Na ilustracji przedstawiono fragment kamiennego nagrobka z wyrytym napisem w języku łacińskim. Ilustracja stanowi tło do tematu lekcji: Zdania warunkowe cz. 2
Na ilustracji przedstawiono fragment kamiennego nagrobka z wyrytym napisem w języku łacińskim. Ilustracja stanowi tło do tematu lekcji: Zdania warunkowe cz. 2
Zdania warunkowe cz.2
Źródło: online-skills.
Ważne daty
356 p.n.e.-323 p.n.e. - lata życia Aleksandra WielkiegoAleksander MacedońskiAleksandra Wielkiego
318 p.n.e.-272 p.n.e. - lata życia króla PyrrusaPyrrusPyrrusa
247 p.n.e.-183 p.n.e. - lata życia HannibalaHannibalHannibala
242 p.n.e.–187 p.n.e. - lata życia Antiocha III WielkiegoAntioch III WielkiAntiocha III Wielkiego
2. zna i rozpoznaje następujące zjawiska składniowe z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
5) następujące typy zdań podrzędnych w języku łacińskim: zdania okolicznikowe czasu, przyczyny, warunku, celu i skutku, zdania dopełnieniowe;
8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii:
16) poprawnie tłumaczy charakterystyczne dla łaciny:
c) następujące typy zdań podrzędnych: zdania okolicznikowe czasu, przyczyny, warunku, celu i skutku, zdania dopełnieniowe;
Nauczysz się
charakteryzować formy morfologiczne;
konstruować zdania podrzędne warunkowe;
tłumaczyć tekst łaciński przy pomocy słownika.
Zdania warunkowe ze spójnikami dum, dum modo, modo
Do zdań warunkowych zaliczamy również zdania ze spójnikami: dum (byleby), dum modo (byle tylko) oraz modo (jeśli tylko). Stanowią one osobną kategorię zdań warunkowych, wyrażając pewne zastrzeżenie, którego spełnienie warunkuje czynność zdania nadrzędnego. Orzeczenie zdań wyrażane jest w koniunktiwie według następstwa czasów (cōnsecūtiō temporum). Oto przykłady zdań:
Ōderint, dum metuant.
(Gallia) omnis aequō bellī patitūr iniūriās, dum modo repellat perīculum servitūtis.
Magnō mē metū līberāverīs, modo inter mē et tē mūrus intersit.
Poterimus autem, adnītāmur modo.
Niech nienawidzą, byleby się bali. (Cyceron)
(Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli. (Cyceron)
Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron)
Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań. (Seneka)
Podobizny autorów: Cyceron i Seneka:
RbyVsTaZxtNXx1
Ilustracja przedstawia pomnik Cycerona jako prawnika. Jest on wykonany z jasnego kamienia, stoi na tle kamiennej ściany. Mężczyzna odziany jest w długie szaty. Głowę ma lekko uniesioną do góry. Jest łysy, jedynie nad uszami widnieją ślady włosów. Prawą rękę wyciągniętą ma przed siebie, w lewej przyciska do piersi zwój papirusu. Wyciągnięta lewa stopa sugeruje ruch. Posąg ustawiony jest na postumencie, na którym widnieje napis CICERONE.
„Cyceron”, XIX w., Rzymski plac sprawiedliwości, wikimedia.org, CC BY 3.0
RX0seeHFyddFs1
Ilustracja przedstawia marmurowe popiersie Seneki. Filozof ukazany jest, jako dojrzały mężczyzna. Ma kręcone włosy, które spadają mu na czoło, krótką brodę i wąsy. Na twarzy i szyi zarysowane są zmarszczki. Popiersie ustawione jest na marmurowym postumencie.
