Zasady gospodarowania odpadami

Wstęp

Konsumpcyjny styl życia przyczynia się do poprawy jakości naszego funkcjonowania, ale jednocześnie sprzyja powstawaniu wielu różnych, w tym bardzo niebezpiecznych, odpadów przemysłowych i komunalnych. Odpady komunalneOdpady komunalneOdpady komunalne, czyli te wytwarzane w gospodarstwach domowych, zasługują na szczególną uwagę.

Odpady to wszystkie substancje lub przedmioty, których pozbywamy się, zamierzamy się pozbyć lub do których pozbycia się jesteśmy zobowiązani. Ilość i różnorodność odpadów wytwarzanych przez człowieka budzi niepokój i wskazuje na poważny problem cywilizacyjny.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce w 2014 roku wytworzono prawie 142 mln ton odpadów. Pokazuje to, że każdy Polak w 2014 roku wytworzył 268 kg odpadów. Natomiast na jednego mieszkańca Unii Europejskiej przypada średnio 481 kg odpadów, na jednego mieszkańca Stanów Zjednoczonych ponad 800 kg. Najgorzej jest w Japonii. Tutaj na jednego mieszkańca przypada około 1000 kg odpadów!

Nierozsądne postępowanie z odpadami, w tym ich spalanie, czy niekontrolowane składowanie, zagraża środowisku. Powoduje zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby. Zdrowie człowieka i innych organizmów jest również zagrożone. Racjonalne gospodarowanie odpadamiGospodarka odpadamigospodarowanie odpadami jest jednym z największych wyzwań XXI wieku.Gospodarka odpadamiGospodarka odpadami

R3jvYgjAC3uYV1
Ilustracja przedstawia fotografię młodego brodatego mężczyzny ubranego w koszulę w czerwono-niebieską kratę. Zdjęcie obejmuje głowę i tors mężczyzny. Sylwetka umieszczona jest w dolnej lewej części ilustracji. W tle widać stertę różnych śmieci. Mężczyzna ma pochyloną głowę i poważny wyraz twarzy. Po obu strona jego głowy wkomponowano dwa białe znaki zapytania. Obok nich umieszczono w niebieskich kółkach znaki informujące, że odpad nadaje się do recyklingu – sylwetka człowieka wrzucającego odpad do pojemnika. Nad głową mężczyzny jest ten sam znak otoczony żółtą ramką, znacznie większy. Układ znaków zapytania i znaków „Recykling” sugeruje pytanie: „ czy segregować odpady”, a duży znak sugeruje odpowiedź :”Tak”.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Nauczysz się

  1. Rozpoznawać rodzaje i źródła odpadów;

  2. Segregować odpady, w tym odpady niebezpieczne;

  3. Wymieniać korzyści z segregacji i recyklingu odpadów;

  4. Wymieniać zagrożenia wynikające z niewłaściwego gospodarowania odpadami;

  5. Podejmować działania ograniczające wytwarzanie odpadów w gospodarstwie domowym.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

  1. rozróżnia rodzaje i źródła odpadów;

  2. ocenia wpływ odpadów na zdrowie człowieka i stan środowiska;

  3. uzasadnia konieczność segregacji odpadów;

  4. uzasadnia konieczność specjalnej zbiórki odpadów niebezpiecznych;

  5. proponuje działania zmierzające do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów.

mefbe24db8f074781_1502093859156_0

ZASADY GOSPODAROWANIA ODPADAMI - audiobook

Rozdziały audiobooka:

  1. Bądź świadomym konsumentem

  2. Recykling na tak!

  3. Na składowisku odpadów

1
Notatka dla prowadzącego

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.

R1cAPgI96zNdl

Do pobrania załącznik - scenariusz lekcji

Scenariusz lekcji
Plik PDF o rozmiarze 611.56 KB w języku polskim
Wskazówka

Podczas odsłuchiwania audiobooka zwróć uwagę na rodzaje odpadów powstających w gospodarstwie domowym.

Postaraj się zapamiętać, jak segregować odpady.

R1OrKnjxdhT0T1
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PLg7lQaqx

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Podczas zakupów zwróć uwagę na sposób pakowania produktów. Zanim podejmiesz decyzję zakupu sprawdź, z ilu i z jakich materiałów wykonano opakowanie produktu. Zastanów się, ile procesów produkcyjnych trzeba było uruchomić, aby produkt znalazł się na półce sklepowej.

