R1eyx2AB2bjTr
Kolorowa ilustracja przedstawia leżące na stole rzeczy. W centralnej części znajduje się otwarta książka z fragmentem kolorowej mapy Stanów Zjednoczonych. Obok książki leży mały kompas koloru złotego, który jest otwarty. Za nim na stole znajduje się także aparat fotograficzny z czarnym obiektywem.

Z przygodą za pan brat

Przygoda
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Twoje cele
  • określisz cechy powieści przygodowej,

  • scharakteryzujesz bohatera powieści przygodowej,

  • napiszesz opowiadanie przygodowe.

Kto z nas nie chciałby przeżyć przygody, o której mógłby potem opowiadać znajomym? Niektórzy marzą o tym, aby uczestniczyć w niebezpiecznej wyprawie na koniec świata, inni pragną odnaleźć zaginionego naukowca lub miejsce ukrycia skarbu. Codzienne życie zazwyczaj nie dostarcza tak ekscytującychekscytującyekscytujących wrażeń. Jednak wystarczy sięgnąć po powieść przygodową, aby w mgnieniu oka przenieść się do świata jej bohaterów i razem z nimi doświadczyć niesamowitych przeżyć.

Polecenie 1

Zastanów się, jaki tryb życia preferujesz. Jesteś domatorem czy lubisz być w ciągłym ruchu? Opowiedz o tym, uzasadnij swoją wypowiedź.

R1AkjG0yRXvyS
Miejsce na notatkę ucznia.

Zapoznaj się z animacją pt. „Cechy powieści przygodowej”, a następnie wykonaj polecenia.

RwxX2in8YAie5
Animacja z audiodeskrypcją na temat powieści przygodowej. W filmie pojawiają się informacje dotyczące m.in. terminów związanych z powieścią, elementów i przykładów powieści przygodowej, a także fabuły i cech bohaterów tego typu powieści.
Polecenie 2

Po czym poznasz, że czytasz powieść przygodową? Wypisz jej charakterystyczne cechy.

R1TXZtE1oUkoh
Miejsce na notatkę ucznia.
Polecenie 3

Jakimi cechami powinni być obdarzeni bohaterowie powieści przygodowej? Wypisz jak najwięcej przymiotników określających te cechy.

R1YvJTIblH359
Miejsce na notatkę ucznia.
Polecenie 4

Wyjaśnij, na czym polega dynamicznydynamicznydynamiczny charakter powieści przygodowej.

R184P99e7Jr91
Miejsce na notatkę ucznia.

Zapoznaj się z fragmentem powieści Alfreda Szklarskiego pt. „Tomek w krainie kangurów” i wykonaj ćwiczenia.

Alfred Szklarski Tomek w krainie kangurów

Piękne papużki wciąż się do niego wdzięczyły. Raz udało mu się musnąć dłonią jedną z nich po miękkich piórkach. Wprawdzie ptak zręcznie mu się wymknął, lecz Tomek nabrał nadziei, że nie wróci  do domu z próżnymipróżnymipróżnymi rękami. [...] Skrzeczały do niego, jakby wyśmiewały się z jego próżnego wysiłku.

– Och, głupi, myślałeś, że złapiesz papugę – rzekł głośno sam do siebie, zły, że mu się te szczególne łowy nie udają.

– „Och, głupi, myślałeś, że złapiesz papugę!” – ozwał sięozwał sięozwał się za nim czyjś głos.

Tomek zaczerwienił się jak sztubaksztubaksztubak schwytany na niemądrej psocie. [...]

Nagle tuż nad jego głową znów odezwał się głos:

Och, głupi, myślałeś, że złapiesz papugę!

Rda0cAd36SLod1
Kakadu
Źródło: pixaby, domena publiczna.