„Seneka“, XVII w., Muzuem del Prado w Madrycie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1PMcW002Y85h
Film animowany przytacza fragment dzieła Tytusa Liwiusza pt. „Od założenia miasta”. Na pierwszym ekranie pokazany jest łaciński tytuł utworu. Lektorka czyta: Ex T. Līviī librī XXXV Periochā. Następny ekran przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek. Lektorka czyta: P. Scīpiō Āfricānus lēgātus ad Antiochum missūs Ephesī cum Hannibale. Na ekranie pojawia się czarnobiała ilustracja marmurowego popiersia Hannibala. Wódz ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu; na głowie ma hełm. Lektorka kontynuuje: quī sē Antiochō adiūnxerat, conlocūtus est, ut sī fierī posset, metum eī, quem ex populō Rōmānō concēperat, eximeret. Inter alia cum quaereret quem fuisse maximum imperātōrem Hannibal crēderet. Na kolejnym slajdzie znajduje się fragment mozaiki pompejańskiej zatytułowanej “Bitwa pod Issos”. Ukazany jest Aleksander Wielki na swoim koniu Bucefale. Ze względu na zniszczenia zachował się jedynie wizerunek króla od pasa w górę oraz głowa konia. Król ma czarne włosy i duże ciemne oczy. Ubrany jest w srebrną zbroję; w rękach trzyma dzidę. Lektorka czyta: respondit Alexandrum, Macedonum rēgem, quod parvā manū innumerābilēs exercitūs. Na ekranie pojawia się cała mozaika przedstawiająca żołnierzy walczący konno na polu bitwy. Z lewej strony obrazu znajduje się Aleksander Wielki na koniu. Naciera na króla Persów – Dariusza, który siedzi na kwadrydze zaprzężonej w czarne konie. Król Persów wychyla się z powozu wyciągając przed siebie rękę. Na głowie ma żółtą chustę. Lektorka czyta: fūdisset quodque ultimās ōrās, quās vīsere suprā spem hūmānam esset, peragrāsset. Na kolejnym ekranie pojawia się fotografia rzeźbionego popiersia Pyrrusa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS. Lektorka czyta: Quaerentī deinde, quem secundum pōneret, Pyrrhum, inquit. Obok fotografii pojawia się grafika przedstawiająca wojskowe namioty. Kiedy lektorka kontynuuje czytanie, na ekranie ukazuje się ponownie wizerunek Hannibala. Lektorka czyta: castra mētārī prīmum docuisse, ad hōc nēminem loca ēlegantius cēpisse, praesidia disposuisse. Exsequentī, quem tertium dīceret, sēmet ipsum dīxit. Na kolejnym ekranie pojawia się fragment szesnastowiecznej grafiki ukazującej nagich walczących żołnierzy. U góry znajduje się wyryty napis: PV. COR. SCIPIO. Lektorka kontynuuje: Rīdēns Scīpiō: quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs? Pojawia się druga część grafiki. Wśród walczących ukazana jest postać mężczyzny z tarczą na plecach i pałką w ręku. Napis znajdujący się w górze płaskorzeźby informuje, iż jest to wódz kartagiński Hannibal. Lektorka: Tunc vērō mē, inquit, et ante Alexandrum et ante Pyrrhum et ante aliōs posuissem. Na ostatnim ekranie ukazany jest cały przytoczony tekst oraz ilustracje, które pojawiały się w trakcie czytania.
Film animowany przytacza fragment dzieła Tytusa Liwiusza pt. „Od założenia miasta”. Na pierwszym ekranie pokazany jest łaciński tytuł utworu. Lektorka czyta: Ex T. Līviī librī XXXV Periochā. Następny ekran przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek. Lektorka czyta: P. Scīpiō Āfricānus lēgātus ad Antiochum missūs Ephesī cum Hannibale. Na ekranie pojawia się czarnobiała ilustracja marmurowego popiersia Hannibala. Wódz ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu; na głowie ma hełm. Lektorka kontynuuje: quī sē Antiochō adiūnxerat, conlocūtus est, ut sī fierī posset, metum eī, quem ex populō Rōmānō concēperat, eximeret. Inter alia cum quaereret quem fuisse maximum imperātōrem Hannibal crēderet. Na kolejnym slajdzie znajduje się fragment mozaiki pompejańskiej zatytułowanej “Bitwa pod Issos”. Ukazany jest Aleksander Wielki na swoim koniu Bucefale. Ze względu na zniszczenia zachował się jedynie wizerunek króla od pasa w górę oraz głowa konia. Król ma czarne włosy i duże ciemne oczy. Ubrany jest w srebrną zbroję; w rękach trzyma dzidę. Lektorka czyta: respondit Alexandrum, Macedonum rēgem, quod parvā manū innumerābilēs exercitūs. Na ekranie pojawia się cała mozaika przedstawiająca żołnierzy walczący konno na polu bitwy. Z lewej strony obrazu znajduje się Aleksander Wielki na koniu. Naciera na króla Persów – Dariusza, który siedzi na kwadrydze zaprzężonej w czarne konie. Król Persów wychyla się z powozu wyciągając przed siebie rękę. Na głowie ma żółtą chustę. Lektorka czyta: fūdisset quodque ultimās ōrās, quās vīsere suprā spem hūmānam esset, peragrāsset. Na kolejnym ekranie pojawia się fotografia rzeźbionego popiersia Pyrrusa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS. Lektorka czyta: Quaerentī deinde, quem secundum pōneret, Pyrrhum, inquit. Obok fotografii pojawia się grafika przedstawiająca wojskowe namioty. Kiedy lektorka kontynuuje czytanie, na ekranie ukazuje się ponownie wizerunek Hannibala. Lektorka czyta: castra mētārī prīmum docuisse, ad hōc nēminem loca ēlegantius cēpisse, praesidia disposuisse. Exsequentī, quem tertium dīceret, sēmet ipsum dīxit. Na kolejnym ekranie pojawia się fragment szesnastowiecznej grafiki ukazującej nagich walczących żołnierzy. U góry znajduje się wyryty napis: PV. COR. SCIPIO. Lektorka kontynuuje: Rīdēns Scīpiō: quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs? Pojawia się druga część grafiki. Wśród walczących ukazana jest postać mężczyzny z tarczą na plecach i pałką w ręku. Napis znajdujący się w górze płaskorzeźby informuje, iż jest to wódz kartagiński Hannibal. Lektorka: Tunc vērō mē, inquit, et ante Alexandrum et ante Pyrrhum et ante aliōs posuissem. Na ostatnim ekranie ukazany jest cały przytoczony tekst oraz ilustracje, które pojawiały się w trakcie czytania.
