Ilustracja przedstawia portretowe, czarno - białe rysunki trzynastu głów młodych osób ułożonych w piramidę. Są różnej płci, czterech mężczyzn nosi okulary, kobiety mają długie i i krótkie włosy. Ich wygląd jest różny. Nad nimi unoszą się różnokolorowe, puste chmurki dialogowe.
Ilustracja przedstawia portretowe, czarno - białe rysunki trzynastu głów młodych osób ułożonych w piramidę. Są różnej płci, czterech mężczyzn nosi okulary, kobiety mają długie i i krótkie włosy. Ich wygląd jest różny. Nad nimi unoszą się różnokolorowe, puste chmurki dialogowe.
Żeby opowiadanie było interesujące
Dialog
Źródło: Pixabay.com, domena publiczna.
Warto wiedzieć!
Od najdawniejszych czasów ludzie chętnie opowiadali prawdziwe lub zmyślone historie i równie chętnie ich słuchali. Zanim wynaleziono pismo, legendy, podania czy opowieści z codziennego życia przekazywali sobie drogą ustną. Pełniły one różne funkcje: - dostarczały wiedzy o świecie, - wychowywały, - służyły dobrej zabawie i relaksowi.
Polecenie 1
Obejrzyj ilustracje i zastanów się, jaką historię przedstawiają. Opowiedz ją własnymi słowami.
RI5KkfvPmOgqk1
Kolorowa ilustracja przedstawia dużą mrówkę w ujęciu z boku, idzie na dwóch nogach, ma też dwie łapki i cienkie dłonie. Pogwizduje. Ubrana jest w bluzę od kimona przewiązaną czarnym pasem. Idzie po płaskiej brązowej powierzchni, przed nią małe wzniesienie. Tło jest zielono‑szare.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
R1AIALvrrlSLN1
Kolorowa ilustracja przedstawia mrówkę, która stoi na małym wzniesieniu wielkości kopca kreta. Ma przymknięte oczy, lewą łapkę ma uniesioną do góry. Po prawej stronie na drodze mrówki stoi słoń, pochyla się w jej kierunku. W kadrze mieści się tylko jego trąba, kły i otwarty pysk. Tło jest zielono‑szare.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
RMIcjXAvdWXCN1
Kolorowa ilustracja przedstawia słonia atakującego ze złością mrówkę stojącą na małym wzniesieniu podobnym do kopca kreta. Mrówka patrzy na słonia, który uniósł przednie nogi, jakby chciał ją zaatakować. Ma groźnie zmarszczone brwi. Tło jest zielono‑szare.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
R1Bwq2JCexBQ71
Kolorowa ilustracja przedstawia mrówkę w ujęciu z boku, stoi na dwóch nogach, przyjmuje pozę karateki do ataku. Nosi bluzę od kimona przewiązaną czarnym pasem. Ma groźnie zmarszczone brwi. Tło jest zielono‑szare.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
R1LXnAOXdQQCd1
Kolorowa ilustracja przedstawia słonia, który leci w powietrzu po ataku mrówki. Jest bardzo zdziwiony, gdyż nie spodziewał się, że pokona go mrówka. Stoi ona na małym wzniesieniu wielkości kopca kreta. Macha łapkami. Wygląda tak, jakby przed chwilą zaatakowała słonia.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
RBm3dzUy5QTP81
Kolorowa ilustracja przedstawia słonia leżącego na ziemi, nogi ma rozłożone na boki, jego kły są powyginane, język na wierzchu, rozbiegany wzrok. Na jego grzbiecie stoi uśmiechnięta mrówka w kimonie, unosi prawą łapkę, a w dymku nad nią jest tekst: Takie są prawa dżungli. Tło jest zielono‑szare.
Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0
RbsHeCm1WS9a7
Miejsce na notatki
Polecenie 1
Spróbuj wymyślić krótką historyjkę podzieloną na sześć scenek. Weź pod uwagę następujące elementy:
mrówka ubrana w bluzę od kimona przewiązaną czarnym pasem spotyka słonia,
słoń nie jest przyjaźnie nastawiony.
RmCrY9XJBXQ5L
Miejsce na notatki
Polecenie 2
RQRpJIf3wTTvZ
Ułóż obrazki w odpowiedniej kolejności i przyporządkuj do nich właściwe podpisy. Przeczytaj powstałą w ten sposób historyjkę. Czy twoja była podobna? Jeśli nie, czym się różniła? Propozycje Idzie mrówka przez dżunglę., Spotyka ogromnego słonia., Słoń chce, żeby zeszła mu z drogi., Mrówka zna wschodnie sztuki walki i..., Słoń otrzymuje cios i wylatuje w powietrze., Słoń leży na ziemi. Mrówka stoi na nim i mówi: "Takie są prawa dżungli".
