. Jan Tu uzupełnij Bach, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 2. Tu uzupełnij Amadeusz Mozart, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 3. Fryderyk Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 4. Joseph Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
Uzupełnij metryczki kompozytorów.
R11RljDTi3Vk9
Ilustracja do ćwiczenia nr 4, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Ilustracja do ćwiczenia nr 4, Ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
R1FY81Bem8EI1
1. Jan Tu uzupełnijTu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 2. Tu uzupełnij Amadeusz Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 3. Fryderyk Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij.
1. Jan Tu uzupełnijTu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 2. Tu uzupełnij Amadeusz Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij. 3. Fryderyk Tu uzupełnij, lata życia: Tu uzupełnij–Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 5
Podaj przynajmniej trzy informacje charakteryzujące muzykę średniowiecza.
R1Lf7YfzAdULv
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ponownie zapoznaj się z fragmentem lekcji, który został poświęcony muzyce średniowiecznej.
Muzyka miała przede wszystkim charakter religijny.
Dominowała muzyka jednogłosowa.
Dominowała muzyka a cappella.
Utwory były wykonywane jedynie przez mężczyzn.
Tworzono w języku łacińskim.
Anonimowość.
R55R330LwSE072
Ćwiczenie 6
Uzupełnij tekst. Renesans nazywany jest również Tu uzupełnij. Jest to czas dominacji człowieka i jego rozumu. Kult Boga, Maryi i świętych zszedł wówczas nieco na drugi plan. Na pierwszym planie pozostaje rozwój. Taką filozofię nazywamy Tu uzupełnij, czyli stawianiem człowieka w centrum uwagi. U schyłku średniowiecza dominowała muzyka wielogłosowa, zwana Tu uzupełnij, czyli współdziałaniem kilku głosów na raz i od tego rozpoczyna się renesans. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Uzupełnij tekst. Renesans nazywany jest również Tu uzupełnij. Jest to czas dominacji człowieka i jego rozumu. Kult Boga, Maryi i świętych zszedł wówczas nieco na drugi plan. Na pierwszym planie pozostaje rozwój. Taką filozofię nazywamy Tu uzupełnij, czyli stawianiem człowieka w centrum uwagi. U schyłku średniowiecza dominowała muzyka wielogłosowa, zwana Tu uzupełnij, czyli współdziałaniem kilku głosów na raz i od tego rozpoczyna się renesans. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 7
Wyjaśnij, dlaczego wiek XIX w muzyce jest nazywany Romantyzmem.
R1YRGvoua8oPu
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Odpowiedź na to pytanie znajduje się w części materiału poświęconego romantyzmowi.
Romantyzm to epoka, w której twórcy kierowali się sercem, intuicją, wiarą i wyobraźnią. Był to czas, w którym najważniejszymi wartościami były miłość i patriotyzm. Zwątpiono także, w stricte naukowe sposoby poznania świata na rzecz poniesienia się fantazji, zgłębiania treści tradycyjnych legend i zaufania dla etyki prostego ludu.
RcUMKGeZsgL3P3
Ćwiczenie 8
Podaj kto jest autorem poniższych utworów muzycznych. Gaude Mater Polonia – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Nieście chwałę mocarze – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Symfonia „Pożegnalna” – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Mazur z opery „Staszny Dwór” – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy
Podaj kto jest autorem poniższych utworów muzycznych. Gaude Mater Polonia – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Nieście chwałę mocarze – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Symfonia „Pożegnalna” – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy Mazur z opery „Staszny Dwór” – 1. Wacław z Szamotuł, 2. Claude Debussy, 3. Mikołaj Gomółka, 4. Louis Couperin, 5. Fryderyk Chopin, 6. Joseph Haydn, 7. Sebastian z Welsztyna, 8. Orlando di Lasso, 9. Wolfgang Amadeusz Mozart, 10. Stanisław Moniuszko, 11. Wincenty z Kielczy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Słownik pojęć
A cappella
A cappella
śpiew bez akompaniamentu instrumentów, rodzaj muzyki przeznaczonej do wykonania chórowego jak i solo.
Antropocentryzm
Antropocentryzm
pogląd uznający człowieka za centrum całej rzeczywistości (przeciwstawny wobec teocentryzmu i kosmocentryzmu), a w wersji umiarkowanej akcentujący wyjątkową pozycję człowieka w świecie.
Chorał gregoriański
Chorał gregoriański
jednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w.
Etos
Etos
u starożytnych Greków termin oznaczający stały sposób postępowania właściwy człowiekowi, a zwłaszcza jego stosunek do innych ludzi.
