Za ich wolność

Bunt dobrem powszechnym – europejski wydźwięk rewolucji amerykańskiej

Konfliktowi w koloniachkoloniekoloniach amerykańskich od początku przyglądały się z dużym zainteresowaniem kraje europejskie, szczególnie Francja. Nie zapomniano tam bowiem upokorzenia związanego z zakończeniem wojny siedmioletniej i niemal zupełnym zniszczeniem francuskiego imperium kolonialnego. Chęć rewanżu była we Francji bardzo silna.

Nastroje antybrytyjskie bardzo umiejętnie podsycał przebywający w Paryżu Benjamin FranklintZKlLqrOJO_000tp001Benjamin Franklin - znany wynalazca i bywalec salonów. Wśród elit intelektualnych walka w Ameryce była postrzegana jako wymarzona realizacja walki z despotyczną monarchią. Poparcie dla niej traktowano zaś jako swoistą deklarację ideową przeciwko absolutyzmowi. Nieważne przy tym było, że buntownicy walczyli z najbardziej 'demokratyczną' – 'parlamentarną' monarchią starego kontynentu.

Bezpośrednia pomoc ograniczała się jednak do działań i zaangażowania się konkretnych osób np. markiza La Fayette’atZKlLqrOJO_000tp002La Fayette’a, Pierre’a Beaumarchais’atZKlLqrOJO_000tp003Pierre’a Beaumarchais’a i innych Francuzów.

RAcFNWos4Sbip

Portret przedstawia starszego mężczyznę z wysokim czołem i jasnymi, sięgającymi ramion włosami. Mężczyzna patrzy na widza. Ubrany jest w jasną marynarkę i kamizelkę w tym samym kolorze, spod której wystaje fragment białej koszuli. Tło jest ciemne.

R1A5neQK5ajyB

Ilustracja przedstawia czarno‑białą grafikę. Z lewej strony widać siedzącego na tronie, bokiem do widza, mężczyznę. Nad jego głową wisi udrapowany materiał. Przy jego boku stoi inny mężczyzna. Tron ustawiony jest na podwyższeniu, przed którym stoi grupka ludzi. Pochylają oni głowy przed królem. Na drugim planie pod ścianą stoją w rzędzie inni mężczyźni. W tle widać ścianę oraz wyjście z pomieszczenia, za którym stoją dwaj żołnierze z halabardami.

ROsNydXhzgsi4

Obraz przedstawia grupę osób zgromadzonych na ganku. Na pierwszym planie, w centralnej części obrazu widoczni są dwaj mężczyźni. Mężczyzna z lewej strony ubrany jest w czerwony, elegancki płaszcz i czerwone spodnie do kolan. Od kolan ma białe rajtuzy i czarne półbuty. Pod rozpiętym płaszczem widać złotą kamizelkę oraz biały koronkowy kołnierz. Mężczyzna ma długie rude włosy związane na karku czarną wstążką. Opiera się lewą ręką o rzeźbione oparcie drewnianego krzesła. Jest odwrócony prawym profilem do widza i patrzy na drugiego mężczyznę, który jest odwrócony swoim lewym profilem do widza. Drugi mężczyzna ubrany jest w podobny sposób jak pierwszy, z tym że jego płaszcz i spodnie są czarne, a kamizelka szara. Włosy ma białe, półdługie. Mężczyźni stoją na ganku domu. Na drugim planie po lewej stronie widać siedzących na trawie kobietę i chłopca, a obok nich dwa niewielkie bawiące się psy. Po prawej stronie obrazu, na ganku, przy niewielkim stoliku siedzą dwie kobiety. W jedną z nich wtula się mała dziewczynka. W tle widać ogród z równo przystrzyżoną trawą, drzewa i białą altankę.

R3ZwJO9W5md9H

Portret przedstawia młodego mężczyznę ubranego w czerwony płaszcz ze złotymi zdobieniami i białą koszulę. Mężczyzna patrzy w bok i lekko się uśmiecha. Długie jasne włosy ma na karku związane wstążką. W prawej ręce, opartej o blat stołu, trzyma częściowo zwinięty arkusz papieru, na którym widać partyturę. Tło jest brązowe, ciemniejsze z lewej strony i jaśniejsze z prawej.