Ułóż obrazki w odpowiedniej kolejności i przyporządkuj do nich właściwe podpisy. Przeczytaj powstałą w ten sposób historyjkę. Czy twoja była podobna? Jeśli nie, czym się różniła? Propozycje Idzie mrówka przez dżunglę., Spotyka ogromnego słonia., Słoń chce, żeby zeszła mu z drogi., Mrówka zna wschodnie sztuki walki i..., Słoń otrzymuje cios i wylatuje w powietrze., Słoń leży na ziemi. Mrówka stoi na nim i mówi: "Takie są prawa dżungli".
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Polecenie 2
Zredaguj plan wydarzeń stworzonej przez ciebie historii w poprzednim poleceniu.
uzupełnij treść
Ćwiczenie 1
Nadaj tytuł historyjce. Zapisz go tutaj lub w zeszycie.
R191tHOvmHM7W
Miejsce na notatki
Tytuł powinien wskazywać, co jest tematem historyjki. Można go zapisać w formie zdania np. „Jak Janek wędrował po świecie” lub równoważnika zdania „Wędrówki Janka”. Tytuł zapisujemy w cudzysłowie.
Przykładowe tytuły:
„Mrówka i słoń”,
„Nie zadzieraj z małą mrówką”,
„Prawa dżungli według mrówki”.
R12tsK1yxnK8G
Ćwiczenie 2
Przeczytaj tekst opowiadania o słoniu i mrówce. Zaznacz kolorem zielonym wstęp, czerwonym rozwinięcie, a fioletowym zakończenie. Pewnego pięknego, słonecznego poranka mrówka postanowiła poćwiczyć. Niedługo miały się odbyć Mrówkowe Zawody, była w dobrej formie. Tryskając humorem, wyszła z mrowiska i skierowała kroki w stronę polany. Zapowiadał się piękny dzień, wietrzyk lekko wiał, słońce prześwitywało przez gałęzie, polana otulona cieniem zachęcała do treningu. Mrówka dziarsko kroczyła, omijając wielkie kępy trawy. Nagle, zderzyła się z jakąś przeszkodą. Nigdy wcześniej jej tu nie było. Spojrzała w górę i zobaczyła wielkiego słonia, który stał właśnie tu, gdzie zawsze ćwiczyła. Słoń machał trąbą, wyrywał kępy trawy i wkładał je sobie do pyska, mrucząc z rozkoszą. Był również w dobrym nastroju. Widok intruza popsuł mrówce humor. Choć ogarniała ją coraz większa złość, postanowiła negocjować. Uprzejmie poprosiła słonia o opuszczenie miejsca. Ten niestety nie chciał przenieść się w inne miejsce, twierdząc, że trawa jest smaczna i zamierza kontynuować śniadanie. Nie potrafił też określić, jak długo tu pozostanie. Wściekłość mrówki rosła. Tylko w tym miejscu mogła ćwiczyć, zewsząd otaczała ją wysoka trawa, którą słoń z upodobaniem wyrywał z korzeniami i wcinał, siejąc spustoszenie. Potworzyły się wielkie doły, które były nie do pokonania przez maleńką mrówkę. Zebrała więc wszystkie siły i zastosowała na słoniu technikę karate: uderzenie z pchnięciem. Po takim ciosie, wylądował w krzakach. Minęła chwila, słoń nie ruszał się, zaniepokoiło to mrówkę. Szybko pobiegła i wdrapała się na jego grzbiet. Zmartwiła się, że zrobiła mu krzywdę, ale gdy po chwili zaczął wachlować się uszami i ruszać trąbą, uspokoiła się. Mrówka triumfowała, zadowolona wyprężyła ciało i powiedziała, że takie są prawa dżungli, silniejszy wygrywa. Słoń postanowił zadbać o formę, bo okazało się, że masa jednak przegrywa z siłą. Od tej pory trenowali razem.
