RvnEA86F0aJIb1

Zdjęcie przedstawia trudną do policzenia liczbę rzędów malutkich siewek jabłoni. Drzewka rosną na polu niemal po horyzont, dopiero na linii horyzontu widać niewyraźne zarysy wysokich drzew leśnych. Siewki jabłoni rosną bardzo blisko siebie, co kilka‑kilkanaście centymetrów w rzędach. Międzyrzędzia są szerokie na kilkadziesiąt centymetrów. Gleba jest czysta, bez chwastów. Siewki mają cieniutkie pnie i niewiele (kilkanaście) liści.

Teren wybrany pod szkółkę drzewek owocowych powinien być płaski lub lekko pofałdowany, z niskim poziomem wód gruntowych. Im cieplejszy i bardziej wilgotny klimat, tym lepsze osiąga się efekty. Produkcji drzewek owocowych sprzyja również brak silnych wiatrów.

Gleba powinna być żyzna, średnio zwięzła, gliniasto‑piaszczysta.

Na rok przed założeniem szkółki najlepiej zastosować przedplon, który zwiększa warstwę próchnicy, poprawia strukturę gleby i sprzyja redukcji chwastów wieloletnich, takich jak perz. Zalecane nawozy zielone to rzepak i rośliny motylkowe, a także gryka, która nie tylko wzbogaca glebę w substancje odżywcze, ale i w naturalny sposób zwalcza pędraki. Nawozy zielone wysiewa się na oborniku w dawce 40 t/ha.

Jesienią roku poprzedzającego założenie szkółki należy użyć nawozów mineralnych, a następnie wykonać głęboką orkę, najlepiej z pogłębiaczem.  W ramach nawożenia podstawowego, służącego przygotowaniu gleby pod uprawę, wysiewa się nawozy fosforowe (30–70 kg/ha) i potasowe (80–140 kg/ha). Nawozów azotowych nie używa się przed posadzeniem podkładek.

Należy przyjąć zasadę, że każdy gatunek sadzi się w oddzielnej kwaterze. Podkładki powinny być posadzone co 30–35 cm w rzędach, a rzędy oddalone od siebie o 90 cm. Rzędy powinny przebiegać równolegle do kierunku, w którym wieje wiatr (przeważnie wschód–zachód). Należy również pozostawić pasy terenu na drogi przejazdowe o szerokości trzech międzyrzędzi w proporcji 9–13 rzędów na jedną drogę przejazdową. Takie odległości i proporcje są niezbędne, aby prace w szkółce można było zmechanizować. Jeśli szkółka dysponuje ciągnikiem szczudłowym, rzędów może być więcej.

Jesienią sadzi się podkładki generatywne drzew ziarnkowych, a wiosną podkładki generatywne drzew pestkowych oraz wszystkie rodzaje podkładek wegetatywnych. Przed zasadzeniem podkładek skraca się ich korzenie o ok. 12 cm. Aby zapobiec porażeniu drzewek przez guzowatość korzeni, moczy się je w preparacie zawierającym szczep bakterii Agrobacterium radiobacter.

Rośliny sadzi się ręcznie lub za pomocą bruzdownika bądź sadzarki. Sadzenie ręczne wymaga użycia łańcucha sadowniczego, na którym zaznaczane są odległości, w jakich należy posadzić rośliny w rzędzie. W zaznaczonych miejscach jeden pracownik kopie i zasypuje dołki, drugi pracownik zaś wkłada do nich rośliny, a po zasadzeniu drzewek udeptuje ziemię wokół nich. Podkładki sadzi się tak, aby szyjka korzeniowa była przykryta ziemią.

RbOUr1UVTGYEA

Zdjęcie pokazuje, jak wygląda mechaniczne sadzenie podkładek za pomocą głębosza. Głębosz z sadzarką widoczny na pierwszym planie składa się części, na której siedzi pracownik, a po obu stronach znajdują się pojemne kosze na podkładki. Pracownik trzyma w każdej ręce po jednej podkładce, umieszczając drzewka w odpowiednim momencie w uchwycie do sadzenia. Urządzenie to nie tylko sadzi podkładki, ale i  spulchnia gleby na znacznej głębokości, likwidując tzw. podeszwę płużną. Głębosz z sadzarką jest ciągnięty przez traktor.

