Zasady pobierania próbek poszczególnych komponentów środowiska, wykonywanie oraz zabezpieczenie i przechowywanie z przeznaczeniem do badań laboratoryjnych
Monitorowanie poziomu zanieczyszczeń środowiska (powietrza, wód i gleb)
CHM.05. Ocena stanu środowiska, planowanie i realizacja zadań w ochronie środowiska - Technik ochrony środowiska 325511
Zasady pobierania próbek poszczególnych komponentów środowiska, wykonywanie oraz zabezpieczenie i przechowywanie z przeznaczeniem do badań laboratoryjnych
GALERIA ZDJĘĆ
Obejrzyj poniższą Galerię zdjęć i poznaj zasady oraz metody pobierania próbek do badań laboratoryjnych.
1. Ogólne zasady pobierania próbek komponentów środowiska
Poprawność wyników badań środowiska w dużej mierze zależy od procesu pobierania próbek, które powinny być pobrane w taki sposób, aby jak najdokładniej reprezentowały one komponent środowiska poddawany badaniu. Aby próbkę uznać za reprezentatywną, należy spełnić następujące wymagania:
próbka powinna być pobrana zgodnie ze stosowną procedurą pobierania prób oraz w sposób bezpieczny dla personelu i środowiska,
próbka powinna być pobierana systematycznie, w określonych, wcześniej zaplanowanych dla procesu analitycznego punktach,
jeśli badany obiekt jest niejednorodny, pobiera się większą ilość próbek z różnych punktów obiektu,
próbka nie może być narażona na przypadkowe zanieczyszczenia, ani zanieczyszczenia pomiędzy próbkami,
próbka musi zostać umieszczona w odpowiednim pojemniku i dokładnie zabezpieczona.
Zdjęcie przedstawia przykładowe próbki wody, gleby i powietrza. W pierwszym pojemniku, przypominającym kształt latarki ze szklanym słoiczkiem znajduje się próbka powietrza. W kolejnych dwóch słoiczkach widoczne są próbki ciemnej gleby. Obok słoiczków leży miarka oraz mały, czarny sześcian opisany jako T. 1 cm. Na kolejnym zdjęciu widoczne są cztery słoiki z białymi nakrętkami. Znajdują się nich próbki wody. Mają one barwę od przezroczystej, przez mętną, bardzo mętną oraz brązową. Stoją na podłożu skalnym obok koryta rzeki. Na ostatnim zdjęciu widoczna jest próbka wody w wąskim, szklanym naczyniu z czarną zakrętką.
Grafika, pt. ,,Przykładowe próbki: Woda, gleba i powietrze”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1TKiHjuBlEYe
Grafika ukazuje stanowisko pracy: badania laboratoryjne. Na ilustracji są: małe słoiczki z próbkami oraz probówki typu eppendorf - okrągłodenne, zamykane wieczkiem. Nad jedną z probówek jest pipeta. Zawartość pipiety wzięto z małego pojemnika, na którym jest napis: Laboratory Test Wastewater Analysis Sars‑Cov‑2.
Grafika, pt. ,,Stanowisko pracy: Badania laboratoryjne”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RQR0llBwXqReb
Grafika nosi tytuł: Stanowisko pracy: Badania terenowe. Na zdjęciu są dwie osoby. Mają na sobie białe ochronne kombinezony, na twarzach maseczki ochronne, na oczach okulary ochronne. Noszą lateksowe rękawiczki. Osoby te znajdują się w terenie. W naczyniach laboratoryjnych, które trzymają, znajdują się próbki jasnożółtej cieczy. Przy osobach widoczny statyw na probówki wraz z probówkami. W tle znajduje się komin zakładu.
Grafika, pt. ,,Stanowisko pracy: Badania terenowe”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2. Zasady przechowywania, utrwalania i znakowania próbek komponentów środowiska
Po pobraniu, próbki wody oraz gleby przechowywane są w warunkach odbiegających od tych, z których zostały pobrane.
Procesy chemiczne i fizyczne zachodzące w przechowywanych próbkach mogą wpływać na zawartość poszczególnych składników. Do procesów chemicznych powodujących zmianę właściwości próbki zaliczamy reakcję fotochemiczną, utlenianie oraz degradację mikrobiologiczną, natomiast wśród procesów fizycznych wpływających na próbkę wymienia się utlenianie, dyfuzję oraz adsorpcję.
Aby zminimalizować zjawisko degradacji, do każdej próbki powinno zostać dobrane odpowiednie opakowanie w zależności od tego, z jaką próbką mamy do czynienia oraz jakie badania planujemy wykonać.
Bardzo istotna jest również kontrola temperatury, w jakiej próbki są przechowywane i transportowane. Wszystkie próbki powinny być transportowane w odpowiednich opakowaniach, które zapewniają bezpieczeństwo i stabilne warunki. Jeżeli próbki wymagają zachowania określonej temperatury, należy zapewnić utrzymanie łańcucha chłodniczego w trakcie ich transportowania. W tym celu wykorzystywane są na przykład specjalistyczne chłodnice, baterie chłodzące, czy suchy lód. Niekiedy do próbek dodaje się substancje chemiczne, które sprawiają, że stają się one bardziej stabilne. Do przewożenia próbek komponentów środowiska najczęściej wykorzystywane są samochody spalinowe, ale mogą być one transportowane również drogą lotniczą lub morską. Próbki powinny być przechowywane w odpowiednio przystosowanych w tym celu pojemnikach lub specjalnych lodówkach, jeśli wymagane jest utrzymanie stałej temperatury próbek. Podczas przechowywania próbek środowiska przeznaczonych do badań laboratoryjnych należy pamiętać o przestrzeganiu zalecanego maksymalnego czasu przechowywania próbki, który zależy do rodzaju próbki oraz składnika, który chcemy oznaczyć w badaniu.