Film animowany przytacza fragment dzieła Tytusa Liwiusza pt. „Od założenia miasta”. Na pierwszym ekranie pokazany jest łaciński tytuł utworu. Lektorka czyta: Ex T. Līviī librī XXXV Periochā. Następny ekran przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek. Lektorka czyta: P. Scīpiō Āfricānus lēgātus ad Antiochum missūs Ephesī cum Hannibale. Na ekranie pojawia się czarnobiała ilustracja marmurowego popiersia Hannibala. Wódz ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu; na głowie ma hełm. Lektorka kontynuuje: quī sē Antiochō adiūnxerat, conlocūtus est, ut sī fierī posset, metum eī, quem ex populō Rōmānō concēperat, eximeret. Inter alia cum quaereret quem fuisse maximum imperātōrem Hannibal crēderet. Na kolejnym slajdzie znajduje się fragment mozaiki pompejańskiej zatytułowanej “Bitwa pod Issos”. Ukazany jest Aleksander Wielki na swoim koniu Bucefale. Ze względu na zniszczenia zachował się jedynie wizerunek króla od pasa w górę oraz głowa konia. Król ma czarne włosy i duże ciemne oczy. Ubrany jest w srebrną zbroję; w rękach trzyma dzidę. Lektorka czyta: respondit Alexandrum, Macedonum rēgem, quod parvā manū innumerābilēs exercitūs. Na ekranie pojawia się cała mozaika przedstawiająca żołnierzy walczący konno na polu bitwy. Z lewej strony obrazu znajduje się Aleksander Wielki na koniu. Naciera na króla Persów – Dariusza, który siedzi na kwadrydze zaprzężonej w czarne konie. Król Persów wychyla się z powozu wyciągając przed siebie rękę. Na głowie ma żółtą chustę. Lektorka czyta: fūdisset quodque ultimās ōrās, quās vīsere suprā spem hūmānam esset, peragrāsset. Na kolejnym ekranie pojawia się fotografia rzeźbionego popiersia Pyrrusa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS. Lektorka czyta: Quaerentī deinde, quem secundum pōneret, Pyrrhum, inquit. Obok fotografii pojawia się grafika przedstawiająca wojskowe namioty. Kiedy lektorka kontynuuje czytanie, na ekranie ukazuje się ponownie wizerunek Hannibala. Lektorka czyta: castra mētārī prīmum docuisse, ad hōc nēminem loca ēlegantius cēpisse, praesidia disposuisse. Exsequentī, quem tertium dīceret, sēmet ipsum dīxit. Na kolejnym ekranie pojawia się fragment szesnastowiecznej grafiki ukazującej nagich walczących żołnierzy. U góry znajduje się wyryty napis: PV. COR. SCIPIO. Lektorka kontynuuje: Rīdēns Scīpiō: quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs? Pojawia się druga część grafiki. Wśród walczących ukazana jest postać mężczyzny z tarczą na plecach i pałką w ręku. Napis znajdujący się w górze płaskorzeźby informuje, iż jest to wódz kartagiński Hannibal. Lektorka: Tunc vērō mē, inquit, et ante Alexandrum et ante Pyrrhum et ante aliōs posuissem. Na ostatnim ekranie ukazany jest cały przytoczony tekst oraz ilustracje, które pojawiały się w trakcie czytania.
Kto jest największym wodzem?