Tomek natychmiast spojrzał w górę. O metr nad nim na gałęzi siedziała wspaniała kakadu. […] Od tej chwili Tomek zapomniał o wszystkim. Miał tylko jedno, jedyne pragnienie: schwytać gadającego ptaka! […] Po wielu próbach udało mu się schwytać pięknego ptaka za ogon, lecz mocno uderzony dziobem w rękę, puścił papugę zaskoczony. W tej chwili smycz wymknęła mu się z dłoni. Pies, jakby pragnąc pomścić niepowodzenie swego towarzysza, natychmiast rozpoczął szaleńczy pościg za ptakiem. […] Tomek pobiegł za psem. Papuga odlatywała coraz dalej w gąszcz, aż w końcu Tomek doszedł do wniosku, że jej nie schwyta. Zły na siebie i zmęczony zaprzestał bezskutecznego pościgu. Zaczął teraz przywoływać psa, lecz ten ani myślał wracać. […] Nie wiedział już, w którym kierunku znajdowała się farma. Jedynie pies mógłby go chyba do niej doprowadzić. Przestraszył się nie na żarty i zdwoił wysiłki, aby schwytać uciekiniera. […] Wystraszony, zmęczony gonitwą, usiadł na ziemi i zapłakał. Naraz poczuł, że coś ciepłego, wilgotnego dotyka jego twarzy. Odsłonił oczy. Tuż przy nim siedział na tylnych łapach pies i wilgotnym jęzorem lizał go po policzku. Odetchnął z ulgą.

– Więc jednak mnie nie opuściłeś? – rozczulił się chłopiec.

Mazgaj ze mnie – pomyślał Tomek. – Pies na pewno nie zabłądzi, a poza tym mam przecież sztucersztucersztucer. Nic mi się nie stanie! Wstał szybko, przerzucił sztucersztucersztucer przez ramię, a pies, jakby tylko na to czekał, ruszył przed siebie węsząc przy ziemi.

Kogo on szuka – zastanawiał się. – Możliwe, że trafił na ślady jeźdźców przetrząsających skrubskrubskrub w poszukiwaniu dziewczynki. A może…?

Serce zaczęło mu bić żywiej w piersi. Przecież pies mógł natrafić na ślad zaginionej SallySallySally!

– Szukaj piesku, szukaj – zawołał zachęcająco. […] Przystanął przed zaroślami. Po dłuższej chwili pies wybiegł z gęstwiny. Skomląc żałośnie otarł się o nogi chłopca, kilka razy to zbliżał się do krzaków, to zawracał, jakby zapraszał go w ten niezbyt zachęcający gąszcz.

Tomek zamyślił się. Przecież SallySallySally z pewnością nie mogła się  znajdować w tych krzewach, ponieważ z tego miejsca łatwo było trafić do domu.

Nagle przyszły mu do głowy straszliwe podejrzenia. Może jadowity wąż ukąsił SallySallySally i teraz biedna dziewczynka leży martwa w tym pustkowiu?

Najlepiej zrobię uciekając stąd czym prędzej – pomyślał. – Jeśli ukąsił ją wąż, to i mnie może spotkać ten sam los.

Zaraz zawstydził się własnego tchórzostwa. Co powiedziałby o takim zachowaniu bosmanbosmanbosman Nowicki? Czy mógłby spojrzeć w oczy Smudze lub ojcu? Żaden z nich na pewno by się nie zawahał w takiej sytuacji.

Ha, choćby ze względu na nich muszę zaryzykować! Sprawdzę, co jest w tych krzakach - postanowił odważnie. [...]

RXoz37abjD49h1
Krajobraz Australii
Źródło: pixaby, domena publiczna.

Naraz pies znikł za rozłożystym krzewem. Tomek pochylił się i podążył za nim [...]. Ziemia osunęła mu się pod stopami i runął w dół, upuszczając broń. Wywinął kozła, po czym twarzą upadł w trawę. Oszołomiony trochę uniósł głowę i spojrzał. Tuż przed nim leżała na ziemi drobna, skulona postać. [...] Dziewczynka otworzyła oczy. Westchnienie pełne bólu wyrwało się z jej piersi.

