Zestawienie przykładowych projektów edukacyjnych

W systemie Windows taka diagnostyka odbywa się automatycznie po niepoprawnym wyłączeniu zasilania komputera np. w wyniku awarii zasilania lub za pomocą polecenia sfc /scannow w wierszu poleceń (cmd). W systemie Linux Ubuntu można użyć polecenia FSCK dostępnego w trybie ratunkowym. W systemie MacOS sprawdzanie plików systemu odbywa się automatycznie po uruchomieniu komputera w trybie bezpiecznym.

Oczyszczanie dysku - usuwa niepotrzebne już systemowi pliki. W systemie Windows 10/11 funkcję tę wywołaj z poziomu podgrupy Narzędzia Administracyjne lub Panel sterowania\System i zabezpieczenia\Oczyszczanie dysku.

Skanowanie dysku - naprawia błędy systemu plików oraz próbuje odzyskać zawartość z uszkodzonych sektorów. W systemie Windows 10/11 funkcję tą wywołaj prawym przyciskiem myszy na wybranym dysku i wchodząc w jego Właściwości. Możesz również użyć polecenia chkdsk. Uruchom cmd (z uprawnieniami administratora). W terminalu wpisz polecenie chkdsk. Jeśli chcesz sprawdzić inny dysk lub skanować z dodatkowymi atrybutami najpierw wpisz: help chkdsk. Sprawdź składnię polecenia i wybierz interesujące cię elementy.

Defragmentacja dysku - łączy pofragmentowane pliki na dysku twardym zwiększając wydajność systemu, czyli układa pliki w taki sposób aby głowica dysku HDD jak najszybciej uzyskiwała dostęp do kolejnych fragmentów pliku, który otworzy się szybciej. W systemie Windows 10/11 funkcję tę wywołaj z poziomu podgrupy Narzędzia Administracyjne lub Panel sterowania\System i zabezpieczenia\Narzędzia administracyjne\Defragmentacja i optymalizacja dysków

Pamiętaj - defragmentujemy tylko dyski HDD. Dyski SSD działają na innej zasadzie i nie należy ich defragmentować.

Ważnym parametrem monitora jest nie tylko rozmiar ekranu wyrażany w calach, ale też rozdzielczość obrazu wyświetlanego na monitorze określona liczbą pikseli w szerokości i wysokości ekranu. Jest to również jeden z wielu parametrów karty graficznej komputera. Możesz określić najlepszą dla twojego wzroku rozdzielczość monitora. Zwróć uwagę, że im wyższa rozdzielczość monitora, tym dokładniejsze odwzorowanie elementów na ekranie. Ważna również jest częstotliwość odświeżania monitora, im wyższa tym mniej męczymy wzrok.

Do najważniejszych parametrów myszy (urządzenia wskazującego) należą: profil czyli ustawienie dla osób prawo lub lewo ręcznych oraz czułość sensora określana w DPI - dots (punkty), p: per (na), i: inch (cal). Im wyższa czułość tym działanie myszki jest szybsze i dokładniejsze.

W przypadku technicznych problemów z komputerem, aby je rozwiązać, może zaistnieć konieczność zalogowania się do systemu operacyjnego w trybie specjalnym. W systemie operacyjnym Windows jest to tryb awaryjny, zaś w macOS tryb bezpieczny (Safe Boot), a w systemie Linux tryb ratunkowy. Tryb ten pomaga rozwiązać problemy z programami i sterownikam. Sterownik urządzenia to program odpowiadający za poprawne działanie urządzenia, umożliwia sterowanie urządzeniem z poziomu systemu operacyjnego.

Do sprawdzenia adresu IP swojego komputera należy uruchomić wiersz poleceń (cmd) i wpisać komendę: ipconfig. Wyświetlone zostaną informacje o:

• nazwie naszej sieci: DNS suffix;

• adresie IP zapisanym w wersji 6-IPv6 Address;

• adresie IP zapisanym w wersji 4-IPv4 Address;

• masce podsieci informującej ile mogę podłączyć do niej urządzeń lub komputerów Subnet Mask;

• bramie domyślnej, czyli adresie, przez który będzie się odbywał ruch sieciowy - Default Gateway.

W protokole IP, każdy komputer posiada 4 bajtowy adres internetowy. Adres ten jest dla ułatwienia zapisywany w systemie dziesiętnym np. 194.181.92.107. Adresy IP przyznaje użytkownikowi dostawca internetu. Dostawca internetu otrzymuje pulę tak zwanych adresów publicznych łączących się z każdą siecią. Z puli adresów IP wydzielona jest pula prywatnych adresów IP, które mogą być wykorzystane przez użytkowników tylko w sieciach lokalnych.

Bardzo istotnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Związana jest ona z liczbą pikseli, w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, lub liczbą punktów, w przypadku obrazu drukowanego, przypadającą na jednostkę długości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu. Zmiany rozdzielczości możesz dokonać w niemalże każdym programie przeznaczonym do edycji grafiki rastrowej.

Rozdzielczość drukowanego obrazu oznacza liczbę drukowanych punktów przypadających na jednostkę długości obrazu. Długość jest liczona w calach. Jednostką rozdzielczości obrazu wydrukowanego jest dpi. Skrót dpi oznacza liczbę punktów przypadającą na 1 cal długości obrazu: d: dots (punkty), p: per (na), i: inch (cal). Rozdzielczość 1200 dpi oznacza, że na długości 1 cala (ok. 2,5 cm) obrazu znajduje się 1200 wydrukowanych punktów.

Rozdzielczość obrazu wyświetlanego na ekranie oznacza liczbę pikseli przypadających na jednostkę długości obrazu. Długość obrazu również jest liczona w calach. Jednostką rozdzielczości obrazu wyświetlanego na ekranie jest ppi. Skrót ppi oznacza liczbę pikseli przypadającą na 1 cal długości obrazu: p: pixels (piksele), p: per (na), i: inch (cal).

Procesor określany również jako CPU (ang. Central Processing Unit) jest cyfrowym układem scalonym, który pobiera dane z pamięci (rozkazy i argumenty rozkazów programu, który wykonuje). Listę rozkazów, jakie może wykonać procesor określa jego producent. Im większą moc obliczeniową ma procesor, tym wydajniejszy jest komputer. Szybkość działania współczesnych procesorów instalowanych w komputerach to standardowo 3,0 – 4,0 GHz, co oznacza że w ciągu sekundy wykonują 3 – 4 miliardów operacji. Ze względu na to, że podczas pracy procesora wydziela się dużo ciepła, musi posiadać on odpowiednie chłodzenie. Zazwyczaj jest to radiator z wentylatorem umieszczonym bezpośrednio nad procesorem. Obecnie w komputerach osobistych najczęściej stosowane są procesory firm Intel i AMD. Firma Apple produkuje własne procesory Apple Silicon.