R1WQ9Yc2HOCWb1
Ilustracja przedstawia mozaikę pochodzącą z tzw. Domu Fauna w Pompejach. Ukazana jest na niej bitwa Macedończyków z Persami pod Issos w 333 r. p.n. e. Przedstawieni są żołnierze walczący konno na polu bitwy. Z lewej strony obrazu ukazany jest z profilu Aleksander Wielki na koniu. Ubrany jest w srebrną zbroję; ma czarne krótkie włosy i duże oczy. Naciera na króla Persów – Dariusza, który siedzi na kwadrydze obok woźnicy. Mimo, że jest atakowany ze wszystkich stron, wychyla się z powozu wyciągając przed siebie rękę. Ma na głowie żółtą chustę; ubrany jest w ciemną szatę i jasną koszulę. Po lewej stronie ilustracji znajduje się nagie drzewo symbolizujące zimę – porę roku, podczas której rozegrano bitwę.
Mozaika przedstawiająca zwycięstwo Aleksandra pod Issos, I w p.n.e., Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu - Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Kto jest największym wodzem? (ex T. Līviī librī XXV Periochā)
P. Scīpiō Āfricānus lēgātus ad Antiochum missūs Ephesī cum Hannibale, quī sē Antiochō adiūnxerat, conlocūtus est, ut sī fierī posset, metum eī, quem ex populō Rōmānō concēperat, eximeret. Inter alia cum quaereret quem fuisse maximum imperātōrem Hannibal crēderet, respondit Alexandrum, Macedonum rēgem, quod parvā manū innumerābilēs exercitūs fūdisset quodque ultimās ōrās, quās vīsere suprā spem hūmānam esset, peragrāsset. Quaerentī deinde, quem secundum pōneret, Pyr‑rhum, inquit, castra mētārī prīmum docuisse, ad hōc nēminem loca ēlegantius cēpisse, praesidia disposuisse. Exsequentī, quem tertium dīceret, sēmet ipsum dīxit. Rīdēns Scīpiō: quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs?Tunc vērō mē, inquit, et ante Alexandrum et ante Pyrrhum et ante aliōs posuissem.
Źródło: Jeanne Marie Neumann, LINGVA LATINA, A Companion to Roma Aeterna, Cambridge 2013.
Persōnae
R5Zp0L87j18ff1
Ilustracja przedstawia fragment mozaiki zatytułowanej „Bitwa pod Issos”. Ukazany jest Aleksander Wielki na swoim koniu Bucefale. Mozaika jest zniszczona. Zachował się jedynie wizerunek króla od pasa w górę oraz głowa konia. Król ma czarne włosy i duże ciemne oczy. W rękach trzyma włócznię. Ubrany jest w zbroję ozdobioną na piersiach głową Gorgony. Dodatkowa informacja: 1. Alexander Magnus – 356-323 a.C.n., fīlius Philippī, fuit patre mortuō rēx Macedonum, quī imperium Persārum subēgit.
Ilustracja przedstawia fragment mozaiki zatytułowanej „Bitwa pod Issos”. Ukazany jest Aleksander Wielki na swoim koniu Bucefale. Mozaika jest zniszczona. Zachował się jedynie wizerunek króla od pasa w górę oraz głowa konia. Król ma czarne włosy i duże ciemne oczy. W rękach trzyma włócznię. Ubrany jest w zbroję ozdobioną na piersiach głową Gorgony. Dodatkowa informacja: 1. Alexander Magnus – 356-323 a.C.n., fīlius Philippī, fuit patre mortuō rēx Macedonum, quī imperium Persārum subēgit.
Autor nieznany, Alexander i Bucefał - fragment mozaiki przedstawiający bitwę pod Issos, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu - Włochy, online-skills, domena publiczna
R15iSwczUkhQk1
Ilustracja przedstawia marmurowe popiersie Pyrrhusa Ēpīrōtēsa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS. Dodatkowa informacja: 1.Pyrrhus Ēpīrōtēs - 318-272 p.n.e., fuit rēx Ēpīrī, quī cum Rōmānīs fortiter pugnāvit.
Ilustracja przedstawia marmurowe popiersie Pyrrhusa Ēpīrōtēsa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS. Dodatkowa informacja: 1.Pyrrhus Ēpīrōtēs - 318-272 p.n.e., fuit rēx Ēpīrī, quī cum Rōmānīs fortiter pugnāvit.
Marmurowe popiersie Pyrrus z Epiru - król Epiru, Muzeum Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga, wikimedia.org, domena publiczna
R1M4ZsnhsrXIt1
Czarnobiała ilustracja przedstawia dzieło Phaidona Verlaga pt. „Hannibal Barca.” Jest to marmurowe popiersie kartagińskiego wodza. Ukazany jest jako dojrzały mężczyzna. Ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Na głowie ma hełm. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu. Dodatkowa informacja: 1.Hannibal Barca - 247-183 p.n.e., praeclārus dux Pūnicus, bellum cum populō Rōmānō gessit, quod ā posterīs Secundum Bellum Pūnicum appellātum est.
