Zasady dbałości o ciało i otoczenie
W czwartej klasie przybywa ci nowych przedmiotów, dlatego też więcej czasu spędzasz w szkole. Planując swój czas, staraj się robić to tak, by znaleźć go zarówno na naukę, rozwijanie swoich pasji i zainteresowań, jak i na wypoczynek. Twój dom to miejsce, w którym uczysz się, odrabiasz lekcje, bawisz. Pamiętaj, że zabawa, by była przyjemna, musi być też bezpieczna.
formy czynnego i biernego odpoczynku;
zasady dbania o higienę oraz estetykę własną i otoczenia;
czynności, które wykonujesz regularnie;
kiedy żywność może się zepsuć;
zasady korzystania ze środków czystości;
podstawowe zasady ochrony środowiska;
na czym polega segregacja odpadów.
Wykażesz zalety płynące z utrzymania aktywności ruchowej.
Przygotujesz właściwe miejsce do nauki.
Wykażesz rolę snu w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka.
Uzasadnisz, że umiejętność planowania przydaje się w codziennym życiu.
Opiszesz sposoby przechowywania żywności.
Scharakteryzujesz naturalne sposoby konserwowania żywności.
Wyróżnisz produkty spożywcze, które powinny stanowić podstawę naszej codziennej diety.
Wskażesz znaki i symbole oznaczające substancje szkodliwe dla zdrowia.
Omówisz najważniejsze zasady obsługi urządzeń elektrycznych i gazowych.
Wymienisz przykłady codziennych czynności pozwalających zachować prawidłowy stan środowiska naturalnego.
Sklasyfikujesz rodzaje odpadów.
1. Co wpływa na nasze samopoczucie?
Samopoczucie to stan fizyczny i psychiczny odczuwany przez człowieka. Na dobre samopoczucie wpływa m.in.:
sposób odżywania,
sen,
sposób spędzania wolnego czasu,
kontakty z innymi osobami,
stan zdrowia,
czynniki środowiskowe (np. hałas, oświetlenie, temperatura powietrza),
sukcesy i niepowodzenia,
rozwijanie zdolności, talentów i zainteresowań.
Czynniki te wzajemnie na siebie oddziałują. Na przykład sposób odżywiania i odpowiednia ilość snu korzystnie wpływają na nasze zdrowie.
Formy aktywnego wypoczynku mogą być różne. Możesz wybrać tę, która najbardziej ci odpowiada.
2. Nauka i wypoczynek
Uczenie się to nabywanie wiedzy i umiejętności. O szybkości uczenia się decydują pamięć, uwaga i chęć poznania czegoś nowego. Jeśli interesuje cię to, czego się uczysz, wówczas nauka staje się przyjemnością. Aby być dobrym uczniem, trzeba wiedzieć, jak się uczyć oraz odpowiedzialnie traktować szkolne obowiązki.
Podczas uczenia się ważne jest:
zainteresowanie przedmiotem,
odpowiednio przygotowane miejsce do nauki,
przystępowanie do nauki o stałej porze,
skupienie,
częste powtarzanie materiału,
staranne odrabianie zadań domowych,
zaczynanie odrabiania zadań domowych od najtrudniejszych.
W ciągu dnia należy zaplanować wypoczynek, podczas którego organizm nabierze sił.
Wypoczynek czynny to wszelka aktywność ruchowa, np. pływanie, gra w piłkę, jazda na rowerze, turystyka piesza, taniec.
Wypoczynek bierny to czynności związane z ograniczeniem aktywności fizycznej, np. czytanie książki, oglądanie filmu, spotkanie z przyjaciółmi, gry planszowe, gry komputerowe.