Grafika nosi tytuł: Próbki środowiska: Transporter do przewozu próbek komponentów środowiska. Na ilustracji jest statyw na probówki - podstawa z okrągłymi otworami. W otworach znajdują się identyczne próbki. Mają kształt walców.
Grafika, pt. ,,Próbki środowiska: Transporter do przewozu próbek komponentów środowiska”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Tabela 1. Wytyczne utrwalania i przechowywania dla kilku przykładowych próbek wody i gleby
RoVC9zIeNmWTc
Tabela przedstawia rodzaje próbek oraz specyfikację ich badania.
Próbka gleby. Analit, parametr lub wskaźnik: halogenki. Rodzaj pojemnika: pojemnik szklany, mosiężny, stalowy. Sposób utrwalania: 2 do 6 stopni Celsjusza. Maksymalny czas przechowywania: 28 dni.
Próbka gleby. Analit, parametr lub wskaźnik: metale z wyjątkim rtęci. Rodzaj pojemnika: pojemnik szklany, mosiężny, stalowy. Sposób utrwalania: 2 do 6 stopni Celsjusza. Maksymalny czas przechowywania: 6 miesięcy.
Próbka gleby. Analit, parametr lub wskaźnik: lotne związki organiczne. Rodzaj pojemnika: szklane urządzenie do pobierania próbek gleby. Sposób utrwalania: 2 do 6 stopni Celsjusza Na ha es o indeks dolny cztery koniec indeksu dolnego, pH<2, metanol. Maksymalny czas przechowywania: 48h nieutrwalone, 7 dni po utrwaleniu Na ha es o indeks dolny cztery koniec indeksu dolnego, 14 dni z metanolem.
Próbka wody. Analit, parametr lub wskaźnik: kolor, zapach, smak. Rodzaj pojemnika: pojemnik szklany. Sposób utrwalania: 2 do 6 stopni Celsjusza w ciemności. Maksymalny czas przechowywania: 24h.
Próbka wody. Analit, parametr lub wskaźnik: pH. Rodzaj pojemnika: pojemnik szklany, pojemnik z polietylenu o wysokiej gęstości. Sposób utrwalania: nieutrwalana. Maksymalny czas przechowywania: Nie przechowywać, analiza in situ.
Próbka wody. Analit, parametr lub wskaźnik: chlorowcopochodne i aromatyczne składniki lotne. Rodzaj pojemnika: pojemnik szklany z teflonową uszczelką. Sposób utrwalania: 2 do 6 stopni Celsjusza, Ha ce el, pH<2. Maksymalny czas przechowywania: 14 dni.
Tabela, pt. ,,Wytyczne utrwalania i przechowywania dla kilku przykładowych próbek wody i gleby”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pojemniki do przechowywania próbek powinny zawierać etykietę oraz dokumentację zawierającą następujące informacje:
jednoznaczny numer lub kod identyfikacyjny próbki,
miejsce pobrania próbki,
datę i dokładny czas pobrania próbki,
dane personalne osoby pobierającej próbkę,
rodzaj obróbki wstępnej przeprowadzonej na miejscu pobrania,
protokół pobrania próbki,
sposób utrwalenia próbki,
liczbę wszystkich pojemników z próbkami,
sposób transportu i przechowywania przed dostarczeniem do laboratorium,
skład matrycy, czyli stężenia wszystkich składników próbki poza oznaczanymi zanieczyszczeniami,
Zdjęcie przedstawia przykładową etykietę próbki środowiska. Etykieta zawiera kod próbki, rodzaj próbki, sposób pobrania, miejsce pobrania, datę i czas pobrania, pobrana przez kogo. Ma postać niewielkiej etykiety obramowanej kolorem żółtym.
Grafika, pt. ,,Próbki środowiska: Etykieta”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Nci8AAQerzM
Zdjęcie przedstawia sposób sporządzania etykiety i dokumentacji próbek gleby przeprowadzanych przez technika ochrony środowiska. Widoczna jest ciemnobrązowa gleba, obok wbito w nią niewielki szpadel z miarką. Na glebie znajduje się rozłożony segregator z próbkami kolorystycznymi gleby, poniżej pudełko z próbkami.
Grafika, pt. ,,Sporządzanie etykiety i dokumentacji próbek gleby”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wyróżnia się manualne i automatyczne metody pobierania próbek gazowych. Analizatory gazowe, czyli urządzenia wykorzystywane w automatycznych metodach pobierania próbek, pozwalają również na analizę parametrów gazu. Wśród metod manualnych wyróżniamy metody sedymentacyjne, aspiracyjne i izolacyjne.
