Zagrożenia w czasie pokoju
Mówi się, że pokój to najlepszy czas dla ludzkości. Pojęcie to oznacza stosunki między państwami, w których nie występują ani konflikt zbrojny, ani zorganizowana przemoc. W takich warunkach naród może skoncentrować się na swoim rozwoju i zadbać o wzrost gospodarczy kraju. Jednak czas pokoju nie oznacza, że jesteśmy całkowicie wolni od niebezpieczeństw. Różnego rodzaju niebezpieczeństwa mogą zagrażać nam w każdym miejscu i o każdej porze.
że bezpieczeństwo jest podstawową wartością dla człowieka;
że zagrożenia są wszechobecne i różnorodne;
w jaki sposób można przeciwdziałać wybranym zagrożeniom.
definiować zagrożenia naturalne;
stosować podział zagrożeń;
wymieniać i opisywać cechy charakterystyczne zagrożeń występujących w czasie pokoju.
1. Zagrożenia naturalne
Zagrożenie możemy ogólnie zdefiniować jako sytuację negatywnie wpływającą na nasze bezpieczeństwo. Powoduje ono zanik lub utratę poczucia bezpieczeństwa związanego z życiem, zdrowiem, warunkami egzystencji czy też mieniem. Zagrożenia występują nie tylko w czasie działań wojennych, ale również (nawet częściej) w czasie pokoju. Jedną z możliwych klasyfikacji tych zagrożeń zaprezentowano poniżej.
Zgodnie z definicją przedstawioną w Słowniku języka polskiego przez katastrofę rozumie się wydarzenie, w którym ginie wiele osób lub dochodzi do dużych strat materialnych, albo też zjawisko tragiczne w skutkach, obejmujące swoim zasięgiem duży obszar
. Katastrofy mogą być spowodowane zarówno działaniem sił przyrody (nazywa się je katastrofami naturalnymikatastrofami naturalnymi, klęskami żywiołowymi lub kataklizmami), jak również działalnością człowieka (określa się je jako katastrofy antropogenicznekatastrofy antropogeniczne).
Każda katastrofa naturalna wywołuje skutki, które można podzielić na pierwotne i wtórne. Do pierwszej kategorii zalicza się np. zniszczenia budynków mieszkalnych, dróg, ulic, chodników, fabryk, lasów czy też pól uprawnych. Skutkami wtórnymi mogą być natomiast choroby, epidemie, przerwy w dostawie energii, pogorszenie jakości wody pitnej czy też konflikty społeczne.
Powódź
Powódź jest jedną z najczęstszych katastrof naturalnych. Występuje w różnych odmianach. Typowe przyczyny powodzi oraz jej rodzaje prezentuje aplikacja 1.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1EuS4od1
Głównym sposobem ochrony przed powodzią jest wznoszenie i utrzymywanie budowli przeciwpowodziowych, za co odpowiedzialne są instytucje państwowe (samorządowe i rządowe). Do budowli tych zalicza się:
kanały ulgikanały ulgi,
kierownice w ujściach rzek do morzakierownice w ujściach rzek do morza,
poldery przeciwpowodziowepoldery przeciwpowodziowe,
zbiorniki retencyjne z rezerwą powodziowązbiorniki retencyjne z rezerwą powodziową,
suche zbiorniki przeciwpowodziowesuche zbiorniki przeciwpowodziowe,
wały przeciwpowodziowewały przeciwpowodziowe,
wrota przeciwpowodziowewrota przeciwpowodziowe.
Znajdź w Internecie lub innych źródłach informacje o tym, jaki rodzaj ochrony przeciwpowodziowej zastosowano w miejscowości, w której mieszkasz.
Skutki powodzi zależą od wielu czynników, m.in. od jej zasięgu oraz czasu trwania. Rodzaje tych skutków przedstawiono w tabeli 1.