Procesor, który zawarty jest w jednym układzie scalonym nazywamy mikroprocesorem. Układ scalony (ang. integrated circuit) to zminiaturyzowany układ elektroniczny zawierający w swym wnętrzu podstawowe elementy elektroniczne, takie jak tranzystory, diody półprzewodnikowe, rezystory i kondensatory. Procesor może zawierać nawet kilka miliardów elementów elektronicznych.

RAM (ang. random‑access memory) - pamięć operacyjna, o swobodnym dostępie, w której przechowywane są programy i dane. Zawartość pamięci RAM jest przepisywana po pamięci cache umieszczonej wewnątrz procesora lub na zewnątrz, ale tak, aby była ona dostępna dla procesora z ominięciem magistral systemu. Moduły pamięci cache mają dużo mniejszą pojemność od pamięci RAM, lecz są one dużo szybsze. Dzięki szybkości dostępu do nich i ominięciu magistral systemu przyspieszają pracę komputera. Pojemność pamięci RAM określana jest w GB (gigabajtach). Obecnie są to moduły o pojemności 4, 8, 16 lub 32 GB. Pamięć RAM jest pamięcią ulotną, co oznacza, że w momencie, w którym zostanie wyłączone zasilanie, wszelkie znajdujące się w niej dane zostaną utracone.

Każde urządzenie zewnętrzne musi posiadać swój układ wejścia - wyjścia. W komputerach montowane są różne gniazda służące do podłączania urządzeń zewnętrznych. Dla komputerów typu PC rozróżniamy:
USB - uniwersalny port, który można wykorzystać do podłączenia do komputera wielu różnych urządzeń (np.: drukarki, kamery wideo, aparatu fotograficznego, telefonu komórkowego, modemu, skanera, klawiatury, myszki, przenośnej pamięci). Porty USB występują w różnych wersjach, oferując różne parametry techniczne przesyłania danych.
PS/2 - port (interfejs) odpowiadający za komunikację komputera PC z klawiaturą i myszą.
RJ‑45 - typ złącza stosowany do połączenia komputera z siecią komputerową za pomocą kabla sieciowego.
D‑SUB (VGA) - standardowe złącze analogowe sygnału wideo, które służy podłączeniu monitora lub telewizora do komputera. DVI - standardowe złącze cyfrowo–analogowe (DVI‑I), lub tylko cyfrowe (DVI‑D) stosowane w kartach graficznych służące do podłączenia monitorów LCD (kablem DVI); mogą również służyć do podłączenia monitorów analogowych CRT, jeżeli zostanie dodatkowo zastosowana przejściówka DVI do D‑SUB.
HDMI - multimedialne złącze cyfrowe stosowane nie tylko w kartach graficznych komputerów, ale również szeroko wykorzystywane w wielu urządzeniach codziennego użytku.

Wyszukiwanie informacji polega na wpisaniu odpowiednich wyrazów w wyznaczone do tego celu pole i kliknięciu przycisku Szukaj. Poszukiwanie informacji nie musi się jednak ograniczać do wpisania kilku słów kluczowych w pole tekstowe wyszukiwarki. Wyszukiwarki udostępniają użytkownikom wiele specjalnych składni języka umożliwiających znacznie bardziej zaawansowane wyszukiwanie..

Tabela przestawna jako narzędzie arkusza kalkulacyjnego daje możliwość analizowania i podsumowywania wprowadznych danych za pomocą filtrów i przestawień rekordów, a także wykonywania na nich obliczeń i porównań oraz wróżniania wzorców i trendów z posiadanych informacji. Informacje w tabeli przestawnej możesz za każdym razem modyfikować w zależności od tego, jaki efekt chcesz uzyskać i jakie informacje są ci potrzebne. Jeśli chcesz podsumować dane z tabeli będącej bazą danych, możesz skorzystać z kreatora tabel przestawnych.

Informacje zawarte w tabeli przestawnej możesz wzbogacić, tworząc wykres. Wystarczy, że wybierając tabelę przestawną, w jej opcjach wybierzesz wykres przestawny. W efekcie powstaje zarówno tabela przestawna, jak i wykres przestawny. Wykres przestawny tworzony na podstawie tabeli przestawnej wizualizuje wprowadzone dane za pomocą przystępnej formy wykresu kolumnowego. Łatwiej zauważyć w nim pewne trendy i zależności, które niekoniecznie będą widoczne na pierwszy rzut oka w tabelarycznej formie. Podobnie jak tabela reaguje on na wszelkie dokonywane zmiany.

To program, który umożliwia wykonanie własnego projektu graficznego, a następnie zapisanie go w lokalizacji swojego komputera, Za jego pomocą możesz:

1. wstawiać i edytować różnego rodzaju kształty,

2. wstawiać i edytować bryły,

3. powlekać kształty różnymi kolorami, wzorami,

4. tworzyć i edytować krzywe,

5. edytować i formatować tekst,

6. wykorzystać dużą liczbę filtrów do zmodyfikowania wstawionych obiektów,

7. grupować obiekty,

8. pracować na warstwach.

Najczęściej wykorzystywanymi programami do tworzenia grafiki wektorowej są: Adobe Illustrator, CorelDRAW, Inkscape, Xara, 3D Studio Max, AutoCAD.

Z reguły do sieci komputerowej jest podłączonych więcej niż dwa komputery oraz inne urządzenia zewnętrzne sieciowe, np. drukarki, skanery. Sieci komputerowe są tworzone w celu wykonywania, zadań takich jak:

• Wymiana plików między różnymi komputerami,

• Wspólne korzystanie z urządzeń zewnętrznych,

• Nadzór nad uprawnieniami do korzystania z zasobów sieci,

• Wykonywanie programów na innym komputerze,

• Komunikowanie się pomiędzy użytkownikami.

Twórcy sieci założyli pewne warunki, jakie musi ona zapewnić. Te warunki to:

• Gwarancja prawidłowej pracy sieci mimo awarii części połączeń i komputerów,

• Możliwość podłączania komputerów różnych typów,

• Automatyczne wykrywanie awarii i przesyłanie danych pozwalające na omijanie niesprawnych fragmentów sieci,

• Rozbudowa sieci poprzez podłączanie jednego komputera kolejnej sieci lokalnej.

Sieci komputerowe ze względu na zasięg dzielą się na:

• PAN– sieć osobista (Private Area Network), służące do łączenia różnych urządzeń sieciowych, zazwyczaj na krótki czas np. telefon ze słuchawkami, drukarka z komputerem

• LAN – sieci lokalne (Local Area Network), służące do łączenia wielu urządzeń, na  małych obszarach, np. w domu, biurze, zakładzie produkcyjnym;

• MAN – sieci miejskie (Metropolitan Area Network) używane dosyć rzadko, głównie w wielkich metropoliach;

• WAN – sieci rozległe (Wide Area Network), które służą do połączeń między komputerami na wielkich odległościach, wykraczające poza obszar miast, państw, a nawet kontynentów.