Metoda sedymentacyjna stosowana jest przede wszystkim do pomiarów opadu pyłu oraz czystości mikrobiologicznej powietrza. Polega ona na ekspozycji płytki Petriego na opadające w powietrzu zanieczyszczenia. Pobrane w ten sposób próbki są następnie przekazywane do badań laboratoryjnych w celu określenia ich składu jakościowego i ilościowego.
W metodzie izolacyjnej gaz pobierany jest do pojemnika np. szklanej butli próżniowej, pipety gazowej, tedlarowego worka lub cylindra ze stali nierdzewnej, a następnie próbki transportowane są do laboratorium w celu wykonania analizy jakościowej i ilościowej. Metoda ta pozwala na ograniczenie wpływu zewnętrznych czynników na właściwości i skład próbki gazowej.
Jeśli gaz pobierany jest pod ciśnieniem wyższym niż atmosferyczne, należy podłączyć pojemnik gazowy do miejsca pobierania, następnie 10‑krotnie przepłukać go pobieranym gazem i po ponownym napełnieniu szczelnie zamknąć pojemnik.
Aspiratory to urządzenia wykorzystywane w metodzie aspiracyjnej. Są zbudowane z urządzenia wymuszającego przepływ gazu oraz pojemnika, który czasami wypełniony jest substancją absorbującą, która służy do wykrywania zanieczyszczeń. Przykładami urządzeń wykorzystywanych w metodach aspiracyjnych są strzykawki gazoszczelne oraz aspiratory butelkowe.
Ilustracja interaktywna przedstawia okrągłą płytkę Petriego trzymaną przez laboranta w lewej ręce zabezpieczonej gumową rękawicą. Na szalce widoczna jest rozmazana próbka o słomkowym kolorze. W dolnej części płytki widoczne są nieliczne, matowe kropki. Treść punktu tożsama z nagraniem: Płytka Petriego to naczynie w kształcie okrągłej podstawki wykonane z przeźroczystego szkła. Płytka Petriego wykorzystywana jest w różnych metodach sedymentacyjnych pobierania próbek gazowych.
Ilustracja interaktywna przedstawia okrągłą płytkę Petriego trzymaną przez laboranta w lewej ręce zabezpieczonej gumową rękawicą. Na szalce widoczna jest rozmazana próbka o słomkowym kolorze. W dolnej części płytki widoczne są nieliczne, matowe kropki. Treść punktu tożsama z nagraniem: Płytka Petriego to naczynie w kształcie okrągłej podstawki wykonane z przeźroczystego szkła. Płytka Petriego wykorzystywana jest w różnych metodach sedymentacyjnych pobierania próbek gazowych.
Grafika, pt. ,,Płytka Petriego”.
R1Hhv6xhCVdvi
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, szklaną butlę próżniową. Butla posiada nakrętkę z krótką rurką. Na jej szczycie widoczna jest zatyczka.
Treść punktu tożsama z nagraniem: Szklana butla próżniowa to cylindryczne naczynie wykonane ze szkła o dużej wytrzymałości chemicznej, zaprojektowane do przechowywania i transportu próbek gazów w celu dalszej analizy. Naczynie to posiada odpowiednie zawory i złącza, umożliwiające pobieranie próbek gazowych oraz dostęp do zawartości butli w kontrolowany sposób.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, szklaną butlę próżniową. Butla posiada nakrętkę z krótką rurką. Na jej szczycie widoczna jest zatyczka.
Treść punktu tożsama z nagraniem: Szklana butla próżniowa to cylindryczne naczynie wykonane ze szkła o dużej wytrzymałości chemicznej, zaprojektowane do przechowywania i transportu próbek gazów w celu dalszej analizy. Naczynie to posiada odpowiednie zawory i złącza, umożliwiające pobieranie próbek gazowych oraz dostęp do zawartości butli w kontrolowany sposób.
Grafika, pt. ,,Szklana butla próżniowa”.
RODovS8vQXPmP
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, pipetę gazową. Pipeta ma postać podłużnej rurki. Na każdym z jej zakończeń znajdują się przewężenia oraz małe rurki. Na każdej z rurek znajduje się zacisk. Treść punktu tożsama z nagraniem: Pipeta gazowa to cienka, szklana lub plastikowa rurka zakończona stożkowym otworem na jednym końcu i wyposażona w pompkę na drugim końcu. Przyrząd ten umożliwia precyzyjne i kontrolowane pobieranie próbek gazowych.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, pipetę gazową. Pipeta ma postać podłużnej rurki. Na każdym z jej zakończeń znajdują się przewężenia oraz małe rurki. Na każdej z rurek znajduje się zacisk. Treść punktu tożsama z nagraniem: Pipeta gazowa to cienka, szklana lub plastikowa rurka zakończona stożkowym otworem na jednym końcu i wyposażona w pompkę na drugim końcu. Przyrząd ten umożliwia precyzyjne i kontrolowane pobieranie próbek gazowych.
Grafika, pt. ,,Pipeta gazowa”.