Skutki pierwotne | Skutki wtórne |
zniszczone lub uszkodzone budynki | skażenie chemiczne i bakteriologiczne środowiska |
zalane i zniszczone drogi, mosty, linie kolejowe i energetyczne, gazociągi | skażenie chemiczne i bakteriologiczne zapasów żywności i wody pitnej |
uszkodzone wały przeciwpowodziowe oraz urządzenia wodne | choroby i epidemie |
naniesione duże ilości połamanych drzew, błota i kamieni | |
osunięcia gruntu |
Rozległe pożary
Nie każdy pożarpożar jest klęską naturalną. Do tej kategorii zaliczają się jedynie rozległe i intensywne pożary, powstałe m.in. na skutek samozapłonu lub wyładowania atmosferycznego.
Najczęściej pożary są wywołane czynnikami pochodzenia antropologicznego, czyli spowodowane działalnością człowieka. Oprócz celowych podpaleń przyczynami pożarów mogą być różnego rodzaju awarie lub spięcia instalacji spowodowane np. nieprzestrzeganiem zasad BHP, bezmyślnością ludzi lub zawodnością urządzeń.
Wymień po 3 przykłady możliwych przyczyn pożarów pochodzenia naturalnego oraz antropologicznego.
W Polsce, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, wyróżnia się 5 grup pożarów, których charakterystykę przedstawia aplikacja 2.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1EuS4od1
Aby skutecznie zapobiegać pożarom, należy stosować się do przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej. Określają one m.in., jak powinny być skonstruowane obiekty budowlane, w jakie urządzenia i instalacje powinny być wyposażone oraz jakie znaki przeciwpożarowe należy stosować. Bardzo ważne jest również odpowiednie zachowanie i rozwaga ludzi. Niestety, do najczęstszych przyczyn pożarów należą nieodpowiedzialność i bezmyślność człowieka. Możliwe skutki tego żywiołu przedstawiono w tabeli 2.
Skutki pierwotne | Skutki wtórne |
zniszczone lub uszkodzone budynki | skażenie chemiczne i bakteriologiczne środowiska |
zniszczona i uszkodzona infrastruktura drogowa i energetyczna | skażenie chemiczne i bakteriologiczne zapasów żywności oraz wody pitnej |
zniszczone zakłady przemysłowe | choroby i epidemie |
zagrożenie życia i zdrowia ludzi i zwierząt | przerwy w dostawach energii |
zniszczone lasy i pola uprawne | konieczność przesiedlenia rodzin |
Przypomnij sobie, jakie znaki ochrony przeciwpożarowej możesz odnaleźć w swojej szkole.
Huragany i silne wiatry
Huragany pojawiają się głównie nad akwenami Oceanu Atlantyckiego oraz Indyjskiego i Spokojnego. Ze względu na stale zmieniający się klimat stają się one również coraz powszechniejsze w strefach klimatycznych, w których dotąd nie występowały – w Europie Zachodniej i Środkowej.
W Polsce huragany i silne wiatry dawniej występowały raczej sporadycznie lub w ogóle ich nie odnotowywano, jednak w ostatnich latach wiatry tego rodzaju pojawiają się na terenie naszego kraju coraz częściej, szczególnie w miesiącach zimowych. Są to zjawiska zazwyczaj krótkotrwałe, ale przynoszące ogromne straty. Możliwe skutki huraganów przedstawiono w tabeli 2. Huragany wiejące z prędkością powyżej 120 km/h w Polsce zwykło się nazywać orkanami.
Skutki pierwotne | Skutki wtórne |
uszkodzenia i zerwanie linii energetycznych | przerwy w dostawach energii elektrycznej |
uszkodzenia i zerwanie pokryć dachowych i dachów | zakłócenia w łączności |
uszkodzenia konstrukcji budynków mieszkalnych i innej infrastruktury | zwiększenie liczby bezdomnych i najuboższych |
zwalone drzewa | zakłócenia w transporcie i komunikacji |
zniszczone mienie (np. samochody) | straty w uprawach rolnych |
zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego | przerwy w produkcji przemysłowej |
powstawanie wiatrołomów na drogach | |
blokady dróg, linii kolejowych i innych dróg transportowych |
Obejrzyj film i zastanów się, jakie inne groźne zjawiska mogą towarzyszyć huraganowi. Wymień co najmniej 5 czynności, jakie należy wykonać (przebywając w domu), po usłyszeniu komunikatu ostrzegającego o zbliżających się silnych wiatrach.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Pierwsza część filmu przedstawia sam huragan (uginające się drzewa, fruwające śmieci, wzburzone morze, fale roztrzaskujące się o ląd). Następnie widać skutki bezpośrednie huraganu (woda na ulicach do pasa, przewrócone auta, domy bez dachów, połamane drzewa, wyrwane latarnie, znaki etc.).