Polecenie 2

Dowiedz się, jakie cenne pierwiastki odzyskuje się ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W jakich gałęziach przemysłu mogą być ponownie użyte?

Polecenie 3

Dowiedz się, gdzie w Twojej najbliższej okolicy znajduje się składowisko odpadówSkładowisko odpadówskładowisko odpadów. Spróbuj ocenić, jak wpisuje się ono w krajobraz. Zaproponuj sposób rekultywacji tego terenu.

mefbe24db8f074781_1502093867461_0

Podsumowanie

  1. Segreguj śmieci. Wrzucaj odpady do odpowiednich pojemników! Niebieskie kontenery przeznaczone są na papier, żółte na metale i tworzywa sztuczne, zielone na szkło, a brązowe na bioodpady.

  2. Przekazuj elektrośmieci i odpady niebezpieczne do punktów do tego przeznaczonych.

  3. Nie wyrzucaj przeterminowanych leków do śmieci! Zanieś je do apteki.

  4. Bądź świadomym konsumentem. Przestrzegaj innych przed zagrożeniami spowodowanymi niewłaściwym postępowaniem z odpadami i zwracaj ich uwagę na korzyści z segregacji i recyklinguRecyklingrecyklingu.

R1GUcHd9ZUesb1
Ilustracja przedstawia zrobione z góry, z dużej wysokości zdjęcie fragmentu sklepu wielkopowierzchniowego. Widoczne są stoiska z kolorowymi owocami i warzywami oraz lady chłodnicze z produktami mlecznymi i garmażeryjnymi. Pomiędzy regałami widoczni są kupujący. W lewym górnym rogu ilustracji umieszczono po skosie duży napis: „ ŚWIADOMY KONSUMENT”. W prawy górny róg ilustracji wkomponowano rysunek przywieszki takiej jakie spotyka się przy artykułach odzieżowych. Na jej szarej powierzchni znajdują się trzy zielone strzałki tworzące symbol recyklingu.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Praca domowa
Polecenie 4.1

Odsłuchaj treść audiobooka/e‑podręcznika na temat cz. II „Recykling na tak!” i zwróć uwagę na zagadnienia dotyczące oszczędności energii przy gospodarowaniu odpadami, a następnie wykonaj zadanie.

Zaplanuj badanie zużycia wody lub energii elektrycznej w domu. Określ termin i zakres badań. Przeanalizuj rachunki zużycia wody lub energii elektrycznej. Wyciągnij wnioski i zaprezentuj je rodzinie.

mefbe24db8f074781_1503905579466_0

Zadania

Ćwiczenie 1
RmQbMZfiy20Dw1
Na ekranie pokazane jest w ramce Zadanie 1 zatytułowane: „Segregacja odpadów”. Pod tytułem podane jest polecenie, które brzmi: „Dokonaj segregacji odpadów, pamiętając, że muszą one trafić do pojemnika określonego koloru. Co zrobisz z odpadami, których nie udało ci się umieścić w pojemnikach?”Poniżej polecenia znajdują się cztery ramki ułożone jedna nad drugą. W każdej z nich znajduje się rysunek pojemnika na śmieci. Na pojemnikach narysowane są trójkątne białe strzałki tworzące symbol „recykling”. Każdy pojemnik ma inny kolor.Ramka pierwsza od góry : pojemnik w kolorze niebieskimRamka druga od góry : pojemnik w kolorze żółtymRamka trzecia od góry: pojemnik w kolorze zielonymRamka czwarta od góry : pojemnik w kolorze brązowym.Poniżej ramek z rysunkami pojemników umieszczona dwadzieścia jeden okienek. W każdym z nich znajduje się opis różnych rodzajów odpadów. Zgodnie z poleceniem do zadania należy przyporządkować je do odpowiednich pojemników. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RebyoJSCpzWYM1
Na ekranie pokazane jest w ramce Zadanie 2 zatytułowane: „Recykling na tak!” Poniżej znajduje się polecenie, które brzmi : „Wskaż czynności, które sprzyjają zmniejszaniu się powierzchni składowisk odpadów i chronią środowisko przed szkodliwymi substancjami.” Poniżej w dziewięciu wierszach umieszczono dziewięć informacji o postępowaniu z odpadami., których prawdziwość należy określić. Opcje wyboru „Prawda” i „Fałsz” znajdują się po prawej stronie każdego zdania. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.