Zestawy komputerowe (wraz z podzespołami), laptopy (z określeniem modelu) tablety, routery/routery bezprzewodowe, repeatery, access pointy lub switch'e gniazda RJ‑45, przewody ethernet (skrętka z określeniem kategorii), drukarki, telewizory smart, konsole gier.

Internet jest olbrzymim źródłem wszelkich informacji dotyczących naszego codziennego życia znajdujących się na tzw. stronach WWW (z jęz. ang. World Wide Web). Dzięki prostemu sposobowi dostępu do zgromadzonych na stronach internetowych zasobów, mających postać, między innymi, zdjęć, tekstu, muzyki, możliwe jest korzystanie z nich przez każdego z nas.

Wystarczy napisać formułę obliczającą kwotę wydanych pieniędzy za pierwszy artykuł, a następnie formułę tę skopiować do pozostałych komórek. Następnie dodać wszystkie wartości, stosując funkcję sumowania. Na końcu trzeba obliczyć łączną kwotę przeznaczoną na zakup produktów

Każdy program przeznaczony do projektowania arkuszy kalkulacyjnych umożliwia tworzenie wykresów. Odszukaj w swoim programie odpowiednie polecenia, które do tego służą. Zwróć uwagę, jakie typy wykresów oferuje twój program. Sprawdź, czy są wśród nich wykresy słupkowe, kolumnowe, kołowe, liniowe, punktowe i inne. Tworząc wykres, sprawdź, który typ według ciebie jest najbardziej dostosowany do rodzaju danych. Wybierz go do graficznego zilustrowania zadania.

Animacja wykorzystana w przemyślany sposób jest doskonałym sposobem na zwrócenie uwagi odbiorcy na ważne informacje, zdjęcia umieszczone w prezentacji oraz na uatrakcyjnienie przekazu. Obiektom umieszczonym na slajdzie możesz dodawać wiele animacji. Należy jednak ograniczać ich liczbę, by przekaz był jasny i stonowany

Do efektów wyróżnienia zalicza się między innymi zmianę kolorystyki, obracanie, ściemnianie i rozjaśnianie. Efekty wyjścia charakteryzują się tym, że obiekt po wykonaniu wybranej animacji znika ze slajdu. Programy typu Microsoft PowerPoint lub LibreOffice Impress różnią się liczbą i rodzajem tych efektów.

Aby dodać efekt wyróżnienia i wyjścia:

• Zaznacz element, któremu chcesz dodać efekt wyróżnienia.

• Odszukaj efekty wyróżnienia i wybierz jeden z nich, np. Zwiększanie.

• Wybierz narzędzie Dodaj animację.

• Odszukaj wyróżnienie, np. Kolor czcionki i wybierz kolor wyróżnienia.

• Zaznacz kolejny obiekt.

• Postępuj zgodnie z kolejnością działań dla pierwszego elementu.

• Zaznacz element graficzny.

• Dodaj dowolną animację wyjścia.

• Uruchom pokaz i sprawdź uzyskany efekt.

Treści przedstawione w prezentacji mogą odwoływać się do informacji źródłowych znajdujących się na stronach internetowych. Dlatego powinny się w niej znaleźć mechanizmy, pozwalające oglądającemu połączyć się z wybranymi stronami. Takie właśnie zastosowanie mają również hiperłącza, które możesz samodzielnie zaprojektować w swojej prezentacji.

Aby wstawić do prezentacji hiperłącze do strony internetowej:

• Zaznacz obiekt, do którego ma zostać wstawione hiperłącze.

• Wybierz narzędzie do wstawiania hiperłączy.

• Zaznacz odpowiednie polecenie.

• Skopiuj adres strony internetowej i wklej go w oknie adresu lub wpisz samodzielnie.

• Wyświetl pokaz i sprawdź działanie wstawionych linków.

W bazie danych informacje są zapisywane w podobnej strukturze danych jak w arkuszu kalkulacyjnym. Dane zapisywane są w tabelach zwanych też relacjami, a jedna baza danych może zawierać wiele tabel. Tabela musi mieć swoją niepowtarzalną nazwę w bazie danych. Tabela składa się z pól, które odpowiadają kolumnom w arkuszu kalkulacyjnym, a dane gromadzone są w wierszach, które nazwane są rekordami. Rekordy nie mają, w odróżnieniu od arkusza kalkulacyjnego, swojego numeru wiersza i mogą być wprowadzane do tabeli w dowolnej kolejności. Informacje zapisane w arkuszu kalkulacyjnym, można zapisać w ten sam sposób również w bazie danych.

Wykresy, które wykonujesz często nie odpowiadają twoim wyobrażeniom. Utworzony wykres możesz zmodyfikować, głównie w zakresie:

1. Zmiany typu wykresu.

2. Zmiany kolorystyki wykresu i jego tła.

3. Zmiany sposobu przedstawiania wykresu.

4. Wprowadzenia dodatkowych opisów, tytułów i oznaczeń.

5. Wprowadzenia dodatkowych linii siatki.

6. Sformatowania czcionki.

7. Dodania lub usunięcia legendy.

8. Zmiany układu graficznego wykresu (zmiany położenia poszczególnych elementów, na przykład legendy).

Dla zwiększenia czytelności wykresu należy zadbać nie tylko o wygląd samego wykresu, ale również o czytelność występujących na nim opisów. Zwróć uwagę na tytuł wykresu, opis jego osi, usytuowanie legendy, która nie zawsze jest potrzebna na wykresie. W wielu przypadkach istotne są etykiety danych lub dodatkowe linie siatki. Zastosowanie tych wszystkich elementów nie może zakłócać czytelności wykresu i należy wcześniej przemyśleć, czy istnieje konieczność ich wstawienia do wykresu.

Po wskazaniu wykresu możesz zmienić jego typ na przykład na kołowy. Zwróć uwagę na typy wykresów i zawarte w każdym typie ich rodzaje. Wśród bogatej galerii rodzajów wykresów są zarówno wykresy płaskie, jak i wykresy prezentujące dane przestrzennie. Zanim dokonasz zmiany przyjrzyj się im dokładnie i pomyśl, który z nich najlepiej zaprezentuje twoje dane.

Podobnie, jak w tabelach tworzonych w edytorze tekstu, możesz uporządkować dane w sposób rosnący lub malejący oraz zastosować kilka poziomów sortowania względem wartości wyznaczonych przez ciebie pól.

Aby uporządkować dane w tabeli :

1. Zaznacz blok komórek, który chcesz uporządkować, a więc posortować.

2. Odszukaj funkcję sortowania i uruchom ją.

3. W oknie funkcji sortowania, sprawdź, czy zostało zaznaczone pole, że tabela posiada nagłówki. Komórki nagłówka tabeli nie będą sortowane, ich wartości stanowić mogą kryteria sortowania danych.

4. Wybierz kryterium sortowania

5. Zatwierdź wprowadzone kryteria i polecenie sortowania.

Wybrane rekordy bazy możesz wyświetlić według określonego kryterium, dzięki zastosowaniu funkcji filtrowania.