Silne mrozy i śnieżyce
W aspekcie przyrodniczym mrozem nazywamy stan, kiedy temperatura powietrza jest niższa od temperatury zamarzania wody (0°C). W aspekcie społecznym o silnych mrozach mówi się wówczas, gdy niska temperatura staje się przyczyną śmierci ludzi i powoduje straty materialne.
Bardzo często silnym mrozom towarzyszą opady śniegu, który na ziemi tworzy pokrywę o niewielkiej gęstości. To właśnie staje się często przyczyną przykrych wypadków ludzi, np. poślizgnięć kończących się złamaniami i zwichnięciami. Z intensywnymi opadami śniegu wiążą się inne niebezpieczne zjawiska, do których zalicza się przede wszystkim śnieżyce, burze lodowe, opady gradu, a także zawieje i zamiecie (patrz: ilustracja 4).
Skutki pierwotne | Skutki wtórne |
zasypane drogi i linie transportowe | zakłócenia w komunikacji kolejowej i samochodowej |
zamarznięta infrastruktura | utrudnienia w funkcjonowaniu instytucji publicznych i gospodarki (np. zamykanie szkół i urzędów) |
zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt związane z wychłodzeniem organizmu | zakłócenia w dostawach energii |
uszkodzenia sieci energetycznej, gazowniczej, wodociągowej i kanalizacyjnej | zakłócenia w dostawach żywności |
uszkodzenia sieci komunikacyjnych | zakłócenia w łączności |
wypadki komunikacyjne |
Na podstawie tabel przedstawiających skutki silnych mrozów oraz huraganów spróbuj ustalić, które z tych skutków można usunąć najłatwiej i najszybciej. Zastanów się również, czy można jednoznacznie stwierdzić, które z nich są najgroźniejsze dla zdrowia i życia ludzi. Odpowiedź uzasadnij.
Lawiny
Lawina jest najgwałtowniejszą postacią ruchów masowych i stanowi ogromne niebezpieczeństwo dla ludzi, ich otoczenia oraz infrastruktury. Powstaje na terenach o charakterystycznej rzeźbie terenu i nachyleniu, a także w sprzyjających jej warunkach (np. słabo przyczepiona warstwa śniegu, intensywne opady, odwilż, wiatr, odpowiednia temperatura).
Wyróżnia się kilka rodzajów lawin. Zaprezentowano je w aplikacji 3.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1EuS4od1
Choć najbezpieczniej jest unikać miejsc zagrożonych (np. w trakcie poruszania się po górach lub podczas planowania budowy), to jednak nie zawsze jest to możliwe. Dlatego w miejscach, gdzie zejście lawiny jest prawdopodobne, stosuje się sztuczne ochrony. W sposób bezpośredni powierzchnię stoku (skarpy) zabezpieczają m.in.:
odpowiednia szata roślina,
działania inżynierskie (np. pokrycie skarp siatkami stalowymi),
bariery śnieżne (czyli instalacje utrudniające przemieszczanie się śniegu).
Na wypadek zejścia lawiny stosuje się również elementy ochrony, które przyjmują na siebie siłę uderzenia lawiny, co pozwala kontrolować jej drogę. Zalicza się do nich:
mury oporowe,
bariery odłamkowe,
wały ziemne,
kurtyny skalne,
zadaszenia i galerie betonowe.
Przeanalizuj poniższą tabelę i powiedz, jakie czynniki wywołują poszczególne skutki zejścia lawiny.