Francuscy pomocnicy

Najbardziej spektakularny charakter miała działalność La Fayette’atZKlLqrOJO_000tp002La Fayette’a, który wbrew rodzinie, przejęty ideami oświecenia wystawił własnym sumptem niewielki oddział wojska, zaokrętował je i w 1777 r. przybył do Ameryki oferując swoją pomoc. Kongres nadał mu stopień generała majora. Walczył m.in. pod Yorktown, a po powrocie do Francji witany był entuzjastycznie jak bohater, przyczyniając się do kolejnego propagandowego sukcesu idei 'rewolucji'.

Dopiero klęska Anglików pod Saratogą w 1777 r. oraz umiejętne zabiegi Franklina doprowadziły do podpisania przez rząd Ludwika XVItZKlLqrOJO_000tp004Ludwika XVI dwóch traktatów: handlowego (francusko‑amerykański traktat o przyjaźni i handlu z 6 lutego 1778 roku) oraz militarno‑obronnego (zawarty w Paryżu pakt sojuszu pomiędzy USA a Francją
z 6 lutego 1778 roku, będący podstawą wypowiedzenia wojny Wielkiej Brytanii przez Francję. Według traktatu Francja po raz pierwszy uznawała istnienie Stanów Zjednoczonych). Uznanie nowego państwa oraz wzajemne zagwarantowanie nienaruszalności posiadłości uzupełniał sojusz wojskowy i decyzja prowadzenia wojny aż do uznania niepodległości Stanów Zjednoczonych. W połowie 1778 r. Francja wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii. Kolejnymi etapami umiędzynarodowienia konfliktu stało się przystąpienie do koalicji Hiszpanii (1779) i Holandii (1780). W Europie natomiast powstała Liga Zbrojnej NeutralnościLiga Zbrojnej NeutralnościLiga Zbrojnej Neutralności składająca się z Rosji, Szwecji, Danii i Prus. Wszyscy życzyli sobie klęski Zjednoczonego Królestwa. Działania te z pewnością ułatwiły zadanie 'buntownikom'.

R314lEARgwsjy

Obraz przedstawia dwie grupy żołnierzy. Po lewej stronie znajdują się stojący i siedzący na koniach mężczyźni w granatowo‑żółtych mundurach. Dwóch stojących bliżej centrum jest ubranych w czerwono‑białe mundury. Po prawej stronie znajdują się stojący mężczyźni ubrani w różnokolorowe stroje. Obok nich widoczna jest armata. Uwagę zwraca mężczyzna w bieli stojący na czele grupy. Lewą rękę opiera on o swój bok i odwraca wzrok od przeciwników. Pomiędzy mężczyzną w bieli a mężczyznami w czerwono‑białych mundurach, w centrum obrazu stoi mężczyzna w granatowo‑żółtym mundurze. Jedną rękę wyciąga w stronę jednej grupy, a drugą w stronę drugiej. Nad głowami żołnierzy po prawej stronie powiewa flaga Stanów Zjednoczonych przyczepiona do szczytu białego namiotu, który widoczny jest na drugim planie. W tle widać drzewa, wzgórza i zachmurzone niebo.

RoKI4PnYweWwd

Zdjęcie przedstawia jasnoszary, kamienny monument w kształcie iglicy zwężającej się ku górze. U jego podstawy widoczne są dwuskrzydłowe drzwi wejściowe, nad nimi wnęka, w której znajduje się brązowy posąg przedstawiający człowieka. Powyżej, co kilka metrów znajdują się okna, a nad nimi ozdobne elementy elewacji. Po lewej stronie kadru widoczna jest powiewająca na maszcie flaga Stanów Zjednoczonych. W tle drzewa, równo przystrzyżony trawnik i bezchmurne niebo.

Zemsta rywali – Francja i inne państwa przystępują do wojny

Bezpośrednie działania francuskie i hiszpańskie koncentrowały się raczej na Karaibach czy europejskich strategicznych punktach wydartych Hiszpanii
– Gibraltarze i Minorce. Wprawdzie flota francuska działała wokół wybrzeży północnoamerykańskich, skutecznie przełamując brytyjską blokadęblokada brytyjskabrytyjską blokadę, ale na spektakularne sukcesy trzeba było czekać aż do 1781 r. Głównodowodzący armii amerykańskiej Jerzy Waszyngton zdecydował się na wielką ofensywę przeciwko działającemu na południu generałowi CornwallisowitZKlLqrOJO_000tp005Cornwallisowi. Zamknięcie sił brytyjskich na półwyspie Yorktown i skuteczne blokowanie przez flotę francuską ewentualnej pomocy czy prób ewakuacji doprowadziły do kapitulacji 19 października 1781 r.