Przeczytaj tekst opowiadania o słoniu i mrówce. Zaznacz kolorem zielonym wstęp, czerwonym rozwinięcie, a fioletowym zakończenie. Pewnego pięknego, słonecznego poranka mrówka postanowiła poćwiczyć. Niedługo miały się odbyć Mrówkowe Zawody, była w dobrej formie. Tryskając humorem, wyszła z mrowiska i skierowała kroki w stronę polany. Zapowiadał się piękny dzień, wietrzyk lekko wiał, słońce prześwitywało przez gałęzie, polana otulona cieniem zachęcała do treningu. Mrówka dziarsko kroczyła, omijając wielkie kępy trawy. Nagle, zderzyła się z jakąś przeszkodą. Nigdy wcześniej jej tu nie było. Spojrzała w górę i zobaczyła wielkiego słonia, który stał właśnie tu, gdzie zawsze ćwiczyła. Słoń machał trąbą, wyrywał kępy trawy i wkładał je sobie do pyska, mrucząc z rozkoszą. Był również w dobrym nastroju. Widok intruza popsuł mrówce humor. Choć ogarniała ją coraz większa złość, postanowiła negocjować. Uprzejmie poprosiła słonia o opuszczenie miejsca. Ten niestety nie chciał przenieść się w inne miejsce, twierdząc, że trawa jest smaczna i zamierza kontynuować śniadanie. Nie potrafił też określić, jak długo tu pozostanie. Wściekłość mrówki rosła. Tylko w tym miejscu mogła ćwiczyć, zewsząd otaczała ją wysoka trawa, którą słoń z upodobaniem wyrywał z korzeniami i wcinał, siejąc spustoszenie. Potworzyły się wielkie doły, które były nie do pokonania przez maleńką mrówkę. Zebrała więc wszystkie siły i zastosowała na słoniu technikę karate: uderzenie z pchnięciem. Po takim ciosie, wylądował w krzakach. Minęła chwila, słoń nie ruszał się, zaniepokoiło to mrówkę. Szybko pobiegła i wdrapała się na jego grzbiet. Zmartwiła się, że zrobiła mu krzywdę, ale gdy po chwili zaczął wachlować się uszami i ruszać trąbą, uspokoiła się. Mrówka triumfowała, zadowolona wyprężyła ciało i powiedziała, że takie są prawa dżungli, silniejszy wygrywa. Słoń postanowił zadbać o formę, bo okazało się, że masa jednak przegrywa z siłą. Od tej pory trenowali razem.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1J0vUm9ji1Bk
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do fragmentów tekstu z kolumny lewej ich nazw z kolumny prawej.
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do fragmentów tekstu z kolumny lewej ich nazw z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ważne!
Narrator jest osobą relacjonującą wydarzenia, które rozgrywają się w opowiadaniu. Opowiadanie można napisać z perspektywy uczestnika bądź obserwatora zdarzeń. Rozróżniamy dwa typy narracjinarracjanarracji:
Narracja pierwszoosobowa - narrator jest uczestnikiem lub świadkiem wydarzeń (narrator wszechwiedzący). Ma ograniczoną wiedzę o innych bohaterach i związanych z nimi wydarzeniach. Pisząc opowiadanie z narracjąnarracjanarracją pierwszoosobową, należy używać czasownika w pierwszej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej np. Poszłam wczoraj do koleżanki, zasiedziałam się.Wróciliśmy późno i mama miała do nas o to pretensje.
Narracja trzecioosobowa - narrator jest „ukryty”, gdyż nie należy do świata przedstawionego, o którym opowiada (nie jest bohaterem ani świadkiem wydarzeń). Posiada nieograniczoną wiedzę o bohaterach i związanych z nimi wydarzeniach. Pisząc opowiadanie z narracją trzecioosobową, należy używać form czasownika w trzeciej (on, ona, ono, oni) osobie liczby pojedynczej lub mnogiej np. Poszła wczoraj do koleżanki i zasiedziała się. Wrócili późno i mama miała do nich o to pretensje.
Schemat kompozycyjny opowiadania
Wstęp – zawiązanie akcji, wprowadzenie, w którym należy określić czas i miejsce opisywanych wydarzeń oraz przedstawić głównego bohatera (lub bohaterów).
Rozwinięcie – najbardziej rozbudowana część opowiadania, zawiera opowiedziany po kolei przebieg wydarzeń, zmierzający do punktu kulminacyjnegopunkt kulminacyjnykulminacyjnego.
Zakończenie – rozwiązanie akcji, podsumowanie opisywanych wydarzeń, może zawierać ciekawą puentępuentapuentę, ocenę lub refleksjęrefleksjarefleksję autora.
Ćwiczenie 3
Na podstawie opowiadania o słoniu i mrówce odpowiedz na pytania.
Kto jest narratorem opowiadania?
Jakie wydarzenie opisano w rozwinięciu?
Jak została rozwiązana sytuacja konfliktowakonfliktkonfliktowa?
Jakie jest zakończenie opowiadania?
R1WQBihx4qoCA
Miejsce na notatki
Narrator, to osoba opowiadająca o wydarzeniach. W rozwinięciu znajdują się informacje o tym, co się wydarzyło. Konflikt, to inaczej nieporozumienie, niezgoda, starcie. W zakończeniu znajdziesz komentarz, czyli uwagę, podsumowanie opisanej sytuacji.
Nie wiadomo, kto jest narratorem opowiadania. To obserwator wydarzenia.
W rozwinięciu opisano konflikt mrówki ze słoniem.
Sytuacja konfliktowa miała dwa rozwiązania: mrówka usunęła słonia z miejsca treningu i się z nim zaprzyjaźniła.
Opowiadanie kończy się dobrze, mrówka odzyskuje teren do ćwiczeń i zyskuje przyjaciela. Słoń zaczyna dbać o formę.
Ćwiczenie 4
R19NNZeaixw3g
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do pytań z kolumny lewej właściwych odpowiedzi z kolumny prawej.