Skutki pierwotne | Skutki wtórne |
zniszczenia budynków | zakłócenia w komunikacji i łączności |
zmiany krajobrazu | konieczność odbudowy |
zagrożenie życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt | |
zniszczenia dróg i sieci komunikacyjnych oraz energetycznych |
3. Katastrofy i awarie techniczne
Przyczynami katastrof antropogenicznychkatastrof antropogenicznych mogą być błędy przy projektowaniu, np. wadliwe projekty i modele konstrukcji, błędy popełniane podczas realizacji danego projektu takie jak zastosowanie materiałów niskiej jakości, oraz niewłaściwa eksploatacja, np. niewłaściwie zaplanowany remont czy modernizacja, nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów i zasad obsługi itp.
Galeria 1. przedstawia kilka rodzajów katastrof antropogenicznych. Podaj po 3 możliwe przyczyny ich wystąpienia oraz działania, jakie należy podjąć, aby uniknąć tego typu katastrof w przyszłości.
Awarię technicznąAwarię techniczną można uznać za jedno z zagrożeń występujących w czasie pokoju, albo jako przyczynę lub skutek różnego rodzaju wypadków i ogólnie rozumianych katastrofkatastrof. Przyczyny awarii technicznych można podzielić podobnie, jak przyczyny katastrof antropogenicznych. Mogą one być związane z błędami przy projektowaniu, błędami podczas produkcji urządzenia oraz z jego niewłaściwą eksploatacją.
Czy w twojej okolicy wydarzyła się kiedyś katastrofa antropogeniczna? Jeśli tak, spróbuj odnaleźć w Internecie lub w innych źródłach informacje na temat jej charakterystyki oraz przyczyn. Zastanów się, w jaki sposób można było jej zapobiec lub zminimalizować jej skutki.
4. Zagrożenia w najbliższym otoczeniu
Prawie codziennie pokonujesz drogę z domu do szkoły i ze szkoły do domu. Do zagrożeń, które możesz spotkać w swoim najbliższym otoczeniu, należą niebezpieczeństwa związane z wypadkami drogowymiwypadkami drogowymi. Przyczynami wypadków drogowych mogą być:
nieznajomość i lekceważenie podstawowych zasad ruchu drogowego,
brak widocznego oznakowania rowerzystów i pieszych,
nagłe, niesygnalizowane wtargnięcie na jezdnię,
kierowanie pojazdem po spożyciu alkoholu,
przekroczenie dozwolonej prędkości,
zły stan techniczny pojazdów,
zły stan techniczny dróg,
nieprawidłowe przekraczanie torowisk i nieprawidłowe przejeżdżanie torowisk samochodem.
Przyjrzyj się poniższej fotografii i zastanów, co mogło być przyczyną wypadku. Jakie środki należałoby podjąć, aby zapobiec takim zdarzeniom w przyszłości? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Niewątpliwie wypadki drogowe nie są jedynymi niebezpieczeństwami pojawiającymi się w twoim najbliższym otoczeniu. Zagrożenia oraz prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest bardzo często związane ze specyfiką danej miejscowości, jej położeniem oraz warunkami naturalnymi. Dla mieszkańców wybrzeża często występującym zagrożeniem jest powódź sztormowapowódź sztormowa. Mieszkańcy Górnego Śląska mają do czynienia z tąpnięciami górniczymi, z kolei ludzie mieszkający w górach mogą się czuć zagrożeni występowaniem lawinlawin. Osoby mieszkające w pobliżu fabryk i zakładów przemysłowych powinny być przygotowane na wystąpienie awarii lub katastrof związanych z prowadzoną tam działalnością.
Podsumowanie
Kategoria zagrożeń występujących w czasie pokoju jest niezwykle pojemna. Należą do niej zarówno katastrofy naturalne (np. powodzie, rozległe pożary czy też susze i upały), jak również różnego rodzaju awarie, a także zagrożenia dnia codziennego mogące występować w najbliższej okolicy.