1. Załóż filtry w wierszu nagłówkowym. Odszukaj polecenia filtru. Narzędzia do filtrowania, podobnie jak do sortowania, znajdują się w grupie narzędzi Dane. Pamiętaj, aby w czasie wykonywania tej operacji jedna z komórek tego wiersza była aktywna. Zastosowanie polecenia filtruj spowoduje powstanie rozwijanych list (można je rozwinąć, klikając w strzałkę na wybranej komórce w nagłówku tabeli).

2. Kliknij w strzałkę filtrowanej kolumny i rozwiń listę możliwości filtrowania. Zaznacz interesujące cię wartości.

3. Po zatwierdzeniu operacji otrzymasz tabelę tylko z interesującymi cię wynikami.

Określone miejsce, do którego zostanie przesunięty kursor tekstowy po użyciu klawisza tab. Tabulator ułatwia wyrównanie tekstu ustawiając jego początkową i końcową pozycję w wierszu, gdy standardowe wyrównanie  do lewego lub prawego marginesu nie wystarcza. Umożliwia też dokładniejsze wyrównanie tekstu w kolumnach ustawiając ich szerokość oraz odległości między sobą. Rozróżniamy pięć rodzajów tabulatorów:

• Tabulator lewy przesuwa początek tekstu na ustaloną pozycję tabulatora;

• Tabulator prawy ogranicza tekst do konkretnego miejsca z prawej strony, podczas wpisywania tekst będzie przemieszczać się w lewo;

• Tabulator środkowy umożliwia wyśrodkowanie tekstu względem wyznaczonej przez niego pozycji;

• Tabulator dziesiętny wyrównuje liczby wokół separatora dziesiętnego;

• Pasek, służący do rysowania linii pionowych na każdej ustalonej pozycji tabulatora działając jak kolumny tabeli;

Tabulator należy do znaków białych.

Elementy graficzne np. obrazy, zdjęcia, rysunki czy ClipArty uatrakcyjniają wygląd dokumentów tekstowych. Często zachodzi potrzeba przedstawienia danych w czytelny i uporządkowany sposób. Wymaga to zastosowania w tekście dodatkowych narzędzi. Jednym z nich są tabele. Prezentacja danych w ujęciu tabelarycznym poprawia jego przejrzystość. Tabele mogą zawierać tekst, dane liczbowe a nawet elementy graficzne.

Bardzo istotnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Związana jest ona z liczbą pikseli, w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, lub liczbą punktów, w przypadku obrazu drukowanego, przypadającą na jednostkę długości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu. Zmiany rozdzielczości możesz dokonać w niemalże każdym programie przeznaczonym do edycji grafiki rastrowej.

Przypis to dodatkowa informacja zapisana u dołu strony lub na końcu dokumentu odnosząca się do konkretnego fragmentu tekstu, wyrazu lub zwrotu. Autorzy dokumentów tekstowych umieszczają w przypisie na przykład objaśnienia, komentarze, odwołania do źródeł informacji. Jeśli twój dokument tekstowy powstaje w oparciu o materiały źródłowe, dane liczbowe lub w tekście wykorzystujesz, np. cytaty, zastosuj przypisy w celu wskazania źródła informacji.

Ważnym elementem, jaki powinien pojawić się w dokumentach kilkustronicowych, jest numeracja stron. Numer strony może być wstawiony w obszarze nagłówka lub stopki lub w innym, dowolnym miejscu dokumentu. Każda zmiana liczby stron w dokumencie spowoduje natychmiastową aktualizację numerów stron.

Podczas tworzenia dokumentów kilkustronicowych często zachodzi potrzeba dodania na kolejnych stronach pewnych, powtarzających się elementów, np. tytułu dokumentu, informacji o autorze, numeru strony, logo firmy czy jej danych adresowych. Do tego celu wykorzystuje się górną i dolną część strony, zlokalizowaną w obszarze marginesów, tzw. nagłówek (główka) i stopka. Umieszczenie tekstu czy grafiki w nagłówku lub stopce na jednej stronie spowoduje, że te same elementy pojawią się na pozostałych stronach dokumentu. Niektóre edytory tekstu mają wbudowaną kolekcję stylów nagłówków i stopek gotowych do wykorzystania w dokumencie. Jeżeli nie chcesz skorzystać z gotowych stylów lub nie są one dostępne w edytorze, samodzielnie opracuj wygląd nagłówka i stopki dla twojego dokumentu.

Staraj się, aby twoje teksty wyglądały elegancko i profesjonalnie. W tym celu możesz zastosować kilka dodatkowych operacji, np. wstawić do dokumentu stronę tytułową, wykorzystując funkcje i szablony edytora tekstu.

Układ graficzny tekstu zapisanego w formacie PDF (ang. Portable Document Format) będzie miał niezmienioną postać niezależnie od urządzenia, w jakim go później przeglądamy i drukujemy. Przykładami dokumentów PDF są np. różne instrukcje w wersji elektronicznej. Aby otworzyć dokument zapisany w formacie PDF, możesz zainstalować odpowiedni program do odczytu takich dokumentów, np. Adobe Acrobat Reader DC. Dodatkową zaletą dokumentów zapisanych w formacie pdf jest mniejszy rozmiar pliku, co może być istotne podczas przesyłania ich pocztą elektroniczną.

Aby zapisać plik w formacie pdf:

• Zapisz plik na dysku w formacie domyślnym twojego edytora tekstu. Dzięki temu, w razie potrzeby, będzie można edytować dokument. Jeżeli plik jest już zapisany na dysku w formacie domyślnym edytora tekstu pomiń ten punkt.

• Wybierz polecenie Eksportuj, Eksportuj jako PDF lub Zapisz jako.

  Do dokumentu PDF nie można bezpośrednio wprowadzać zmian, chyba, że dysponujesz odpowiednim programem do edycji tego formatu. Jeśli chcesz zmodyfikować utworzony przez siebie dokument PDF, najpierw wprowadź zmiany w oryginalnym dokumencie w edytorze tekstu, a następnie ponownie zapisz go w formacie PDF.

Przed przystąpieniem do drukowania zawsze sprawdź dokument w oknie podglądu wydruku. Jeśli widok nie spełnia twoich oczekiwań, wróć do edycji. Nie musisz drukować całego dokumentu. Możesz drukować jego fragmenty lub wybrane strony. Zawsze przemyśl konieczność wydruku dokumentu, a jeśli to możliwe drukuj dokumenty dwustronnie. W ten sposób zmniejszysz zużycie papieru i przyczynisz się do ochrony środowiska.
We właściwościach drukarki możesz m.in. zmienić:

• jakość wydruku (kopia robocza/szkic, wydruk normalny, wydruk wysokiej jakości/jakość fotograficzna);

• opcje dotyczące typu papieru (papier zwykły, papier fotograficzny matowy, papier fotograficzny błyszczący);

• rozmiar papieru (wszystkie drukarki podają szeroki zakres rozmiarów papieru oraz możliwość definiowania rozmiaru przez użytkownika);

• skalowanie do różnych formatów papieru;

• drukowanie w kolorze lub w skali szarości, druk wysokiej jakości lub tylko z użyciem tuszu czarnego;

• orientację, czyli drukowanie strony w pionie lub poziomie;

• liczba kopii;

• liczbę stron na arkuszu;

• kolejność drukowanych stron.