RH3aeRtTPBoYo

Zdjęcie przedstawia sadzarkę wyposażoną w cztery stanowiska robocze. Sadzarka jest obsługiwana przez kilku pracowników siedzących wewnątrz, którzy wkładają w uchwyty maszyny po jednym drzewku. Drzewka są niewielkie, nie mają liści. Sadzarka jest ciągnięta przez jadący powoli po polu traktor. Na pierwszym planie widać rzędy zasadzonych już, cienkich drzewek.

Na zimę rośliny posadzone jesienią kopczykuje się, aby uchronić je przed uszkodzeniami spowodowanymi niską temperaturą.

W marcu przycina się zarówno podkładki posadzone wiosną, jak i te posadzone jesienią.

Podkładki posadzone jesienią z początkiem sezonu należy jak najszybciej nawieźć azotem (w dawce 40–80 kg/ha), zaś te posadzone wiosną nawozi się 3 tygodnie po zasadzeniu. Dawkę azotu można podzielić tak, aby 30% zapotrzebowania na ten składnik pokryć wiosną, a 70% – w drugiej połowie czerwca.

Na początku wegetacji stosuje się nawozy amonowe, a w pełni wegetacji - szybko działające formy saletrzane.

Przybliżone dawki nawozów azotowych zalecane dla drzew i krzewów owocowych w pierwszym roku po posadzeniu określają zalecenia Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.

Okulizacja

Okulizacja to powszechnie stosowany rodzaj szczepienia. W tej metodzie przeszczepiane jest tzw. oczko (pączek), a ściślej tarczka okulizacyjna, składająca się z pączka, kory i cienkiej warstwy drewna. Oczko pobiera się ze zraza całkowicie wolnego od chorób, pochodzącego z kwalifikowanego matecznika. Zraz powinien być zeszłorocznym pędem.

Pierwszym, rutynowym terminem okulizacji jest tzw. okulizacja letnia, czyli szczepienie „śpiącym oczkiem”. Drugi termin przypada na kwiecień, czyli na okres, w którym zaczyna się wegetacja roślin. Okulizację wiosenną wykonuje się wówczas, gdy nie przyjęło się oczko założone w pierwszym terminie okulizacji.

Przygotowanie do okulizacji polega na podkrzesaniu podkładek do wysokości ok. 30 cm, wycięciu gałęzi bocznych tuż przy pniu, usunięciu gleby z szyjki korzeniowej i przetarciu suchym kawałkiem materiału miejsca okulizacji tuż przed tym zabiegiem. Oczko zakłada się 5–25 cm nad ziemią, od strony, z której wieje wiatr (przeważnie jest to zachód).

Najczęstszym rodzajem okulizacji jest metoda na przystawkę, czyli chip budding.  Najpierw wycina się oczko ze zraza: zraz nacina się okulizakiem prostopadle ok. 1 cm pod oczkiem i 1,5 cm nad nim. Zagłębia się nóż w górnym nacięciu i, cały czas trzymając go lekko zagłębionym, przesuwa się go w dół, zbierając oczko z warstwą kory – aż do dolnego nacięcia. Następnie w ten sam sposób postępuje się z podkładką. Po usunięciu z niej warstwy kory o takim samym lub nieco większym zarysie oczko przykłada się w odsłonięte miejsce, dociska i obwiązuje rafią lub paskiem foliowym. Obwiązując miejsce okulizacji, należy pominąć pąk, tak aby mógł z niego swobodnie wyrosnąć pęd.

Drzewka można okulizować podwójnie. Wówczas po 10 dniach od wykonania pierwszej okulizacji przeprowadza się drugą. Zwiększa to liczbę drzewek z przyjętymi oczkami.

RmswtZinL0MAg

Rysunek schematycznie przedstawia okulizację metodą na przystawkę. Widoczny jest fragment podkładki, czyli cienkiego, jednorocznego drzewka, z którego wycięto cienki fragment drewna z korą. Obok widoczna jest tarczka okulizacyjna wycięta ze zraza. Tarczka jest podłużna, u góry łukowato zaokrąglona, u dołu prostopadle ścięta. Jej kształt odpowiada kształtowi zagłębienia w podkładce. Z górnej części tarczki wystaje pąk liściowy z krótkim ogonkiem liściowym.