Fuga
Fuga
forma imitacyjna (imitacja), zarówno instrumentalna, jak i wokalna, o ściśle ustalonej liczbie głosów (2–8, najczęściej jednak 3-, 4- lub 5‑głosowa), wykorzystująca różnorodne środki techniki polifonicznej, podporządkowane określonym założeniom tonalnym.
Imitacja
Imitacja
muzyczny środek techniki polifonicznej (polifonia), polegający na powtórzeniu całości lub fragmentu melodii jednego głosu przez głos drugi, podczas gdy głos pierwszy kontynuuje swoją linię melodyczną. Najczęściej stosowana jest imitacja 2–5‑głosowa; gdy są imitowane jednocześnie 2, 3, 4 melodie, powstaje imitacja podwójna, potrójna, poczwórna; głos imitujący może wejść w unisonie, oktawie, kwincie i kwarcie lub innym interwale. Imitacja jest stosowana w muzyce różnych kultur; w muzyce europejskiej znana od XII wieku.
Kanon
Kanon
środek techniki polifonicznej (polifonia), polegający na powtórzeniu całości lub fragmentu melodii jednego głosu przez głos drugi, podczas gdy głos pierwszy kontynuuje swoją linię melodyczną.
Liryka
Liryka
jeden z 3 rodzajów literackich, obejmujący utwory głównie wierszowane, których głównym przedmiotem przedstawienia są przeżycia wewnętrzne człowieka, jego uczucia, doznania i przekonania.
Polifonia
Polifonia
rodzaj faktury wynikający z występowania w utworze kilku niezależnych, lecz skoordynowanych ze sobą linii melodycznych.
Primadonna
Primadonna
śpiewaczka śpiewająca główne partie, wykonująca główną rolę w operze lub operetce.
Solmizacja
Solmizacja
posługiwanie się sylabowymi nazwami dźwięków podczas śpiewu.
Symfonia
Symfonia
cykliczna forma orkiestrowa, zazwyczaj 4‑częściowa, zbudowana zgodnie z zasadami cyklu sonatowego.
Synkretyzm
Synkretyzm
zjawisko nierozłącznego współwystępowania elementów tańca, słowa i muzyki w sztuce społeczeństw pierwotnych i w kulturze antyku.
Technika polichóralna
Technika polichóralna
technika kompozytorska polegająca na operowaniu w kompozycji kilkoma grupami chóralnymi (zwykle 2 lub 3), rozmieszczonymi w stosunkowo odległych od siebie miejscach jednego pomieszczenia.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Encyklopedia PWN – wydanie internetowe; https://encyklopedia.pwn.pl/ [dostęp: 09.02.2021].
Notatki ucznia
R1UkVVNpmV10E
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Galeria
R17M442qrNOx5
Obraz przedstawia nagiego mężczyznę, który w ustach trzyma instrument muzyczny aulos. Tło obrazu jest czarne. Mężczyzna ma krótkie, czarne włosy. Na głowie nosi opaskę. Instrument składa się z dwóch teleskopowych rurek, które mężczyzna trzyma obiema rękami.
Malarz Euaion, „Młody mężczyzna grający na aulosie”, fragment malarstwa czerwonofigurowego z greckiego naczynia, 460‑450 r. p.n.e., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna; fotografia: Jastrow
Źródło: Euaion, Jastrow, Młody mężczyzna grający na aulosie, fragment malarstwa czerwonofigurowego z greckiego naczynia, Malarstwo czerwonofigurowe, Luwr, Paryż, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Banquet_Euaion_Louvre_G467_n2.jpg [dostęp 7.02.2022], domena publiczna.
RAXSTGLK2lvQa
Na obrazie widoczny jest instrument o nazwie sistrum łukowe. Jest ono wykonane z brązu. Górna część instrumentu ma kształt bramy, przez które na różnych wysokościach przełożone są trzy metalowe pręty zagięte na obu końcach.
Sistrum łukowe z epoki rzymskiej wykonane z brązu, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0; fotografia: Lalupa
Źródło: Lalupa, Sistrum łukowe z epoki rzymskiej wykonane z brązu, Fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mostra_Olearie_-_sistro_1010384.JPG [dostęp 7.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R1MrYw7w5GbAa
Obraz przedstawia dwie kobiety. Jedna z nich siedzi na zdobionym drewnianym krześle, a druga stoi za krzesłem. Kobieta na krześle ubrana jest w czarną suknię oraz jasny, kremowy płaszcz. W rękach trzyma pozłacany instrument – kitar. Kobieta posiada biżuterię w postaci dwóch złotych kolczyków oraz złotej opaski na włosy. Kobieta za krzesłem ubrana jest w czarną suknię oraz posiada podobną mniej widoczną nie pozłacaną biżuterię. Ściana pokoju, w którym znajdują się kobiety, ma czerwony, wyblakły kolor.
