Titus Pomponius Atticus, ur. 110 p.n.e., zm. 32 r. p.n.e., ekwita rzym.; adoptowany przez bogatego wuja, po którym odziedziczył majątek; przyjaciel Cycerona, adresat znacznej części jego korespondencji; przyjaciel Cycerona, adresat znacznej części jego korespondencji; zwolennik epikureizmu; przebywał 20 lat w Atenach, stąd przydomek; przyjaciel i doradca lit. Cycerona, z którym prowadził ożywioną korespondencję (zachowało się ok. 400 listów Cycerona do A.); jako właściciel pracowni kopistów wydawał dzieła Cycerona, Neposa (autora m.in. jego życiorysu) i in. współcz. pisarzy; autor kilku nie zachowanych prac dotyczących chronologii dziejów rzym. oraz genealogii znakomitych rodów rzym.; dotknięty nieuleczalną chorobą zamorzył się głodem.

Zeúxis, żył V–IV w. p.n.e., malarz gr. z Heraklei nad Zat. Tarencką; działał ok. 434–397, gł. w Atenach, Wielkiej Grecji i Macedonii; mistrz światłocienia i iluzji mal. (ostro krytykowanej przez Platona); rywal Parrasjosa; nowatorsko przedstawiał mitol. stwory — uczłowieczając je; twórca pierwszej w sztuce gr. sceny rodzajowej (Rodzina centaurów); pierwszy, przed Praksytelesem, stworzył ideał piękna kobiecego (Helena Trojańska); prace Zeuksisa są znane tylko z opisów.

Parrásios, żył na przeł. V i IV w. p.n.e., malarz grecki; działał ok. 420–370 p.n.e., gł. w Atenach; syn i uczeń malarza Euenora z Efezu, rywal Zeuksisa i Timantesa; wybitny przedstawiciel linearyzmu, analizy psychol. i dram. ekspresji; tworzył gł. dzieła o tematyce mitol. (m.in. Cierpiący Filoktet, Przykuty Prometeusz), wyjątkowo alegorycznej (słynny Demos ateński) i portretowej (autoportret pod postacią Hermesa); P. osiągnął doskonałe efekty iluzjonistyczne (np. Zasłona na konkurs z Zeuksisem) za pomocą rysunku wydobywającego walory linii, konturu i skrótu; z jego szkiców korzystali później artyści tworzący w metalu; bogata twórczość P. (o istotnym wpływie na malarstwo wazowe i toreutykę) jest znana tylko na podstawie antycznych źródeł pisanych.

ZEUKSIS I PARRASJOS
W dawnych czasach było dwóch malarzy: jeden nazywał się Zeuksis, drugi Parrasjos. Oni kiedyś wzięli udział w konkursie sztuki (malowania). Zeuksis namalował winogrona i do tego stopnia wiernie oddał naturę, że ptaki zlatywały się do malowidła. Wtedy Parrasjos wniósł narysowaną zasłonę tak wiernie przedstawioną, że Zeuksis domagał się, by po usunięciu zasłony ukazano obraz. Zrozumiawszy (swój) błąd, Zeuksis ze szczerym wstydem przyznał palmę (zwycięstwa) i mówi: Zwyciężyłeś, Parrasjosie! Ja bowiem oszukałem ptaki, ty – artystę.

Tłumaczenie: C. Plinius Secundus, Historia naturalis, lib. XXXV, cap. 65; Por. J. Rowbotham, Lectiones Latinae or lessons in Latin literature, London 1832, s. 205.