Do najczęściej występujących katastrof naturalnych zaliczamy m.in.: powodzie, rozległe pożary (o naturalnych przyczynach), huragany i silne wiatry, silne mrozy i śnieżyce oraz lawiny.
Przyczynami katastrof antropogenicznych (związanych z działalnością człowieka) oraz awarii technicznych mogą być: błędy popełniane podczas projektowania, realizacji danego projektu, produkcji urządzenia oraz błędy polegające na jego niewłaściwej eksploatacji.
Zagrożenia występujące w czasie pokoju są determinowane przez warunki naturalne, położenie geograficzne i zabudowę danej miejscowości.
Na podstawie informacji z lekcji spróbuj stworzyć listę zagrożeń charakterystycznych dla okolicy, w której mieszkasz. Jeżeli masz taką możliwość, odnajdź w Internecie plan zarządzania kryzysowego twojej gminy i skorzystaj z umieszczonych tam wiadomości.
Słowniczek
gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego albo systemu urządzeń technicznych, powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości
bardzo silny wiatr, którego średnia prędkość wynosi powyżej 120 km/h
specjalny kanał wodny budowany w celu bezpiecznego przeprowadzenia wód wezbraniowych przez określony obszar
wydarzenie, w wyniku którego ginie wiele osób lub dochodzi do dużych strat materialnych, albo zjawisko tragiczne w skutkach, obejmujące swoim zasięgiem duży obszar
gwałtowne i tragiczne wydarzenie spowodowane działalnością człowieka, które obejmuje swoim zasięgiem duży obszar i wskutek którego ginie wiele osób oraz dochodzi do ogromnych strat materialnych
zdarzenie związane z działaniem sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach, morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi
budowle, których zadaniem jest koncentracja nurtu rzeki i umożliwienie swobodnego odpływania kry
niezwykle szybko przemieszczająca się masa śniegu, lodu, gleby (lub gruntu), materiału skalnego, której ruch zapoczątkowała gwałtowana utrata stabilności (np. wskutek drgań spowodowanych ruchem płyt tektonicznych lub też działalnością człowieka)
stan, kiedy temperatura powietrza jest niższa od temperatury zamarzania wody (0°C), o silnych mrozach mówi się również, gdy niska temperatura staje się przyczyną śmierci ludzi i powoduje straty materialne
naturalne obszary zalewowe, które w okresie wezbrania rzeki pozwalają na swobodne rozlanie się nadmiaru wody
czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą; powstaje na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, powodując zagrożenie życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz przemysłu
powódź występująca zazwyczaj w okresie letnim, spowodowana silnymi opadami deszczu
rodzaj powodzi, która może pojawić się wiosną, gdy następuje gwałtowne topnienie pokrywy śnieżnej, często potęgowane nagłym ociepleniem i opadami deszczu; zasięg tej powodzi jest stosunkowo duży, a jej przebieg – uwarunkowany grubością pokrywy śnieżnej oraz ogólnymi warunkami meteorologicznymi panującymi podczas topnienia śniegu
rodzaj powodzi charakterystyczny dla obszarów nadbrzeżnych; wywołują ją silne wiatry wiejące od zbiornika wodnego (najczęściej morza, ale także np. jeziora) w kierunku lądu; z tego też względu ma ona stosunkowo niewielki zasięg; z uwagi na silne wiatry cofnięta woda morska może wlać się do wód śródlądowych (ujścia rzeki) i spowodować również jej wylanie
powódź występująca w trakcie zimy; jej przyczyną jest powstawanie zatorów lodowych, które albo zmniejszają przepustowość koryta rzeki, albo blokują (lub ograniczają) jego przekrój
niekontrolowany proces spalania w miejscu do tego nieprzeznaczonym, czyli np. w mieszkaniu, szkole, szpitalu, również w lesie czy parku