Wskaż czynności, które sprzyjają zmniejszaniu się powierzchni składowisk odpadów i chronią środowisko przed szkodliwymi substancjami.

Prawda Fałsz
kompostowanie □ □
zgniatanie i zmniejszanie objętości □ □
spalanie w domowym piecu □ □
tłuczenie szkła □ □
odkręcanie nakrętek □ □
segregacja odpadów □ □
wylewanie zużytego oleju do kanalizacji □ □
recykling □ □
wyrzucanie z innymi odpadami zużytych baterii i żarówek □ □
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RJgNY4FjZmqs61
Na ekranie pokazane jest w ramce Zadanie 3 zatytułowane: „Na składowisku odpadów” Poniżej znajduje się opis ćwiczenia i polecenie, które brzmi : „Do punktu odbioru odpadów przywieziono pojemniki z napisami SZKŁO i PAPIER. Po opróżnieniu zawartości okazało się, że w pojemnikach tych znalazły się też baterie, butelka z olejem samochodowym, plastikowe butelki, odpady organiczne pochodzące z kuchni, a nawet zepsute radio i gruz budowlany. Wskaż te odpady, które mogą być jeszcze poddane recyklingowi oraz te nadające się już tylko do utylizacji. Jakie odpady trafią na składowisko?” Poniżej polecenia znajdują się trzy ramki ułożone jedna nad drugą. W ramce pierwszej od góry w lewym górnym rogu znajduje się napis : „RECYKLING”. W ramce środkowej w lewym górnym rogu znajduje się napis : „UTYLIZACJA”. W ramce dolnej w lewym górnym rogu znajduje się napis : „SKŁADOWISKO.” Poniżej ramek umieszczona jedenaście okienek. W każdym z nich znajduje się opis różnych rodzajów odpadów. Zgodnie z poleceniem do zadania należy przyporządkować je do odpowiednich ramek określających prawidłowe postępowanie z tymi rodzajami odpadów. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz ”Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania zadania.

Do punktu odbioru odpadów przywieziono pojemniki z napisami SZKŁO i PAPIER. Po opróżnieniu zawartości okazało się, że w pojemnikach tych znalazły się też baterie, butelka z olejem samochodowym, plastikowe butelki, odpady organiczne pochodzące z kuchni, a nawet zepsute radio i gruz budowlany. Wskaż te odpady, które mogą być jeszcze poddane recyklingowi oraz te nadające się już tylko do utylizacji. Jakie odpady trafią na składowisko?

skórki po bananach, opona rowerowa, szklane butelki po occie i alkoholu, puszka po napoju, obierki z marchwi i jabłek, plastikowe butelki, szklane słoiki po musztardzie i dżemach, folia aluminiowa, zepsute radio, butelka z olejem samochodowym, gazety

RECYKLING  
UTYLIZACJA  
SKŁADOWISKO  
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
mefbe24db8f074781_1502358147126_0

Słowniczek

Dioksyny
Dioksyny

związki chemiczne powstające podczas spalania drewna i materiałów organicznych; ich głównym źródłem są pożary lasów; mają negatywny wpływ na zdrowie; powstają także podczas spalania plastiku

Gospodarka odpadami
Gospodarka odpadami

to działania związane z odpadami, w tym zbieranie i segregacja, transport, przetwarzanie oraz kontrola nad ich unieszkodliwianiem

Odpady komunalne
Odpady komunalne

odpady powstające w gospodarstwach domowych

Recykling
Recykling

systemowe działania związane z obiegiem materiałów, które mogą być wielokrotnie przetwarzane i wykorzystywane; skuteczna forma ochrony środowiska przez ograniczenie zużycia surowców naturalnych i powstawania odpadów

Składowisko odpadów
Składowisko odpadów

obiekt przeznaczony do zorganizowanego składowania odpadów, urządzony i umiejscowiony zgodnie z obowiązującymi przepisami

Spalarnia odpadów
Spalarnia odpadów

zakład przemysłowy przekształcający odpady poprzez spalanie