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do pytań z kolumny lewej właściwych odpowiedzi z kolumny prawej.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
RLqHJwskVoA9H
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczeniu kolorem właściwych miejsc w tekście.
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczeniu kolorem właściwych miejsc w tekście.
Źródło: Learnetic SA , modyfikacja ORE, licencja: CC BY 4.0.
RKpHNFmJ6PtTM1
Kolorowa fotografia, ujęcie z góry na drewniany stół. Na środku napis w białej ramce: Jak napisać opowiadanie. Za nim stoi maszyna do pisania, po lewej stronie książka w podniszczonej okładce i duża szyszka. Po prawej leży otwarty czysty zeszyt w linie i cienki patyk. Na dole zdjęcia na lekko przezroczystym jasnym tle wypisane są poziomo następujące punkty: 1 Wybierz temat, 2 Stwórz plan, 3 Zapisz wydarzenia, 4 Podsumuj i zakończ.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., Pixabay, domena publiczna.
R1GH3keDPlYzs
Ilustracja przedstawia czarne napisy na białym tle. Treść opowiadania:
"Nakrapiana sierotka", a obok numer 5
"To był pierwszy wakacyjny weekend, który tradycyjnie spędzaliśmy ze znajomymi rodziców na Kaszubach. W planach mieliśmy ognisko, gdyż zbliżała się wigilia św. Jana. W tym regionie Polski w noc przesilenia letniego, z 23 na 24 czerwca, pali się ogniska. Bardzo lubię ten zwyczaj.", a obok punkt 1.
"Zapowiadał się ładny dzień, do wieczora daleko. Dorośli byli zajęci porządkowaniem działki i letniego domku. Słychać było warczenie kosiarek i pił motorowych. Postanowiliśmy z braćmi wybrać się na pagórkowate łąki rozciągające się na skraju lasu. Stamtąd rozpościerał się piękny widok na okolicę.", a obok punkt 2.
"Gdy wspięliśmy się na pagórek, zobaczyliśmy dwie panie z psami na smyczy. Były czymś zajęte, pochylały się nad kępą trawy, robiły zdjęcia. Kiedy podeszliśmy bliżej, okazało się, że w trawie leżał koziołek. Drżał i przerażonym wzrokiem patrzył na nas, pewnie bał się warczących psów.
Zaczęliśmy zastanawiać się, co zrobić z koziołkiem. Jedna z pań miała pomysł, aby wziąć go do weterynarza. Wtedy przypomniały mi się słowa babci, że nie wolno zabierać leśnych zwierząt, a nawet ich dotykać. Babcia wychowywała się w leśniczówce i często nam opowiadała o zwyczajach dzikiej zwierzyny. Samice saren, czy zajęcy często zostawiają swoje dzieci w trawie i idą żerować w różne miejsca, ale krążą w pobliżu niewidoczne dla człowieka. Takich maluchów nie wolno dotykać, aby nie zostawić ludzkiego zapachu na sierści, bo matka będzie miała kłopoty z jego rozpoznaniem.
Obie panie zgodziły się z tym.", a obok punkt 3
"Odeszliśmy, aby nie niepokoić zwierzęcia. Postanowiliśmy, że jutro zajrzymy w to miejsce, aby sprawdzić, co się dzieje z koziołkiem. Nocne zabawy przy ognisku nie pociągały nas tak bardzo, jak kiedyś, bo ciągle myśleliśmy o pozostawionym w trawie zwierzątku. Rano pobiegliśmy na łąkę, ale na szczęście już go nie było. Brat zauważył, że na skraju lasu pasą się dwie sarny, to był koziołek z mamą. Jak to dobrze, że nie dotknęliśmy malucha.", a obok punkt 5.
Ilustracja przedstawia czarne napisy na białym tle. Treść opowiadania:
"Nakrapiana sierotka", a obok numer 5
"To był pierwszy wakacyjny weekend, który tradycyjnie spędzaliśmy ze znajomymi rodziców na Kaszubach. W planach mieliśmy ognisko, gdyż zbliżała się wigilia św. Jana. W tym regionie Polski w noc przesilenia letniego, z 23 na 24 czerwca, pali się ogniska. Bardzo lubię ten zwyczaj.", a obok punkt 1.
"Zapowiadał się ładny dzień, do wieczora daleko. Dorośli byli zajęci porządkowaniem działki i letniego domku. Słychać było warczenie kosiarek i pił motorowych. Postanowiliśmy z braćmi wybrać się na pagórkowate łąki rozciągające się na skraju lasu. Stamtąd rozpościerał się piękny widok na okolicę.", a obok punkt 2.
"Gdy wspięliśmy się na pagórek, zobaczyliśmy dwie panie z psami na smyczy. Były czymś zajęte, pochylały się nad kępą trawy, robiły zdjęcia. Kiedy podeszliśmy bliżej, okazało się, że w trawie leżał koziołek. Drżał i przerażonym wzrokiem patrzył na nas, pewnie bał się warczących psów.
