Scenariusz zajęć

III etap edukacyjny, język polski

Temat: Za pan brat z częściami mowy

Treści kształcenia:

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Świadomość językowa. Uczeń:

10) stosuje poprawne formy odmiany rzeczowników, czasowników (w tym imiesłowów), przymiotników, liczebników i zaimków; stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych (zgody i rządu).

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Zna odmienne części mowy, rozróżnia je,

• Określa ich formę gramatyczną,

• Stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych,

• Wie, na czym polega zasada fair play.

Nabywane umiejętności:

• Stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych,

• Stosuje poprawne formy odmiennych części mowy,

• Współpracuje i komunikuje się w grupie,

• Kreatywnie rozwiązuje problemy,

• Potrafi zaprezentować wyniki swojej pracy.

Kompetencje kluczowe:

• Porozumiewanie się w języku ojczystym,

• Umiejętność uczenia się,

• Inicjatywność i przedsiębiorczość.

Środki dydaktyczne:

• Kartki do losowania z nazwami części mowy,

• Materiały piśmienniczo‑papiernicze, które mogą się przydać podczas tworzenia gier i zabaw gramatycznych, kostki do gry, pionki itp.,

• Zasób multimedialny: film „Tarapaty”,

• Sprzęt multimedialny: komputer, ewentualnie podłączony do telewizora projektor multimedialny/tablica interaktywna.

Metody nauczania:

• Podająca: wyjaśnienie,

• Aktywizujące: gra, zabawa,

• Praktyczna: ćwiczenia,

• Eksponująca: film.

Formy pracy:

• Zbiorowa,

• Grupowa zróżnicowana,

• Indywidualna jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita uczniów. Zapoznaje ich z tematem oraz celem zajęć. Prosi o krótkie przypomnienie definicji części mowy, których będzie dotyczyć lekcja, a także o wyjaśnienie, co to są związki składniowe zgody i rządu. W razie potrzeby uzupełnia i koryguje wypowiedzi uczniów.

Etap realizacji

Klasa zostaje podzielona na pięć grup. Każda wybiera swojego lidera, który losuje nazwę części mowy. Zespół, zadając pytania liderowi, np.: „Czy odmieniasz się przez przypadki?”, „Czy jesteś odmienną częścią mowy?”, odgaduje, jaką część mowy będą reprezentować. Lider może odpowiadać tylko „tak” lub „nie”.

Następnie zespoły przygotowują informację o „swojej” części mowy i podają ją na forum klasy w interesujący sposób (np. wywiad z częścią mowy, CV, życiorys, autoprezentacja) – wszyscy uczestnicy zajęć oceniają kolejne wystąpienia i wybierają najciekawsze przedstawienie zagadnienia (uczniowie zwycięskiej grupy powinni zostać nagrodzeni, np. plusami).

Kolejnym zadaniem dla grup jest stworzenie gry lub zabawy gramatycznej związanej z reprezentowaną częścią mowy: uczniowie ustalają zasady i sposób punktacji. Mogą np. przygotować prostą grę planszową (ruch pionków odbywa się zgodnie z liczbą wyrzuconą kostką do gry – na każdym polu trzeba odpowiedzieć na pytanie związane z częścią mowy, rozwiązać zadanie itp., by móc przejść dalej, inaczej traci się kolejkę), quiz/test wielokrotnego wyboru, zabawę ruchową (np. na podaną przez lidera grupy prawidłową odmianę części mowy trzeba usiąść na podłodze, na błędną – podskoczyć) i inne. Nauczyciel powinien pomagać w ustalaniu zasad i czuwać nad przebiegiem prac.

Grupy testują gotowe gry, eliminują ewentualne błędy i niejasności. Następnie liderzy przechodzą do kolejnego zespołu (zgodnie ze wskazówkami zegara przesuwają się o jedną grupę) i proponują zabawę wymyśloną przez swoją drużynę.

Etap końcowy

W etapie końcowym zajęć nauczyciel informuje uczniów, że za chwilę obejrzą film (zasób multimedialny). Prosi, by zanotowali, jaką sytuację przedstawia, kto rozmawia, na jaki temat, jakie pojawiają się błędy i do czego doprowadzają.

Po emisji uczniowie prezentują swoje notatki; zapisują przykłady błędów na tablicy i poprawiają je z pomocą polonisty. Dochodzą do wniosku, że stosowanie niepoprawnych form odmiany części mowy prowadzi do wielu nieporozumień.

Zapis pracy domowej:

Wymyśl grę albo zabawę gramatyczną do części mowy, której nie było na lekcji.

Dodatkowo:

Jest to lekcja powtórzeniowa dotycząca części mowy: rzeczownika, czasownika, przymiotnika, liczebnika, zaimka – warto przeprowadzić ją np. przed testem sprawdzającym stopień przyswojenia przez uczniów tych wiadomości.

R1Pf7KpDcRqn3