R14I3ftPAApsZ
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, worek tedlarowy. Worek ma postać kwadratową, w środkowej części znajduje się zaworek. Treść punktu tożsama z nagraniem: Worek tedlarowy jest wykonany z materiału o nazwie tedlar, który wykazuje się odpornością na działanie wielu substancji chemicznych i ma niską zdolność do adsorpcji gazów. Worek może mieć różne rozmiary i kształty. Przyrząd ten wyposażony jest w zawór, przez który pobierane jest powietrze.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, worek tedlarowy. Worek ma postać kwadratową, w środkowej części znajduje się zaworek. Treść punktu tożsama z nagraniem: Worek tedlarowy jest wykonany z materiału o nazwie tedlar, który wykazuje się odpornością na działanie wielu substancji chemicznych i ma niską zdolność do adsorpcji gazów. Worek może mieć różne rozmiary i kształty. Przyrząd ten wyposażony jest w zawór, przez który pobierane jest powietrze.
Grafika, pt. ,,Worek tedlarowy”.
RIzrqnTmgHqgH
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, cylinder ze stali nierdzewnej. Ma postać wrzecionowatą. W górnej części znajduje się przewężenie z pokrętłem i zatyczką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Cylinder ze stali nierdzewnej to cylindryczne naczynie wykonane ze stali nierdzewnej o dużej wytrzymałości chemicznej i odporności na korozję. Przyrząd ten posiada szczelne zamknięcie oraz zawór, który umożliwia kontrolowane pobieranie próbek gazowych.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, cylinder ze stali nierdzewnej. Ma postać wrzecionowatą. W górnej części znajduje się przewężenie z pokrętłem i zatyczką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Cylinder ze stali nierdzewnej to cylindryczne naczynie wykonane ze stali nierdzewnej o dużej wytrzymałości chemicznej i odporności na korozję. Przyrząd ten posiada szczelne zamknięcie oraz zawór, który umożliwia kontrolowane pobieranie próbek gazowych.
Grafika, pt. ,,Cylinder ze stali nierdzewnej”.
RsqHrbwoz2ZNp
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, strzykawkę gazoszczelną. Strzykawka ma postać szerokiego cylindra z miarką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Strzykawka gazoszczelna umożliwia precyzyjne i kontrolowane pobieranie próbek gazowych. Przyrząd ten składa się z trzonka, cylindra i tłoka. Cylindryczny cylinder strzykawki jest wykonany z materiałów o wysokiej jakości i ma doskonałą szczelność, aby zapobiegać wyciekowi gazu podczas pobierania próbki.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, strzykawkę gazoszczelną. Strzykawka ma postać szerokiego cylindra z miarką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Strzykawka gazoszczelna umożliwia precyzyjne i kontrolowane pobieranie próbek gazowych. Przyrząd ten składa się z trzonka, cylindra i tłoka. Cylindryczny cylinder strzykawki jest wykonany z materiałów o wysokiej jakości i ma doskonałą szczelność, aby zapobiegać wyciekowi gazu podczas pobierania próbki.
Grafika, pt. ,,Strzykawka gazoszczelna”.
R1RhRtJc27Yf8
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, aspirator butelkowy. Ma postać butelki z miarką umieszczonej na podstawce. Butelka jest połączona cienkim wężykiem z podstawką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Aspirator butelkowy składa się z butelki, elastycznego węża zakończonego końcówką ssawną oraz systemu regulacji przepływu. Butelka jest wykonana z wytrzymałego materiału, takiego jak szkło lub plastik i wypełniona jest wodą, lub innym płynem umożliwiającym tworzenie podciśnienia. Końcówka ssawna jest umieszczana w miejscu, z którego chcemy pobrać próbkę gazu. Poprzez zasysanie powietrza przez końcówkę ssawną, powstaje różnica ciśnień, co powoduje przepływ gazu do butelki. Regulacja przepływu umożliwia kontrolowanie ilości gazu pobieranego w danym czasie.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gazowych, aspirator butelkowy. Ma postać butelki z miarką umieszczonej na podstawce. Butelka jest połączona cienkim wężykiem z podstawką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Aspirator butelkowy składa się z butelki, elastycznego węża zakończonego końcówką ssawną oraz systemu regulacji przepływu. Butelka jest wykonana z wytrzymałego materiału, takiego jak szkło lub plastik i wypełniona jest wodą, lub innym płynem umożliwiającym tworzenie podciśnienia. Końcówka ssawna jest umieszczana w miejscu, z którego chcemy pobrać próbkę gazu. Poprzez zasysanie powietrza przez końcówkę ssawną, powstaje różnica ciśnień, co powoduje przepływ gazu do butelki. Regulacja przepływu umożliwia kontrolowanie ilości gazu pobieranego w danym czasie.
Próbniki i czerpaki wykorzystuje się do pobierania próbek ze zbiorników powierzchniowych. Lizymetry to grupa przyrządów stosowanych do poboru roztworów wodnych występujących w glebie. Próbki wody opadowej zbierane za pomocą specjalnych zbiorników. Natomiast próbki warstwy powierzchniowej wody pobiera się najczęściej przy użyciu próbnika Garretta.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, próbnik. Ma postać cylindra. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik do pobierania próbek wody ma cylindryczny kształt i składa się z rury próbkującej oraz rączki. Rura próbkująca jest wykonana z materiałów niereagujących chemicznie z wodą, takich jak stal nierdzewna lub tworzywo sztuczne. Jest ona długa i węższa na końcu co ułatwia pionowe wprowadzenie próbnika do wody.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, próbnik. Ma postać cylindra. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik do pobierania próbek wody ma cylindryczny kształt i składa się z rury próbkującej oraz rączki. Rura próbkująca jest wykonana z materiałów niereagujących chemicznie z wodą, takich jak stal nierdzewna lub tworzywo sztuczne. Jest ona długa i węższa na końcu co ułatwia pionowe wprowadzenie próbnika do wody.