Do obu stron coraz wyraźniej docierała świadomość braku możliwości rozstrzygnięcia konfliktu na drodze militarnej. Anglicy zauważyli, że zajęcie nawet najważniejszych ośrodków oporu nie powodowało, że Amerykanie uznawali się za pokonanych. Tak było przy okupacji Bostonu, zajęciu Filadelfii, Nowego Jorku czy stanów południowych. Podobnie zresztą i druga strona nic nie wskórała mimo zwycięstw w Kanadzie.

Ostatecznie zdecydowano się na rokowania pokojowe.

R12spTsLwzlry

Ilustracja ukazująca graficzne przedstawienie blokady morsko‑lądowej. Po lewej stronie, na lądzie, znajdują się żołnierze na koniach oraz piechota uformowana w szyki. Po prawej stronie, na wodzie, znajduje się wiele statków z czerwonymi i niebieskimi flagami. W tle widać wzgórza i zarys miasta.

R1HuQPUj9lKF5

Obraz przedstawia dwie grupy żołnierzy. Po lewej stronie znajdują się stojący i siedzący na koniach mężczyźni w białych i granatowych mundurach. Nad ich głowami powiewa biała flaga. Po prawej stronie znajdują się stojący i siedzący na koniach mężczyźni w biało‑granatowych mundurach z czerwonymi elementami. Nad ich głowami powiewa flaga Stanów Zjednoczonych. Po środku siedzi na białym koniu dowódca w czarnym mundurze ze złotą kamizelką. Tuż za nim stoi kilki mężczyzn w czerwonych mundurach. W tle widać gęsty szary dym oraz zarys miasta.

Robg7LGbGyjda

Obraz przedstawia scenę bitewną. Z lewej i prawej strony obrazu znajdują się grupy zwróconych ku sobie mężczyzn w niebieskich (po lewej) i czarnych (po prawej) mundurach. Część z nich, pokonana, leży na ziemi. Mężczyźni trzymają długie karabiny z bagnetami. W tle widać budynki mieszkalne, na wyższych kondygnacjach z otwartych okien wychylają się ludzie, którzy strzelają do walczących. Widać również. że pada deszcz.

Polacy w awangardzie buntowników. Kościuszko

Tadeusz Kościuszko po ukończeniu Szkoły RycerskiejSzkoła RycerskaSzkoły Rycerskiej w Warszawie w 1769 r. wyruszył najpierw do Francji, a następnie do Ameryki. Szczególnie zasłynął podczas oblężenia Saratogi oraz budowy umocnień West Point.

W uznaniu zasług obdarzony stopniem generała armii Stanów Zjednoczonych Kościuszko otrzymał majątek ziemski (ale pod warunkiem zamieszkania w nowej ojczyźnie) oraz gratyfikację pieniężną (płatną w późniejszym terminie). Ważniejsza jednak była międzynarodowa sława, jaka od 'czasów amerykańskich' towarzyszyła Kościuszce. Już po wypuszczeniu z niewoli rosyjskiej po klęsce powstania kościuszkowskiego, w 1797 r. sporządził bohater testament, w którym przeznaczył swój amerykański majątek na cele wsparcia ruchu abolicyjnego – czyli walki z niewolą czarnoskórych. Wykonawcą tego postanowienia miał być Thomas JeffersonThomas JeffersonThomas Jefferson.

R1P9LJdvJPWZB

Portret przedstawia młodego mężczyznę z półdługimi, brązowymi, kręconymi włosami i zadartym nosem. Mężczyzna patrzy w prawo. Ubrany jest w czarno‑czerwony mundur ze złotymi pagonami. Na piersi ma przyczepiony złoty order w kształcie orła. Prawą dłoń trzyma na rękojeści miecza, który opiera o podłoże, lewą rękę opiera na prawej. W lewej dłoni trzyma zwój papieru. W tle widać chmury.

RTGsiXfTTEahl

Zdjęcie przedstawiające ułożone jeden na drugim kamienie, które razem tworzą ogrodzenie. Z lewej strony kadru widoczna jest wmurowana w ogrodzenie brązowa tabliczka z nieczytelnymi napisami. Na ich szczycie znajduje się warstwa ziemi pokrytej pożółkłą trawą. Widać też metalowe ogrodzenie z siatki, a za nim fragment rozłożystego drzewa. W tle znajduje się kolumna, na której umieszczony jest posąg mężczyzny trzymającego szablę lub miecz.