Zaczęliśmy zastanawiać się, co zrobić z koziołkiem. Jedna z pań miała pomysł, aby wziąć go do weterynarza. Wtedy przypomniały mi się słowa babci, że nie wolno zabierać leśnych zwierząt, a nawet ich dotykać. Babcia wychowywała się w leśniczówce i często nam opowiadała o zwyczajach dzikiej zwierzyny. Samice saren, czy zajęcy często zostawiają swoje dzieci w trawie i idą żerować w różne miejsca, ale krążą w pobliżu niewidoczne dla człowieka. Takich maluchów nie wolno dotykać, aby nie zostawić ludzkiego zapachu na sierści, bo matka będzie miała kłopoty z jego rozpoznaniem.
Obie panie zgodziły się z tym.", a obok punkt 3
"Odeszliśmy, aby nie niepokoić zwierzęcia. Postanowiliśmy, że jutro zajrzymy w to miejsce, aby sprawdzić, co się dzieje z koziołkiem. Nocne zabawy przy ognisku nie pociągały nas tak bardzo, jak kiedyś, bo ciągle myśleliśmy o pozostawionym w trawie zwierzątku. Rano pobiegliśmy na łąkę, ale na szczęście już go nie było. Brat zauważył, że na skraju lasu pasą się dwie sarny, to był koziołek z mamą. Jak to dobrze, że nie dotknęliśmy malucha.", a obok punkt 5.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1dWl4e1s96Ew
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu prawidłowych informacji.
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu prawidłowych informacji.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RgR2PJgLMZkJC
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Q8t7WSuFSxC
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek.
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RItrnzUPM1JNI
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu do 10 czasowników ich synonimów.
Zadanie interaktywne polega na dopasowaniu do 10 czasowników ich synonimów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3
Do podanego fragmentu opowiadania dopisz rozwinięcie i zakończenie. Pamiętaj o akapitach
Trzymała w ręku karteczkę z adresem. Spojrzała na tablicę z nazwą ulicy i numerem domu. Odetchnęła, wszystko się zgadzało, to jest dom przy ulicy Cichej. Zerknęła na domofon, 33 nazwiska. Coś się jednak nie zgadzało, szybko policzyła piętra. Nogi jej zadrżały, pomyślała, że nie jest dobrze, bo dom miał tylko dwa piętra i poddasze. Dziewczynka o niebieskich włosach wyraźnie powiedziała, że mieszka na siódmym piętrze. Wzrok jej znowu padł na domofon, za pierwszym razem nie znalazła jej nazwiska, za drugim udało się. Miała wrażenie, że pojawiło się ono dopiero wtedy, gdy drugi raz sprawdzała spis mieszkańców. Podeszła do drzwi wejściowych, były otwarte, więc weszła do środka i skierowała się do windy. Rozejrzała się, nigdzie nie było schodów, nacisnęła guzik przywołujący windę. Kiedy wsiadła, drzwi bezszelestnie się zamknęły. W środku unosił się upojny zapach, na ścianie nie było żadnych przycisków. Na małym stoliczku stał czarny telefon, zdjęła słuchawkę z widełek. Winda ruszyła. W słuchawce odezwał się skrzekliwy głos:
- Halo!
R1Hh04tto9DMg
Miejsce na notatki
R15L1eAokOkmj
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 9
Przeredaguj fragment opowiadania, z ćwiczenia powyżej, tak, aby narratorem była dziewczynka.
R1N0wah8Vpanp
Miejsce na notatki ucznia.
Zwróć uwagę na czasowniki oznaczające czynności, jakie wykonywała dziewczynka.
Trzymałam w ręku karteczkę z adresem. Spojrzałam na tablicę z nazwą ulicy i numerem domu. Odetchnęłam, wszystko się zgadzało, to jest dom przy ulicy Cichej. Zerknęłam na domofon, 33 nazwiska. Coś się jednak nie zgadzało, szybko policzyłam piętra. Nogi mi zadrżały, pomyślałam, że nie jest dobrze, bo dom miał tylko dwa piętra i poddasze. Dziewczynka o niebieskich włosach wyraźnie powiedziała, że mieszka na siódmym piętrze. Mój wzrok znowu padł na domofon, za pierwszym razem nie znalazłam jej nazwiska, za drugim udało się. Miałam wrażenie, że pojawiło się ono dopiero wtedy, gdy drugi raz sprawdzałam spis mieszkańców. Podeszłam do drzwi wejściowych, były otwarte, więc weszłam do środka i skierowałam się do windy. Rozejrzałam się, nigdzie nie było schodów, nacisnęłam guzik przywołujący windę. Kiedy wsiadłam, drzwi bezszelestnie się zamknęły. W środku unosił się upojny zapach, na ścianie nie było żadnych przycisków. Na małym stoliczku stał czarny telefon, zdjęłam słuchawkę z widełek. Winda ruszyła. W słuchawce odezwał się skrzekliwy głos:
- Halo!