„Siedząca kobieta grająca na kitarze”, 40 - 30 r. p.n.e., Willa Fanniusza Synistora, Boscoreale, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna; fotografia: Ranvelg
Źródło: Ranvelg, Siedząca kobieta grająca na kitarze, Fresk, Willa Fanniusza Synistora, Boscoreale, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Boscoreale_fresco_woman_kithara.jpg [dostęp 7.02.2022], domena publiczna.
RyWEMtDMR9eeU
Na obrazie widoczny jest instrument fletnia pana. Instrument składa się z 24 piszczałek. Piszczałka po lewej stronie jest najmniejsza, a każda następna po niej piszczałka jest od siebie coraz większa. Piszczałki połączone są poprzez dwie rozpołowione piszczałki oraz sznurek.
Fletnia Pana z poł. XIX wieku, rodzina Brambilla, Bernareggio, Muzeum Instrumentów Muzycznych Castello Sforzesco, Mediolan, Włochy, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0, fotografia: Phyrexian
Źródło: Phyrexian, Fletnia Pana z poł. XIX wieku, Fotografia, Castello Sforzesco, Mediolan, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Milano_-_Castello_Sforzesco_0232.JPG [dostęp 8.02.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
Ryot5xq0qMjJx
Obraz przedstawia organy na zdobionym balkonie. organy wykonane są z drewna, są symetryczne. Po lewej i prawej stronie organów znajdują się po cztery sekcje piszczałek, dodatkowo pomiędzy nimi znajduje się jedna wspólna sekcja. W pierwszej sekcji znajduje się 11 piszczałek, w drugiej 8 piszczałek, w trzeciej 6 piszczałek, w czwartej 5 piszczałek, a w piątej wspólnej sekcji znajduje się 9 piszczałek. Na sklepieniu kościoła namalowane są kwiaty, a na ścianach widnieją obrazy świętych osób oraz herubinów. Balkon wykonany jest z ciemnego drewna. Posiada on wycięcia pomalowane na czerwono, ramki są pozłacane. W środku każdego wcięcia widnieją pozłacane przedmioty. W pierwszej sekcji wieniec laurowy. W drugiej sekcji dwa długie proste, skrzyżowane rogi związane ze sobą wstążką. W trzeciej sekcji widać harfę, róg oraz liście. Prawa strona jest lustrzanym odbiciem lewej strony, z tym że pierwsza sekcja posiada skrzypce, dużą harfę, róg oraz winogrona. Pod balkonem wisi pozłacany ornament na kształt słońca otoczony szklanymi dyskami. Balkon umocowany jest do podłoża solidnymi drewnianymi filarami. Pod balkonem widać dwa zwisające żyrandole.
Przykuta (fotograf), Organy kościoła farnego, 2007 r., Łańcut, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Przykuta, Organy kościoła farnego, Fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%81a%C5%84cut_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_farny_organy_p._jpg.jpg [dostęp 8.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RlPBgFewgRi1g
Obraz przedstawia nagiego mężczyznę. Na pierwszym planie mężczyzna wrysowany jest w kwadrat. Jego ręce są rozłożone płasko, a stopy ustawione równolegle do siebie. Na drugim planie widać nagiego mężczyznę wrysowanego w okrąg. Widoczne są tylko jego nogi oraz ręce. Stoi on w rozkroku, a jego ręce są wyprostowane i lekko uniesione w górę. Nad oraz pod rysunkiem widać tekst spisany tzw. pismem lustrzanym.
Luc Viatour [czytaj: luk wijatur] (fotograf), Leonardo da Vinci [czytaj: leonardo da winczi], „Człowiek witruwiański”, ok. 1492 r., Gallerie dell'Accademia [czytaj: galerie del akademia], Wenecja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Luc Viatour, Leonardo da Vinci, Człowiek witruwiański, Ilustracja, Gallerie dell'Accademia, Wenecja, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Da_Vinci_Vitruve_Luc_Viatour.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
RebUAQOIJU6YF
Obraz przedstawia instrument szałamaja. Jest to dęty instrument drewniany, który posiada 7 widocznych otworów do manipulowania dźwiękiem. Rączka instrumentu zbudowana jest z ciemnego drewna oraz posiada brązowy pierścień. Instrument zakończony jest dużym, okrągłym, drewnianym pierścieniem, z którego wydobywa się dźwięk.
