Zastosowanie soli w życiu codziennym

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie, jakie sole są używane w życiu codziennym,

• zna zastosowanie najważniejszych soli,

• zna sole występujące w postaci minerałów,

• wie, które sole znalazły zastosowanie w: budownictwie, rolnictwie i medycynie.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi przyporządkować danej soli wzór, nazwę systematyczną, nazwę zwyczajową,

• umie określić, które sole zagrażają życiu człowieka,

• potrafi wykorzystać własnoręcznie wykonane i opracowane materiały pomocnicze do rozwiązywania zadań i problemów,

• umie korzystać z różnych źródeł wiedzy.

2. Metoda i forma pracy

Praktyczna – ćwiczenia uczniowskie, słowna – pogadanka, dyskusja; praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

Sprzęt laboratoryjny: zlewki

Odczynniki: gips palony

Albumy soli wcześniej przygotowane przez uczniów

Opakowania różnych produktów spożywczych

Rzutnik pisma

Literatura popularnonaukowa, encyklopedia

Słownik chemiczny

Atlas geograficzny

Pręcikowo – kulkowe modele atomów

Karteczki ze wzorami soli

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Wcześniej nauczyciel przygotowuje karty pracy (załącznik 1).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy i podaje treść polecenia.

Każda grupa losuje karteczki ze wzorami soli.

Uczniowie, korzystając z modeli przestrzennych atomów, modelują cząsteczki soli, a następnie rysują wzory strukturalne.

2. Nauczyciel ponownie dzieli klasę na 3 zespoły i przydziela im zadania.

Każdy zespół oprócz przydzielonych zadań wykonuje hasło reklamowe danej grupy związków chemicznych.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują zadanie 12.6, str. 81 (z książki: Koszmider M., Kozanecka G., Zielone zadania. Ochrona środowiska w zadaniach chemicznych, WSiP, Warszawa 1995).

2. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów w zespołach w formie krótkiej dyskusji na temat: Czy sole są ważne dla człowieka?

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów.

5. Bibliografia

1. Koszmider M., Kozanecka G., Zielone zadania. Ochrona środowiska w zadaniach chemicznych, WSiP, Warszawa 1995.

2. Kotecka J., Remin A., Sole, ćwiczenia z chemii z elementami fizyki dla gimnazjum, zeszyt 6., Nowa Era, Warszawa 2000 (2).

3. Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Chemia dla gimnazjum, część 2, Nowa Era, Warszawa 2003.

4. Kulawik T., Litwin M., Ćwiczenia z chemii dla gimnazjum, część 2, Nowa Era, Warszawa 2003.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

Zespół I – Węglany

1. Korzystając z albumów soli, omów zastosowanie niektórych węglanów, np. sodu, wapnia, magnezu, miedzi (II). Podaj ich nazwy zwyczajowe.

2. Niektóre z nich mają postać minerałów, podaj miejsca ich występowania w Polsce.

3. Obejrzyj opakowania sody oczyszczonej, proszku do prania i dolomitu. Jakie węglany wchodzą w ich skład? Do czego są wykorzystywane te produkty?

4. Uzasadnij niszczące działanie kwaśnych deszczów na zabytki.

Zespół II – Chlorki

1. Korzystając z albumów soli, omów zastosowanie niektórych chlorków, np. sodu, wapnia, potasu, rtęci (II), amonu. Podaj ich nazwy zwyczajowe.

2. Odpowiedz na pytania:

3. Gdzie w Polsce wydobywa się sól kamienną?

4. Jaki wpływ na środowisko ma posypywanie zimą dróg i chodników solą kamienną?

5. Jakie skutki dla organizmu ludzkiego ma nadużywanie soli kuchennej?

6. Zaproponuj co najmniej trzy metody laboratoryjnego otrzymywania chlorku sodu.

Zespół III Siarczany (VI)

1. Korzystając z albumów soli, omów zastosowanie niektórych siarczanów (VI), np.: sodu, wapnia, magnezu, miedzi (II). Podaj ich nazwy zwyczajowe.

2. Wymień miejsca występowania w Polsce siarczanów (VI), zwracając szczególną uwagę na województwo, w którym mieszkasz.

3. Zaproponuj co najmniej trzy metody laboratoryjnego otrzymywania siarczanu (VI) sodu.

4. Obejrzyj odlewy gipsowe. Następnie wykonaj doświadczenie opisane w pkt 5.

5. Sporządź zaprawę gipsową. Zmieszaj 1 objętość gipsu palonego i 3 objętości wody. Szybko wlej zaprawę do foremki, np. w kształcie rybki.

b) Zadanie domowe

• Zadanie 11.1., str. 61. z zeszytu ćwiczeń (Kulawik T., Litwin M., Ćwiczenia z chemii dla gimnazjum, część 2, Nowa Era, Warszawa 2003).

• Zadanie 13.4., str. 70. z zeszytu ćwiczeń (Kotecka J., Remin A., Sole, ćwiczenia z chemii z elementami fizyki dla gimnazjum, zeszyt 6., Nowa Era, Warszawa 2000.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak