Z polskich legend
![Widok na jezioro Gopło z Mysiej Wieży Widok na jezioro Gopło z Mysiej Wieży Źródło: 1bumer, licencja: CC BY-SA 3.0.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RNtyIZe9fyhOG/3/2F2bxqOiUESzHy2sILR6qdp1jVKY1saq.jpg)
Opowieści ludowe o niezwykłych wydarzeniach i postaciach przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenie, potem zapisywano. Zwykle opowieści te zawierają elementy prawdy historycznej. Opowiadają o powstaniu jakiegoś miasta lub państwa, ukazują zdarzenia historyczne, często występują w nich postacie historyczne. Takie opowieści nazywamy podaniami (inaczej legendami). Należy do nich np. legenda o Lechu, Czechu i Rusie albo o księciu Popielu.
![Polska Bolesława Chrobrego Polska Bolesława Chrobrego Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 3.0.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RzCZGEBTdTWDv/3/9BwbztxqK9PQAWVlOEvMUVJytptkSQ0.jpg)
Wskaż na mapie Królestwa Polski w 1025 roku historyczne miejsca: Gniezno, jezioro Gopło i Kruszwicę.
W jakim kierunku od Gniezna znajduje się Kruszwica?
- północnym
- południowym
- wschodnim
- zachodnim
Przeczytaj legendę o Popielu. Zwróć uwagę na cechy charakteru księcia. Następnie rozwiąż test czytania ze zrozumieniem.
Podanie o PopieluNiedaleko od Gniezna, nad jeziorem Gopłem, wznosił się gród Kruszwica. Tam mieszkał książę Popiel, jeden z następców Lecha, i rządził krajem groźnie i surowo. Chciał większej władzy, niż mieli jego poprzednicy. Chciał rządzić sam, nie pytając nikogo o radę. Żona Niemka opowiadała mu nieraz, że tak rządzą książęta w Niemczech.
A w Polsce z dawna był obyczaj, że kniaźkniaź w ważniejszych sprawach zwoływał radę starszych kmieci, czyli gospodarzy, właścicieli ziemi. Taka rada, z kmieci złożona, nazywała się wiecem. Popiel nie chciał zwoływać wieców, a kmiecie rozgniewani o to, nie chcieli z nim chodzić na wojnę, odmawiali mu posłuszeństwa.
Popiel się obawiał, że z tego zatargu skorzystają jego stryjowiestryjowie: połączą się z kmieciami i odbiorą mu władzę. Zaprosił więc stryjów na ucztę, żona przyprawiła trucizną miód i wino i otruła wszystkich.
Trupy wrzucono do Gopła.
Zbrodnia jednak została prędko ukarana. Z ciał potopionych stryjów wylęgły się tysiące myszy i wyruszyły wszystkie do Kruszwicy, prosto na dwór zbrodniarza.
Przerażony Popiel, nie umiejąc walczyć z takim nieprzyjacielem, ratował się ucieczką i z całą rodziną szukał schronienia w murowanej wieży, wznoszącej się pośród jeziora na wyspie. Lecz myszy popłynęły za nim, dopadły go na wieży i zagryzły.
Cecylia Niewiadomska, Podanie o Popielu, [w:] , Złoty dzban. Baśnie, podania i legendy polskie, wybór Izabela Korsak, Warszawa 2005.
Do rodziny wyrazu legenda należą słowa…
- legenda, legendarny, legendarność.
- legendę, legendami, legend.
- podanie, opowieść, legenda.
- historia, podanie, pismo.
Poprawnie utworzone formy D. lp. i lm. od rzeczownika książę to…
- księciu i księciom.
- księcia i książąt.
- księciu i książętom.
- księcia i księciów.