Rgo9Yb7tuaidX

Ceglany dom w kształcie sześcianu ze spadzistym dachem. Widoczne są dwie zewnętrzne ściany budynku. Na obu znajdują się symetrycznie rozmieszczone, duże okna o białych ramach. Na dwóch niższych kondygnacjach przy oknach są białe okiennice. Na dwóch wyższych kondygnacjach (z których ostatnia stanowi poddasze) okna są mniejsze i nie mają okiennic. Na obu ścianach budynku znajdują się białe drzwi wejściowe z trójkątnymi frontonami. Dom usytuowany jest na rogu dwóch ulic i sąsiaduje z innymi budynkami. Na pierwszym planie widoczna jest sygnalizacja świetlna oraz słup z drogowskazami.

R1ZTzRtNnTgAY

Obraz przedstawiający portret starszego mężczyzny z jasnymi, puszącymi się włosami sięgającymi nieco za uszy. Mężczyzna patrzy w prawo i lekko się uśmiecha. Ma na sobie czarny płaszcz z postawionym kołnierzem, beżową kamizelkę i białą, zawiązaną pod szyją chustę. Tło jest szare.

Pułaski

Kazimierz PułaskitZKlLqrOJO_000tp006Kazimierz Pułaski przybył do Ameryki w 1777 r. z doświadczeniem zdobytym jako regimentarz w walkach podczas konfederacji barskiej.konfederacja barskakonfederacji barskiej. Ten mazowiecki szlachcic będący wcześniej marszałkiem ziemi łomżyńskiej brał udział w potyczkach z Rosjanami na Ukrainie, w Małopolsce i na Litwie. Doświadczenia miał raczej z działań 'partyzanckich', choć wsławił się obroną Berdyczowa czy klasztoru jasnogórskiego.

RL4BYhQyfaflJ1

Obraz przedstawiający wizerunek młodego mężczyzny w ciemnych włosach z zakolami i z niewielkim ciemnym wąsikiem. Mężczyzna patrzy w bok, ma zaciętą minę. Prawą ręką sięga do lewego boku, chwytając rękojeść szabli. Ubrany jest w szary płaszcz z futrzanym kołnierzem. W tle widać niewyraźne zabudowania.

Uznawany jest za twórcę kawalerii amerykańskiej, co zawdzięcza dowodzeniu brygadą tej właśnie formacji wojskowej oraz zorganizowaniu w 1778 r. legionu znanego jako 'legion Pułaskiego'. Sława przyszła po zwycięstwie odniesionym nad Anglikami pod Charleston w 1779 r. Śmiertelnie ranny został w kolejnej bitwie pod Savannah. Kazimierz Pułaski pozostaje obok Kościuszki najbardziej znanym polskim bohaterem amerykańskiej wojny o niepodległość, a w Nowym Jorku oraz Chicago do dzisiaj organizowane są słynne parady Pułaskiego.

W Polsce niesławę przyniosło mu jednak zorganizowanie kompromitującego porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 3 listopada 1771 r.

R16gCIU1UXJfU

Czarno‑biały rysunek. Na pierwszym planie widoczna jest dorożka zaprzężona w konie, wokół której znajduje się grupa mężczyzn - pieszych i na koniach. Mężczyźni widocznie zatrzymują pojazd, uniemożliwiając mu ruch. Na dalszym planie widać kilka grupek osób oraz budynki, przed którymi znajduje się droga. W tle las i ludzkie postaci. W dolnym lewym rogu kilkanaście linijek nieczytelnego, napisanego odręcznie tekstu.

Niemcy, Hiszpanie też chcą się zasłużyć

Spory udział w walce o niepodległość mieli także przedstawiciele innych nacji. Szczególnie duży był udział Niemców, choć przeważnie odnajdujemy ich w wojskach brytyjskich w zaciągach z Hanoweru czy Hesji. Do najbardziej znanych uczestników, którzy opowiedzieli się po stronie amerykańskiej należał baron Fridrich Wilhelm von SteubentZKlLqrOJO_000tp007Fridrich Wilhelm von Steuben z Prus. Przybył do kolonii na dwa lata przed wybuchem rewolucji, zapewne pod wpływem zachęty poznanego w Paryżu Benjamina Franklina. Jako dawny, nieźle wykształcony oficer pruski przydał się przy organizacji od 1778 r. armii kontynentalnej w obozie założonym przez Waszyngtona w Valley Forge. Uzyskał wówczas stopień generała, a jego umiejętności przyczyniły się do przekształcenia dość chaotycznej milicji obywatelskiej w regularne wojsko.