Określone miejsce, do którego zostanie przesunięty kursor tekstowy po użyciu klawisza tab. Tabulator ułatwia wyrównanie tekstu ustawiając jego początkową i końcową pozycję w wierszu, gdy standardowe wyrównanie  do lewego lub prawego marginesu nie wystarcza. Umożliwia też dokładniejsze wyrównanie tekstu w kolumnach ustawiając ich szerokość oraz odległości między sobą. Rozróżniamy pięć rodzajów tabulatorów:

• Tabulator lewy przesuwa początek tekstu na ustaloną pozycję tabulatora;

• Tabulator prawy ogranicza tekst do konkretnego miejsca z prawej strony, podczas wpisywania tekst będzie przemieszczać się w lewo;

• Tabulator środkowy umożliwia wyśrodkowanie tekstu względem wyznaczonej przez niego pozycji;

• Tabulator dziesiętny wyrównuje liczby wokół separatora dziesiętnego;

• Pasek, służący do rysowania linii pionowych na każdej ustalonej pozycji tabulatora działając jak kolumny tabeli;

Tabulator należy do znaków białych.

Wyszukiwanie informacji polega na wpisaniu odpowiednich wyrazów w wyznaczone do tego celu pole i kliknięciu przycisku Szukaj. Poszukiwanie informacji nie musi się jednak ograniczać do wpisania kilku słów kluczowych w pole tekstowe wyszukiwarki. Wyszukiwarki udostępniają użytkownikom wiele specjalnych składni języka umożliwiających znacznie bardziej zaawansowane wyszukiwanie.

Obecnie do komunikacji wykorzystuje się formy grup dyskusyjnych, oparte głównie o przeglądarki internetowe. Są to fora internetowe i sieci społecznościowe. Forum ma za zadanie, podobnie jak grupa dyskusyjna, wymianę informacji między osobami o podobnych zainteresowaniach. Nie potrzeba do jego realizacji specjalnego programu, wystarczy przeglądarka internetowa i wyświetlana strona WWW.Fora można spotkać na wszystkich portalach, są powszechne na stronach instytucji oraz szkół. Chcąc uczestniczyć w dyskusji na forum, wybierz jego tematykę, zapoznaj się z wypowiedziami uczestników dyskusji. Jeżeli zdecydujesz się przesłać na forum swoją wypowiedź, zapoznaj się uprzednio z jego regulaminem i zarejestruj się jeśli to konieczne. Od tego momentu, po uprzednim zalogowaniu się, będzie możliwe twoje uczestnictwo w dyskusji. Choć można zauważyć, że w ostatnich latach większość dyskusji z forów tematycznych przeniosła się na portale społecznościowe typu Facebook, o którym dowiesz się więcej w następnym podrozdziale, tak fora internetowe wciąż mają swoich zwolenników, a otwarte tematy i rozmowy mogą dostarczyć informacji i odpowiedzi na trapiące nas pytania.

Wiele portali internetowych oferuje miejsce dla znajomych, których łączy jakiś wspólny mianownik, np. konkretne zainteresowania, takie jak książki czy sport. Wokół portalu tworzy się wówczas społeczność użytkowników - ekspertów, amatorów, obserwatorów - stąd też ich nazwa - portale społecznościowe. Istnieją także portale łączące społeczności na podstawie kryteriów innych niż zainteresowania. Pierwsze portale tego rodzaju powstały jeszcze w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, gdy łącza internetowe dopiero zaczynały pojawiać się w domach. Obecnie panuje wśród nich duża konkurencja i nawet znane portale są często „opuszczane” gdy pojawi się nowa moda. Chcąc być użytkownikiem portalu społecznościowego musisz przejść procedurę rejestracji, podając w niej m. in. informacje o sobie, oraz zapoznać się z treścią regulaminu i go zaakceptować.

Każdy dokument, który tworzymy w edytorze tekstu oparty jest na szablonach. Szablon to gotowy wzorzec dokumentu o odpowiedniej strukturze, zawierający określone parametry. np.: układ strony, ustawienia marginesów, format akapitów, użyte czcionki. Przykładem podstawowego szablonu w edytorach tekstu jest szablon pustego dokumentu, z którego korzystasz na co dzień. Edytory tekstu, poza standardowym szablonem Pustego dokumentu zawierają wiele ciekawych szablonów, umożliwiających wykonanie takich dokumentów jak np. listy, życiorysy, referaty, kalendarze, zaproszenia czy wizytówki. Niektóre szablony ozdobione są elementami graficznymi, co znacznie ułatwi ci pracę. Używając szablonu, wykonasz dokument szybko, a przy tym profesjonalnie

Podczas pracy z dokumentem tekstowym może okazać się, że tekst uporządkowany za pomocą tabulatorów należy przedstawić w postaci tabeli. Edytory tekstu mają bardzo wygodne narzędzie umożliwiające szybką zamianę tekstu na tabelę. Służy do tego narzędzie: Konwertuj tekst na tabelę, które na podstawie separatorów rozmieści tekst w odpowiednich komórkach tabeli. Separatorami, czyli znakami rozdzielającymi tekst mogą być nie tylko znaki tabulacji, ale również akapity, średniki lub inne znaki wprowadzone z klawiatury, np. spacje.

Jeśli dane zawarte w tabeli wymagają uporządkowania rosnąco lub malejąco, zastosuj polecenie Sortuj. Sortowanie możesz wykonać według dowolnej kolumny, alfabetycznie lub numerycznie. Możesz również posortować tylko fragment tabeli. Umiejętność sortowania jest szczególnie przydatna w pracy z dużymi zbiorami danych.

Korzystając z edytora tekstu, w prosty sposób można wykonać stronę sieci Web. Wystarczy utworzony dokument zapisać w formacie html. Taki zapis umożliwia odczytanie tekstu w dowolnej przeglądarce internetowej. Niestety, utworzona w ten sposób strona najczęściej różni się od oryginału układem tekstu i grafiki. Z chwilą zapisania dokumentu tekstowego w formacie html, pojawi się na dysku dodatkowy folder, w którym umieszczone są pliki graficzne występujące w tekście oraz inne pliki pomocnicze.

