Zdania złożone współrzędnie - lekcja ćwiczeniowa
Zdania złożone współrzędnie. Lekcja ćwiczeniowa
– Powtórzenie i utrwalenie wiadomości o składni zdań złożonych współrzędnie.
– Utrwalenie wiadomości dotyczących zdań łącznych, rozłącznych, wynikowych i przeciwstawnych.
Umiejętności
Uczeń:
– rozpoznaje i właściwie nazywa wszystkie rodzaje zdań złożonych współrzędnie,
– rozpoznaje i nazywa części zdania,
– właściwie stosuje znaki interpunkcyjne, takie jak przecinek,
– kształci logiczne myślenie,
– dokonuje selekcji i analizy informacji,
– wykorzystuje teoretyczne wiadomości w praktycznym działaniu.
Metoda i forma pracy
Metody: pogadanka heurystyczna, metoda zajęć praktycznych, ćwiczenia gramatyczne,
Formy pracy: indywidualna i zbiorowa.
Środki dydaktyczne
Karta pracy ucznia,
1. Nauczyciel wita uczniów i informuje, jaki jest cel zajęć. To, czym się dzisiaj zajmiemy, to powtórzenie i usystematyzowanie wiadomości o rodzajach zdań złożonych współrzędnie.
2. Następnie razem z uczniami powtarza wiadomości o rodzajach zdań złożonych współrzędnie. Razem redagują notatkę.
Informacje, które powinny się pojawić podczas powtórzenia:
Zdanie złożone współrzędnie, jak każde zdanie złożone, zawiera więcej niż jedno orzeczenie.
W zdaniu złożonym współrzędnie żadne ze zdań składowych nie określa drugiego.
Zdania składowe uzupełniają się wzajemnie.
Rodzaje zdań złożonych współrzędnie:
łączne – treść pierwszego łączy się z treścią drugiego, brak zależności znaczeniowych,
przedstawienie graficzne: ........
spójniki: i, oraz, tudzież, zarazem, także
rozłączne – treść pierwszego wyklucza treść drugiego,
przedstawienie graficzne:
spójniki: albo, lub, bądź
wynikowe – treść drugiego wynika z treści pierwszego,
przedstawienie graficzne:
spójniki: więc, zatem, toteż, dlatego,
przeciwstawne – treść drugiego przeciwstawia się treści pierwszego,
przedstawienie graficzne:
Użycie przecinka w zdaniu złożonym współrzędnie.
Nie stawiamy przecinka przed spójnikami: i, oraz, albo, lub, ni, ani, bądź, tudzież (z wyjątkiem takich sytuacji, w których dany spójnik powtarza się, np. Albo wyjdziemy razem, albo nie pójdę tam wcale).
Użycia przecinka wymagają w zdaniu złożonym współrzędnie wszystkie pozostałe spójniki.
Rada nauczyciela dotycząca właściwego używania przecinków:
Aby na pewno dobrze postawić przecinek, musimy rozstrzygnąć, czy dane zdanie jest złożone czy pojedyńcze. Musimy pamiętać, że w zdaniu pojedyńczym przecinek poprzedza tylko trzy spójniki: ale, lecz, czyli. W pozostałych przypadkach w zdaniu pojedyńczym przecinka nie stawiamy (dotyczy to spójników: a, czy, aż, jak, niż, chyba, że powtarzają się w zdaniu). Te same spójniki występujące w zdaniu złożonym wymagają użycia przecinka.
Przed wszystkimi innymi spójnikami w zdaniu złożonym postawimy przecinek (np.: bo, gdyż, więc).
Po wprowadzeniu w tematykę zajęć i powtórzeniu niezbędnych wiadomości uczniowie przystępują do wykonywania ćwiczeń mających na celu sprawdzenie i utrwalenie ich wiadomości.
Ćwiczenia zawarte są w karcie pracy ucznia.
Nauczyciel ma wcześniej przygotowane ćwiczenia dla wszystkich uczniów. Po wykonaniu każdego kolejnego zadania wskazany uczeń na forum klasy prezentuje uzyskane rozwiązanie. Nauczyciel czuwa nad poprawnością rozwiazań i zawsze spieszy z pomocą i dodatkowymi wyjaśnieniami.
Nauczyciel dokonuje podsumowania pracy na lekcji.
Zadanie pracy domowej.
Bibliografia
Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995.
Nasiłkowski S., Metody nauczania, Toruń 1997.
Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994.