Żyła kiedyś niezwykle piękna dziewczyna o imieniu Atalanta, którą wielu mężczyzn kochało do tego stopnia, że chcieli wziąć ją za żonę, dlatego często przynosili jej bardzo wartościowe prezenty z różnych części świata. Atalanta jednak nie kochała żadnego z tych mężczyzn i nie chciała przyjmować prezentów od nich. Oni natomiast, żądni małżeństwa z nią, raz po raz przychodzili do niej, aby ją pozdrowić, oraz wychwalali jej urodę wspaniałymi słowami. Wymyśliła więc taki sposób na pozbycie się zalotników: mężczyzn, którzy chcieli mieć ją za żonę, zaprosiła na kolację ze sobą. Gdy już wszyscy przybyli, ogłosiła swój pomysł: Dobrzy panowie, nie zapominajcie, że biegam tak szybko, że jeszcze nikt nie mógł mnie dogonić w biegu. Jeśli więc ktoś z was pragnie wziąć mnie za żonę, niech będzie gotowy do biegania, i niechaj biegnie tak szybko, aby mnie pokonać! W przeciwnym wypadku sprawię, że zostanie od razu zabity. I chociaż wszyscy bardzo się bali, oczarowani jej urodą i pełni nadziei na to, że wezmą ją za żonę, zdecydowali, że spróbują pokonać ją w wyścigu. W określonym dniu wielu młodych mężczyzn z powodu wyścigu zebrało się na łące. Na dany znak wszyscy zaczęli biec, jednak szybsza od strzały Atalanta pędziła tak, że nikt nie mógł jej dogonić. Inni byli tak zmęczeni biegiem, że zatrzymywali się jeden po drugim i przyznawali, że zostali pokonani. Atalanta przybiegła na metę jako pierwsza – jej głowę przyozdobiono wieńcem, a przegrani zostali bez zwłoki zabici. Przyglądał się temu młodzieniec o imieniu Hippomenes, który, chociaż uważał tych mężczyzn za lekkomyślnych, opanowany miłością chciał zostać mężem Atalanty tak bardzo, że sam, nie obawiając się śmierci, stanął przed obliczem dziewczyny i powiedział: Czemu szukasz łatwo osiągalnej chwały, pokonując słabych mężczyzn? Spróbuj pokonać mnie! Gdy tylko dziewczyna zobaczyła tak przystojnego młodzieńca, pokochała go od razu i próbowała go przekonać, by nie był lekkomyślny i nie rzucał się na śmierć. Ludzie jednak domagali się wyścigu. Tymczasem Hippomenes poprosił Wenerę, boginię miłości, aby mu pomogła, i dostał od niej trzy złote jabłka. Wreszcie na dany znak Atalanta i Hippomenes zaczęli biec tak szybko, że ich stopy zdawały się wcale nie dotykać ziemi. Wtedy Hippomenes rzucił jabłka. Dziewczyna tak się zdziwiła, że pragnąc podnieść złote jabłka, zatrzymała się na krótką chwilę. Wtedy Hippomenes dobiegł do mety i został zwycięzcą. W ten sposób nie tylko zachował życie, lecz także wziął Atalantę za żonę.

Tłumaczenie: Autor opracowania

Atalántē, mit. gr. heroina beocka, córka Schojneusa, syna Atamasa, w Arkadii córka Iasosa i Klimeny; w czasie łowów kalidońskich jako pierwsza trafia strzałą dzika i otrzymała od Meleagra trofeum — głowę zwierzęcia; niechętna małżeństwu, kandydatom do swej ręki stawiała warunek, aby zwyciężyli ją w biegu; pokonał ją Hippomenes, gdyż Atalanta dała mu się wyprzedzić, zbierając rzucone przezeń złote jabłka; wątki mitu wykorzystała literatura (m.in. J.Ch. Gotsched, A. Ch. Swinburne), malarstwo (m.in. P.P. Rubens, O. Reni, J. Jordaens) oraz muzyka (m.in. A. Draghi, G.F. Händel, V. Jirovec).

Hippomenes, nazywany jako Melanion, mąż Atlanty, syn Megareusa i Meropy. Zwycieżył Atlantę za żonę dzieki oszustwu w wyścigu. Atlantyda pozwoliła Hippomenesowi zostac wyprzedzoną , gdy ten rzucił na ziemię złote jabłka podarowane od Afrodyty. Małżeństwo popadło w niełaskę bogini Demeter, która zamieniła ich w pare lwów.