Sprawdź w słowniku języka polskiego, kim jest kolekcjoner. Następnie ułóż z tym wyrazem zdanie.
RTBS2GDOMDvfm
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że wyrazy w słowniku zamieszczone są w kolejności alfabetycznej.
Kolekcjoner gromadzi przedmioty jednego rodzaju ze względu na ich wartość artystyczną, historyczną, naukową, sentymentalną.
Mój dziadek był kolekcjonerem egzotycznych motyli.
Ćwiczenie 4
Podaj trzy wyrazy bliskoznaczne (synonimy) do słowa 'kolekcja'. Ułóż z nimi po jednym zdaniu.
RTBS2GDOMDvfm
Miejsce na notatkę
Możesz skorzystać ze słownika synonimów. Pamiętaj, że zdanie zaczyna się wielką literą, a kończy kropką, znakiem zapytania, wykrzyknikiem lub wielokropkiem.
Synonimy do wyrazu 'kolekcja': zbiór, komplet, zestaw.
Zdania: Kiedy byłem młodszy, miałem w domu zbiór kamieni w różnych kolorach. Jurek posiada komplet kart sportowców z ubiegłego sezonu. Moja siostra ma w swojej kolekcji kilka zestawów pędzli do makijażu.
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij, co zbiera filatelista, a co numizmatyk?
RTBS2GDOMDvfm
Miejsce na notatkę
Wyjaśnienie znaczenia słów: numizmatyk i filatelista znajdziesz w słowniku języka polskiego lub słowniku wyrazów obcych.
Filatelista jest to osoba zbierająca znaczki, karty i stemple pocztowe. Numizmatyk natomiast zbiera monety.
Polecenie 2
Przynieś kolekcję przedmiotów, które zbierasz. Przygotuj na swojej ławce wystawę. Pamiętaj o etykietkach z podpisami.
Opowiedz o swojej kolekcji. Jak się zaczęło twoje zbieranie? Który eksponat jest najstarszy (najnowszy), który najciekawszy itp.?
RKi4bKK3lSOkL
Miejsce na notatki ucznia
O autorze
Eric‑Emmanuel Schmitt1960
Eric‑Emmanuel Schmitt
Francuski powieściopisarz, dramaturg i filozof, mieszkający w Brukselij0000008ONB6v21_000tp001Brukseli. Jego książki są często przerobioną wersją sztuk teatralnych o tych samych tytułach. Zostały przetłumaczone na ponad 35 języków, wystawiane w teatrach w 40 krajach. Najbardziej znane z jego powieści to: 'Oskar i pani Róża', 'Pan Ibrahim i kwiaty Koranu' oraz 'Dziecko Noego'.
j0000008ONB6v21_000tp001
Bruksela - stolica Belgii - państwa w Europie
RVOFSpaFUsQR8
Zdjęcie przedstawia mężczyznę w średnim wieku z siwymi włosami po bokach głowy i z brązowymi oczami. Uśmiecha się z zamkniętymi ustami. Ma na sobie zamszową jasną marynarkę i koszulę w pionowe paski.
Eric‑Emmanuel Schmitt
Źródło: Asclepias, fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 3.0.
Przeczytaj fragment powieści Erica‑Emmanuela Schmittaj0000008ONB6v21_000tp002Erica‑Emmanuela Schmitta 'Dziecko Noego'. Zapisz, co kolekcjonowali przedstawieni bohaterowie.