R1eRGlJRMmtCV

Zdjęcie przedstawia nacięcie podkładki w trakcie okulizacji na przystawkę. Nacięcie zostało wykonane mniej więcej 2 centymetry nad powierzchnią ziemi i zajmuje prawie całą szerokość drzewka. Nacięcie odsłania jasne, białozielone drewno.

R1FiFTUbzF2lf

Zdjęcie przedstawia tę samą podkładkę, do której przystawiono tarczkę okulizacyjną. Jest ona niewiele mniejsza niż nacięcie w drzewku, dlatego wokół tarczki widać jaśniejszą obwódkę. Z tarczki wystaje zielony ogonek liściowy.

Okulizację w literę T wykonuje się, gdy kora łatwo odchodzi od drewna, czyli latem. Odchodzenie kory świadczy o aktywności miazgi, która jest niezbędna, aby przeszczepione oczko się przyjęło. Okulizację najczęściej przeprowadza się w trzeciej dekadzie lipca (w przypadku jabłoni, czereśni, grusz), kończy się zaś w połowie sierpnia (u śliw). W metodzie tej nacina się korę na podkładce najpierw poziomo, a następnie prostopadle do pierwszego cięcia. Następnie piętką okulizaka odchyla się korę z obu stron pionowego nacięcia. Dopiero wówczas ścina się tarczkę okulizacyjną z przygotowanego wcześniej zraza. Trzymając tarczkę za ogonek liściowy, wkłada się ją za korę podkładki. Po nasunięciu na tarczkę kory z dwóch stron odcina się wystający ogonek równo z granicą poziomego nacięcia. Na koniec oczko obwiązuje się podobnie jak w metodzie na przystawkę.

R2wnlY09k1oEq

Rysunek przedstawia etapy okulizacji metodą w literę T. Na pierwszym obrazku widoczna jest tarczka okulizacyjna. Ma wydatny ogonek liściowy. Jej dolna część, z której wyrasta ogonek, jest rozszerzona i grubsza, u dołu owalna, a część górna jest cieńsza i węższa, tępo zakończona. Na drugim obrazku widać podkładkę naciętą w kształcie litery T. Na trzecim rysunku widać oczko umieszczone pod korą. Ściślej - pod korę wsunięta jest dolna, szersza część oczka, a górna, węższa część wystaje ponad poziome nacięcie. Na ostatnim obrazku widać, że górna część oczka została odcięta.

R1zh9QJJTNf8R

Zdjęcie przedstawia podkładkę, którą nacięto w kształcie litery T: dłuższe cięcie jest pionowe, a krótsze, znajdujące się u góry, poziome. Kora została w ten sposób lekko rozchylona i przez cienką szparę widać białozielone drewno.

R15RqcZOW1RK9

Na zdjęciu widoczna jest podkładka tuż po okulizacji metodą w literę T. Pod korę wsunięto tarczkę okulizacyjną i dociśnięto korę tak, że obejmuje ją i od dołu, i od góry. Mniej więcej po środku pionowego nacięcia zza kory wystaje jasnozielony ogonek liściowy.

R2UUXlRU6QdMl

Zdjęcie pokazuje ostatni etap okulizacji metodą w literę T. Cały nacięty fragment pnia podkładki został ściśle obwiązany białym paskiem folii. Wystaje spod niego jedynie ogonek liściowy i niewielki przylegający do niego po bokach obszar kory, którego nie udało się zawinąć paskiem.

Po wykonaniu okulizacji miejsce szczepienia należy spryskać środkiem owadobójczym. Przyjęcie oczka należy sprawdzić po 14 dniach dla drzew ziarnkowych lub po 21 dniach dla drzew pestkowych. Przyjęte oczko jest jędrne, a ogonek liściowy łatwo odpada przy lekkim naciśnięciu. 