[...] – Więc ty jesteś SallySallySally, ta zaginiona dziewczynka, której wszyscy szukają od wczoraj? - niedowierzająco rzekł Tomek. [...]

– Nie mogę się wydostać z tego okropnego dołu. Noga, moja noga, spójrz tylko na nią! – odpowiedziała i łzy ukazały się w jej dużych oczach.

– Och, jak boli! [...]

– Już się nie masz czego obawiać. Mam tu sztucersztucersztucer [...].

– To ty umiesz strzelać? – zaciekawiła się, ocierając ręką łzy.

Tomek podał jej chusteczkę.

– Zabiłem tygrysa, który wydostał się na statku z klatki – odparł Tomek niby to obojętnie. [...]

Zdjął koszulę, pociął ją nożem na szerokie pasy i zaczął bandażować nogę SallySallySally. [...]

Zaraz rozpoczął przygotowania do wyprowadzenia SallySallySally z głębokiej jamy. Przede wszystkim wspiął się na górę i odnalazł sztucersztucersztucer. Potem rozrywał ziemię nożem i spychał ją w dół. Po godzinie ciężkiej pracy wyżłobił kilka stopni, które powinny ułatwić SallySallySally wydostanie się z jamy. Nie mogła stać o własnych siłach, więc wziął ją na ręce. [...]

– Naprawdę czuję się lepiej – rzekła.

– Pobiegnę do domu po pomoc – zaproponował Tomek.

– Och, tylko nie to! Zaraz będzie wieczór. Nie zostawiaj mnie samej – powiedziała prędko i chwyciła go kurczowo za rękę.

[...]

– Wobec tego poniosę cię na plecach. [...]

W krąg światła rzucanego przez ognisko wszedł półnagi Tomek, uginając się pod ciężarem siedzącej mu na plecach dziewczynki. Wszyscy oniemielioniemielioniemieli na ten widok.

wpis_01 Źródło: Alfred Szklarski, Tomek w krainie kangurów, Warszawa 1981, s. 187–196.
Sally
R19xE9Q0sLVVC
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdanie odpowiednimi wyrazami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RJDtKuymvUnqB
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu odpowiednich wyrazów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R19PQyBIv95e8
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu działań w prawidłowej kolejności.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1g7X0R0jql3R
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu komórek zebranymi przez ucznia informacjami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RUB9p2qlRHBJd
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na odgadnięciu haseł krzyżówki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1FLrxROdBQ4f
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 7

Czy Tomka można uznać za wzór do naśladowania? Uzasadnij swoją odpowiedź, podając stosowne przykłady.

uzupełnij treść
RP4Ln34vzvZ6X
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu odpowiednich komórek tabeli.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Napisz opowiadanie z ciekawą, wartką akcją. Zadbaj, aby wydarzenia były ułożone w ciągu przyczynowo‑skutkowym.

RKVxJNwPkkQjD
Miejsce na notatki ucznia.

Słownik

bosman
bosman

osoba, która na statku odpowiada za żagle, liny, przełożony marynarzy

dynamiczny
dynamiczny

polegający na ruchu, działaniu; prężny, żywiołowy, zmienny

ekscytujący
ekscytujący

poruszający, pobudzający zainteresowanie

oniemieli
oniemieli

nie mogli wydobyć z siebie głosu z wrażenia

ozwał się
ozwał się

zwrócił się bezpośrednio do kogoś

próżnymi
próżnymi

pustymi

skrub
skrub

zarośla, cierniste krzewy

sztubak
sztubak

żartobliwie o uczniu, dawniej uczeń szkoły ponadpodstawowej

sztucer
sztucer

broń używana do polowań

Notatki ucznia

RFtqxMQoVWJ9V
(Uzupełnij).

Bibliografia

Brodzka A. (red.), (1992), Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Głowiński M., (2002), Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Szklarski A., (1981), Tomek w krainie kangurów, Warszawa: Wydawnictwo Śląsk.