R161GZWIsULsB
Ćwiczenie 10
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek.
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Dialog w opowiadaniu
Słowo „dialog” pochodzi od słowa „diálogos”, które z greckiego oznacza rozmowę. Do polszczyzny weszło ono za pośrednictwem łaciny: „dialogus”. Greckie słowo „diálogos” składa się z dwóch elementów: przyimka „diá” - przez i rzeczownika „logos” – słowo. Dokładne tłumaczenie to: „porozumiewanie się przez słowo”. Z kolei słowo „monolog” (gr. „mónologos”) pochodzi od „mónos” - pojedynczy i „logos” - słowo i oznacza wypowiedź wyłącznie jednej osoby.
W języku polskim dialog oznacza zazwyczaj rozmowę dwóch osób. Jej niezbędnym elementem jest uważne i cierpliwe słuchanie.
Ponadto dialog to forma wypowiedzi literackiej, zastosowana do całego dzieła lub jego fragmentu, jak również utwór literacki lub filozoficzny w całości lub w zasadniczej części napisany w formie rozmowy.
R13WMp6ar90ox
Ćwiczenie 11
Zaznacz wszystkie wyrazy bliskoznaczne do słowa rozmowa. Możliwe odpowiedzi: 1. konwersacja, 2. pogadanka, 3. wypowiedź, 4. przemowa, 5. dialog
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12
Zredaguj rozmowę telefoniczną pomiędzy mamą a dzieckiem na temat planowanego wspólnego obiadu.
RcQeAVnzFubCc
(Uzupełnij).
Pamiętaj, dialog należy zapisywać od myślników.
Rozmowa pomiędzy mamą a dzieckiem mogłaby przebiegać następująco:
– Cześć kochanie. Skończyłaś już lekcje? – Tak, mamo. Właśnie wracam do domu. – Super, opowiesz mi, co ciekawego wydarzyło się w szkole przy twoich ulubionym obiedzie. – Zrobiłaś pizzę?! – Tak, jest już w piekarniku. – Ale super! Biegnę do domu, zaraz będę. Nie zaczynaj beze mnie. – Oczywiście! Czekam. Buziaki.
Rf7qINy7DOvcj
Ćwiczenie 13
Jednym z synonimów słowa romowa jest dialog. Na podstawie tego, czego się już dowiedziałeś, uzupełnij poniższy tekst właściwymi słowami. Wybierz je z wyrazów umieszczonych pod treścią ćwiczenia. Dialog jest formą 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści językowej. To 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści między co najmniej dwoma 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści na określony 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści. Rozmówcy odgrywają w niej na przemian role nadawcy i 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści, a ich wypowiedzi są ze sobą powiązane. Dialog może mieć formę mówioną (np. 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści) lub 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści, np. dialog między bohaterami 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści.
Jednym z synonimów słowa romowa jest dialog. Na podstawie tego, czego się już dowiedziałeś, uzupełnij poniższy tekst właściwymi słowami. Wybierz je z wyrazów umieszczonych pod treścią ćwiczenia. Dialog jest formą 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści językowej. To 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści między co najmniej dwoma 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści na określony 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści. Rozmówcy odgrywają w niej na przemian role nadawcy i 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści, a ich wypowiedzi są ze sobą powiązane. Dialog może mieć formę mówioną (np. 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści) lub 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści, np. dialog między bohaterami 1. pisaną, 2. komunikacji, 3. odbiorcy, 4. rozmowa telefoniczna, 5. rozmowa, 6. osobami, 7. temat, 8. powieści.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1T9ZI3WDrzKR
Animacja objaśnia, w jaki sposób dobrze pisać dialogi.
Animacja objaśnia, w jaki sposób dobrze pisać dialogi.
Nagranie dźwiękowe fragmentu opowiadania Feralny tydzień, który jest autorstwa Janusza Korczaka
Stasia już dwa razy budzili, raz mama, a drugi raz Ludwika. Stasio udaje, że śpi. Pod kołdrą ciepło, a w pokoju zimno i ciemno, na ulicy zimno i błotno, a w szkole…
— Pani kazała się spytać, czy Stasio wstał… Niech Stasio wstaje, bo późno… Stasio się spóźni do szkoły.
Ludwika pociąga za kołdrę.
— Zaraz.
— Zaraz to zaraz. Proszę wstać.
— Niech Ludwika sobie idzie.
Ach, jak on nienawidzi tej wstrętnej kuchary, która do wszystkiego się wtrąca.
— Dobrze, powiem pani. Niech sobie Stasio leży. — Stasio nienawidzi Ludwiki. Nienawidzi za to, że musi wstać, za to, że dziś poniedziałek, a w tygodniu nie ma święta, za to, że nauczyciel odda dziś dyktando, w którym Stasio zrobił dwa grube błędy, o których wie; a wreszcie za to, że dziś jest pierwsza geografia, z której go pewnie wyrwie, bo tylko sześciu zostało, którzy odpowiadali po razie.