Pensowanie

Aby uzyskać rozgałęzione drzewka z pniem o odpowiedniej wysokości, przeprowadza się pensowanie (pasynkowanie). Zabieg ten polega na wycinaniu pędów syleptycznych w miarę ich wyrastania, do momentu, w którym korona osiągnie zakładaną wysokość. Częste (9‑10‑krotne) pensowanie sprzyja prawidłowemu rozgałęzieniu się drzewek. Szczególnie istotna dla sadowników jest wysokość dolnych odgałęzień - zbyt nisko położone pierwsze gałęzie utrudniają stosowanie herbicydów i uniemożliwiają właściwe formowanie korony. Dlatego są one wycinane, ze szkodą dla plenności drzewek, ponieważ właśnie te pędy są najsilniejsze. Optymalna z punktu widzenia sadownika wysokość dolnych odgałęzień to 50‑60 cm, a w przypadku odmian o pokroju zwisłym 70‑60 cm.

Nawożenie pogłówne

Nawożenie pogłówne, czyli wykonywane po zasadzeniu roślin, obejmuje m.in.:

• obornik – co kilka lat: w większej ilości (50–70 t/ha) i rzadziej na glebach cięższych i w mniejszych ilościach (40–50 t/ha), lecz częściej na glebach lżejszych,

• wapnowanie (1‑2 t/ha) – co 3–4 lata,

• nawozy magnezowe – w razie niedoboru tego składnika, zwłaszcza na glebach kwaśnych, co 3–4 lata; można stosować łącznie z nawozami wapniowymi (doraźnie, jeśli na podkładkach widoczne są objawy niedoboru magnezu, stosuje się nawozy magnezowe dolistnie – wysiane do gleby byłyby bowiem przyswajalne dopiero po roku),

• nawozy azotowe – co roku jednorazowo wiosną lub w dwóch dawkach: wiosną i latem, w ilości ogółem 40–80 kg/ha.

Drzewka rosnące w szkółce można, podobnie jak podkładki, nawozić dolistnie.

Odchwaszczanie i spulchnianie gleby

W pierwszym roku prowadzenia szkółki drzewek owocowych mechanicznie odchwaszcza się najczęściej w międzyrzędziach, a ręcznie w rzędach okulantów. Zastosowanie sprzętu zmechanizowanego jest wówczas łatwe i skuteczne. W wielkotowarowej uprawie gruntowej można wykorzystywać np. ciągnik szczudłowy z podpiętymi narzędziami, który jednocześnie odchwaszcza i spulchnia glebę. Może też służyć do rozsiewania nawozów i oprysków środkami ochrony roślin.

Drugą z podstawowych metod usuwania chwastów jest odchwaszczanie chemiczne. Aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia młodych roślin, używa się herbicydów o łagodnym działaniu i w niskich dawkach.

Po spryskaniu gleby herbicydami nie spulchnia się jej przez pierwsze dwa miesiące, później należy to robić ostrożnie.

Rb4wjUx4KePMK

Zdjęcie przedstawia plastikowe rury rozłożone wzdłuż rzędów drzewek w szkółce. Drzewka są niewielkie, mają tylko jeden pęd. Widać, że zostały zaszczepione, ponieważ u góry są owinięte paskiem foliowym, a tuż nad nim zasmarowane woskiem.

Ochrona przed chorobami i szkodnikami

Należy regularnie sprawdzać, czy rośliny nie zostały porażone przez choroby lub szkodniki. Pojedyncze gąsienice najlepiej od razu zebrać, aby nie rozmnożyły się nadmiernie i nie ogołociły drzewek z liści. Jeśli szkodników jest dużo, stosuje się opryski.

RpdDBoEJvpLg1

Zdjęcie przedstawia dłoń mężczyzny, który przytrzymuje i pokazuje w pozycji pionowej liść drzewa uszkodzony przez szkodniki. Liść jest ząbkowany. Spora jego część z jednej strony została całkowicie zjedzona przez szkodniki, w pozostałych miejscach widać mniejsze i większe, okrągłe lub owalne dziurki. Podobnie wygląda kilka sąsiednich liści. Są to liście wierzchołkowe.