Szałamaja, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Szałamaja, Fotografia, licencja: CC BY 3.0.
REIi73drk1uBs
Obraz przedstawia klawesyn. Instrument ten wygląda na podniszczony przez wiele zadrapań i odprysków na lakierze. Instrument wykonany jest z ciemnego drewna. Dookoła instrumentu znajduje się kwiatowy wzór namalowany czarną farbą. Instrument posiada dwa rzędy klawiatur. Obie klawiatury składają się z 36 klawiszy dolnych oraz 24 klawiszy górnych. Nad górną klawiaturą w centrum wyrzeźbiony został ornament. We wnętrzu instrument widać struny połączone z klawiszami. Klapa instrumentu jest otwarta. Wewnętrzna strona klapy jest pomalowana na czerwono. Klapa ta jest podzielona na dwa segmenty. Część zakrywająca klawisze posiada ilustrację warowni na polu. Część zakrywająca struny posiada ilustrację domu na polu.
Sofi Sykfont (fot.), Klawesyn wyprodukowany przez warsztat Johana Bromana, XVIII wiek, wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Johan Broman, Sofi Sykfont, Klawesyn wyprodukowany przez warsztat Johana Bromana, Fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:N149592_-_Cembalo_-_Johan_Broman_-_foto_Sofi_Sykfont.jpg [dostęp 10.02.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R9ZbDOkiXHUP3
Obraz przedstawia portret Jana Sebastiana Bacha. Artysta ubrany jest w rozpięty ciemno zielonkawy płaszcz. Płaszcz ma duże okrągłe metalowe guziki, które umieszczone są na środku płaszcza po lewej stronie oraz na rękawach. Pod płaszczem artysta nosi białą falowaną koszulę. Mężczyzna w prawej ręce trzyma nuty. Artysta ma dwa podbródki, lekki uśmiech oraz długie białe kręcone włosy.
Elias Gottlob Hausmann, „Portret Jana Sebastiana Bacha”, 1746 r., Muzeum Historii Miasta, Lipsk, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Elias Gottlob Haussmann, Portret Jana Sebastiana Bacha, Olej na płótnie, Muzeum Historii Miasta, Lipsk, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Johann_Sebastian_Bach_1746.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
R13mEGisCAIsW
Obraz przedstawia portret artysty, który ubrany jest w ciemną zapiętą marynarkę, biały żabot, a z rękawów marynarki wystają białe falowane rękawy koszuli. Mężczyzna w prawej ręce trzyma obitą skórą książkę. Artysta posiada dwa podbródki, usta ma lekko uśmiechnięte. Ma brązowe oczy oraz gęste zadbane brwi. Mężczyzna nosi białą perukę, która na jest zawinięta na wysokości oczu oraz uszu.
Thomas Hardy [czytaj: tomas hardi], „Portret Josepha Haydna” [czytaj: portret jozefa hajdna], 1791 r., Muzeum Instrumentów w Royal College of Music [czytaj: rojal koledż of mjuzik], Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Thomas Hardy, „Portret Josepha Haydna” [czytaj: portret jozefa hajdna], Olej na płótnie, Muzeum Instrumentów w Royal College of Music, Londyn, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joseph_Haydn.jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
RE7NbdQLPL4M7
Obraz przedstawia portret Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta]. Artysta ubrany jest w czerwoną marynarkę, która przyozdobiona jest w złote wzorki w okolicach kołnierza oraz zapięcia marynarki. Spod marynarki wystaje biała koszula z wysokim kołnierzem oraz biały żabot. Mężczyzna ma smukłą twarz, lekki uśmiech na twarzy, szaro niebieskie oczy oraz zadbane brwi. Artysta ma na głowie perukę, której włosy zawinięte są na wysokości oczu oraz uszu.
Barbara Kraft, „Portret Wolfganga Amadeusza Mozarta” [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta], 1819 r., wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Barbara Kraft, „Portret Wolfganga Amadeusza Mozarta” [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta], Olej na płótnie, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Barbara_Krafft_-_Portr%C3%A4t_Wolfgang_Amadeus_Mozart_(1819).jpg [dostęp 8.02.2022], domena publiczna.
RfaTeihmTEAXK
Obraz przedstawia portret Ludwika van Beethovena [czytaj: ludwika wan betowena]. Artysta ubrany jest w duży czarny płaszcz z czarnymi sznurkami ozdobnymi na wysokości klatki piersiowej. Spod płaszcza wystaje biała koszula z bardzo wysokim kołnierzem oraz czerwony szal. Mężczyzna w prawej ręce trzyma ołówek, w lewej zaś zeszyt z nutami. Mężczyzna jest zamyślony i spogląda w górę. Ma brązowe oczy oraz nieuczesane, długie, siwe włosy.