Jedną z przyczyn popularności sieci internet jest możliwość publikowania na stronach WWW dźwięków i klipów video. Aby przeglądaniu zawartości stron towarzyszył podkład muzyczny, należy użyć, wprowadzonego w HTML5, znacznika <audio> wraz z atrybutami <audio atrybuty>. Pliki audio mogą być również wykorzystywane jako uzupełnienie informacji tekstowych prezentowanych na stronie. Za pomocą polecenia <a> i atrybutu href możesz utworzyć połączenie pomiędzy fragmentem tekstu (grafiki) i plikiem audio. W podobny sposób można utworzyć połączenie tekstu (grafiki) z plikiem video.

Przy tworzeniu tabeli w bazie danych konieczne jest podanie jej nazwy oraz nazw pól tabeli wraz z typem danych, jakie będą tam zapisywane. Sposób tworzenia tabel w różnych programach może być odmienny, ale w każdym z nich będzie wymagane podanie tych samych danych/ informacji. Podczas tworzenia nazw pól w tabeli bazy danych należy unikać nazw, w których występują spacje oraz polskie znaki diakrytyczne.

Bardzo ważną cechą charakteryzującą tabele w bazie danych jest to, że każde z pól występujące w tabeli ma ściśle określony typ danych. W naszym przykładzie zostały użyte trzy typy danych:

• Tekstowy - CHAR

• Numeryczny (liczba rzeczywista) - REAL

• Data - DATE

Wprowadzanie danych do bazy danych można realizować w różny sposób. Najłatwiejszym sposobem jest zaimportowanie (pobranie) danych z istniejących źródeł danych, bezpośrednio do tabel bazy danych. Dane mogą zostać zaimportowane na przykład z pliku z rozszerzeniem .csv. Plik powinien być wcześniej odpowiednio przygotowany, aby dane właściwie zostały wczytane. Pierwszy wiersz powinien zawierać nazwy pól odpowiadające nazwom kolumn w utworzonej tabeli w bazie danych, ponadto zgadzać powinien się również typ wprowadzanych danych. Dane mogą być wprowadzone do tabeli ręcznie poprzez dodanie jednego rekordu. Dodawanie wielu rekordów za pomocą języka SQL realizowane jest cyklicznie za pomocą polecenia INSERT z różnymi argumentami. Komendy wpisywać możesz w edytorze SQL dostępnym w większości programów do baz danych.

Czasem zachodzi potrzeba usunięcia błędnych danych. Usunięcie danych polega na skasowaniu całego rekordu lub grupy rekordów w tabeli. Operacja usuwania danych może być realizowana za pomocą interfejsu programu w widoku tabeli lub widoku formularza. Operację usuwania danych można również wykonać za pomocą języka SQL. Składnia polecenia jest następująca:

Jeżeli w instrukcji DELETE nie zostanie zdefiniowany warunek, to zostaną usunięte wszystkie rekordy w tabeli.

Jedną z najczęściej wykonywanych operacji w bazach danych jest operacja wyszukiwania danych. Można ją wykonać, korzystając z interfejsu programu lub przy pomocy zapytań napisanych w języku SQL. Wyszukiwanie rekordów w tabeli w interfejsie programu jest realizowane poprzez zastosowanie filtrowania danych w zakładce widoku tabeli lub widoku formularza. W pole wyszukiwania wprowadzany jest szukany ciąg znaków. W widoku tabeli pokazywane są rekordy spełniające kryterium filtrowania danych. Instrukcją w języku SQL realizującą zapytania do bazy danych jest instrukcja SELECT.

Dane w postaci rekordów są wprowadzane do tabel bazy danych w sposób nieuporządkowany. Najczęściej stosowanym sposobem uporządkowania prezentowanej struktury danych jest stosowanie sortowania rekordów z zastosowaniem określonych kryteriów. Przykładem sposobu sortowania może być wyświetlanie listy uczniów, gdzie nazwiska i imiona są uporządkowane alfabetycznie. W bazie danych operacja sortowania wyświetlanych danych może zostać wykonana za pomocą interfejsu użytkownika lub za pomocą poleceń języka SQL. Realizacja sortowania danych za pomocą interfejsu użytkownika jest dostępna w programie SQLiteStudio w zakładce Dane dla Widoku Siatki. Należy wskazać kursorem myszy wybrane pole tabeli poprzez wskazanie nazwy pola w nagłówku tabeli i kliknięcie lewym przyciskiem myszki. Wskazana nazwa pola zmieni wygląd, a dane zostaną posortowane w kolejności alfabetycznej. Uniwersalnym sposobem sortowania danych w bazach danych jest zastosowanie instrukcji języka SQL Składnia instrukcji sortującej dane umożliwia ich sortowanie według wielu pól.

W celu zapewnienia prawidłowego wyświetlania się projektowanych stron WWW w różnych przeglądarkach, opracowane zostały zbiory reguł, które mówią, jak powinny być budowane strony i przeglądarki, aby bez problemów ze sobą współpracowały. Takie zbiory zasad nazywamy standardami. Najnowszym, obsługiwanym przez większość przeglądarek, jest standard nazwany HTML5 (wersja HTML 5). Jest to dokładna specyfikacja techniczna opisująca wszystkie elementy dostępne w HTML. Kiedy przeglądarki wprowadzają nowe funkcje, w niedługim czasie dodawane są one do standardu, tak żeby wszystkie pozostałe przeglądarki uzupełniły braki i żeby strony wyświetlały się wszędzie w jednakowy sposób.

Dokument HTML to zwykły plik tekstowy, który możesz tworzyć i modyfikować praktycznie w każdym edytorze tekstu. Dla systemów Windows i Linux może to być wspomniany przed chwilą - Notepad++ lub Visual Code Studio, dla systemu MacOS – Text Edit czy Sublime Text. Po utworzeniu pliku HTML zachowaj go na dysku w formacie pliku tekstowego z rozszerzeniem .html lub .htm. Przy zapisywaniu pliku opcją Zapisz jako ustaw sposób kodowania na UTF‑8. Do zapoznania się z efektami pracy konieczna będzie dowolna przeglądarka, która odczytuje plik HTML z dysku lokalnego, a następnie przetwarza go i wyświetla tak samo, jak pliki z sieci WWW.

O jakości obrazu decyduje rozdzielczość. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia tworzonych plików graficznych. Inna powinna być zatem rozdzielczość obrazu przeznaczonego do druku na dużym formacie, na małym formacie oraz przeznaczonego do wyświetlania na ekranie monitora lub opublikowania w serwisie internetowym.

Edycja grafiki w warstwach umożliwia wykonywanie kompozycji złożonych z wielu nakładających się elementów graficznych. Można w ten sposób łączyć ze sobą fragmenty różnych zdjęć, tworząc kolaże i fotomontaże.

Na początku dokumentu powinien znajdować się znacznik <!DOCTYPE html>. Nazywany jest definicją typu i może być użyty tylko raz, na samym początku pliku. Mówi on przeglądarce, ze nie jest to zwykły plik tekstowy, ale dokument HTML. Z kolei znacznik <html> występujący zaraz za definicją typu wskazuje początek właściwego dokumentu i jednocześnie deklaruje język, w którym dokument zostanie napisany. Na samym końcu znajduje się znacznik </html>, który wskazuje jego koniec. Pomiędzy tymi znacznikami znajduje się treść dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek <head> i część główną, tzw. ciało <body>.