Najbardziej wydajnym i oszczędzającym czas rozwiązaniem jest prowadzenie oprysków z użyciem tzw. belek do upraw pasowych. Belkę taką rozsuwa się na szerokość przerwy między rzędami drzewek, tak aby opryskiwać jedynie drzewka, a nie pas terenu między nimi. W szkółkach drzewek rozpylacze są montowane na wysokich lancach. O precyzji wykonania zabiegu decyduje strumień powietrza wytwarzany przez wentylator, który kieruje drobne kropelki cieczy w stronę roślin. Umożliwia on równomierne i wysokie pokrycie drzewek środkiem ochrony roślin i zmniejszenie jego dawki.

R1a1fEIydXnNr

Zdjęcie przedstawia szkółkę lub sad z młodymi drzewami owocowymi. Po środku znajduje się szeroka alejka porośnięta murawą, a po obu stronach rzędy młodych drzew, najprawdopodobniej śliw. W stronę drzew zwrócony jest mężczyzna, który wykonuje opryski. Na plecach ma opryskiwacz plecakowy przypominający wyglądem kanister. Kieruje połączoną z opryskiwaczem cienką dyszę w stronę jednego z drzew.

Wczesną wiosną należy ponownie sprawdzić, czy oczka się przyjęły. Jeśli oczka się przyjęły, okulanty przycina się i prowadzi zgodnie z wybraną metodą.

Prowadzenie okulantów

Okulanty można prowadzić dwiema metodami:

• Prowadzenie bezczopowe polega na ścięciu drzewek sekatorem ukośnie tuż nad przyjętym oczkiem;

• Prowadzenie czopowe polega na pozostawieniu nad oczkiem ok. 15‑centymetrowej części pieńka. Następnie dwukrotnie przywiązuje się okulant do czopa, aby nadać mu pozycję pionową. Czop wycina się dopiero w sierpniu kolejnego roku.

W gospodarstwach wielkotowarowych stosuje się niemal rutynowo bezczopowe prowadzenie okulantów, ponieważ jest ono znacznie mniej pracochłonne. Nie wymaga ono dwukrotnego przywiązywania okulantów i wycinania grubych czopów. Z drugiej strony, tą metodą otrzymuje się więcej wyłamanych i krzywo rosnących okulantów.

Szczepienie

Szczepienie przez stosowanie wykonuje się wówczas, gdy podkładka i zraz mają podobną średnicę. Gdy średnica jest jednakowa, szanse na zrośnięcie się obu elementów są największe. Przeważnie szczepienie przez stosowanie wykonuje się w produkcji drzewek ze wstawkami lub przewodnimi albo jako szczepienie uzupełniające. Zabieg ten najlepiej wykonać na początku marca lub wcześniej. Podkładkę i zraz ścina się ukośnie pod tym samym kątem, przy czym długość cięcia powinna wynosić co najmniej 3 cm. Następnie dokładnie dopasowuje się je do siebie. Miejsce szczepienia należy obwiązać rafią lub paskiem foliowym i posmarować maścią ogrodniczą.

R8VpkPpQVQesp

Rysunek przedstawia dwa ukośnie ucięte i silnie zbliżone do siebie pędy drzew. Widać, że mają identyczną średnicę i zostały ścięte pod jednakowym kątem, będą więc do siebie idealnie przylegały.

Szczepienie w klin, inaczej szczepienie w sarnią nóżkę, stosuje się wówczas, gdy podkładka jest grubsza od zraza. Metodę tę można wykorzystywać jako szczepienie uzupełniające podkładek, na których oczka nie przezimowały. Podobnie jak szczepienie przez stosowanie, szczepienie w klin również najlepiej wykonać najpóźniej na początku marca. Podkładkę ścina się lekko ukośnie, a następnie wycina się w niej niewielki, trójkątny klin. Zraz przycina się - po obu stronach oczka - tak, aby pasował do wycięcia w podkładce. Zaletą szczepienia w klin jest to, że powstała rana jest znacznie mniejsza niż przy wyżej wymienionej metodzie, co nie wywołuje (szczególnie u drzew pestkowych) gumozy w miejscu zranienia. Wadą natomiast jest większy stopień trudności.