Zakładam kolekcję
Eric-Emmanuel SchmittZakładam kolekcję
– Noe to księdza wzór? – Tak. Podobnie jak on jestem kolekcjonerem. W dzieciństwie mieszkałem w belgijskim Kongo, gdzie ojciec był urzędnikiem; biali tak bardzo gardzili czarnymi, że zgromadziłem kolekcję miejscowych wyrobów. – Gdzie ona jest? – W muzeum w Namurj0000008ONB6v21_000tp003Namur. Dzisiaj, dzięki malarzom, te rzeczy stały się nawet modne: nazywa się to 'sztuką murzyńską'. Obecnie prowadzę dwie kolekcje: cygańską i żydowską. Zbieram wszystko, co Hitler chce unicestwićj0000008ONB6v21_000tp004unicestwić. – Nie lepiej byłoby zabić Hitlera? Nie odpowiadając, podprowadził mnie do stosu książek. – Co wieczór zaszywam się tutaj, żeby rozmyślać nad żydowskimi księgami. A w dzień, w biurze, uczę się hebrajskiegoj0000008ONB6v21_000tp005hebrajskiego. Nigdy nic nie wiadomo… – Nie wiadomo czego? – Jeżeli potop będzie trwał, jeżeli w całym kosmosie nie uchowa się ani jeden Żyd mówiący po hebrajsku, będę cię mógł tego języka nauczyć. A ty przekażesz go innym. Kiwnąłem głową. Dla mnie […] była to bardziej zabawa niż rzeczywistość. Donośnym głosem wrzasnąłem, pełen zapału: – Można by powiedzieć, że ojciec jest Noem, a ja ojca synem! Wzruszony, przyklęknął przede mną. Czułem, że chce mnie pocałować, ale nie ma odwagi. To było miłe. – Zawrzemy umowę, dobrze? Ty, Josephj0000008ONB6v21_000tp006Joseph, będziesz udawał, że jesteś chrześcijaninem, a ja będę udawał, że jestem Żydem. Ty będziesz chodził na mszę, na religię, będziesz się uczył historii Jezusa z Nowego Testamentu, a ja będę ci opowiadał Toręj0000008ONB6v21_000tp007Torę, Misznęj0000008ONB6v21_000tp008Misznę, Talmudj0000008ONB6v21_000tp009Talmud i razem będziemy rysowali hebrajskie litery. Zgoda? – Zgoda! […]
R1ORHlhaa0FVs1
Obraz przedstawia dwóch mężczyzn w rytualnych tałesach z paskami. Mężczyzna po prawej stronie ma czarny zarost, wydatny nos, a na głowie jarmułkę i częściowo nałożony tałes. Jest przedstawiony przodem do widza. Ma spuszczony wzrok i lekko pochyloną do przodu głowę. Prawą dłoń ma zaciśniętą w pięść i zbliżoną do klatki piersiowej. Mężczyzna po prawej stronie ma siwą, puszystą brodę i wydatny nos. Na głowie ma ciemną czapkę. Podnosi wzrok ku górze. Dłońmi przytrzymuje otwartą książkę ułożoną na stole przed nimi. Na stole znajdują się też dwie inne książki, jedna z nich także otwarta. W tle widoczni są inni mężczyźni. Również mają brody. Ich twarze wyrażają skupienie. Jeden z nich unosi wysoko wzrok.
Modlący się Żydzi
Źródło: Antoni Kozakiewicz, 1882, olej na płótnie, domena publiczna.
Kończę pisać tę opowieść na zacienionym tarasie, naprzeciw morza drzew oliwnych. Zamiast udać się z kolegami na sjestęj0000008ONB6v21_000tp00Asjestę, nie uciekłem od gorąca, gdyż słońce wlewa w moje serce radość. […] Z okazji mojego ślubu z Barbarą ojciec Pons miał możność udać się do prawdziwej synagogij0000008ONB6v21_000tp00Bsynagogi; prześledził z upodobaniem przebieg rytuału. Potem często odwiedzał nas w domu na święta Jom Kippurj0000008ONB6v21_000tp00CJom Kippur, Rosz Haszanyj0000008ONB6v21_000tp00DRosz Haszany czy na urodziny moich dzieci. Mimo to wolałem jeździć do Chemlayj0000008ONB6v21_000tp00EChemlay i schodzić z nim do krypty pod kaplicą, w której niezmiennie panował ujmujący bałagan. W ciągu trzydziestu lat często mi oznajmiał: – Zakładam kolekcję. Oczywiście nic nie jest porównywalne z Szoahj0000008ONB6v21_000tp00FSzoah i żadne zło nie da się przyrównać do innego zła, ale ilekroć jakiś naród na ziemi był zagrożony szaleństwem innych ludzi, ojciec Pons postanawiał ocalić przedmioty świadczące o zagrożonej tożsamości. Dość powiedzieć, że w swojej arce Noego zgromadził znaczną liczbę eksponatów: była kolekcja amerykańskich Indian, kolekcja wietnamska, kolekcja tybetańskich mnichów. Czytając gazety, zwykle mogłem się domyślić, że przy następnej wizycie ojciec Pons oznajmi mi: – Zakładam kolekcję. […]