Do opisu strony w języku HTML używane są odpowiednie polecenia języka, które określają sposób zamieszczania na stronie tekstu, elementów graficznych oraz wstawiana odnośników do innych stron WWW. Polecenia (znaczniki) języka HTML opisujące stronę rozpoczynają się znakiem mniejszości <, zaś kończą znakiem większości >. Większość poleceń HTML występuje w parach, istnieją jednak również takie, które występują pojedynczo. W przypadku poleceń występujących w parze, początkowe polecenie nazywane jest otwierającym, zaś końcowe poprzedzone jest zamykającym znakiem slash /.

Przydatną opcją niektórych edytorów tekstu jest możliwość wstawienia do dokumentu tekstowego równań opisujących zależności matematyczne, fizyczne, czy statystyczne. Umożliwia to wbudowany do programu Microsoft Word (wersja Microsoft Word 2010 lub nowsza) edytor równań. W przypadku LibreOffice Writer (wersja LibreOffice Writer 7.0 lub nowsza) możliwości takie daje edytor formuł matematycznych Math.

Kryterium sortowania dotyczące tylko jednej kolumny często okazuje się niewystarczające. W takim przypadku należy wykonać sortowanie wielopoziomowe, uwzględniające więcej niż jedną kolumnę. Pamiętaj o tym, aby zawsze uwzględnić wszystkie dane zawarte w tabeli.

Tabela przestawna jako narzędzie arkusza kalkulacyjnego daje możliwość analizowania i podsumowywania wprowadznych danych za pomocą filtrów i przestawień rekordów, a także wykonywania na nich obliczeń i porównań oraz wróżniania wzorców i trendów z posiadanych informacji. Informacje w tabeli przestawnej możesz za każdym razem modyfikować w zależności od tego, jaki efekt chcesz uzyskać i jakie informacje są ci potrzebne. Jeśli chcesz podsumować dane z tabeli będącej bazą danych, możesz skorzystać z kreatora tabel przestawnych.

Informacje zawarte w tabeli przestawnej możesz wzbogacić, tworząc wykres. Wystarczy, że wybierając tabelę przestawną, w jej opcjach wybierzesz wykres przestawny. W efekcie powstaje zarówno tabela przestawna, jak i wykres przestawny. Wykres przestawny tworzony na podstawie tabeli przestawnej wizualizuje wprowadzone dane za pomocą przystępnej formy wykresu kolumnowego. Łatwiej zauważyć w nim pewne trendy i zależności, które niekoniecznie będą widoczne na pierwszy rzut oka w tabelarycznej formie. Podobnie jak tabela reaguje on na wszelkie dokonywane zmiany.

Po zaprojektowaniu tabel w arkuszu kalkulacyjnym możesz je wydrukować. Operacja ta będzie jednak od ciebie wymagała odpowiedniego przygotowania dokumentu. Do ważnych czynności przygotowujących arkusz do wydruku należą:

• określenie obszaru wydruku,

• określenie orientacji poziomej lub pionowej wydruku,

• zaprojektowanie stopki i nagłówka drukowanej strony ze szczególnym uwzględnieniem wstawienia numeracji stron; w obszarze stopki i nagłówka możesz umieścić różne elementy, np.: numer strony, datę, godzinę, nazwę pliku lub inne, własne teksty, które będą powtarzały się na wszystkich stronach dokumentu,

• zaznaczenie wierszy i kolumn, które powinny być drukowane na każdej stronie w przypadku wydruku tabeli na kilku stronach,

• określenie, na ilu stronach powinien zmieścić się wydruk (jeśli jest to konieczne).

Do prezentacji multimedialnej możesz wstawiać filmy. W zależności od przeznaczenia prezentacji, mogą one być odtwarzane automatycznie lub po kliknięciu myszą. Pamiętaj jednak, żeby film nie był zbyt długi. Do nagrania filmu nie potrzebujesz profesjonalnego sprzętu, wystarczy telefon komórkowy. Aby wstawić do prezentacji plik wideo znajdujący się na dysku komputera:

1. Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić film.

2. Odszukaj narzędzia do wstawiania plików wideo.

3. W oknie wstawiania wyszukaj film i zatwierdź wykonywaną operację.

4. Określ sposób odtwarzania filmu.

5. Możesz sformatować ikonę filmu, o ile twój program ma takie funkcje.

6. Wyświetl pokaz slajdów i sprawdź poprawność odtwarzania filmu.

Jeśli chcesz przedstawić omawiane treści w formie graficznej, możesz wykorzystać wykres. Z pewnością uatrakcyjni on przekaz, zwiększy jego czytelność oraz zachęci odbiorcę do zapoznania się z prezentacją. Aby wstawić wykres do slajdu o pustym układzie:

• Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić wykres.

• Odszukaj narzędzie do wstawiania wykresów.

• Wybierz typ wykresu i do tabeli wpisz dane.

• Na slajdzie pojawi się wykres.

• W miarę potrzeby zmień rozmiar wykresu i położenie na slajdzie.

Każdy wprowadzony do prezentacji wykres można zmodyfikować za pomocą narzędzi wbudowanych w programie do tworzenia prezentacji. Możesz zacząć od zmiany stylu wykresu, korzystając z gotowej galerii. W prezentacji możesz również wstawić wykresy wykonane w innych programach, na przykład w edytorze tekstu lub arkuszu kalkulacyjnym. Aby taki wykres pojawił się na slajdzie, wykorzystaj znany ci schowek.

Tabele, podobnie jak wykres, tworzy się bezpośrednio w programie do tworzenia prezentacji lub wstawia gotowe z edytora tekstu lub arkusza kalkulacyjnego. Tabela umożliwia uporządkowanie danych oraz poprawia czytelność przekazu. Wstawioną tabelę możesz później edytować, np.: wpisać inne dane, zmieniać wygląd i sposób wyświetlania. Aby wstawić tabelę na slajdzie w prezentacji:

• Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić tabelę.

• Odszukaj narzędzia do wstawiania tabeli.

• Wybierz typ tabeli i wpisz dane.

• Sformatuj tabelę.

• W miarę potrzeby zmień rozmiar tabeli, położenie na slajdzie i jej styl.

Wstawienie hiperłączy do prezentacji umożliwi nie tylko sterowanie wewnątrz prezentacji, ale również uruchamianie wybranych plików, programów lub stron internetowych z jej poziomu. Treści przedstawione w prezentacji mogą odwoływać się do informacji źródłowych znajdujących się na stronach internetowych. Dlatego powinny się w niej znaleźć mechanizmy, pozwalające oglądającemu połączyć się z wybranymi stronami. Takie właśnie zastosowanie mają również hiperłącza, które możesz samodzielnie zaprojektować w swojej prezentacji. Aby wstawić do prezentacji hiperłącze do strony internetowej:

• Zaznacz obiekt, do którego ma zostać wstawione hiperłącze.