Udział Hiszpanów w walkach o niepodległość kolonii amerykańskich sprowadzał się głownie do pomocy finansowej oraz walk o odzyskanie Florydy i utraconych na rzecz Brytyjczyków innych terytoriów. Niezwykle ważne było też zaopatrywanie w broń walczących kolonistów. Diego de GardoquitZKlLqrOJO_000tp008Diego de Gardoqui dostarczył im znacznych ilości dział, karabinów i innego sprzętu.

RvyAx8yGjAFzm

Obraz przedstawiający portret starszego mężczyzny z siwymi, półdługimi włosami zaczesanymi w loki w okolicach uszu. Mężczyzna patrzy wprost na widza. Ubrany jest w granatową marynarkę ze złotymi klapami i pagonami oraz złotą kamizelkę. Na szyi ma zawieszony na złotej wstędze order w kształcie krzyża. Na piersi, z lewej strony, ma przyczepiony większy, srebrny order w kształcie gwiazdy. Tło jest ciemne.

R2zNZcmeSbN79

Czarno‑biała ilustracja. W centrum znajduje się żołnierz trzymający przed sobą karabin. Po lewej stronie kadru ukazana jest grupa żołnierzy zwróconych w jego stronę z bronią trzymaną w pogotowiu. Przed nimi, blisko lewej krawędzi ilustracji widoczny jest chłopiec z bębenkiem. Po prawej stronie kadru widoczni są trzej żołnierze przyglądający się scenie oraz osoba klęcząca na jednym kolanie i pochylająca się ku ziemi, obok której leży łopata. Na dalszym planie widać dużą grupę stojących na baczność żołnierzy, obok których powiewa flaga Stanów Zjednoczonych zawieszona na maszcie. Z prawej strony widać nieielki dom z dachem pokrytym śniegiem, obok którego stoi grupka mężczyzn i kobiet. W tle widać pokryte śniegiem, zalesione wzgórza.

R12r6T3KGklrM

Obraz przedstawiający wizerunek starszego mężczyzny z białymi, półdługimi włosami, zwijającymi się w loki na wysokości uszu. Mężczyzna patrzy na widza. W jego wizerunku zwracają uwagę czarne krzaczaste brwi oraz wydatny nos. Ubrany jest w czarną marynarkę i wystający spod niej biały obszerny kołnierz. Na piersi przypięty ma order w kształcie krzyża na biało‑błękitnej wstędze.

RU8a8lF6XlvAa

Fragment pomnika mężczyzny. Kadr obejmuje postać od głowy do kolan. Mężczyzna ma na sobie rozpięty płaszcz ozdobiony kwiatami, spod którego wystaje zawiązana pod szyją chusta. Mężczyzna ma półdługie włosy, które zwijają się w loki w okolicach uszu. W prawej ręce trzyma dokument, lewą ręką na niego wskazuje. W tle widać fragment korony drzewa oraz bezchmurne niebo.

Pomniki i pamięć – Statua Wolności

W stulecie walk zbuntowanych kolonistów amerykańskich o niepodległość rząd francuski postanowił przypomnieć o sojuszu francusko‑amerykańskim. Ofiarowano monumentalną rzeźbę przypominającą nieco kobietę wiodącą lud na barykady w znanym obrazie wybitnego malarza Eugène’a Delacroix’a. Monumentalną rzeźbę wysokości 46,5 m stworzył F.A. Bartholdi, ale bardziej znane było nazwisko inżyniera i konstruktora, który zdołał zapewnić rzeźbie niezbędną stabilność i trwałość. Był nim Gustav Eiffel – twórca słynnej paryskiej wieży. Rzeźba ustawiona na wielkim postumencie ma w sumie 93 m wysokości i wita wszystkich przybywających do Nowego Jorku od strony morza.

R1K4JzryVcv171

Na ilustracji przedstawienie metalowo‑murowanej konstrukcji z dwóch perspektyw. U góry widoczna jest część metalowa, składająca się z wielu połączonych ze sobą, ułożonych prostopadle, równolegle lub na skos belek. Poniżej znajduje się część murowana - szersza, mająca wydrążony środek, w którym zwisają dwa przyczepione do metalowej konstrukcji łańcuchy.