W Jerozolimie Instytut Yad Vashemj0000008ONB6v21_000tp00GYad Vashem postanowił przyznawać tytuł 'Sprawiedliwy wśród Narodów Świata' tym, którzy w czasach nazizmuj0000008ONB6v21_000tp00Hnazizmu i terroruj0000008ONB6v21_000tp00Iterroru uosabiali najlepsze cechy ludzkości, ratując Żydów z narażeniem własnego życia. Ojciec Pons otrzymał miano Sprawiedliwego w grudniu 1983 roku. Nigdy się o tym nie dowiedział, umarł wcześniej. Zapewne jego skromność niezbyt dobrze zniosłaby uroczystość, którą z Rudim planowaliśmy zorganizować; zapewne stwierdziłby, że nie ma za co dziękować, że tylko spełnił obowiązek, jaki dyktowało mu serce. W rzeczywistości to nam, jego dzieciom, takie święto sprawiłoby najwięcej przyjemności. Dziś rano poszliśmy z Rudim pospacerować po ścieżkach lasu, który w Izraeluj0000008ONB6v21_000tp00JIzraelu nosi jego imię. 'Las ojca Ponsa' liczy dwieście siedemdziesiąt jeden drzewek symbolizujących dwieście siedemdziesięcioro jeden dzieci, które uratował. Przy starszych pniach rosną teraz młode krzaki. – Spójrz, Rudi, wyrośnie więcej drzew, to już nie będzie nic znaczyło… – To normalne, Joseph. Ile masz dzieci? Czworo. A wnucząt? Pięcioro. Ratując cię, ojciec Pons uratował dziewięć osób. W moim wypadku dwanaście. W następnym pokoleniu będzie ich jeszcze więcej. A potem więcej i więcej. Za kilka wieków okaże się, że ocalił miliony ludzkich istot. – Jak Noe. […]
Tak samo jak kiedyś jesteśmy z Rudim diametralniej0000008ONB6v21_000tp00Kdiametralnie różni. I tak jak kiedyś ogromnie się lubimy. Możemy kłócić się zażarcie, a potem całować na dobranoc. Za każdym razem, kiedy odwiedzam go na jego farmie w Palestyniej0000008ONB6v21_000tp00LPalestynie albo gdy on przyjeżdża, do mnie do Belgii, sprzeczamy się na temat Izraela. Ja wprawdzie popieram ten młody kraj, ale nie pochwalam wszystkich jego działań, w przeciwieństwie do Rudiego, który usprawiedliwia każde posunięcie reżimuj0000008ONB6v21_000tp00Mreżimu, nawet to najbardziej wojownicze. – Ależ Rudi, być po stronie Izraela nie oznacza, że popiera się wszystko, co postanowi Izrael. Trzeba zawrzeć pokój z Palestyńczykami. Oni mają takie samo prawo jak ty do tego, żeby tutaj żyć. To jest także ich terytorium. Mieszkali tam, zanim jeszcze powstało państwo Izrael. Już sama historia naszych prześladowań powinna sprawić, żebyśmy przemówili do nich słowami, na które sami czekaliśmy przez wieki. – Tak, ale nasze bezpieczeństwo… – Pokój, Rudi, pokój, tego właśnie uczył nas ojciec Pons. – Nie bądź naiwny, Joseph. Często najlepszym sposobem osiągnięcia pokoju jest wojna. – Nie zgadzam się z tobą. Im więcej nienawiści narośnie pomiędzy obydwoma obozami, tym trudniej będzie potem zawrzeć pokój. Przed chwilą, zbliżając się do plantacji drzew oliwnych, przejechaliśmy koło palestyńskiego domu zmiażdżonego przez gąsienice czołgu. Różne przedmioty leżały porozrzucane w pyle, który wznosił się ku niebu. Dwie bandy dzieciaków biły się zażarcie wśród ruin. Poprosiłem, żeby zatrzymał jeepa. – Co tu się dzieje? – Represjej0000008ONB6v21_000tp00NRepresje z naszej strony – odpowiedział. – Wczoraj jakiś Palestyńczyk dokonał samobójczego ataku. Trzy ofiary. Trzeba było zareagować. Bez słowa wysiadłem z samochodu i poszedłem po gruzie. Dwie walczące grupy żydowskich i palestyńskich chłopców rzucały w siebie kamieniami. Ponieważ nie trafiali, jeden chwycił belkę, ruszył na najbliższego przeciwnika i zdzielił go. Odpowiedź nie dała na siebie długo czekać. W kilka sekund chłopaki z obu band okładali się deskami ile sił. Skoczyłem ku nim, z wrzaskiem. Czy się przestraszyli? Czy skorzystali z okazji, żeby przerwać walkę? Rozbiegli się w dwie przeciwne strony. Rudi podszedł do mnie powoli, zdegustowanyj0000008ONB6v21_000tp00Ozdegustowany. Schylając się, zobaczyłem zgubione przez dzieciaki przedmioty. Podniosłem kipęj0000008ONB6v21_000tp00Pkipę i palestyńską chustę. Schowałem jedną do prawej kieszeni, drugą do lewej. – Co robisz? – zapytał Rudi. – Zakładam kolekcję.
