Zasady planowania technologii produkcji dla poszczególnych grup zwierząt
FILM INSTRUKTAŻOWY (TUTORIAL)
Atlas interaktywny przedstawia pięć zakładek z planszami, które zawierają punkty interaktywne uzupełnione o dodatkowe informacje, których treść jest tożsama z nagraniem dźwiękowym (plikiem audio).
Pierwsza zakładka. Sposoby pozyskiwania mleka można podzielić na dojenie ręczne, czyli osmykiwanie i piąstkowanie oraz na dojenie mechaniczne z wykorzystaniem dojarki bańkowej, dojarki przewodowej i robotów udojowych.
1. Osmykiwanie. Wykonuje się go mokrymi palcami. W tej metodzie używane są dwa palce - kciukiem i palcem wskazującym chwyta się strzyk u nasady, a następnie pociąga w dół, przesuwając wzdłuż strzyka palce.
2. Piąstkowanie. Ręczna metoda dojenia, powszechnie stosowana. Polega na zamknięciu kciukiem i palcem wskazującym górnej część kanału strzykowego, zaciskając palce obejmujące strzyk u jego nasady. Dociskając do strzyka kolejno pozostałe palce, wyciska się mleko na zewnątrz.
3. Dojarki bańkowe. Podłączane są indywidualnie do wymienia. Udojone mleko gromadzone jest w bańce, a następnie z bańki jest przelewane do schładzarki.
Na zdjęciu widoczna jest dojarka bańkowa przyłączona do wymion krowy za pomocą przewodów. Metalowa bańka ma stożkowy kształt ze ściętą górą.
4. Dojarki przewodowe. Inaczej rurociągowe. Podłączane są indywidualnie do wymienia. Udojone mleko transportowane jest do schładzarki rurociągami.
Zdjęcie przedstawia dojarki przewodowe podłączone do wymion krowy.
5. Robot udojowy. To najbardziej zaawansowany technologicznie system pozyskiwania mleka - pełna mechanizacja doju. Elektroniczna kontrola podłączania wymienia, pomiaru jakości i ilości mleka.
Zdjęcie przedstawia robot udojowy. Jest to duże urządzenie, do którego może wejść krowa. W środku znajduje się sprzęt służący do dojenia.
Druga zakładka. Dobór urządzeń do doju dzieli się ze względu na: system utrzymania, wielkość stada, wydajność mleczną oraz częstotliwość i system odbioru mleka.
1. Dobór urządzeń. Przy doborze urządzeń do doju i przechowywania mleka należy uwzględnić przede wszystkim: system utrzymania, wielkość stada, wydajność mleczna krów, częstotliwość i system odbioru mleka.
Na zdjęciu widoczne jest zbliżenie na głowę krowy.
Trzecia zakładka. System utrzymania dzieli się na uwięziowy oraz bezuwięziowy. System uwięzowy to dój mechaniczny, w którego skład wchodzą dojarki bańkowe i dojaki przewodowe oraz na dój ręczny. System uwięzowy wymaga stacji dojenia, w którym wykonuje się dój mechaniczny.
1. System uwięziowy. W systemie stanowiskowym każda krowa ma wydzielone stanowisko, na którym pobiera pasze, pije wodę a także wypoczywa. Dój krów odbywa się również na stanowisku. Do doju krów w oborze uwięziowej stosuje się dojarki bańkowe lub dojarki rurociągowe (przewodowe).
2. System bezuwięziowy. W systemie bezuwięziowym (wolnostanowiskowym) krowy pobierają paszę przebywając na korytarzu, zwanym obszarem paszowym. Dój krów odbywa się w wydzielonych pomieszczeniach, wyposażonych w urządzenia do doju, zwanych dojarnią.
3. Stacje dojenia. Dój krów w oborze wolnostanowiskowej odbywa się w dojarniach (halach udojowych). Dojarnie różnią się ilością i usytuowaniem stanowisk udojowych. Ze względu na usytuowanie stanowisk udojowych rozróżniamy następujące podstawowe typy dojarni:
- rybia ość - ustawienie krów w hali przypomina układ rybich ości; krowy ustawione są do dojarza tyłem, pod określonym kątem, dzięki czemu dojarnia zajmuje stosunkowo niewiele miejsca. Konieczny jest podział krów na grupy o podobnej szybkości oddawania mleka.
- tandem - krowy ustawione są na indywidualnych stanowiskach jedna za drugą. Dojarz ma dobry dostęp do wymienia z boku zwierzęcia, jednak podczas doju musi pokonywać spore odległości pomiędzy poszczególnymi sztukami. Tego typu dojarnia jest najdłuższa.
- równoległa - inaczej bok w bok. Krowy ustawione są jedna obok drugiej, równolegle do siebie i prostopadle do kanału udojowego. Ten typ przeznaczony jest dla średnich i większych stad. Dojarz ma do pokonania stosunkowo krótką drogę, aby obsłużyć całą stawkę krów.
- karuzelowa - ma najwyższą wydajność doju i jest przeznaczona do dużych stad bydła mlecznego. Wydajność doju w tego typu dojarni może przekraczać 100 krów przy obsłudze jednego dojarza. Krowy ustawione są na obrotowej platformie z cyklem obrotu dostosowanym do czasu doju krów oraz szybkości wchodzenia i wychodzenia krów z hali. Układ stanowisk w dojarni karuzelowej może występować praktycznie we wszystkich dostępnych konfiguracjach: rybia ość, tandem czy bok w bok.
Czwarta zakładka.
Pierwsza plansza. Wielkość stada. Dobór urządzeń udojowych zależy także od wielkości stada. Można korzystać z dojarki bańkowej, rurociągowej lub wykorzystać roboty udojowe. Zdjęcie przedstawia halę z maszynami udojowymi.
Druga plansza. Wielkość stada. Każdy z typów dojarni może się różnic między sobą m. in. liczbą stanowisk udojowych oraz wyposażeniem. Poniżej przedstawiono dobór urządzeń udojowych w zależności od wielkości stada dla stanowiskowego (uwięziowego) systemu utrzymania krów.
Poniżej znajduje się tabela z doborem urządzeń udojowych w zależności od wielkości stada w systemie stanowiskowym.
Trzecia plansza. Wielkość stada. Tabela przedstawia dobór urządzeń udojowych w zależności od wielkości stada dla wolnostanowiskowego systemu utrzymania krów.
Czwarta plansza. Poniżej przedstawiono dobór robotów udojowych w zależności od wielkości stada.
Piąta zakładka.
Pierwsza plansza. Dojarki bańkowe stosowane są w stadach krów o średniej rocznej wydajności do 5000 litrów mleka na krowę. Zdjęcie przedstawia końskie wymiona.
Druga plansza. Robot udojowy można stosować w stadzie o wysokim potencjale produkcyjnym. Aby jego stosowanie było opłacalne, musi zwiększać częstotliwość doju i realizować dzięki temu wzrost wydajności mlecznej. Przyjmuje się, że ekonomicznym uzasadnieniem użytkowania robota jest roczny dój minimum 500 tys. litrów mleka na każdym stanowisku. W przypadku krów 96 wysokomlecznych (powyżej 8000 l/rok) daje to liczbę od 60 do 70 krów na stanowisko, a przy większych wydajnościach nawet nieco mniej, np. 55 krów. Zdjęcie przedstawia stanowiska do dojenia krów. Widoczni są również pracownicy, którzy podpinają sprzęt do krowich wymion.