Zbrodnia i kara – losy Heraklesa

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna treść mitu,

• wymienia wszystkie zadania Heraklesa,

• zna zasady prowadzenia symulacji procesu sądowego,

• zna zasady redagowania opowiadania.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• zrelacjonować zdarzenia opisane w micie,

• omówić zadania Heraklesa,

• wyjaśnić skutki i konsekwencje postępowania bohaterów.

c) Postawy

Uczeń:

• potrafi dokonać oceny postawy,

• wie, dlaczego należy negować złe zachowania.

2. Metoda i formy pracy

Praca z tekstem, pogadanka, symulacja.

3. Środki dydaktyczne

Treść mitu, wizytówki dla uczestników procesu sądowego.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Na wstępie uczniowie przypominają wspólnie z nauczycielem treść mitu.

Najważniejsze wydarzenia zapisują w formie planu wydarzeń.

Zbrodnia Heraklesa.

Rada wyroczni delfickiej.

Służba u króla Eurysteusa.

Rozkaz pojmania lwa z Nemei.

Zabicie hydry lernejskiej.

Pojmanie łani ceryntyjskiej.

Pojmanie dzika erymanckiego.

Oczyszczenie stajni Augiasza.

Opanowanie ptaków stymfaliskich.

Sprowadzenie klaczy króla Diomedesa.

Kradzież pasa Hipolity – królowej Amazonek.

Uwolnienie królewny trojańskiej.

Pojmanie wołów Gerionesa.

Przyniesienie jabłek z sadu Hesperyd.

Sprowadzenie Cerbera z piekieł.

Ślub z piękną Dejanirą.

Chorobliwa zazdrość żony Heraklesa.

Rada centaura Nessosa.

Śmierć Heraklesa.

Nagroda po śmierci.

Warto wspomnieć o rodzicach Heraklesa (matką była królowa Alkmena, a ojcem sam Zeus)

i jego nadludzkich umiejętnościach. Dzięki boskiej opiece swego ojca Herakles poradził sobie z wężami, które chciały go udusić, gdy był jeszcze niemowlęciem. Miał też wielkiego wroga, którym była prawowita małżonka Zeusa – Hera. Życie Heraklesa przebiegało dość spokojnie aż do czasu, gdy dopuścił się haniebnej zbrodni. W porywie szału (który zesłała na niego Hera) zabił żonę i dzieci. Musiał ponieść karę.

b) Faza realizacyjna

1. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na zespoły zadaniowe. Dzieci losują kartoniki, na których znajdują się nazwy poszczególnych ról (załącznik 1). Role należy rozdzielić w następujący sposób:

Sędziowie przysięgli – przynajmniej 5 osób;

Przewodniczący – 2 osoby;

Oskarżyciele – 2 osoby;

Obrońcy – 2 osoby;

Świadkowie – 2 osoby;

Publiczność – pozostali uczniowie.

Grupę pierwszą stanowią uczniowie, którzy wylosowali role sędziów, przewodniczących i oskarżycieli, zaś w grupie drugiej znajdą się uczniowie, którzy mają odegrać role obrońców, świadków i publiczności.

2. Po ustaleniu ról nauczyciel przydziela zadania. Uczniowie najpierw pracują w dwóch zespołach zadaniowych. Pierwsza grupa przygotowuje listę zalet Heraklesa. Należy zwrócić uwagę, by uczniowie pamiętali o przygotowaniu argumentów. Grupa druga przygotowuje listę wad, oczywiście z argumentacją. Uczniowie mogą korzystać z tekstu mitu oraz słowników.

3. Następnie uczniowie zajmują miejsca zgodnie z rolą, jaką wylosowali. Rozpoczyna się symulacja rozprawy sądowej, w której rozstrzygać będą sędziowie przysięgli. Całą rozprawą kieruje jeden z uczniów pełniących rolę przewodniczącego. Swoje argumenty przedstawiają oskarżyciele i obrońcy. To oni zadają pytania świadkom.

Świadkami mogą być następujący bohaterowie mitu:

Hera – wielka przeciwniczka Heraklesa;

Król Eurysteus – u którego Herakles przebywał na służbie;

Hebe – żona Heraklesa, z którą heros ożenił się po swojej śmierci na ziemi.

Warto, by uczniowie zapisali listę zalet i wad bohatera.

ZALETY: mężny, odważny, silny, opiekuńczy, wrażliwy, nieustraszony, konsekwentny, pokorny, skromny

WADY: zapalczywy, porywczy, gwałtowny, szalony, nieobliczalny, działający emocjonalnie

Po zaprezentowaniu zalet, wad oraz uzasadnień, obrońcy i oskarżyciele wygłaszają mowy końcowe. Następnie przewodniczący zarządzają naradę wszystkich sędziów przysięgłych. Sąd udaje się na naradę.

4. Publiczność, która oczekuje na ogłoszenie wyroku, może zająć się kolejnym ćwiczeniem, które polega na wskazaniu cech greckich herosów, bo do nich należał Herakles. Wnioski można zapisać w tabeli (załącznik 2).

c) Faza podsumowująca

Następnie przewodniczący zapowiada ogłoszenie werdyktu sędziów przysięgłych.

Wszyscy wstają, a jeden z sędziów odczytuje decyzję wraz z uzasadnieniem.

Na zakończenie zajęć nauczyciel prosi uczniów o odpowiedzi na następujące pytania:

Czy według nich sąd wydał słuszny wyrok?

Czy łatwo jest podejmować decyzję dotyczące oceny cudzego postępowania?

Uczniowie zabierają głos i uzasadniają swoją opinię. Następnie nauczyciel omawia pracę domową.

5. Bibliografia

J. Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian , Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1979.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

załącznik 2

b) Zadanie domowe

Przygotuj krótką ocenę Heraklesa. Praca powinna zawierać odpowiedź na pytanie, czy bohater ten zasługuje na pamięć. Postaraj się, by praca liczyła przynajmniej niż 10 zdań pojedynczych.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz jest przeznaczony do realizacji w klasie 5.