Najważniejszym dla organizmu rodzajem wypoczynku jest sen. Brak snu lub zbyt mała jego ilość przez dłuższy czas mogą spowodować:
kłopoty z pamięcią i uczeniem się,
zmęczenie,
rozdrażnienie,
spadek koncentracji,
trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
Więcej informacji na temat skutecznej nauki znajdziesz w materiale „Uczymy sięUczymy sięUczymy sięUczymy sięUczymy sięUczymy sięUczymy się”, a na temat zdrowego odpoczynku w materiale „OdpoczynekOdpoczynekOdpoczynekOdpoczynekOdpoczynekOdpoczynekOdpoczynek”.
3. Ruch to zdrowie
Korzyści płynące z aktywności fizycznej:
mięśnie stają się bardziej wytrzymałe i elastyczne;
serce pompuje więcej krwi i w efekcie ciało jest lepiej ukrwione;
zwiększa się pojemność płuc, co powoduje lepsze dotlenienie organizmu;
sylwetka jest prawidłowa, zapobiegamy na przykład garbieniu się;
organizm spala nadmiar tłuszczu;
poprawia się nasze samopoczucie.
Uprawiając jakąś dyscyplinę sportową w grupie, uczymy się współpracy, cierpliwości, nabieramy pewności siebie.
Systematyczna aktywność fizyczna podtrzymywana przez całe życie wpływa na opóźnienie starzenia się oraz zapobiega takim chorobom, jak na przykład cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie.
Więcej informacji na temat pozytywnego wpływu ruchu na zdrowie człowieka znajdziesz w materiale „Ruch to zdrowieRuch to zdrowieRuch to zdrowieRuch to zdrowieRuch to zdrowieRuch to zdrowieRuch to zdrowie<a”.
4. Mój plan dnia
Aby dobrze wywiązywać się ze swoich szkolnych obowiązków, musisz prawidłowo się odżywiać, spać około 9 godzin dziennie, zaplanować czas na naukę, ale też na wypoczynek i zabawę.
W planie dnia musisz uwzględnić:
posiłki,
czas przeznaczony na higienę osobistą,
pobyt w szkole,
odrabianie zadań domowych i przygotowanie się do zajęć na następny dzień,
zabawę,
rozwijanie zainteresowań,
sen.
Więcej informacji na temat umiejętnego planowania dnia znajdziesz w materiale „Plan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dniaPlan dnia”.
5. Dbamy o żywność i prawidłowe odżywianie
Zasady prawidłowego odżywiania:
należy jeść 4–5 posiłków dziennie o stałej porze (główne posiłki to śniadanie, obiad i kolacja);
posiłki powinny być urozmaicone, bogate we wszystkie składniki pokarmowe;
kolację należy jeść 2–3 godziny przed pójściem spać;
elementem każdego posiłku powinny być owoce i warzywa;
należy spożywać niegazowane napoje, np. niegazowaną wodę, mleko, soki owocowe;
należy ograniczyć jedzenie tłustych i słodkich przekąsek.
Sposoby przechowywania żywności:
w lodówce przechowuje się żywność, która się szybko psuje (np. wędlina, ser, mleko, warzywa);
w pojemnikach w temperaturze pokojowej przechowuje się żywność suchą (np. mąkę, kasze, makarony, kawę, herbatę).
Sposoby przedłużenia trwałości żywności:
mrożenie (mięso, ryby, lody, owoce, warzywa),
suszenie (owoce, warzywa, grzyby, ryby),
kiszenie (owoce, warzywa),
pasteryzowanie (mięso, owoce, warzywa, grzyby),
solenie (mięso, ryby, grzyby, warzywa),
wędzenie (mięso, ryby).
Więcej informacji na temat dbania o żywność znajdziesz w materiale „Dbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywnośćDbamy o żywność”.
6. Czystość w mieszkaniu
Utrzymywanie czystości w mieszkaniu zapobiega rozmnażaniu się zarazków, owadów i gryzoni przenoszących choroby. Każdy z domowników powinien dbać o to, by w domu panował porządek. W jego utrzymaniu pomagają środki czystości. Niektóre z nich mogą być niebezpieczne, dlatego są specjalnie oznaczone. Wszystkich natomiast należy używać zgodnie z przeznaczeniem i załączonymi wskazówkami
7. Bezpiecznie w domu
Urządzenia elektryczne i gazowe znajdujące się w domu są bezpieczne, jeśli są sprawne i używa się ich zgodnie z przeznaczeniem. Zapamiętaj najważniejsze zasady obsługi takich urządzeń.