— No co, wstaje? — rozlega się głos mamy ze stołowego pokoju.
Stasio siada w łóżku i pod kołdrą zaczyna się ubierać leniwie.
— Aha — mówi Ludwika z triumfującym uśmiechem.
— Jak Ludwika nie pójdzie, to ja się nie będę ubierał.
— Ojoj, jaki to skromniutki — żeby się kto nie dowiedział.
kor_1 Źródło: Janusz Korczak, Feralny dzień, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/korczak-feralny-tydzien.html [dostęp 10.04.2021].
Ćwiczenie 14
Wymień bohaterów, którzy uczestniczą w dialogu przedstawionym w powyższym fragmencie opowiadania „Feralny dzień”.
Rcmu5xX7MPcYv
(Uzupełnij).
Przeczytaj fragment uważnie. Narrator wymienia imiona bohaterów dialogu.
Uczestnikami dialogu są Ludwika, Stasio i mama.
R1eAwj4Ko14PX
Ćwiczenie 15
Zwróć uwagę, jak zostały zapisane dialogi bohaterów. Wyciągnij wnioski i zaznacz właściwe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Poszczególne wypowiedzi w dialogu rozpoczyna się wcięciem akapitowym i myślnikiem., 2. , 3. Każdą wypowiedź kolejnego uczestnika dialogu zapisuje się od wielkiej litery., 4. , 5. , 6.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1YErSdsokpqv
Ćwiczenie 16
W tekście narracji zaznacz kolorem zielonym czasowniki oznaczające mówienie ,a czerwonym czasowniki nie odnoszące się do mówienia. Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit. Sed ut eros sed fiolet elit egestas iaculis.
W tekście narracji zaznacz kolorem zielonym czasowniki oznaczające mówienie ,a czerwonym czasowniki nie odnoszące się do mówienia. Lorem zielonym kolorem ipsum dolor sit amet, consectetur czerwonym adipiscing elit. Sed ut eros sed fiolet elit egestas iaculis.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1K4zluDoRTlb
Ćwiczenie 16
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu prawidłowych informacji.
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu prawidłowych informacji.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 7
Jak inaczej Staś mógłby zareagować na słowa Ludwiki:
— Pani kazała się spytać, czy Stasio wstał… Niech Stasio wstaje, bo późno… Stasio się spóźni do szkoły?
Zredaguj odpowiedź chłopca, która będzie wskazywała na jego chęć współpracy i sympatię do kucharki. Pamiętaj o odpowiednim układzie graficznym wypowiedzi.
R1Pz6uDH6rFXB
(Uzupełnij).
Polecenie 8
Wyobraź sobie, że kucharka opowiedziała mamie Stasia o jego niegrzecznym zachowaniu. Niezadowolona mama udała się do pokoju syna. Zredaguj dialog między bohaterami.
R1Zc7r49SH65p
(Uzupełnij).
Polecenie 9
Zredaguj dialog pomiędzy Stasiem a Ludwiką, w którym chłopiec będzie wykazywał inną postawę niż w przeczytanym fragmencie. Pamiętaj o odpowiedniej formie zapisu tego typu wypowiedzi.
RczRSRJmaCUBB
(Uzupełnij).
RLc0IRIgJ4WaT
Ćwiczenie 17
Zaznacz te czasowniki, które wskazują na mówienie: Możliwe odpowiedzi: 1. przeprosił, 2. zapomniał się, 3. obiecał, 4. przytaknął, 5. szepnął, 6. przyrzekł, 7. wstrzymał oddech, 8. widział, 9. wtrącił, 10. pomyślał, 11. zawołał
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ważne!
W przypadku, gdy wypowiedź bohatera zakończona jest pytajnikiem, wykrzyknikiem lub wielokropkiem, a narracja po niej następująca dotyczy tej wypowiedzi, znak interpunkcyjny nie jest traktowany jako kończący wypowiedź. Z tego powodu nie wymusza wielkiej litery przy wprowadzeniu narracji.
Ćwiczenie 18
Zredaguj zdania wprowadzające do następujących wypowiedzi bohaterów:
— Oczywiście, chętnie pomogę.
— Nienawidzę Cię!
— Czy pożyczysz mi książkę, o której mi tyle opowiadałaś?
R2GJHpTxkPC5N
(Uzupełnij).
Zdania wprowadzające to takie, które występują przed wprowadzeniem kwestii dialogowej i są zakończone dwukropkiem.
Przykłady zdań wprowadzających do podanych zdań:
Zastanowił się chwilę i odpowiedział: – Oczywiście, chętnie Ci pomogę.
Nie mogła już tego wytrzymać. Wykrzyczała mu prosto w twarz: – Nienawidzę Cię!