Grafika, pt. ,,Próbnik”.
R176j4WmNdBnJ
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, czerpak. Ma postać długiego uchwytu z pojemnikiem w kształcie cylindra. Treść punktu tożsama z nagraniem: Czerpak do pobierania próbek wody składa się z długiego uchwytu zakończonego cylindrycznym pojemnikiem. Pojemnik czerpaka wykonany jest z materiałów niereagujących chemicznie z wodą, takich jak stal nierdzewna lub tworzywo sztuczne. Pojemniki czerpaka mogą posiadać zawór lub mechanizm zamykający, które umożliwiają kontrolowane pobieranie i przechowywanie próbki.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, czerpak. Ma postać długiego uchwytu z pojemnikiem w kształcie cylindra. Treść punktu tożsama z nagraniem: Czerpak do pobierania próbek wody składa się z długiego uchwytu zakończonego cylindrycznym pojemnikiem. Pojemnik czerpaka wykonany jest z materiałów niereagujących chemicznie z wodą, takich jak stal nierdzewna lub tworzywo sztuczne. Pojemniki czerpaka mogą posiadać zawór lub mechanizm zamykający, które umożliwiają kontrolowane pobieranie i przechowywanie próbki.
Grafika, pt. ,,Czerpak”.
RvUgNLFETSgeq
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, lizymetr. Jego układ składa się z metalowej rurki o porowatej powierzchni, która zasysa ciecz do pojemnika zbiorczego, kolby oraz do pompy ręcznej połączonej z pompą próżniową. Treść punktu tożsama z nagraniem: Lizymetr do pobierania próbek roztworów wodnych występujących w glebie jest zbudowany z metalowej rurki zakończonej porowatą powierzchnią, przez którą zasysana jest ciecz. Różnica ciśnień, która wymusza ruch wody z wnętrza gleby do pojemnika zbiorczego, zwykle osiągana jest dzięki użyciu pompy próżniowej lub pompy ręcznej.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, lizymetr. Jego układ składa się z metalowej rurki o porowatej powierzchni, która zasysa ciecz do pojemnika zbiorczego, kolby oraz do pompy ręcznej połączonej z pompą próżniową. Treść punktu tożsama z nagraniem: Lizymetr do pobierania próbek roztworów wodnych występujących w glebie jest zbudowany z metalowej rurki zakończonej porowatą powierzchnią, przez którą zasysana jest ciecz. Różnica ciśnień, która wymusza ruch wody z wnętrza gleby do pojemnika zbiorczego, zwykle osiągana jest dzięki użyciu pompy próżniowej lub pompy ręcznej.
Grafika, pt. ,,Lizymetr”.
RQrPw1SvJf41K
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, zbiornik wody opadowej. Ma postać walcowatego pojemnika z zamknięciem. Treść punktu tożsama z nagraniem: Zbiorniki wody opadowej są wykonane z materiałów, które nie reagują chemicznie z wodą i nie wpływają na jej skład. Najczęściej stosowane materiały to tworzywa sztuczne, takie jak polipropylen (PP) lub polietylen (PE). W zależności od potrzeb, zbiorniki do pobierania próbek wody mogą mieć różną objętość. Istnieją również zbiorniki z możliwością próbkowania wielokrotnego, umożliwiające pobieranie kilku próbek wody w jednym zbiorniku. W zbiornikach do pobierania próbek wody znajdują się zazwyczaj zakrętki lub korki, które zapewniają szczelność i ochronę próbki przed zanieczyszczeniem zewnętrznym. Mogą również być wyposażone w etykiety lub miejsca na notatki, aby umożliwić identyfikację próbek i zapisanie informacji dotyczących daty, miejsca pobrania i innych istotnych danych.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, zbiornik wody opadowej. Ma postać walcowatego pojemnika z zamknięciem. Treść punktu tożsama z nagraniem: Zbiorniki wody opadowej są wykonane z materiałów, które nie reagują chemicznie z wodą i nie wpływają na jej skład. Najczęściej stosowane materiały to tworzywa sztuczne, takie jak polipropylen (PP) lub polietylen (PE). W zależności od potrzeb, zbiorniki do pobierania próbek wody mogą mieć różną objętość. Istnieją również zbiorniki z możliwością próbkowania wielokrotnego, umożliwiające pobieranie kilku próbek wody w jednym zbiorniku. W zbiornikach do pobierania próbek wody znajdują się zazwyczaj zakrętki lub korki, które zapewniają szczelność i ochronę próbki przed zanieczyszczeniem zewnętrznym. Mogą również być wyposażone w etykiety lub miejsca na notatki, aby umożliwić identyfikację próbek i zapisanie informacji dotyczących daty, miejsca pobrania i innych istotnych danych.