Czarnobiała ilustracja przedstawia dzieło Phaidona Verlaga pt. „Hannibal Barca.” Jest to marmurowe popiersie kartagińskiego wodza. Ukazany jest jako dojrzały mężczyzna. Ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Na głowie ma hełm. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu. Dodatkowa informacja: 1.Hannibal Barca - 247-183 p.n.e., praeclārus dux Pūnicus, bellum cum populō Rōmānō gessit, quod ā posterīs Secundum Bellum Pūnicum appellātum est.
Ilustracja przedstawia okrągłą srebrną monetę z wizerunkiem Antiocha III Wielkiego. Władca przedstawiony jest z profilu. Jest to młody mężczyzna. Krótkie kręcone włosy ma związane przepaską. Ma szczupły, dość długi nos, duże oczy i drobne usta. Dodatkowa informacja: 1. Antiochus III Magnus – 242-187 p.n.e., vir ē familiā Seleucīdārum, fuit rēx ab annō 223 ā.C.n. usque ad mortem.
Ilustracja przedstawia okrągłą srebrną monetę z wizerunkiem Antiocha III Wielkiego. Władca przedstawiony jest z profilu. Jest to młody mężczyzna. Krótkie kręcone włosy ma związane przepaską. Ma szczupły, dość długi nos, duże oczy i drobne usta. Dodatkowa informacja: 1. Antiochus III Magnus – 242-187 p.n.e., vir ē familiā Seleucīdārum, fuit rēx ab annō 223 ā.C.n. usque ad mortem.
Srebrna moneta Antiocha III, online-skills, CC BY-SA 3.0
RUNAIBSHqIe0q1
Ilustracja przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest, jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek. Dodatkowa informacja: 1. Pūblius Cornēlius Scīpiō Āfricānus Maior – 236-183 p.n.e., fuit dux in Secundō Bellō Pūnicō et nōtissimus vir reī pūblicae Rōmānae.
Ilustracja przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest, jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek. Dodatkowa informacja: 1. Pūblius Cornēlius Scīpiō Āfricānus Maior – 236-183 p.n.e., fuit dux in Secundō Bellō Pūnicō et nōtissimus vir reī pūblicae Rōmānae.
Scypion Afrykański Starszy, II p.n.e., Muzea Kapitolińskie - Włochy, online-skills, CC BY 3.0
R1CaT6VjuNHm01
Ilustracja przedstawia dzieło Heinricha Aldegrevera pt. „Hannibal i Scypion”. Jest to grafika utrzymana w tonacji szaro-żółtej. Ukazani są walczący nadzy żołnierze. Mają tarcze i miecze. Walka sprawia wrażenie bardzo zaciętej. Nad dwoma walczącymi mężczyznami znajdują się napisy: w lewej części grafiki, mężczyzna ukazany bokiem, z tarczą na plecach i pałką w ręku – HANIBAL oraz w centrum obrazu, mężczyzna zabijający krótkim mieczem klęczącego na ziemi wroga – PV. COR. SCIPIO.
Heinrich Aldegrever, „Hannibal i Scypion”, 1538 r., Muzea sztuk pięknych w San Francisco - USA, wikimedia.org, domena publiczna
Zadania
RfzAaQw0yHNUe
Ćwiczenie 1
Wskaż właściwe tłumaczenie zdań. Ōderint, dum metuant. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
(Gallia) omnis aequō bellī patitūr iniūriās, dum modo repellat perīculum servitūtis. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
Magnō mē metū līberāverīs, modo inter mē et tē mūrus intersit. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron). Poterimus autem, adnītāmur modo. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
Wskaż właściwe tłumaczenie zdań. Ōderint, dum metuant. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
(Gallia) omnis aequō bellī patitūr iniūriās, dum modo repellat perīculum servitūtis. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
Magnō mē metū līberāverīs, modo inter mē et tē mūrus intersit. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron). Poterimus autem, adnītāmur modo. Możliwe odpowiedzi: 1. Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur. (Cyceron). 2. Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań (Seneka). 3. (Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli (Cyceron). 4. Niech nienawidzą, byleby się bali (Cyceron).
Połącz poniższe okresy warunkowe z odpowiednimi tłumaczeniami.
<i>(Galia) ze spokojem znosi wszelkie niebezpieczeństwa wojny, byleby tylko zażegnać niebezpieczeństwa niewoli.</i> (Cyceron), <i>Niech nienawidzą, byleby się bali.</i> (Cyceron), <i>Uwolnisz mnie od wielkiego lęku, jeśli tylko oddzieli mnie od ciebie mur.</i> (Cyceron), <i>Zatem zdołamy, jeżeli tylko dołożymy starań.</i> (Seneka)
Ōderint, dum metuant.