Ania zapytała: – Czy pożyczysz mi książkę, o której mi tyle opowiadałaś?
Ważne!
Jeżeli przed wypowiedzią zamieszczasz zdanie wprowadzające, zakończ je dwukropkiem.
Ro1IFqyzsZSTu
Ćwiczenie 19
Połącz wypowiedzi dialogowe z wypowiedziami narratora. Na pewno przeczytam tę książkę Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Jesteś zmęczona? Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Nie kłam! Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Dobrze się zastanów Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Nie mam pojęcia, co z tym począć Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba.
Połącz wypowiedzi dialogowe z wypowiedziami narratora. Na pewno przeczytam tę książkę Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Jesteś zmęczona? Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Nie kłam! Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Dobrze się zastanów Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba. Nie mam pojęcia, co z tym począć Możliwe odpowiedzi: 1. - zapytała mama., 2. - powiedziała Ania., 3. - krzyknął tata., 4. - westchnęła Ala., 5. - poradził Kuba.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RNdJecjlEeDC7
Ćwiczenie 20
Piotrek:
- Cześć! -/: zaczął rozmowę Piotrek.
- Cześć - odpowiedziała/Odpowiedziała Weronika.
- Co u Ciebie słychać ?/. - zapytał Piotrek.
- wszystko/Wszystko dobrze - opowiedziała.
Piotrek:
- Cześć! -/: zaczął rozmowę Piotrek.
- Cześć - odpowiedziała/Odpowiedziała Weronika.
- Co u Ciebie słychać ?/. - zapytał Piotrek.
- wszystko/Wszystko dobrze - opowiedziała.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Sprawdź, czy umiesz!
Ćwiczenie 21
Zredaguj krótki dialog pomiędzy synem lub córką a rodzicami, odnoszący się do planów dziecka na wieczór. Zastosuj dwa czasowniki wskazujące na mówienie i uwzględnij komentarze narratora.
R1QatXHuBF7VR
(Uzupełnij).
Narrator przedstawia wydarzenia fabuły i komentuje wypowiedzi bohaterów utworu epickiego.
Przykład dialogu:
- Dokąd idziesz? - zapytała mama. - Umówiłam się z Basią. Będziemy się uczyły matematyki - odpowiedziała córka. - Tylko nie wracaj zbyt późno - wtrącił tata.
RfWY25aJCGw5g
Ćwiczenie 22
Z podanych fragmentów ułóż dialog. Elementy do uszeregowania: 1. - Nie mam czasu - odparła Dorota. - I bardzo chcę czytać., 2. - Poczekaj na mnie! - krzyknęła śmiejąc się jednocześnie Agnieszka., 3. - Oczywiście, że tak., 4. - Pójdziesz ze mną do księgarni? - zapytała Dorota siedzącą obok Agnieszkę., 5. - Więc chodźmy! - Wstała pierwsza i ruszyła.
Z podanych fragmentów ułóż dialog. Elementy do uszeregowania: 1. - Nie mam czasu - odparła Dorota. - I bardzo chcę czytać., 2. - Poczekaj na mnie! - krzyknęła śmiejąc się jednocześnie Agnieszka., 3. - Oczywiście, że tak., 4. - Pójdziesz ze mną do księgarni? - zapytała Dorota siedzącą obok Agnieszkę., 5. - Więc chodźmy! - Wstała pierwsza i ruszyła.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 10
Napisz tutaj lub w zeszycie opowiadanie o mrówce i słoniu, uwzględniając poniższe punkty:
Opowiadaj z perspektywy mrówki, słonia albo niewidocznego obserwatora.
Wpleć w tekst opis miejsca (sceneria) i bohaterów zdarzeń (rozwścieczony ogromny słoń, biedna malutka mróweczka) oraz elementy grozy (nic z niej nie zostanie, rozległ się ryk, zadudniło). Opowiadanie zakończ puentą.
Wykorzystaj wybrane wyrazy i zwroty: ryknął, leżał jak długi, machnęła, świsnął, zadrżał, otrzepała ręce, mruknęła, rach‑ciach, łomot, znała wschodnie sztuki walki, wtedy, nagle, znienacka, w okamgnieniu, po chwili.
Do opowiadania możesz wpleść dialog.
R1MkOz4OGeCuc
Miejsce na notatki
Polecenie 11
Wybierz dwa tematy i napisz opowiadania z dialogiem. W jednym, narratorem będziesz ty, w drugim obserwator, który nie bierze udziału w wydarzeniach.
„O krasnoludku spełniającym życzenia”,
„Drzewa przemówiły”,
„Czarodziejski grzebień”,
„Złoty kluczyk”,
„Zepsuta miotła”.
R1DOj8gFln6by
Miejsce na notatki
Dla zainteresowanych
Swoje opowiadanie możesz napisać na komputerze. Obejrzyj film, jak poprawnie sformatować tekst.
RkvYZftitnOve
Instrukcja jak sformatować tekst pisany na komputerze.