Grafika, pt. ,,Zbiorniki wody opadowej”.
R70k0fl2k1jz8
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, próbnik Garretta. Na schemacie widoczna jest siatka, którą zanurzono w cieczy, a następnie poprzez lejek zlano ją do zlewki z miarką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik Garretta to narzędzie składające się z metalowe siatki umieszczonej zwykle na prostokątnej ramie. Pobieranie próbki polega na włożeniu próbnika do wody, a następnie wyciągnięcie go w taki sposób, aby cienka warstwa filmu powierzchniowego wody osiadła na siatce. Pobrana próbka zostaje następnie przelana do pojemnika i przekazana do badań.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek wodnych, próbnik Garretta. Na schemacie widoczna jest siatka, którą zanurzono w cieczy, a następnie poprzez lejek zlano ją do zlewki z miarką. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik Garretta to narzędzie składające się z metalowe siatki umieszczonej zwykle na prostokątnej ramie. Pobieranie próbki polega na włożeniu próbnika do wody, a następnie wyciągnięcie go w taki sposób, aby cienka warstwa filmu powierzchniowego wody osiadła na siatce. Pobrana próbka zostaje następnie przelana do pojemnika i przekazana do badań.
W zależności od konsystencji i rozdrobnienia wyróżnia się różne sposoby pobierania próbek gleby, które mogą być pobierane między innymi z jej wewnętrznych i zewnętrznych warstw, a także z dna zbiorników wodnych.
Próbki z zewnętrznych warstw gleby pobiera się za pomocą specjalnych szpachelek oraz laski glebowej Egnera. W przypadku konieczności wykonania badań gleby z głębszych warstw, do pobierania próbek używa się między innymi próbników rurowych typu Shelby. Osady denne, podobnie jak próbki wody, mogą być pobierane przy użyciu czerpaków i próbników. Czasami wykorzystuje się również bardziej specjalistyczne narzędzia np. próbnik Van Veena.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, szpachelka. Ma płaski, wrzecionowaty kształt o ostrym zakończeniu. W górnej części znajduje się rączka. Treść punktu tożsama z nagraniem: Szpachelka do pobierania gleby to płaskie, metalowe lub plastikowe narzędzie o ostrym końcu, który umożliwia łatwe i precyzyjne pobieranie próbek. Zazwyczaj wykonana jest z wytrzymałego materiału, który wykazuje odporność na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. W zależności od indywidualnych potrzeb badawczych, może posiadać różne rozmiary i kształty.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, szpachelka. Ma płaski, wrzecionowaty kształt o ostrym zakończeniu. W górnej części znajduje się rączka. Treść punktu tożsama z nagraniem: Szpachelka do pobierania gleby to płaskie, metalowe lub plastikowe narzędzie o ostrym końcu, który umożliwia łatwe i precyzyjne pobieranie próbek. Zazwyczaj wykonana jest z wytrzymałego materiału, który wykazuje odporność na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. W zależności od indywidualnych potrzeb badawczych, może posiadać różne rozmiary i kształty.
Grafika, pt. ,,Szpachelka”.
REIGyFYQZfMtC
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, laskę glebową Egnera. Na długiej rączce zamieszczono chwytak do pobierania próbek gleby. Treść punktu tożsama z nagraniem: Laska glebowa do pobierania gleby to płaskie, metalowe lub plastikowe narzędzie o ostrym końcu, który umożliwia łatwe i precyzyjne pobieranie próbek. Zazwyczaj wykonana jest z wytrzymałego materiału, który wykazuje odporność na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. W zależności od indywidualnych potrzeb badawczych, może posiadać różne rozmiary i kształty.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, laskę glebową Egnera. Na długiej rączce zamieszczono chwytak do pobierania próbek gleby. Treść punktu tożsama z nagraniem: Laska glebowa do pobierania gleby to płaskie, metalowe lub plastikowe narzędzie o ostrym końcu, który umożliwia łatwe i precyzyjne pobieranie próbek. Zazwyczaj wykonana jest z wytrzymałego materiału, który wykazuje odporność na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. W zależności od indywidualnych potrzeb badawczych, może posiadać różne rozmiary i kształty.
Grafika, pt. ,,Laska glebowa Egnera”.
R4Y6hxiSGAzla
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, próbnik rurowy typu Shelby. Ma postać cylindra o ostro zakończonym końcu. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbniki rurowe typu Shelby to cienkościenne, cylindryczne rurki zakończone ostrym końcem. Krawędź tnącą, umieszczona na jednym z końców, ułatwia wprowadzanie próbnika w ziemię. Drugi z końców rurki posiada otwory, które umożliwiają montaż głowicy napędowej. Próbniki rurowe <span lang='en’>Shelbiego są zazwyczaj wykonane ze stali nierdzewnej lub innego materiału, który jest odporny na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. Po zagłębieniu próbnik rurowy <span lang='en’>Shelbiego zostaje wyciągnięty, a znajdujące się wewnątrz ziemia zostaje przekazana do badań.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, próbnik rurowy typu Shelby. Ma postać cylindra o ostro zakończonym końcu. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbniki rurowe typu Shelby to cienkościenne, cylindryczne rurki zakończone ostrym końcem. Krawędź tnącą, umieszczona na jednym z końców, ułatwia wprowadzanie próbnika w ziemię. Drugi z końców rurki posiada otwory, które umożliwiają montaż głowicy napędowej. Próbniki rurowe <span lang='en’>Shelbiego są zazwyczaj wykonane ze stali nierdzewnej lub innego materiału, który jest odporny na działanie gleby i nie reaguje chemicznie z próbkami. Po zagłębieniu próbnik rurowy <span lang='en’>Shelbiego zostaje wyciągnięty, a znajdujące się wewnątrz ziemia zostaje przekazana do badań.
