Zakładamy kronikę klasy
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja polonistyczna
Temat: Zakładamy kronikę klasy
Treści kształcenia:
1) korzysta z informacji:
d) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich korzystać.
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna:
1) korzysta z informacji:
a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji.
c) wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym.
3) tworzy wypowiedzi:
a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie.
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
Uważnie wysłuchać wiersza i przeczytać go ze zrozumieniem,
Wypowiadać się w sposób komunikatywny na temat wybranego wydarzenia z życia klasy,
Posługiwać się słownikiem języka polskiego i słownikiem terminów literackich, wyszukiwać hasła i definicje językowe,
Tworzyć/redagować notatkę według planu szkolnego wydarzenia,
Uporządkować wydarzenia ze swojego życia w sposób chronologiczny,
Wykonać ilustrację do tekstu.
Nabywane umiejętności:
Słuchania i czytania ze zrozumieniem,
Komunikowania się w jasny i zrozumiały sposób,
Posługiwania się kalendarzem w sytuacjach życiowych – rozumienia chronologii wydarzeń,
Współpracy w zespole.
Kompetencje kluczowe:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Kompetencje społeczne i obywatelskie,
Kompetencje informatyczne.
Środki dydaktyczne:
Wiersz Doroty Gellner „Kalendarz”Indeks górny 11,
Kroniki klasowe (w formie książkowej i internetowej),
Zasób multimedialny: film „Pamiętne ślubowanie”,
Komputer z dostępem do internetu, sprzęt do odtworzenia filmu edukacyjnego,
Słownik języka polskiegoIndeks górny 22, słownik terminów literackichIndeks górny 33,
Zdjęcia z imprez klasowych,
Kartki papieru,
Kredki,
Kartki z pytaniami dla grup.
Metody nauczania:
Podająca: opowiadanie,
Problemowa: rozmowa ukierunkowana,
Eksponujące: pokaz, film,
Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
Zbiorowa,
Grupowa jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel czyta wiersz Gellner pt. „Kalendarz”.
„Kalendarz”
Kalendarz kartek ma dużo.
Jedne szumią deszczem i burzą.
Inne pełne są słońca po brzegi…
A niektóre przysypane śniegiem.
Czasami spośród kartek
wypada jakiś czwartek.
A jeśli to są Zapusty,
to czwartek jest wtedy tłusty!
Ja lubię, gdy w moją stronę
lecą kartki czerwone.
Czerwone i uśmiechnięte,
pachnące niedzielą i świętem.
A gdy zdarzy się dzień pechowy,
nie zawracaj nim sobie głowy!
Wkrótce znowu dni się rozchmurzą…
Bo kalendarz kartek ma dużo!!!
Następnie pyta uczniów, które dni osoba mówiąca w wierszu wskazuje jako wyjątkowe. Czym je charakteryzuje, wyróżnia? Dlaczego? Czy dzieci uważają podobnie? Jakie daty uważają za warte zapamiętania i dlaczego (urodziny, święta rodzinne, rocznice itp.)? Uczniowie mogą też krótko opowiedzieć, jak obchodzą ważne dla nich dni. Wspólnie zastanawiają się, w jaki sposób można je uwiecznić (zdjęcia, nagrania wideo, zapiski w pamiętnikach, księgi pamiątkowe).
Etap realizacji
Po krótkiej rozmowie/dyskusji nauczyciel proponuje pracę z zasobem multimedialnym: uczniowie będą oglądać film. Przed emisją prowadzący zajęcia prosi dzieci, aby zapamiętały, kim jest jego bohater, jaką funkcję mu powierzono, o jakim wydarzeniu opowiada i dlaczego napisał pewien tekst; jakie zdarzenia opisywał, czy były one zabawne, śmieszne, stresujące itp.
Po obejrzeniu materiału uczniowie odpowiadają na postawione pytania. Dochodzą do wniosku, że oryginalnym sposobem uwiecznienia ważnych chwil może być kronika.