budowle, których celem jest zatrzymanie fali powodziowej; są one wyposażone w urządzenia upustowe bez zamknięć, przez które woda przepływa swobodnie aż do czasu, gdy przepływ staje się większy od zdolności przepustowych zbiornika; wówczas nadmiar wody zostaje zmagazynowany w zbiorniku
sztuczne usypiska w kształcie pryzmy (najczęściej mają trapezowy przekrój); wznoszone wzdłuż rzeki w pewnym oddaleniu od jej koryta; teren pomiędzy korytem a wałami staje się rezerwuarem przewidywanych wystąpień; w ten sposób przeciwdziała się rozlaniu wód powodziowych na chronione tereny sąsiednie (takiego zabezpieczenia pozbawiony jest polder)
rodzaj zamknięć, w których ciśnienie wywierane przez parcie wody oddziałuje na skrzydło (lub skrzydła) i dociska jego zamknięcie, powstrzymując przedostanie się przez śluzę nadmiaru wody
niedające się przewidzieć zdarzenie w ruchu drogowym, pozostające z nim w związku przyczynowym i spowodowane przez nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa
sztuczne zbiorniki wodne powstałe w wyniku wybudowania zapory wodnej na rzece i w następstwie zatamowania jej wód; w okresie niskiego poziomu wody jej część zostaje uwolniona do rzek, dzięki czemu równowaga w korycie jest zachowana
Zadania
Połącz rodzaje pożarów z najczęściej spalanymi materiałami.
metan, acetylen, propan, wodór, tłuszcze i oleje w urządzeniach kuchennych, drewno, papier, węgiel, tkaniny, słoma, lit, sód, potas, glin, stopy metali (np. elektron), mieszaniny metali z tlenkami metali
| F | |
| A | |
| D | |
| C |
Przyporządkuj skutki powodzi do odpowiednich kategorii.
naniesione duże ilości połamanych drzew, błota i kamieni, uszkodzone wały przeciwpowodziowe, plaga insektów, osunięcia gruntu, opóźnienia lub odwołane kursy pociągów, skażenie chemiczne i bakteriologiczne żywności i wody pitnej, zniszczone lub uszkodzone budynki, zalane i zniszczone drogi, mosty, linie kolejowe i energetyczne, gazociągi, choroby i epidemie, pożary sieci elektrycznych, skażenie chemiczne i bakteriologiczne środowiska
| skutki pierwotne | |
|---|---|
| skutki wtórne |
Wskaż, które zdania są prawdziwe, a które – fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Huragany to bardzo silne wiatry, których średnia prędkość wynosi około 80 km/h. | □ | □ |
| Jednym ze sposobów ochrony przed powodzią jest wznoszenie i utrzymywanie zbiorników retencyjnych. | □ | □ |
| W Polsce huragany wiejące powyżej 120 km/h zwykło nazywać się tornadami. | □ | □ |
| Skutkami wtórnymi zejścia lawin mogą być: zasypane drogi, zerwane linie telekomunikacyjne lub uszkodzenie sieci ciepłowniczej. | □ | □ |
| W aspekcie społecznym o silnych mrozach mówi się wówczas, gdy niska temperatura staje się przyczyną śmierci ludzi i powoduje straty materialne. | □ | □ |
| Każda katastrofa antropogeniczna jest spowodowana błędem człowieka. | □ | □ |
Rozwiąż krzyżówkę.
- Niezwykle szybko przemieszczająca się masa śniegu, lodu, gleby, materiału skalnego, bądź też ich mieszaniny, której ruch zapoczątkowany został poprzez gwałtowaną utratę stabilności.
- Sztuczne zbiorniki wodne powstałe w wyniku wybudowania zapory wodnej na rzece i w następstwie zatamowania jej wód to zbiorniki…
- Katastrofy spowodowane szeroko pojmowaną działalnością człowieka.
- Uszkodzenie maszyny lub innego urządzenia technicznego.
- Rodzaj powodzi, której główną przyczynę stanowią intensywne opady deszczu.
- Jedna z kategorii podziału zagrożeń czasu pokoju.
- Huragan wiejący powyżej 120 km/h (polska nazwa).
| 1 | ||||||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||||||
| 5 | ||||||||||||||||||
| 6 | ||||||||||||||||||
| 7 |