j0000008ONB6v21_00000_BIB_001 Źródło: Eric-Emmanuel Schmitt, Dziecko Noego, tłum. Barbara Grzegorzewska, Kraków 2005, s. 36–65.
Ćwiczenie 6
Rq8NWaiULRQBy
Miejsce na notatkę
Kolekcjonowanie oznacza zbieranie przedmiotów jednego rodzaju, gromadzonych ze względu na ich wartość artystyczną, historyczną, naukową, sentymentalną.
Ojciec Pons kolekcjonował przedmioty pochodzenia cygańskiego, żydowskiego, afrykańskiego, amerykańskiego, wietnamskiego i tybetańskiego. Joseph do swojej kolekcji wziął kipę i chustę palestyńską.
Polecenie 3
Podziel się wrażeniami po przeczytaniu tekstu. Zapisz jakie uczucia w Tobie wzbudził?
RyAIvXbkt8YUM
Miejsce na notatkę
1
Ćwiczenie 7
Tekst 'Zakładam kolekcję' można podzielić na trzy części. Zatytułuj je. Zapisz swoje propozycje tutaj lub w zeszycie.
uzupełnij treść
Pamiętaj, że tytuły zapisuje się z wielkiej litery i w cudzysłowie.
Przykładowe tytuły to:
'Ocalić od zapomnienia';
'Sprawiedliwy wśród Narodów Świata';
'Nowa kolekcja'.
Ćwiczenie 8
Odpowiedz, w jakich czasach rozgrywają się opisywane wydarzenia?
RJvxBk6fvyaHl
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę na to, że każda część tekstu rozgrywa się w innych czasach.
Pierwsza część tekstu rozrywa się w czasach rządów Adolfa Hitlera, a więc w pierwszej połowie XX wieku. Druga część trzydzieści lat później. Natomiast trzecia część dotyczy czasów już po śmieci ojca Ponsa, pod koniec XX wieku, kiedy Joseph jest już dorosły.
Ćwiczenie 9
Kto jest narratorem w tekście Erica‑Emmanuela Schmitta? Przedstaw tę postać.
RlAj2r3hIFlWb
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że narrator to w utworze literackim postać opowiadająca przebieg akcji.
Narratorem w przytoczonym tekście jest Joseph, który najpierw relacjonuje wydarzenia z perspektywy dziecka, a następnie dorosłego człowieka. Jest Żydem uratowanym przez ojca Ponsa przed Holokaustem.
RZGsG77lhfI1d11
Grafika przedstawia głowę dziecka, a po lewej znajduje się dymek z tekstem: Pamiętaj! W opowiadaniu występuje wymyślony przez autora ktoś (najczęściej osoba), kto opowiada wydarzenia; nazywamy go narratorem. Czasem jest on także bohaterem utworu, czasem tylko obserwatorem wydarzeń.
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ćwiczenie 10
Opowiedz krótko historię Noego. W razie potrzeby poszukaj informacji na jego temat w dostępnych źródłach.
Następnie wyjaśnij, co zgromadził Noe i w czym ojciec Pons go przypomina.