(Gallia) omnis aequō bellī patitūr iniūriās, dum modo repellat perīculum servitūtis.
Magnō mē metū līberāverīs, modo inter mē et tē mūrus intersit.
Poterimus autem, adnītāmur modo.
R1cLyKHdL4IND
Ćwiczenie 2
Wskaż nazwę okresu warunkowego występującego w przytoczonym zdaniu. Quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs? Możliwe odpowiedzi: 1. Modus potentialis 2. Modus irrealis 3. Modus realis.
Określ typ okresu warunkowego poniższego zdania z tekstu:
Quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs?
modus reālis
modus irreālis
modus potentiālis
RGplfilfgsWWg
Ćwiczenie 3
Wskaż właściwe tłumaczenie przytoczonego zdania. Quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs? Możliwe odpowiedzi: 1. Co powiedziałeś, gdy mnie pokonałeś? 2. Co powiedziałbyś, gdybyś mnie pokonał? 3. Co powiesz, jeśli mnie pokonasz?
Określ typ okresu warunkowego poniższego zdania z tekstu:
Quidnam tū dīcerēs, inquit, sī mē vīcissēs?
Co byś powiedział, gdybyś mnie pokonał?
Co powiesz jeśli mnie pokonasz?
Co powiedziałeś gdy mnie pokonałeś?
RBn44GLIozx7L
Ćwiczenie 4
Wskaż nazwę okresu warunkowego występującego w przytoczonych zdaniach. Zdanie pierwsze: Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie drugie: Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie trzecie: Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie czwarte: Nōs, fortēs virī, satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie piąte: Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis.
Wskaż nazwę okresu warunkowego występującego w przytoczonych zdaniach. Zdanie pierwsze: Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie drugie: Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie trzecie: Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie czwarte: Nōs, fortēs virī, satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis. Zdanie piąte: Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Możliwe odpowiedzi: 1. modus realis 2. modus irreālis 3. modus potentiālis.
Przeczytaj poniższe zdania i określ jaki okres zdań warunkowych reprezentują:
modus irreālis, modus reālis, modus potentiālis, modus irreālis, modus reālis
Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. ....................................
Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. ....................................
Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. ....................................
Nōs, fortēs virī, satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. ....................................
Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. ....................................
R1QJCPsaUOLBM
Ćwiczenie 5
Wskaż właściwe tłumaczenie zdań. Gdyby żołnierze nie byli zmęczeni po trudach całego dnia, mogliby pokonać wszystkie wrogie oddziały. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Jeśli tylko uniknęlibyśmy szaleństw Katyliny i jego zapędów, wydawać by się mogło, że zrobiliśmy dość dla republiki. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Gdyby broda czyniła filozofem, wszyscy brodaci byliby mądrzy. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Nie możesz w żaden sposób temu zaprzeczyć, chyba że postanowiłeś wszystko zanegować. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Jeśli ukochasz cnotę, wszyscy dobrzy ludzie pokochają ciebie. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī.
Wskaż właściwe tłumaczenie zdań. Gdyby żołnierze nie byli zmęczeni po trudach całego dnia, mogliby pokonać wszystkie wrogie oddziały. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Jeśli tylko uniknęlibyśmy szaleństw Katyliny i jego zapędów, wydawać by się mogło, że zrobiliśmy dość dla republiki. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Gdyby broda czyniła filozofem, wszyscy brodaci byliby mądrzy. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Nie możesz w żaden sposób temu zaprzeczyć, chyba że postanowiłeś wszystko zanegować. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī. Jeśli ukochasz cnotę, wszyscy dobrzy ludzie pokochają ciebie. Możliwe odpowiedzi: 1. Sī virtūtem amābis, omnēs bonī tē amābunt. 2. Sī barba philosophum faceret, omnēs barbātī saperent. 3. Nisi tōtīus diēī labōre mīlitēs dēfessī essent, omnēs hostium cōpiae dēlērī potuissent. 4. Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus. 5. Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī.
Połącz poniższe zdania z odpowiednimi tłumaczeniami.
Nie możesz w żaden sposób temu zaprzeczyć, chyba że postanowiłeś wszystko zanegować, Jeśli ukochasz cnotę, wszyscy dobrzy ludzie pokochają ciebie., Gdyby żołnierze nie byli zmęczeni po trudach całego dnia, mogliby pokonać wszystkie wrogie oddziały., Gdyby broda czyniła filozofem, wszyscy brodaci byliby mądrzy., Jeśli tylko uniknęlibyśmy szaleństw Katyliny i jego zapędów, wydawać by się mogło, że zrobiliśmy dość dla republiki.