Grafika, pt. ,,Próbnik rurowy typu Shelby”.
R18pWTYlOqMYE
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, próbnik Van Veen. Ma postać dwóch szczęk z długimi, skrzyżowanymi uchwytami. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik Van Veen to narzędzie stosowane do pobierania próbek osadów dennych, czyli materiałów organicznych lub mineralnych, które gromadzą się na dnie zbiorników wodnych. Próbnik Van Veen składa się z dwóch szczęk, wykonanych z metalu lub innego wytrzymałego materiału, który jest odporny na działanie wody i nie reaguje z pobieranymi próbkami. Aby pobrać próbkę osadu dennego za pomocą próbnika Van Veen, narzędzie jest opuszczone na dno zbiornika wodnego. Następnie szczęki zostają zablokowane w pozycji otwartej, która zostaje odblokowana dopiero po uderzeniu w dno zbiornika wodnego. Poprzez zaciśnięcie szczęk za pomocą mechanizmu sterującego, próbnik zamyka się, chwytając i zatrzymując próbkę osadu wewnątrz szczęk.
Ilustracja interaktywna przedstawia narzędzia do pobierania próbek gleby, próbnik Van Veen. Ma postać dwóch szczęk z długimi, skrzyżowanymi uchwytami. Treść punktu tożsama z nagraniem: Próbnik Van Veen to narzędzie stosowane do pobierania próbek osadów dennych, czyli materiałów organicznych lub mineralnych, które gromadzą się na dnie zbiorników wodnych. Próbnik Van Veen składa się z dwóch szczęk, wykonanych z metalu lub innego wytrzymałego materiału, który jest odporny na działanie wody i nie reaguje z pobieranymi próbkami. Aby pobrać próbkę osadu dennego za pomocą próbnika Van Veen, narzędzie jest opuszczone na dno zbiornika wodnego. Następnie szczęki zostają zablokowane w pozycji otwartej, która zostaje odblokowana dopiero po uderzeniu w dno zbiornika wodnego. Poprzez zaciśnięcie szczęk za pomocą mechanizmu sterującego, próbnik zamyka się, chwytając i zatrzymując próbkę osadu wewnątrz szczęk.
W badaniach zanieczyszczeń środowiska do identyfikacji i analizy ilościowej stosuje się różne metody analityczne, wśród nich wyróżniamy metody chromatograficzne, spektroskopowe, elektrochemiczne oraz miareczkowe.
Ilustracja dotyczy próbek środowiska, metod analitycznych wykorzystywanych w badaniach zanieczyszczeń środowiska. Ilustracja przedstawia dwie dłonie w lateksowych rękawiczkach trzymające niewielkie szklane naczynia laboratoryjne. W jednym naczyniu jest żółty płyn, w drugim jasnożółty. Ilustracja zawiera cztery punkty interaktywne: 1. metody chromatograficzne, 2. metody spektroskopowe, 3. metody elektrochemiczne, 4. metody miareczkowe. Do każdego punktu dołączono audio. 1. Metody chromatograficzne. Chromatografia to metoda analityczna stosowana zarówno dla próbek gazowych, ciekłych, jak i stałych, która polega na rozdzielaniu analitu pomiędzy nieruchomą fazą stacjonarną a fazą ruchomą. Prędkość migracji wzdłuż kolumny jest różna dla poszczególnych składników próbki i jest ona zależna od oddziaływań międzycząsteczkowych. Zjawisko to pozwala na separację składników próbki, co umożliwia wykrywanie oraz określanie stężeń substancji występujących w próbce. 2. Metody spektroskopowe. Metody spektroskopowe, to metody analityczne polegające na przepuszczaniu przez próbki promieniowania elektromagnetycznego i analizie jego widm powstających na skutek oddziaływań zachodzących między wiązką promieniowania a cząsteczkami występującymi w próbce. Pomiary długości fal, ich częstotliwości oraz innych parametrów umożliwiają identyfikację, a także analizę ilościową substancji występujących w próbce. 3. Metody elektrochemiczne. W metodach elektrochemicznych wykonywane są pomiary parametrów elektrycznych, które pośrednio opisują zjawisko przepływu prądu przez próbkę roztworu lub oddziaływania elektrod z roztworem poddawanym badaniu. Na podstawie pomiarów określany jest skład jakościowy i ilościowy próbki. 4. Metody miareczkowe. Analiza miareczkowa polega na stopniowym dodawaniu titranta, czyli roztworu o znanym stężeniu, do badanej próbki o znanej objętości, zwanej również analitem. Moment, w którym rejestruje się instrumentalne lub wizualne zmiany w roztworze, np. wytrącenie się osadu, nazywany jest punktem końcowym miareczkowania. Na podstawie objętości titranta, jaka została dodana do analitu i spowodowała zmianę w roztworze, obliczane jest stężenie składników występujących w próbce.
