Zależności pokarmowe w biocenozach
Zależności pokarmowe w biocenozach
1. Cele lekcji
Wiadomości
Uczeń:
wyjaśnia pojęcia*: łańcuch pokarmowy, producent, konsument, destruent,*
układa łańcuchy pokarmowe o różnej ilości ogniw z różnych ekosystemów,
ustala poziomy pokarmowe dla poszczególnych organizmów,
tworzy sieci pokarmowe.
przewiduje następstwa ubytku określonego gatunku w ekosystemie bogatym i ubogim w gatunki organizmów,
podaje przykłady ekosystemów, w których nie ma producentów,
wyjaśnia, dlaczego może istnieć ekosystem bez producentów,
rozwiązuje problemy w sposób twórczy,
planuje, organizuje i ocenia własne uczenie się,
skutecznie komunikuje się w różnych sytuacjach.
praca w grupach,
pogadanka,
praca z materiałem źródłowym.
przygotowane przez uczniów koperty z pracą domową na temat biocenozy lasu,
duże kartki papieru,
pisaki w kilku kolorach (zielony, czerwony, pomarańczowy i czarny).
Czynności organizacyjne.
Przywitanie, czynności organizacyjne;
Zapoznanie uczniów z tematem;
Przedstawienie uczniom celu lekcji; Podział klasy na grupy, ustalenie i wybór lidera i sprawozdawcy. Rozdanie materiałów potrzebnych do pracy
Czynności nauczyciela:
Dzielę uczniów na grupy, przypominam o zasadach pracy w grupach, powtarzam z klasą materiał z ostatnich lekcji na temat cech charakterystycznych ekosystemów, wiążę stary materiał z nowym, przedstawiam grupom zadania do wykonania (załączniki 1i 3). Objaśniam zadania i określam czas na ich wykonanie
Faza realizacyjna
-Uczniowie analizują otrzymane zadania, dyskutują korzystając z wcześniej zdobytych i przypominanych na początku lekcji wiadomości. Omawiają różne pomysły, wypowiadają swoje propozycje odnośnie formy przedstawienia tematu klasie.
-Czynności nauczyciela:
Chodzę po klasie, obserwuję pracę uczniów, nadzoruję dyskusje w grupach, sprawdzam ile inwencji uczniowie wnoszą do pracy
-Uczniowie przedstawiają własne propozycje rozwiązania problemu i przyjmują ostateczną wersję.
-Czynności nauczyciela:
Obserwuję pracę uczniów, w razie potrzeby przypominam informacje z poprzednich lekcji, wspomagam pracę grup.
-Sprawozdawca, w razie potrzeby wspomagany przez grupę, prezentuje efekt pracy całej grupy zapisany na dużych kartkach papieru i w zeszycie.
Pozostali uczniowie obserwują i porównują sposoby przedstawienia tematu i oceniają prace.
Jako podsumowanie wiedzy o łańcuchach pokarmowych chętni uczniowie odpowiadają na pytania:
-Określ główny czynnik regulujący liczebność populacji danego gatunku w określonej biocenozie.
Jakie będą skutki ubytku określonego gatunku w biocenozie bogatej i ubogiej w ilość gatunków?
W którym z omawianych ekosystemów najłatwiej zachwiać zależności pokarmowe i dlaczego?
-Czynności nauczyciela:
Oceniam poprawność merytoryczną pracy, pomagam rozwijać umiejętności posługiwania się językiem biologicznym.
Faza podsumowująca
Po krótkiej naradzie wybrany uczeń z grupy dzieli się z klasą swoimi spostrzeżeniami, na temat najciekawszego sposobu opracowania tematu. Ma miejsce próba samooceny i ocena pracy innych.
-Czynności nauczyciela:
Oceniam pracę wszystkich grup, namawiam klasę do dyskusji na temat pracy w grupach i wspólnego zdobywania wiedzy, proszę uczniów o dokończenie zdań na zasadzie „pierwsza myśl najlepsza” (załącznik nr 2).
Bibliografia
W. Baturo, Biologia. Encyklopedia szkolna, PWN, Warszawa 2005.
Załączniki
Zadania dla grup:
ZAŁĄCZNIK NR 1
Korzystając ze schematu przedstawiającego biocenozę pola:
1. Ułóż łańcuch pokarmowy:
2‑ogniwowy,
3‑ogniwowy,
4‑ogniwowy.
2. Wskaż producentów /podkreśl kolorem zielonym/ i konsumentów I-, II-, III‑go rzędu /odpowiednio kolor pomarańczowy, czerwony, żółty / w utworzonych łańcuchach.
3. Określ poziom troficzny dla poszczególnych organizmów łańcucha pokarmowego.
4. Zbuduj co najmniej dwa łańcuchy pokarmowe, w których ten sam organizm występuje na różnym poziomie troficznym, a następnie zbuduj sieć pokarmową odrzucając jedno z powtarzających się ogniw.
5. Te same polecenia powtórz z biocenozą lasu /wykorzystaj koperty przygotowane w domu.
ZAŁĄCZNIK NR 2
Niedokończone zdania:
Na dzisiejszej lekcji miałam możliwość…
Dzięki takiej metodzie pracy moje zaangażowanie było …
Jako członek grupy mogłem…
ZAŁĄCZNIK NR 3
Schemat biocenozy pola uprawnego