Jeśli uczniowie prowadzą systematycznie kronikę klasową, wspólnie z nauczycielem przypominają sobie, jakie wydarzenia dotąd w niej umieścili. Natomiast gdy klasa dopiero rozpoczyna prowadzenie kroniki, dzieci wyszukują w zgromadzonych przez nauczyciela źródłach (np. słownik języka polskiego, słownik terminów literackich) definicje pojęć: „kronika”, „kronikarz”, „notatka”. Odczytują je z pomocą prowadzącego zajęcia i krótko omawiają. Nauczyciel podkreśla, że zapis kronikarski to krótka, zwięzła forma wypowiedzi; może zawierać własną ocenę wydarzenia, prezentować dotyczące go ciekawostki. Udostępnia też dzieciom przykładowe kroniki wykonane przez inne klasy, kroniki szkolne. Może także przedstawić multimedialną formę kroniki – niektóre szkoły lub klasy zamieszczają je w internecie.
Nauczyciel prezentuje zdjęcia z różnych imprez klasowych. Prosi uczniów o podanie nazw tych wydarzeń oraz wybór kilku z nich, które chcieliby umieścić w swojej kronice klasowej (np. wigilia klasowa, mikołajki, spotkania z okazji Dnia Babci i Dziadka, rozgrywki sportowe, konkursy, wycieczki itp.). Tytuły wybranych wydarzeń nauczyciel zapisuje na osobnych paskach papieru. Następnie klasa dzieli się na tyle grup, ile tematów zaproponowano – każda losuje jeden z pasków. Prowadzący zajęcia prosi każdy zespół o ustne uzupełnienie planu zawierającego następujące punkty: nazwa wydarzenia, data, miejsce, uczestnicy, przebieg wydarzenia w punktach, ciekawostki. Uczniowie w grupie omawiają wyszczególnione punkty planu.
Dzieci otrzymują pytania szczegółowe i opierając się na nich oraz omówionych wcześniej punktach planu, redagują krótką notatkę dotyczącą wylosowanego przez nich wydarzenia. Proponowane pytania:
Jakie wydarzenie opisujemy?
Kiedy i gdzie ono się odbyło?
Jakie osoby w nim uczestniczyły?
Jak przebiegało wydarzenie?
Co ciekawego, niespodziewanego się wydarzyło?
Jeśli jest taka możliwość, każda z grup może redagować swoją notatkę przy użyciu programu Word, a następnie wydrukować ją. Jeśli dzieci nie mają dostępu do komputera, zapisują tekst samodzielnie na czystym arkuszu papieru.
Etap końcowy
Grupy wymieniają się zredagowanymi przez siebie tekstami – nauczyciel czuwa nad sprawnym przebiegiem zamiany. Następnie każdy zespół czyta otrzymany tekst. Jego zadaniem jest wyszukanie i podkreślenie na kolorowo najważniejszych informacji zawartych w notatkach, zgodnie z punktami uzupełnianego wcześniej ustnie planu. W dalszej kolejności na pozostałej części kartki lub nowym arkuszu grupa wykonuje pasującą do tekstu ilustrację. Może też wykorzystać prezentowane wcześniej przez nauczyciela zdjęcia dotyczące danej imprezy.
Przygotowane karty uporządkowane zostają w porządku chronologicznym i odczytane głośno przez wybranych uczniów. Połączone razem stworzą kronikę klasową. Może ona z czasem być wzbogacana o kolejne notatki.
Dodatkowo:
Nauczyciel może zdecydować się na redagowanie notatki tylko na jeden określony temat. Wówczas każda grupa prezentuje efekt swojej pracy, a w kronice umieszczona zostaje ta z kart, która została wybrana (np. metodą głosowania) przez wszystkich uczniów jako najciekawsza.
Można również redagować notatkę, która będzie dotyczyła aktualnie zakończonej imprezy (np. przedstawienia klasowego, zawodów sportowych). Tekst ten będzie wówczas pełnił funkcję podsumowania np. projektu edukacyjnego.
Na podstawie zasobów opisanych w scenariuszu nauczyciel może zauważyć, jak dziecko radzi sobie w sytuacjach zadaniowych wymagających współpracy w grupie.
Proponowane źródło: Dorota Gellner, Kalendarz [w:] taż, Deszczowy król. Teatrzyki dziecięce, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.↩
Proponowane źródło: Słownik języka polskiego, pod red. Mieczysława Szymczaka, PWN, Warszawa 1979.↩
Proponowane źródło: Stanisław Sierotwiński, Słownik terminów literackich, Ossolineum 1986.↩