Joseph Karl Stieler [czytaj: jozef karl sztiler], „Portret Ludwika van Beethovena” [czytaj: portret ludwika wan betowena], ok. 1820 r., Muzeum Beethoven‑Haus [czytaj: muzeum betowen hałs], Bonn, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Joseph Karl Stieler, „Portret Ludwika van Beethovena” [czytaj: portret ludwika wan betowena], Olej na płótnie, Muzeum Beethoven-Haus, Bonn, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Beethoven.jpg [dostęp 9.02.2022], domena publiczna.
RS3UuuPMirTFq
Obraz przedstawia portret Fryderyka Chopina [czytaj: szopena]. Obraz namalowany jest farbami olejnymi przez co wiele szczegółów jest niewidocznych. Artysta nosi czarny płaszcz. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jego twarz skierowana jest w prawą stronę obrazu. Artysta ma smukłą sylwetkę, wyraźny podbródek, brązowe oczy, gęste zadbane brwi oraz długie, kręcone, brązowe włosy.
Eugène Delacroix [czytaj: ełżeń delakrua], „Portret Fryderyka Chopina i George Sand” [czytaj: portret fryderyka szopena i żorż sąd] (detal), 1838 r., Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Eugène Delacroix, czytaj: ełżeń delakrua], „Portret Fryderyka Chopina i George Sand” [czytaj: portret fryderyka szopena i żorż sąd] (detal), Olej na płótnie, Luwr, Paryż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eug%C3%A8ne_Ferdinand_Victor_Delacroix_043.jpg [dostęp 9.02.2022], domena publiczna.
Biblioteka audio
Bibliografia
Materiał został opracowany na podstawie serii filmów Agaty Chojnackiej zrealizowanych w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które są dostępne na platformie YouTube [czytaj: jutjub].
Encyklopedia PWN – wydanie internetowe; https://encyklopedia.pwn.pl/ [dostęp: 09.02.2021].
Gwizdalanka D., Historia muzyki: podręcznik dla szkół muzycznych. Cz. 1, Starożytność, Średniowiecze, Renesans, Barok (opera), PWM, Kraków 2005.
Habela J., Słowniczek Muzyczny, PWM, Kraków 1998.
Steen M., Wielcy kompozytorzy i ich czasy, Rebis, Poznań 2009.
![Obraz przedstawia portret Wolfganga Amadeusza Mozarta [czytaj: wolfganga amadeusza mocarta]. Artysta ubrany jest w czerwoną marynarkę, która przyozdobiona jest w złote wzorki w okolicach kołnierza oraz zapięcia marynarki. Spod marynarki wystaje biała koszula z wysokim kołnierzem oraz biały żabot. Mężczyzna ma smukłą twarz, lekki uśmiech na twarzy, szaro niebieskie oczy oraz zadbane brwi. Artysta ma na głowie perukę, której włosy zawinięte są na wysokości oczu oraz uszu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RE7NbdQLPL4M7/1713272180/2MvshQhU9XZc2rY2Dvmx7f768n9zrHtV.jpg)
![Obraz przedstawia portret Ludwika van Beethovena [czytaj: ludwika wan betowena]. Artysta ubrany jest w duży czarny płaszcz z czarnymi sznurkami ozdobnymi na wysokości klatki piersiowej. Spod płaszcza wystaje biała koszula z bardzo wysokim kołnierzem oraz czerwony szal. Mężczyzna w prawej ręce trzyma ołówek, w lewej zaś zeszyt z nutami. Mężczyzna jest zamyślony i spogląda w górę. Ma brązowe oczy oraz nieuczesane, długie, siwe włosy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RfaTeihmTEAXK/1713272183/2UGNoj2RZOmxGGiKoAzsOYq53nQE4toQ.jpg)
![Obraz przedstawia portret Fryderyka Chopina [czytaj: szopena]. Obraz namalowany jest farbami olejnymi przez co wiele szczegółów jest niewidocznych. Artysta nosi czarny płaszcz. Mężczyzna ma zamyślony wyraz twarzy. Jego twarz skierowana jest w prawą stronę obrazu. Artysta ma smukłą sylwetkę, wyraźny podbródek, brązowe oczy, gęste zadbane brwi oraz długie, kręcone, brązowe włosy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RS3UuuPMirTFq/1713272458/1FfhizaQOHPPPMvyhEN7cYWIPpE5y5CM.jpg)
