Za wolność naszą i waszą? Dlaczego Polska wysłała żołnierzy do Iraku i Afganistanu

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna zapisy Karty NZ nakazujące państwom załatwianie sporów metodami pokojowymi,

• zna przyczyny i rezultaty interwencji amerykańskiej w Afganistanie i Iraku,

• wymienia argumenty zwolenników i przeciwników uczestnictwa Polski w akcjach zbrojnych USA,

• zna definicję agresora wg zapisów w traktatach międzynarodowych.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi odróżnić agresję od działań obronnych o charakterze prewencyjnym,

• ma świadomość zacierania się we współczesnym świecie definicji określających, kto jest ofiarą napaści, a kto agresorem,

• potrafi przedstawić własną opinię dotyczącą polityki Stanów Zjednoczonych w Iraku,

• umie wymienić argumenty za i (lub) przeciw obecności polskich żołnierzy w Iraku
  i w Afganistanie,

• ma świadomość politycznych profitów, jakie przynosi państwu uczestnictwo
  w misjach pokojowych i stabilizacyjnych.

2. Metoda i forma pracy

W formie referatu: jeden z uczniów opowiada o ataku z 11 września.

Metoda podająca: nauczyciel przytacza konkretne zapisy z prawa międzynarodowego.

Metoda problemowa: uczniowie dyskutują nad różnymi aspektami konfliktów zbrojnych naszych czasów.

3. Środki dydaktyczne

1. Skopiowane niektóre zapisy Karty NZ.

2. Skopiowana konwencja londyńska z 1933 roku definiująca agresora.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Jeden z uczniów w formie referatu przypomina przebieg oraz konsekwencje społeczne
i polityczne ataku terrorystycznego z 11 września. Wyjaśnia, co to jest Al‑kaida, a następnie tłumaczy, dlaczego Stany Zjednoczone postanowiły obalić rząd Talibów w Afganistanie.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel pyta uczniów o przyczyny, które zadecydowały o ataku Stanów Zjednoczonych na Irak. Przybliża przebieg i rezultaty operacji. Uczniowie wypowiadają swoje opinie
na powyższy temat – oceniają skutki operacji i obecną politykę USA w Iraku.

Uczniowie przytaczają, przygotowane przez nauczyciela, zapisy prawa międzynarodowego (m.in. konwencje londyńskie z 1933 roku) definiujące agresora. W świetle definicji uczniowie dyskutują, czy atak USA na Afganistan i Irak nosił znamiona zakazanej przez prawo agresji, czy też był dozwolonym przez to prawo działaniem w obronie własnej.

Nauczyciel opisuje polski wkład w operacje wojskowe Amerykanów. Przywołuje argumenty wysuwane przez zwolenników i przeciwników udziału naszego kraju w tychże operacjach. Uczniowie przedstawiają swoje opinie. Nauczyciel próbuje zsumować korzyści i zagrożenia płynące z uczestnictwa Polski w misjach wojskowych poza granicami kraju. Przeprowadza głosowanie, w którym uczniowie decydują o wysłaniu dużego kontyngentu polskich żołnierzy do ogarniętego walkami Iraku.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel przytacza zapisy Karty NZ nakazujące swoim członkom załatwianie sporów miedzy nimi wyłącznie metodami pokojowymi. W formie swobodnej wymiany zdań uczniowie wraz z nauczycielem zastanawiają się, w jakich przypadkach dany rząd może uciec się do zastosowania przemocy przeciwko innemu państwu. Czy są sytuacje, w których państwa powinny ingerować w sprawy wewnętrzne innych państw?

5. Bibliografia

1. Bieleń S., Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, ASPRA‑JR, Warszawa 2004.

2. Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. 11, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2006.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Wyobraź sobie, że uczestniczysz w debacie parlamentarnej poprzedzającej podjecie decyzji
o wysłaniu naszych żołnierzy do Iraku. Przygotuj przemówienie, w którym przedstawisz argumenty za (lub przeciw) naszemu uczestnictwu w misji.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Decyzja o rozpoczęciu wojny w Iraku i sam przebieg operacji są dziś szeroko komentowane
i dyskutowane, a opinie w tej sprawie dzielą społeczeństwa w wielu krajach. Lekcja niniejsza ma przede wszystkim charakter problemowy. Celem nauczyciela nie jest przekonywanie uczniów za przyznaniem słuszności takiemu lub innemu rozwiązaniu, ale mobilizowanie ich do wyrażania własnego zdania, opartego na faktach i merytorycznej analizie rzeczywistości.