Nōs satis facere reī pūblicae videāmur, sī Catilīnae furōrem ac tēla vītēmus.
Negāre hōc nūllō modō potes, nisi forte omnia negāre cōnstituistī.
R1d3daSsV5c7M
Ćwiczenie 6
Wskaż, które z przytoczonych zdań, dotyczących losów starożytnych przywódców są prawdzie, a które fałszywe. 1. Sī Hannibal Scīpiōnem vīcisset, sē ante Alexandrum et Pyrrhum posuisset. 2. Hannibal crēdēbat maximum imperātōrem fuisse Alexandrum. 3. Publius Scipio Africanus crēdēbat maximum imperātōrem fuisse Pyrrhus.
Zaznacz prawdziwe zdania.
Hannibal crēdēbat maximum imperātōrem fuisse Alexandrum.
P. Scīpiō Āfricānus crēdēbat maximum imperātōrem fuisse Pyrrhum.
Sī Hannibal Scīpiōnem vīcisset, sē ante Alexandrum et Pyrrhum posuisset.
R1ObU44MMNov71
Ćwiczenie 7
Wskaż, kogo dotyczą poszczególne opisy. Opis pierwszy: Vir ē familiā Seleucīdārum, fuit rēx ab annō 223 ā.C.n. usque ad mortem. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis drugi: Fuit rēx Ēpīrī, quī cum Rōmānīs fortiter pugnāvit. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis trzeci: Fīlius Philippī, fuit patre mortuō rēx Macedonum, quī imperium Persārum subēgit. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis czwarty: Praeclārus dux Pūnicus, bellum cum populō Rōmānō gessit, quod ā posterīs Secundum Bellum Pūnicum appellātum est. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis piąty: Fuit dux in Secundō Bellō Pūnicō et nōtissimus vir reī pūblicae Rōmānae. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus.
Wskaż, kogo dotyczą poszczególne opisy. Opis pierwszy: Vir ē familiā Seleucīdārum, fuit rēx ab annō 223 ā.C.n. usque ad mortem. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis drugi: Fuit rēx Ēpīrī, quī cum Rōmānīs fortiter pugnāvit. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis trzeci: Fīlius Philippī, fuit patre mortuō rēx Macedonum, quī imperium Persārum subēgit. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis czwarty: Praeclārus dux Pūnicus, bellum cum populō Rōmānō gessit, quod ā posterīs Secundum Bellum Pūnicum appellātum est. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus. Opis piąty: Fuit dux in Secundō Bellō Pūnicō et nōtissimus vir reī pūblicae Rōmānae. Możliwe odpowiedzi: 1. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior 2. Hannibal Barcas 3. Pyrrhus Epirotes 4. Antiochus Magnus 5. Alexander Magnus.
Lista starożytnych władców i słownik
Aleksander Macedoński
Aleksander Macedoński
król Macedonii, uznawany za jednego z największych wodzów w dziejach ludzkości. Po śmierci ojca, Filipa II, kontynuował jego politykę i podjął wielką wyprawę przeciwko Persom. Podporządkował sobie niemal cały Bliski i Środkowy Wschód, docierając aż do Indii. Jego wyprawy miały wielki wpływ na zmiany kulturowe w basenie Morza Śródziemnego, rozwój tzw. kultury hellenistycznej.
Pyrrus
Pyrrus
król Epiru, Macedonii i Sycylii, zapisał się w historii walkami z Rzymem, znany jest z powiedzenia pyrrusowe zwycięstwo, które powstało od jego imienia (zwycięstwo okupione ogromnymi stratami). Miał być autorem pamiętników i podręczników nt. sztuki wojennej.
Hannibal
Hannibal
syn Hamilkara, dowódca wojsk Kartaginy podczas II wojny punickiej. Przez kilkanaście lat walczył w Italii, ostatecznie zmuszony do wycofania i pokonany przez Scypiona Afrykańskiego.
Antioch III Wielki
Antioch III Wielki
hellenistyczny władca z dynastii Seleucydów, rządził wielkim obszarem na Bliskim Wschodzie, największą pozostałością państwa Aleksandra Wielkiego. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli dynastii Seleucydów.
Scypion Afrykański
Scypion Afrykański
wybitny wódz rzymski, zasłynął podczas II wojny punickiej, uzyskując wówczas przydomek Afrykański. Zwyciężył Hannibala w bitwie pod Zamą, dwukrotnie sprawował też funkcję konsula.