Ilustracja dotyczy próbek środowiska, metod analitycznych wykorzystywanych w badaniach zanieczyszczeń środowiska. Ilustracja przedstawia dwie dłonie w lateksowych rękawiczkach trzymające niewielkie szklane naczynia laboratoryjne. W jednym naczyniu jest żółty płyn, w drugim jasnożółty. Ilustracja zawiera cztery punkty interaktywne: 1. metody chromatograficzne, 2. metody spektroskopowe, 3. metody elektrochemiczne, 4. metody miareczkowe. Do każdego punktu dołączono audio. 1. Metody chromatograficzne. Chromatografia to metoda analityczna stosowana zarówno dla próbek gazowych, ciekłych, jak i stałych, która polega na rozdzielaniu analitu pomiędzy nieruchomą fazą stacjonarną a fazą ruchomą. Prędkość migracji wzdłuż kolumny jest różna dla poszczególnych składników próbki i jest ona zależna od oddziaływań międzycząsteczkowych. Zjawisko to pozwala na separację składników próbki, co umożliwia wykrywanie oraz określanie stężeń substancji występujących w próbce. 2. Metody spektroskopowe. Metody spektroskopowe, to metody analityczne polegające na przepuszczaniu przez próbki promieniowania elektromagnetycznego i analizie jego widm powstających na skutek oddziaływań zachodzących między wiązką promieniowania a cząsteczkami występującymi w próbce. Pomiary długości fal, ich częstotliwości oraz innych parametrów umożliwiają identyfikację, a także analizę ilościową substancji występujących w próbce. 3. Metody elektrochemiczne. W metodach elektrochemicznych wykonywane są pomiary parametrów elektrycznych, które pośrednio opisują zjawisko przepływu prądu przez próbkę roztworu lub oddziaływania elektrod z roztworem poddawanym badaniu. Na podstawie pomiarów określany jest skład jakościowy i ilościowy próbki. 4. Metody miareczkowe. Analiza miareczkowa polega na stopniowym dodawaniu titranta, czyli roztworu o znanym stężeniu, do badanej próbki o znanej objętości, zwanej również analitem. Moment, w którym rejestruje się instrumentalne lub wizualne zmiany w roztworze, np. wytrącenie się osadu, nazywany jest punktem końcowym miareczkowania. Na podstawie objętości titranta, jaka została dodana do analitu i spowodowała zmianę w roztworze, obliczane jest stężenie składników występujących w próbce.
Grafika, pt. ,,Metody analityczne wykorzystywane w badaniach zanieczyszczeń środowiska”.
Ćwiczenie 2. Grupowanie narzędzi i urządzeń do pobierania próbek komponentów środowiska
Grupuj elementy
Ćwiczenie 2. Grupowanie narzędzi i urządzeń do pobierania próbek komponentów środowiska
Rqpu4sLa8JPVa2
Pogrupuj narzędzia, maszyny, urządzenia oraz ich części składowe ze względu na metodę obróbki tworzyw sztucznych, w której są one wykorzystywane.
Pogrupuj narzędzia, maszyny, urządzenia oraz ich części składowe ze względu na metodę obróbki tworzyw sztucznych, w której są one wykorzystywane.
Ćwiczenie 3. Pobieranie próbek elementów środowiska
Krzyżówka
Ćwiczenie 3. Pobieranie próbek elementów środowiska
RPsgR3WeZRYxe2
Rozwiąż krzyżówkę, aby dowiedzieć się z jakiego materiału wykonane są worki wykorzystywane do pobierania próbek gazowych w metodzie izolacyjnej.
Rozwiąż krzyżówkę, aby dowiedzieć się z jakiego materiału wykonane są worki wykorzystywane do pobierania próbek gazowych w metodzie izolacyjnej.
Ćwiczenie 4. Schemat lizymetru
Puzzle
Ćwiczenie 4. Schemat lizymetru
R19EcZbmMbHOR1
Ułóż puzzle, przedstawiające schemat lizymetru - aparatury do pobierania próbek wody. W tym celu kliknij na wybrany kafelek i przeciągnij w odpowiednie miejsce.
Ułóż puzzle, przedstawiające schemat lizymetru - aparatury do pobierania próbek wody. W tym celu kliknij na wybrany kafelek i przeciągnij w odpowiednie miejsce.
R1cyTkhVnP5rF
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Przyrząd meteorologiczny służący do bezpośrednich pomiarów wysokości wyparowanego słupa wody w procesie parowania terenowego to...
Ćwiczenie 5. Uzupełnianie podpisów na schemacie lizymetru
Uzupełnij podpisy na ilustracji
Ćwiczenie 5. Uzupełnianie podpisów na schemacie lizymetru
Rs8Vhm2f2gmHF2
Podpisz odpowiednimi nazwami elementy lizymetru znajdującego się na schemacie kontrolne znajdujące się na poniższym wykresie.
Podpisz odpowiednimi nazwami elementy lizymetru znajdującego się na schemacie kontrolne znajdujące się na poniższym wykresie.
