Ważne daty

ZDANIA PYTAJNE ZALEŻNE

Zdania pytajne zależne rozpoczynają się od takiego samego zaimka albo przysłówka pytajnego (oraz partykuł: num, -ne), jakiego byśmy użyli w pytaniu niezależnym. W zdaniach pytajnych zależnych stosuje się zawsze tryb coniūnctīvus. Czasy kładzie się według zasady consecūtiō temporum. A zatem dla czynności równoczesnej po czasach głównych w zdaniu nadrzędnym wystąpi coniūnctīvus praesentis, a po czasach historycznych – coniunctīvus imperfectī:

. (czynność równoczesna: teraz pytasz, co ja robię teraz)

. (czynność równoczesna: wczoraj zapytałeś, co ja robiłem wówczas)

ZDANIA PYTAJNE ZALEŻNE

Aby wyrazić w zdaniu pytajnym zależnym czynność uprzednią (wcześniejszą) w stosunku do czynności w zdaniu nadrzędnym, stosuje się odpowiednio coniūnctīvus perfectī, jeśli w zdaniu nadrzędnym występuje czas główny, oraz coniūnctīvus plusquamperfectī, jeśli w zdaniu nadrzędnym jest czas historyczny:

Rogābis mē, quid fēcerim. (czynność uprzednia: zapytasz mnie, co ja zrobiłem już)

Rogāvistī mē, quid fēcissem. (czynność uprzednia: zapytałeś mnie, co ja zrobiłem przedtem)

ZDANIA PYTAJNE ZALEŻNE

Aby wyrazić w zdaniu pytajnym zależnym czynność późniejszą (przyszłą) w stosunku do czynności w zdaniu nadrzędnym, stosuje się participium fūtūrī actīvī oraz odmiany czasownika sum, esse, fui odpowiednio w coniunctiwie praesentis, jeśli w zdaniu nadrzędnym występuje czas główny, oraz w coniunctiwie imperfectī, jeśli w zdaniu nadrzędnym jest czas historyczny:

Rogābis mē, quid factūrus sim. (czynność późniejsza: zapytasz mnie, co ja będę robił)

Rogāverās mē, quid factūrus essem. (czynność późniejsza: zapytałeś byłeś mnie, co ja zrobię)

Historia super lībrīs Sibyllīnīs ac dē Tarquiniō Superbō rēge.
In antīquīs annālibus memoriā super lībrīs Sibyllīnīs haec prōdita est. Anus hospita atque incognita ad Tarquinium Superbum rēgem adiit novem librōs ferēns, quōs esse dīcēbat dīvīna ōrācula; eōs velle venumdāre. Tarquinius pretium percontātus est. Mulier nimium atque immēnsum poposcit; rēx, quasi ānus aetāte dēsiperet, dērīsit. Tum illa foculum cōram cum ignī appōnit, trēs librōs ex novem deūrit et, ecquid reliquōs sex eōdem pretiō emere vellet, rēgem interrogāvit. Sed enim Tarquinius id multō rīsit magis dīxitque anum iam procul dubiō dēlīrāre. Mulier ibīdem statim trēs aliōs librōs exussit atque id ipsum dēnuō placidē rogat, ut trēs reliquōs eōdem illō pretiō emat. Tarquinius ōre iam sēriō atque attentiōre animō fit, eam cōnstantiam cōnfīdentiamque nōn īnsuper habendam intellegit, librōs trēs reliquōs mercātur nihilō minōre pretiō, quam quod erat petītum prō omnibus. Sed eam mulierem tunc ā Tarquiniō dīgressam posteā nusquam locī vīsam cōnstitit. Librī trēs in sacrārium condītī „Sibyllīnī” appellātī; ad eōs quasi ad ōrāculum quindecimvīrī adeunt, cum dī immortālēs pūblicē cōnsulendī sunt.

Źródło: Aulus Gellius, Noctes Atticae, lib. I 19.

Tłumaczeniemafa068f79f834733_0000000000007Tłumaczenie

Polecenie 2

Pracując w grupach po 2‑3 osoby, opiszcie obrazek zdaniem (zdaniami) pytajnym zależnym.

RPDsrFh0785T11

Ilustracja przedstawia obraz „Tarquinius Superbus otrzymuje książki od prorokini” autorstwa Mary MacGregor. Obraz ukazuje postać mężczyzny siedzącego na bogato zdobionym krześle. Postać odziana jest w błękitne szaty ze złotymi zdobieniami oraz niebieską pelerynę. Postać patrzy w lewo. Przed mężczyzną klęczą dwie postaci - kobieta i mężczyzna. Kobieta odziana jest w zielone szaty, w rękach trzyma obraz. Patrzy prosząco na mężczyznę. Obok kobiety widać ciemnoskórego sługę, który klęka i ma uniesione do góry dłonie. Kłania się władcy. W tle widoczna jest również postać mężczyzny trzymającego włócznię w prawej dłoni.

RikQZsxFv6ARm

Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

---

Polecenie 3

Opisz obrazek zdaniem (zdaniami) pytajnym zależnym.

Rdc9ruIiB3krC1

Ilustracja przedstawiająca parę siedzącą w restauracji. Przy ich stoliku stoi kelner przyjmujący zamówienie. Mężczyzna ma wyraźnie zadowolony wyraz twarzy. Para ubrana jest elegancko.

R113Qr1urw9Nm

Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

---

Słowniki

Galeria dzieł sztuki

RPDsrFh0785T11

Ilustracja przedstawia obraz „Tarquinius Superbus otrzymuje książki od prorokini” autorstwa Mary MacGregor. Obraz ukazuje postać mężczyzny siedzącego na bogato zdobionym krześle. Postać odziana jest w błękitne szaty ze złotymi zdobieniami oraz niebieską pelerynę. Postać patrzy w lewo. Przed mężczyzną klęczą dwie postaci - kobieta i mężczyzna. Kobieta odziana jest w zielone szaty, w rękach trzyma obraz. Patrzy prosząco na mężczyznę. Obok kobiety widać ciemnoskórego sługę, który klęka i ma uniesione do góry dłonie. Kłania się władcy. W tle widoczna jest również postać mężczyzny trzymającego włócznię w prawej dłoni.

R1DHG9zM4g7lb1

Ilustracja przedstawia obraz „Dwóch starców je zupę” autorstwa Francisco Goya. Obrazie ukazuje dwie postaci - starszych mężczyzn. Obnie postaci są mało wyraźne. Jedna z nich trzyma w prawej dłoni łyżkę, którą zanurza w misce. Druga postać siedzi pochylona nad stołem.

Bibliografia

O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński, Podręcznik dla lektorów szkół wyższych, Warszawa 2006.

H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.

J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.

I. Grześczak, Łacina dla średniozaawansowanych, Warszawa 2012.