R1FF5HF9ihaMN

Rysunek przedstawia etapy szczepienia w klin. Podkładka zastosowana do szczepienia jest znacznie grubsza od zraza. Podkładkę ścina się pod lekkim skosem, a następnie wycina się w jej górnej części podłużny trójkątny klin. Wycięcie ma kształt ostrosłupa, którego podstawą jest trójkąt równoboczny pokrywający się ze ściętym końcem podkładki, zaś w kierunku korzeni przebiegają dwie kilkukrotnie dłuższe płaszczyzny cięcia, również mające trójkątny kształt. Głębokość wycięcia w podkładce jest dostosowana do średnicy zraza. Zraz ścina się również w trójkątny klin, tak aby pasował do zagłębienia w podkładce.

Produkcja drzewek owocowych podwójnie szczepionych

Otrzymane opisanymi wyżej metodami okulanty i szczepy składają się z dwóch części. Części te nazywane są komponentami.

Drzewo składa się z dwóch komponentów wówczas, gdy na podkładce zostanie założony zraz lub tarczka okulizacyjna. Niekiedy jednak do produkcji drzew owocowych używa się również odmiany przewodniej, pośredniej lub wstawki skarlającej, które stanowią trzeci komponent.

Odmianę przewodnią stosuje się w celu zastąpienia pnia i nasady konarów odmiany szlachetnej, które łatwo przemarzają.

Na mrozoodpornej odmianie przewodniej powinny być szczepione:

• wrażliwe na mróz odmiany jabłoni (Landsberska, Boscoop, koksa pomarańczowa, jonathan),

• wrażliwe na mróz odmiany grusz (Bera Williamsa, lukasówka, Dobra Ludwika, lipcówka).

Przewodnią stosuje się również u odmian krzywo lub słabo rosnących. Najbardziej wartościowe przewodnie dla poszczególnych drzew to:

• dla jabłoni: Hibernal,

• dla  grusz: grusza kaukaska,

• dla czereśni: bladoróżowa.

Przewodnie zwane pośrednimi stosuje się, gdy odmiana szlachetna nie zrasta się z  podkładką, np. Bera Hardego jest stosowana dla odmian grusz źle zrastających się z pigwą, takich jak Bonkrety Wiliamsa. Wówczas niższe połączenie komponentów powinno być szczepieniem, a wyższe może być okulizacją lub szczepieniem.

Z kolei zastosowanie wstawki skarlającej ma na celu osłabienie siły wzrostu drzewa, wczesne i obfite owocowanie drzew, bardzo dobre wybarwianie się owoców, a także zwiększenie podatności drzew do uprawy na glebach lekkich. Wstawka skarlająca powinna mieć 20–30 cm długości. Dużą wytrzymałość na mróz mają podkładka Rajka Czerwonolistna (B9) oraz P2. Okulanty ze wstawkami skarlającymi należy sadzić głębiej, tak aby dwie trzecie długości wstawki znajdowały się pod ziemią. Wystającą część wstawki z kolei najlepiej jest okryć ziemią, tworząc kopczyk wokół pnia.

W celu zwiększenia plenności drzewek owocowych często stosuje się metodę produkcji typu knip‑boom. Polega ona na po ścięciu pędu szlachetnego „na pieniek”. Po ścięciu pędu należy wyprowadzić nowy przewodnik, a gdy osiągnie on długość 25–30 cm, zastosować regulatory wzrostu stymulujące wyrastanie z przewodnika pędów syleptycznych. Pędy wyrastające z pieńka (niebędące nowym przewodnikiem) najlepiej od razu usuwać.

Odchwaszczanie

W drugim roku prowadzenia szkółki odchwaszczanie mechaniczne i ręczne staje się coraz trudniejsze i stwarza ryzyko uszkodzenia korzeni drzewek. Ponadto ręczne usuwanie chwastów byłoby największym kosztem prowadzenia szkółki. Dlatego podstawową metodą odchwaszczania jest użycie herbicydów. Ich dawki nieznacznie się zwiększa.