R11nSTogQV5wu
Miejsce na notatkę
Historię Noego znajdziesz w biblijnej Księdze Rodzaju.
Noe był człowiekiem, który żył w zamierzchłych czasach. Bóg wyjawił mu, że chce ukarać ludzkość poprzez zesłanie opadów deszczu, które spowodują potop i wyznaczył zadanie wybudowania dużej łodzi - arki, w której Noe miał zgromadzić po jednej parze z każdego gatunku zwierząt. Mężczyzna wykonał zadanie i wraz z rodziną przetrwał potop, ratując także zwierzęta.
Noe gromadził pary zwierząt każdego gatunku, gdyż świat został skazany na zagładę i od niego zależało, czy dany gatunek przetrwa. Ojciec Pons przypomina Noego w tym, że także gromadzi cenne przedmioty należące do kultur zagrożonych wyginięciem.
Ćwiczenie 11
Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy kolekcji, które gromadził ojciec Pons.
R1FE2xF6h4dXI
Zadanie interaktywne polega na wpisaniu w komórki tabeli nazw kolekcji, które gromadził ojciec Pons.
Zadanie interaktywne polega na wpisaniu w komórki tabeli nazw kolekcji, które gromadził ojciec Pons.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na kolekcje, które wymienia ojciec Pons oraz na te, które wymienia bohater‑narrator.
Kolekcje ojca Ponsa:
kolekcja cygańska,
kolekcja żydowska,
kolekcja amerykańskich Indian,
kolekcja wietnamska,
kolekcja tybetańskich mnichów.
Polecenie 4
Zastanów się i napisz, jakie przedmioty mogły znajdować się w kolekcjach ojca Ponsa.
R1cNE12aoaU6D
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 12
Znajdź w dostępnych źródłach wiedzy informacje na temat wymienionych w tekście narodów o zagrożonej tożsamości i zapisz je poniżej.
R1W3LBrzcFWrr
Miejsce na notatkę
Pamiętaj, że tożsamość to świadomość wspólnych cech i poczucie jedności.
Wymienione w tekście narody o zagrożonej tożsamości to: Cyganie, Żydzi, Indianie amerykańscy, Wietnamczycy, Tybetańczycy.
Ćwiczenie 13
Odpowiedz na pytania:
Kogo uratował ojciec Pons?
Jak go za to uhonorowano?
RfdFJwIpaYyAf
Miejsce na notatkę
Odpowiedzi szukaj w trzecim akapicie tekstu.
Ojciec Pons uratował dwieście siedemdziesięcioro jeden dzieci.
Ojciec Pons otrzymał za swoje zasługi tytuł 'Sprawiedliwy wśród Narodów Świata' w grudniu 1983 roku. Ponadto zasadzono na jego cześć dwieście siedemdziesiąt jeden drzew i miejsce to nazwano 'Lasem ojca Ponsa'.
Ćwiczenie 14
Odpowiedz na pytanie, kto jest duchowym spadkobiercą ojca Ponsa, a kto nie do końca zrozumiał jego nauki. Wyjaśnij dlaczego.
RJMmUq9YrEKhq
Miejsce na notatkę
Odpowiedzi szukaj w ostatnim akapicie przytoczonego fragmentu.
Duchowym spadkobiercą ojca Ponsa jest Joseph, który rozumie istotę i potrzebę pokoju na świecie oraz troszczy się o zagrożone kultury. Jego towarzysz Rudi natomiast popiera posunięcia władz Izraela nawet, jeżeli noszą znamiona agresji - wynika z tego, że nie do końca zrozumiał nauki ojca Ponsa.
1
Ćwiczenie 15
Wymień wartości, które były najważniejsze dla ojca Ponsa. Swoją odpowiedź w formie pełnego zdania zapisz poniżej lub w zeszycie.
uzupełnij treść
Pamiętaj, że zdanie zaczyna się wielką literą, a kończy kropką, wielokropkiem, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem.
Ojciec Pons najbardziej cenił wartości takie jak: życie, pokój, kultura, tożsamość.
Ćwiczenie 16
Przeczytaj jeszcze raz ostatni fragment tekstu i wyjaśnij, co zacznie kolekcjonować Joseph.
RsWUFWwwqAnGm
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę, jakie przedmioty spotkały się z zainteresowaniem Josepha po tym, jak był świadkiem bójki chłopców z różnych obozów.