Słownik łacińsko‑polski
Rfm9SmX5dNeX51
Słownik łacińsko‑polski
Słownik łacińsko‑polski
Słownik łacińsko-polski
Galeria dzieł sztuki
RbyVsTaZxtNXx1
Ilustracja przedstawia pomnik Cycerona jako prawnika. Jest on wykonany z jasnego kamienia, stoi na tle kamiennej ściany. Mężczyzna odziany jest w długie szaty. Głowę ma lekko uniesioną do góry. Jest łysy, jedynie nad uszami widnieją ślady włosów. Prawą rękę wyciągniętą ma przed siebie, w lewej przyciska do piersi zwój papirusu. Wyciągnięta lewa stopa sugeruje ruch. Posąg ustawiony jest na postumencie, na którym widnieje napis CICERONE.
„Cyceron”, XIX w., Rzymski plac sprawiedliwości, wikimedia.org, CC BY 3.0
RX0seeHFyddFs1
Ilustracja przedstawia marmurowe popiersie Seneki. Filozof ukazany jest, jako dojrzały mężczyzna. Ma kręcone włosy, które spadają mu na czoło, krótką brodę i wąsy. Na twarzy i szyi zarysowane są zmarszczki. Popiersie ustawione jest na marmurowym postumencie.
„Seneka“, XVII w., Muzuem del Prado w Madrycie, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1WQ9Yc2HOCWb1
Ilustracja przedstawia mozaikę pochodzącą z tzw. Domu Fauna w Pompejach. Ukazana jest na niej bitwa Macedończyków z Persami pod Issos w 333 r. p.n. e. Przedstawieni są żołnierze walczący konno na polu bitwy. Z lewej strony obrazu ukazany jest z profilu Aleksander Wielki na koniu. Ubrany jest w srebrną zbroję; ma czarne krótkie włosy i duże oczy. Naciera na króla Persów – Dariusza, który siedzi na kwadrydze obok woźnicy. Mimo, że jest atakowany ze wszystkich stron, wychyla się z powozu wyciągając przed siebie rękę. Ma na głowie żółtą chustę; ubrany jest w ciemną szatę i jasną koszulę. Po lewej stronie ilustracji znajduje się nagie drzewo symbolizujące zimę – porę roku, podczas której rozegrano bitwę.
Mozaika przedstawiająca zwycięstwo Aleksandra pod Issos, I w p.n.e., Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu - Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
R19HZXrluqcJs1
Ilustracja przedstawia marmurowe popiersie Pyrrhusa Ēpīrōtēsa. Ukazany mężczyzna ma krótkie kręcone włosy, pociągłą twarz i rozchylone usta. Rzeźba ma utrącony nos. Jest ustawiona na postumencie z szarego kamienia, na którym wyryty jest podpis: PYRRHOS.
Marmurowe popiersie Pyrrusa z Epiru, król Epiru, 2007 r., wikimedia.org, domena publiczna
RpvaVIT5uGFdT1
Czarnobiała ilustracja przedstawia dzieło Phaidona Verlaga pt. „Hannibal Barca.” Jest to marmurowe popiersie kartagińskiego wodza. Ukazany jest jako dojrzały mężczyzna. Ma krótki kręcony zarost, prosty nos, oczy wpatrzone w dal. Na głowie ma hełm. Ubrany jest w szatę spiętą na ramieniu.
„Hannibal Barca”, 1932 r., wikipedia.org, domena publiczna
R3xkM3wRmYTmM1
Ilustracja przedstawia okrągłą srebrną monetę z wizerunkiem Antiocha III Wielkiego. Władca przedstawiony jest z profilu. Jest to młody mężczyzna. Krótkie kręcone włosy ma związane przepaską. Ma szczupły, dość długi nos, duże oczy i drobne usta.
Srebrna moneta z podobizną Antiocha III, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
ROTx814PZnZkJ1
Ilustracja przedstawia kamienne popiersie wodza rzymskiego - Scypiona Afrykańskiego Starszego. Ukazany jest, jako mocno zbudowany, około czterdziestoletni mężczyzna. Jest łysy. Ma kształtny nos, zaciśnięte usta i lekko wystający podbródek.
„Scypion Afrykański Starszy”, popiersie, reprodukcja z 2008 r., Muzea Kapitolińskie - Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1QRGytorvw0M1
Fotografia przedstawia walczących, nagich mężczyzn. Po lewej stronie obrazu znajduje się napis HANIBAL, a po prawej PV COR SCIPIO.
Heinrich Aldegrever, „Hannibal i Scypion”, 1538 r., Muzea sztuk pięknych w San Francisco - USA, wikimedia.org, domena publiczna
m7bbac3fbc877419c_0000000000177
Bibliografia
H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.
Jeanne Marie Neumann, LINGVA LATINA, A Companion to Roma Aeterna, Cambridge 2013.
Tytus Liwiusz, Dzieje od założenia miasta Rzymu, tłum. W. Strzelecki, Wrocław 2004.