Niepracujące urządzenia elektryczne należy wyłączać z gniazdka, trzymając za wtyczkę.
Włączonych urządzeń elektrycznych, które się nagrzewają, nie należy zostawiać bez dozoru.
Woda przewodzi prąd, dlatego nie należy dotykać pracujących urządzeń elektrycznych mokrymi rękami.
Aby nie dopuścić do zatrucia gazem, pomieszczenia, w których znajdują się urządzenia zasilane gazem, powinny być wietrzone oraz wyposażone w kratki wentylacyjne.
Ostre przedmioty, lekarstwa i inne substancje szkodliwe powinny być przechowywane poza zasięgiem małych dzieci.
Więcej informacji na temat zachowania bezpieczeństwa w domu znajdziesz w materiale „Bezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domuBezpieczeństwo w domu”.
8. Dbamy o przyrodę
Do zachowań sprzyjających ochronie przyrody należą:
ochrona roślin i zwierząt;
podczas zakupów wybór towarów oznaczonych znakami informującymi, że są przyjazne dla środowiska;
oszczędne gospodarowanie zasobami nieodnawialnymi (oszczędzanie wody i energii);
segregowanie odpadów;
niezaśmiecanie miejsc wypoczynku.
Oznaczenie produktu, który nie był testowany na zwierzętach. Testy na zwierzętach często są dla nich bolesne, dlatego producenci zazwyczaj z nich rezygnują.
W ten sposób oznacza się produkty, których opakowania można przetworzyć i wielokrotnie używać. Należy je wrzucać do odpowiednich pojemników na surowce wtórne.
Środek oznaczony takim znakiem jest niebezpieczny dla środowiska. Może on stwarzać natychmiastowe lub opóźnione zagrożenie dla elementów środowiska.
Więcej informacji na temat zasad dbania o przyrodę znajdziesz w materiale „Dbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodęDbamy o przyrodę”.
9. Segregujemy śmieci
Segregowanie odpadów i ich powtórne przetworzenie, czyli recykling, ma na celu nie tylko ograniczenie ilości śmieci, ale także zmniejszenie zużycia naturalnych surowców. Przetwarza się plastik, szkło, papier i metale. Segreguje się także odpady organiczne, np. resztki jedzenia czy obierki warzyw. Wrzucone do osobnych pojemników posegregowane śmieci są przewożone do fabryk, w których odzyskuje się surowce, wykorzystywane do produkcji nowych towarów.
Więcej informacji na temat segregacji śmieci i recyklingu znajdziesz w materiale „Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?Co robić, by nie śmiecić?”
Zadania
Oceń, które zachowania mogą mieć wpływ na dobre samopoczucie.
- zabawa na świeżym powietrzu
- spotykanie się z przyjaciółmi
- osiąganie sukcesów w szkole
- późne chodzenie spać
- spóźnianie się do szkoły
Co pomaga, a co przeszkadza w uczeniu się podczas lekcji w szkole? Uporządkuj określenia, umieszczając je we właściwym miejscu w tabeli.
skupienie, nieporządek na biurku, częste powtórki, rozmowa na temat, rozmowa nie na temat, cisza, głośne rozmowy, nieuważanie, uważne słuchanie, hałas, zadawanie pytań
| w uczeniu się pomaga | |
|---|---|
| w uczeniu się przeszkadza |
Oceń, którzy uczniowie przestrzegają właściwych zasad uczenia się:
Ola odrabia zadania domowe w szatni przed lekcjami.
Martyna często powtarza zadany materiał.