Monument ten spełniał i spełnia wielorakie funkcje: polityczne
– podkreślające związki Ameryki z Europą (Francja wykorzystywała go
dla swojej polityki antyniemieckiej przed I wojną światową i później), memoratywne (upamiętniające), ale też stała się symbolem wolności społecznej i politycznej dla tysięcy emigrantów. Teraz jest ucieleśnieniem Ameryki jako kraju 'wolności'.

RlKvcdmy98bNm

Zdjęcie przedstawiające Statuę Wolności z bliska. Zielonkawa rzeźba na kamiennej podstawie przedstawia kobietę w koronie. Postać wyciąga w górę prawą rękę, w której trzyma płonącą pochodnię. W lewej dłoni, którą ma przy boku, trzyma złożony arkusz papieru. Wokół rzeźby widać maleńkie postaci ludzi. W tle zachmurzone niebo.

RYyqs3rYlRFK7

Obraz przedstawia grupę osób. W centrum obrazu znajduje się kobieta ubrana w jasną suknię, z obnażoną piersią. Kobieta trzyma wyciągniętej w górę prawej ręce flagę Francji. W lewej ręce ma karabin z bagnetem. Kobieta patrzy w prawo na dwóch mężczyzn stojących nieco za nią. Pierwszy mężczyzna ma na głowie czarny cylinder, ubrany jest w czarny frak i brązowe spodnie, w rękach trzyma karabin. Drugi mężczyzna stoi nieco za nim, w uniesionej nieco w górę prawej ręce ma szablę. Ubrany jest w jasną, rozchełstaną na piersi koszulę. Po lewej stronie kobiety widoczny jest chłopiec trzymający w dłoniach dwa pistolety. Prawą rękę ma wyciągniętą w górę, z lufą pistoletu skierowaną ku niebu. Na pierwszym planie widoczne są postaci martwych ludzi. Kobieta w niebieskiej koszuli, z czerwoną chustką na głowie klęczy, podpierając się na rękach, i patrzy w górę na kobietę z flagą. Na dalszym planie widać tłum ludzi z bronią oraz biały dym. W tle zarys miasta.

R1VBdO4TAOzT8

Zdjęcie przedstawiające wieżę Eiffla. Metalowa konstrukcja stoi na czterech nogach i zwęża się ku górze. Zdjęcie jest zrobione nieco z dołu. U stóp wieży widać równo przystrzyżony trawnik, a na nim przechadzających się lub siedzących ludzi. W tle widać inne budynki oraz drzewa.

Jerzy III – ofiara rewolucji?

W okresie walk o niepodległość amerykańskich kolonii królem Wielkiej Brytanii był Jerzy III z dynastii hanowerskiej. Miał on wysokie wyobrażenie o swojej władzy i dążył do stłumienia buntu na drodze siłowej. Kolejne klęski zmusiły wprawdzie do wycofania się z działań militarnych, ale władca i tak nie chciał zgodzić się na rokowania pokojowe. Jerzy III miał ponoć przygotowane dokumenty abdykacyjne,
ale ostatecznie zgodził się na podjęcie rokowań i zawarcie pokoju paryskiego w 1783 r. Stany Zjednoczone uzyskały niepodległość, ale stan zdrowia króla ulegał od tego momentu szybkiemu pogarszaniu.

W literaturze i sztuce często przypisuje się gwałtowne pogorszenie stanu zdrowi Jerzego III klęskom jakie ponosili Anglicy w Ameryce Północnej. W okresach pogarszania się stanu zdrowia władca wręcz uznawany był za 'obłąkanego', ale mimo to społeczeństwo darzyło go ciepłymi uczuciami.

RAakNrU4PR0yD

Obraz przedstawia mężczyznę ubranego w kremowe spodnie do kolan i kremową kamizelkę oraz białe podkolanówki, czarne półbuty i granatowy płaszcz z czerwonymi i złotymi elementami. Przez jego pierś na skos przepasana jest niebieska szarfa. Na piersi z lewej strony znajduje się order w kształcie gwiazdy. Mężczyzna trzyma prawą zgiętą dłoń na szarfie, w lewej, opuszczonej wzdłuż ciała, trzyma czarne nakrycie głowy. Przy lewym boku ma szpadę. Jego włosy są białe, gładko zaczesane w dół, zawinięte w loki przy uszach. W tle widać drzewa i fragmenty dwóch kolumn.