W trzecim roku prowadzenia szkółki pozostawia się przede wszystkim okulanty podkładek karłowych, do których będą wszczepiane wstawki skarlające, a także podkładki, na których oczka nie przezimowały. Wiosną wykonuje się na nich szczepienie uzupełniające. Niesprzedane w poprzednim roku okulanty można przyciąć na wysokość 60 cm. Otrzymuje się wówczas drzewka dwuletnie z jednoroczną koroną. W sierpniu pędy boczne wyrastające poniżej korony tnie się „na obrączkę”. Najbardziej pożądane są drzewka, kórych pędy w koronie odchodzą od przewodnika pod szerokim kątem.

Po ww. zabiegach drzewka opryskuje się przeciw zgorzeli kory.

Dwuletnie drzewka nawozi się wyłącznie azotem. Należy je również chronić przed zachwaszczeniem (za pomocą herbicydów), chorobami i szkodnikami, podobnie jak drzewka jednoroczne.

Jesienią ostatniego (drugiego lub trzeciego) roku produkcji drzewek przygotowuje się je do transportu i sprzedaży. Jeśli liście nie opadną samoczynnie, pierwszym elementem tego przygotowania jest defoliacja. Polega ona na usunięciu z drzew liści, aby ograniczyć parowanie wody w czasie przechowywania, transportu i sprzedaży. Defoliację można przeprowadzić ręcznie lub chemicznie. Jeśli używane będą preparaty miedziowe, należy nimi opryskać drzewka na 2–3 tygodnie przed planowanym wykopaniem. Wynika to stąd, że drzewka w szkółce powinno się wykopywać w drugiej połowie października, a defoliantów można używać dopiero od ostatnich dni września. Wcześniejsze ich zastosowanie jest szkodliwe dla roślin.

Drzewka pozbawione liści można wykopać z kwater ręcznie lub za pomocą wyorywacza ciągnikowego, który podcina korzenie drzewek na głębokość ok. 25–30 cm i ułatwia ich wyciągnięcie z podłoża. W dużych szkółkach wykopywanie odbywa się za pomocą maszyny do wykopywania, która chwyta drzewka przez gumowe pasy. Po otrząśnięciu korzeni z gleby maszyna przenosi drzewka na tył, gdzie odbierają je pracownicy. Wykopane drzewka można odkładać bezpośrednio na paletę szkółkarską znajdującą się na jadącej równolegle przyczepie.

R1QdRyZ1KeNnJ

Zdjęcie przedstawia maszynę do wykopywania i jadącą równolegle do niej przyczepę. Maszyny te obsługuje wiele osób. Drzewka wyciągnięte z ziemi przez maszynę do wykopywania są na bieżąco odbierane przez pracowników i  przekazywane kolejnym, a finalnie są układane na przyczepie na dużej stercie.

Wykopane drzewka sortuje się, etykietuje i wiąże w pęczki po 10 sztuk. Tak przygotowane pęczki przechowuje się w dołowniku lub w chłodni szkółkarskiej.

R1AoqVpaLTOik

Na zdjęciu widać wnętrze przestronnej sortowni. Ciepło ubrani pracownicy biorą po kilka drzewek z dużych stosów i sortują je pod względem liczby bocznych pędów, odkładając na mniejsze stosy.

Do gotowego dołownika drzewka wkłada się niemal pionowo, lekko pochylone w kierunku południowym. Takie ułożenie drzewek zmniejsza nagrzewanie się ich części nadziemnych, a przez to chroni pnie przed ranami zgorzelinowymi. Drzewka dokładnie przykrywa się ziemią do wysokości co najmniej 10 cm nad miejscem okulizacji. Na koniec drzewka polewa się wodą, aby podłoże ściśle przylgnęło do korzeni.

W chłodni szkółkarskiej systemy sterowane komputerowo umożliwiają utrzymywanie kontrolowanej temperatury (ok. 0°C) i wilgotności względnej, która powinna wynosić co najmniej 95%. Drzewka posortowane, zaetykietowane i powiązane w pęczki zabezpiecza się przed chorobami, mocząc ich korzenie w roztworze fungicydów. Następnie okulanty układa się warstwowo na paletach sadowniczych, każdą z warstw przykrywając wilgotnymi trocinami.

Miejsce na notatki