Scenariusz lekcji – Zasady prawa konstytucyjnego
i rozporządzenia

1. Cele lekcji

Wiadomości i umiejętności

Uczeń:

• Wie, co to jest konstytucja, jakimi prawami się rządzi i w którym roku powstała.

• Wie, jakie są zasady prawa konstytucyjnego, potrafi je scharakteryzować i opisać, orientuje się w takich pojęciach, jak: zasada suwerenności narodu, zasada niepodległości i suwerenności Rzeczpospolitej Polskiej, zasada republikańskiej formy państwa, zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada legalizmu, zasada sprawiedliwości społecznej, zasada reprezentacji politycznej, zasada podziału władzy i równoważenia się władz, zasada niezawisłości sądów i sędziów, zasada pluralizmu politycznego, zasada społecznej gospodarki rynkowej.

• Wie, co to są rozporządzenia oraz kto może je wydawać, orientuje się w pojęciu kontrasygnaty i zna skutki jej podpisania.

Metoda i forma pracy

Praca z tekstem oraz odwoływanie się do znanych przypadków z telewizji, prasy, radia. Lekcja powinna mieć charakter wykładu połączonego z dyskusją.

Środki dydaktyczne

Podręcznik: Maleska J., Smutek Z., Surmacz B., Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony. Część pierwsza, OPERON, Gdynia 2005.

Przebieg lekcji

• Pierwszym etapem jest omówienie przez nauczyciela, czym jest konstytucja, jakimi prawami się rządzi i kiedy została ustanowiona polska konstytucja.

• Drugim etapem jest omówienie przez nauczyciela wszystkich zasad prawa konstytucyjnego, czyli w tym przypadku będzie mowa o następujących zasadach:

1. Zasada suwerenności narodu – określa, kto jest podmiotem władzy w państwie i mówi o tym, że jest to naród danego kraju. Nauczyciel musi zwrócić uwagę na to, że w polskiej konstytucji pojęcie owego narodu nie zostało dokładnie sprecyzowane i są przesłanki do tego, aby twierdzić, że owy naród to przedstawiciele danego społeczeństwa powoływani na drodze wyborów.

2. Zasada niepodległości i suwerenności Rzeczpospolitej Polskiej – mówi o tym, że Polska ma nieograniczone możliwości w sferze politycznej, ma także prawo decydować o swoich poczynaniach nie zważając na opinie innych.

3. Zasada republikańskiej formy państwa – mówi o tym, że władze będące na najwyższych szczeblach w państwie wybierane są w wyniku wyborów.

4. Zasada demokratycznego państwa – stwierdza, że państwo powinno być podporządkowanie wszystkim normom prawnym.

5. Zasada sprawiedliwości społecznej – mówi o tym, że prawo obowiązujące w danym państwie musi być zgodne z normami społeczeństwa.

6. Zasada reprezentacji politycznej – mówi o tym, że ci, którzy są przedstawicielami narodu, sprawują nad tym narodem władzę.

7. Zasada podziału władzy i równoważenia się władzy – zakłada trójpodział władzy w danym państwie.

8. Zasada pluralizmu politycznego – mówi o tym, że wszystkie stronnictwa polityczne
   w parlamencie muszą być sobie równe.

9. Zasada społecznej gospodarki rynkowej – mówi o możliwości ingerencji władz państwa w jego gospodarkę.

• Trzecim etapem jest omówienie przez nauczyciela tzw. rozporządzeń. Prowadzący lekcję musi powiedzieć uczniom, czym są rozporządzenia oraz kto je może wydawać. Powinien w tym punkcie wspomnieć o rozporządzeniach prezydenta, które zawsze muszą zostać poddane kontrasygnacie, czyli uznaniu przez premiera bądź innego ministra odpowiedzialnego za dane rozporządzenie. Nauczyciel musi także zaznaczyć, jaka odpowiedzialność płynie z faktu podpisania takiej kontrasygnaty. Dodatkowo musi podać informację, że poza prezydentem rozporządzenia może wydawać premier, a także Rada Ministrów, Ministrowie oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Bibliografia

Podręcznik: Maleska J., Smutek Z., Surmacz B., Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony. Część pierwsza, OPERON, Gdynia 2005.

Załączniki

Do scenariusza zostaje załączona prezentacja pod tym samym tytułem. Dzięki tej pomocy naukowej uczniowie powinni łatwiej przyswoić dany temat i zapamiętać go. Do scenariusza jest dołączona także tablica przedstawiająca zasady prawa konstytucyjnego.

• Praca domowa: Uczniowie mają odpowiedzieć pisemnie na pytanie, „Jakie znasz zasady prawa konstytucyjnego?”. Dodatkowo mają wybrać jedną z dziedzin prawa i opisać ją szczegółowo w zeszycie.