„Zamek Sinobrodego” Beli Bartoka

Zapoznanie uczniów z tematyką i problematyką opery Beli Bartoka „Zamek Sinobrodego”. Omówienie i przedstawienie głównych bohaterów dzieła scenicznego. Wskazanie historii powstania utworu oraz wysłuchanie i percepcja poszczególnych części opery.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Omówić tematykę i problematykę opery „Zamek Sinobrodego” Beli Bartoka.

2. Przedstawić i omówić główne postaci występujące w operze.

3. Wyjaśnić pojęcie ekspresjonizmu muzycznego.

4. Omówić historię powstania omawianej opery.

5. Rozpoznać i nazwać fragmenty wysłuchanych części utworu*.*

6. Wskazać podstawowe cechy stylu Beli Bartoka.

Metoda i forma pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna. Analiza muzyczna – praca w grupach. Forma ćwiczeniowa.

3. 1. Podręcznik: J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

   2. Stanowisko do odtwarzania płyt.

   3. Nagranie CD lub video opery „Zamek Sinobrodego” Beli Bartoka.

4. Karta pracy ucznia.

5. Partytura opery.

4. Przebieg lekcji

3. 4. Sprawdzenie obecności.

   5. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.

   6. Podanie tematu do zeszytu.

(10 min.)

4. 7. Przedstawienie historii powstania opery „Zamek Sinobrodego” Beli Bartoka oraz najważniejszych i charakterystycznych elementów tego utworu (metoda opisu). Omówienie stylistyki dzieła.

• Notatka:

Opera pozbawiona jest akcji, jednak posiada wiele symboli. Jej premiera odbyła się w Budapeszcie w 1918 roku. Następnie święciła tryumfy na wielu europejskich scenach. Jest uważana za jedno z ciekawszych dzieł Bartoka.

Opera w 1 akcie. Libretto Bela Balazs.

Symbolizm dzieła zbliża się do pisarzy symbolistów. Muzyka Bartoka ma charakter w dużym stopniu impresjonistyczny. Zachowuje ona logikę i zawartość utworu symfonicznego, przechodząc od atmosfery posępnej ciemności ku jaśniejszym, pogodniejszym nastrojom w miarę otwierania pierwszych pięciu drzwi, a przy dwojgu drzwiach ostatnich znowu zapadając w ciemność i grozę. Charakterystyczną cechą tego dzieła jest swoiste połączenie treści starej francuskiej legendy z intonacjami dawnych ludowych ballad węgierskich. **

8. Przedstawienie (metodą opisu) bohaterów opery „Zamek Sinobrodego” oraz omówienie tematyki dzieła.

• Notatka:

Bohaterowie:

- Książe Sinobrody,

- Judyta,

- trzy żony Sinobrodego.

Treść opery:

Cała akcja opery toczy się w mrocznej, pozbawionej okien komnacie, do której wchodzą Judyta i Sinobrody. Z komnaty prowadzą schody do siedmiu zamkniętych drzwi. Za pierwszymi znajduje się sala tortur, za drugimi jest zbrojownia, za następnymi jest skarbiec, a kolejne wrota skrywają piękny ogród. W piątej komnacie znajduje się przepiękne królestwo Sinobrodego, w szóstej (otwartej mimo przestróg) znajduje się czarne jezioro łez. Siódma komnata, (od której otwarcia Sinobrody chce odwieść swą żonę) jest zajęta przez jego poprzednie trzy żony (utożsamiane z porankiem, południem i zmierzchem życia Sinobrodego). Sinobrody wyjawia Judycie, że po jej odejściu czeka go wieczna ciemność. Jednak ta (mimo próśb) wchodzi do ostatniej komnaty. Drzwi natychmiast się za nią zamykają.

(25 min.)

5. 9. Wysłuchanie i percepcja fragmentów opery „Zamek Sinobrodego” lub obejrzenie przedstawienia na video.

   10. Zapisanie notatki do zeszytu.

(10 min.)

5.Bibliografia

a. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji „Zamek Sinobrodego” Beli Bartoka.

Zadanie domowe