Mirek podczas odrabiania zadań domowych słucha radia lub ogląda telewizję.
Janek często odrabia lekcje późnym wieczorem.
Antek odrabia lekcje codziennie o tej samej porze.
Ania zawsze zaczyna odrabianie lekcji od najtrudniejszego zadania.
- Ola i Martyna
- tylko Antek
- Mirek i Janek
- Martyna, Antek i Ania
Spośród wymienionych poniżej sposobów korzystania z podręcznika wybierz te, które pomagają w uczeniu się.
- zakreślanie ważnych informacji
- słuchanie głośnej muzyki podczas czytania
- wypisanie trudnych słów i szukanie ich znaczenia
- pomijanie rysunków rozpraszających uwagę
- powtórne przeczytanie tekstu do nauczenia
- uczenie się przy świecy i oszczędzenie w ten sposób energii
Wypoczynkiem czynnym nie jest
- jazda na rowerze.
- czytanie książki.
- gra w piłkę nożną.
- praca w ogródku.
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Zimą wskazane jest ograniczenie aktywności fizycznej. | □ | □ |
| Poranna gimnastyka zwiększa sprawność organizmu. | □ | □ |
| W dniach, kiedy w szkole są lekcje wychowania fizycznego, poranna gimnastyka jest zbędna. | □ | □ |
| Brak aktywności fizycznej sprzyja otyłości. | □ | □ |
Oceń, która osoba postępuje właściwie.
- Basia nie je śniadania przed wyjściem do szkoły.
- Aneta je kolację po 21.00.
- Ala przed obiadem je słodycze.
- Michał pamięta, żeby wziąć do szkoły owoce.
Wybierz zestaw, który jest odpowiedni na drugie śniadanie dla ucznia.
- hamburger, cola, gruszka
- baton, słodki napój, pączek
- chipsy, jabłko, baton
- bułka z szynką, jabłko, woda
W czasie kąpieli w wannie nie wolno suszyć włosów suszarką elektryczną, ponieważ
- jest to niewygodne.
- możemy zepsuć suszarkę.
- w ten sposób nie wysuszymy długich włosów.
- może nas porazić prąd.
Oceń, czy wymienione zachowania mogą zapobiegać zatruciu czadem.
| Prawda | Fałsz | |
| zakrywanie kratek wentylacyjnych w celu zatrzymania ciepłego powietrza w mieszkaniu | □ | □ |
| zamontowanie w mieszkaniu czujnika czadu | □ | □ |
| rozszczelnianie okien | □ | □ |
| zatkanie otworów wentylacyjnych w drzwiach do łazienki | □ | □ |
Oceń, która osoba nie dba o środowisko.
- Pan Jurek latem podlewa rośliny rosnące przy domu.
- Pani Jola segreguje odpady.
- Pan Jan posadził przed domem drzewka.
- Pan Michał myje samochód nad rzeką.
Dorosły człowiek potrzebuje przeciętnie 7–8 godzin snu. Uczeń szkoły podstawowej przesypia około dwie godziny dłużej. Dla ogólnego stanu zdrowia jest bardzo ważne, aby sen był wystarczający i odpowiedni. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Wypisz skutki braku lub zbyt krótkiego snu.
Przyjrzyj się rozkładowi dnia Michała. Napisz, jakie zmiany zaproponujesz chłopcu? Uzasadnij swoje propozycje.
7.20–7.50: pobudka, poranna toaleta, wyjście do szkoły
8.00–13.00: pobyt w szkole
13.00–14.00: powrót do domu, obiad
14.00–17.00: wyjście na podwórko, zabawa z rówieśnikami
17.00–19.00: powrót do domu, oglądanie telewizji
19.00–19.30: kolacja
19.30–21.00: odrabianie lekcji
21.00–22.30: gry komputerowe, czytanie książki
22.30–23.00: toaleta wieczorna
23.15–7.20: sen
Napisz trzy rady osobie, która chce osiągnąć sukces w nauce.