Joseph zacznie zbierać przedmioty należące do kultury palestyńskiej oraz izraelskiej.
RK84BVBZX9c62
Ćwiczenie 17
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu wyrazów do pól opisanych jako: słowa wartościujące pozytywnie i słowa wartościujące negatywnie.
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu wyrazów do pól opisanych jako: słowa wartościujące pozytywnie i słowa wartościujące negatywnie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 18
R1cIIiNBJYJnf
Zadanie interaktywne polega na wybraniu poprawnej odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 19
RTrw7APetPcXS
Ćwiczenie interaktywne polega na zaznaczeniu poprawnej odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5
Zastanów się, jaki naród jest współcześnie 'zagrożony szaleństwem innych ludzi'. Wybierz taki, którego istnienie i kulturę pragnąłbyś ocalić, gromadząc kolekcję. Przygotuj z kolegą lub koleżanką planszę, na której umieścicie informacje o wybranym narodzie, zdjęcia, rysunki eksponatów (elementów jego kultury). Nie zapomnij ich podpisać.
RvpTwIVZinGyl
Miejsce na notatki ucznia
j0000008ONB6v21_000tp002
Eric‑Emmanuel Schmitt [czyt. erik‑emanuel szmit]
j0000008ONB6v21_000tp003
Namur – miasto w południowej Belgii
j0000008ONB6v21_000tp004
unicestwić – zniszczyć coś w całości
j0000008ONB6v21_000tp005
hebrajski – język, w którym porozumiewają się izraelscy Żydzi
j0000008ONB6v21_000tp006
Joseph [czyt. dżozef]
j0000008ONB6v21_000tp00A
sjesta – krótka drzemka we wczesnych godzinach popołudniowych
j0000008ONB6v21_000tp00B
synagoga – żydowski dom modlitwy
j0000008ONB6v21_000tp007
Tora – Pięcioksiąg, pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu
j0000008ONB6v21_000tp008
Miszna – zbiór tradycyjnych prawnych norm postępowania religii żydowskiej
j0000008ONB6v21_000tp009
Talmud – żydowskie księgi praw i przepisów religijnych
j0000008ONB6v21_000tp00C
Jom Kippur – Sądny Dzień, najbardziej uroczyste święto żydowskie, dzień postu, skruchy i modłów pokutnych o wybaczenie grzechów i przyszłą pomyślność
j0000008ONB6v21_000tp00D
Rosz Haszana – początek roku, Święto Trąbek, w którym trąbi się w synagodze na rogu baranim
j0000008ONB6v21_000tp00E
Chemlay [czyt. szemlej]
j0000008ONB6v21_000tp00F
Szoah – zagłada milionów Żydów w okresie II wojny światowej, spolszczenie: Holocaust
j0000008ONB6v21_000tp00G
Instytut Pamięci Yad Vashem [czyt. Jad Waszem] w Jerozolimie – jedna z najbardziej znanych placówek zajmujących się Holocaustem
j0000008ONB6v21_000tp00K
diametralny – całkowicie odmienny, wprost przeciwny
nazizm – ideologia niemieckich faszystów opierająca się na nienawiści wobec innych narodów i ras
j0000008ONB6v21_000tp00L
Palestyna – region geograficzny w zachodniej Azji; również nazwa arabskiego państwa położonego w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu, przez niektóre kraje nieuznawanego, np. przez zajmujący jego tereny Izrael; władze Izraela, żeby utrzymać kontrolę nad terenami państwa Palestyny, stosują różne formy przymusu i siły; Palestyńczycy bronią się, również odwołując się do przemocy
j0000008ONB6v21_000tp00J
Izrael - państwo na Bliskim Wschodzie położone w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego
j0000008ONB6v21_000tp00M
reżim – bezprawny rygor, także: sposób sprawowania rządów polegający na narzucaniu swojej woli wszystkim obywatelom bez prawa do dyskusji
j0000008ONB6v21_000tp00I
terror – stosowanie przemocy w celu zastraszenia ludzi
j0000008ONB6v21_000tp00N
represje – bezprawne stosowanie przemocy i środków przymusu w celu wymuszenia posłuszeństwa obywateli