• Wybierz narzędzie do wstawiania hiperłączy.

• Zaznacz odpowiednie polecenie.

• Skopiuj adres strony internetowej i wklej go w oknie adresu lub wpisz samodzielnie.

• Wyświetl pokaz i sprawdź działanie wstawionych linków.

Układ graficzny tekstu zapisanego w formacie PDF (ang. Portable Document Format) będzie miał niezmienioną postać niezależnie od urządzenia, w jakim go później przeglądamy i drukujemy. Przykładami dokumentów PDF są np. różne instrukcje w wersji elektronicznej. Aby otworzyć dokument zapisany w formacie PDF, możesz zainstalować odpowiedni program do odczytu takich dokumentów, np. Adobe Acrobat Reader DC. Dodatkową zaletą dokumentów zapisanych w formacie pdf jest mniejszy rozmiar pliku, co może być istotne podczas przesyłania ich pocztą elektroniczną.

Aby zapisać plik w formacie pdf:

• Zapisz plik na dysku w formacie domyślnym twojego edytora tekstu. Dzięki temu, w razie potrzeby, będzie można edytować dokument. Jeżeli plik jest już zapisany na dysku w formacie domyślnym edytora tekstu pomiń ten punkt.

• Wybierz polecenie Eksportuj, Eksportuj jako PDF lub Zapisz jako.

  Do dokumentu PDF nie można bezpośrednio wprowadzać zmian, chyba, że dysponujesz odpowiednim programem do edycji tego formatu. Jeśli chcesz zmodyfikować utworzony przez siebie dokument PDF, najpierw wprowadź zmiany w oryginalnym dokumencie w edytorze tekstu, a następnie ponownie zapisz go w formacie PDF.

Podczas tworzenia dokumentów kilkustronicowych często zachodzi potrzeba dodania na kolejnych stronach pewnych, powtarzających się elementów, np. tytułu dokumentu, informacji o autorze, numeru strony, logo firmy czy jej danych adresowych. Do tego celu wykorzystuje się górną i dolną część strony, zlokalizowaną w obszarze marginesów, tzw. nagłówek (główka) i stopka. Umieszczenie tekstu czy grafiki w nagłówku lub stopce na jednej stronie spowoduje, że te same elementy pojawią się na pozostałych stronach dokumentu. Niektóre edytory tekstu mają wbudowaną kolekcję stylów nagłówków i stopek gotowych do wykorzystania w dokumencie. Jeżeli nie chcesz skorzystać z gotowych stylów lub nie są one dostępne w edytorze, samodzielnie opracuj wygląd nagłówka i stopki dla twojego dokumentu.

Bardzo istotnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Związana jest ona z liczbą pikseli, w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, lub liczbą punktów, w przypadku obrazu drukowanego, przypadającą na jednostkę długości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu. Zmiany rozdzielczości możesz dokonać w niemalże każdym programie przeznaczonym do edycji grafiki rastrowej.

Najłatwiejszym sposobem pozwalającym na zaprezentowanie mapy interesującej cię okolicy jest umieszczenie do niej odnośnika w przesyłanej korespondencji. Aby to zrobić, wystarczy wejść na stronę zawierającą mapę, np. Bing Maps lub Mapy Google, odszukać interesujące miejsce, mapę wyśrodkować, a następnie, za pomocą dostępnych w oknie informacyjnym opcji, zapisać ją lub wysłać jej adres np. w e‑mailu, wybierając opcję Wyślij.

Czasami chcesz skorzystać z możliwości znalezienia informacji mającej pomóc ci w zlokalizowaniu jakiegoś miejsca w miejscowości, w której się znajdujesz albo, do której się wybierasz. Przydatne będą wówczas mapy, które możesz znaleźć w wyszukiwarkach, np. Mapy Google lub Bing Maps będące częścią wyszukiwarek Google i Bing. Możesz na nich umieścić lokalizacje wybranych miejsc i przedstawić je na swojej stronie internetowej. Wymienione przykłady mechanizmów udostępniania map są darmowe. Przy czym dane potrzebne do wyświetlenia map są przechowywane w sieciowych zasobach wyszukiwarek, czyli w chmurze. Do ciebie będzie tylko należało umieszczenie na swojej stronie odpowiedniego kodu źródłowego. Ponadto mapy te umożliwiają:

• korzystanie z mapy drogowej,

• wyznaczanie trasy pomiędzy dwoma miejscami,

• wyszukiwanie miejsc na mapie,

• przeglądanie zdjęć satelitarnych i lotniczych,

• prezentację zakorkowania ulic,

• zapisywanie własnych miejsc,

• udostępnianie lokalizacji w postaci krótkiego linku lub kodu do umieszczenia na stronie WWW.

Możliwe jest dodawanie do map własnych informacji (punkty, linie i wielokąty), a następnie dzielenie się nimi z innymi użytkownikami serwisu.

Internet zawiera ogromną liczbę wiadomości na prawie wszystkie tematy otaczającego nas świata. W celu ułatwienia wyszukiwania informacji na określony temat, różne wiadomości zostały pogrupowane w specjalnych strukturach nazywanych bazami danych. Na przykład na uczelniach można korzystać z baz danych obejmujących spisy publikacji (książek, czasopism, wydawnictw uczelnianych) z różnych dziedzin nauki.

Poza bazami danych istnieją jeszcze bazy wiedzy ogólnej – zawierające np. takie informacje, jak: „kot jest ssakiem”, „wszystkie ssaki są zwierzętami”. Pozwalają one specjalnym programom wykonywać proste logiczne wnioskowania i nieco lepiej odpowiadać na nasze pytania. Przykład takiej bazy możesz znaleźć na https://www.wikidata.org/.

Istnieją również bazy danych, które zawierają dużą liczbę danych przeznaczonych do obróbki statystycznej polegającej na przetwarzaniu ich wartości w celu uzyskania przydatnych informacji. Takie bazy dotyczą najróżniejszych dziedzin, na przykład zbiory tekstów z gazet codziennych w języku polskim. Znajdująca się na stronie pod adresem: http://slowadnia.clarin-pl.eu/ baza wykorzystywana jest do znajdowania w takich tekstach „słów dnia”.

Spełnienie określonego warunku może nie tylko decydować o wartości komórki, ale również o sposobie jej formatowania. Taki sposób formatowania komórek nazywa się warunkowym. Jako, że w arkuszach kalkulacyjnych przechowujemy duże liczby  danych, formatowanie wyróżniające je kolorami podnosi ich czytelność. Możemy wyróżnić komórki na podstawie wartości, jaka jest w niej zawarta (czy jest ona mniejsza, większa, równa itp. wyznaczonej wartości) czy tekstu jaki zawiera. Możemy również kolorować bloki komórek w wybranej skali kolorów na podstawie różnicy w wartościach pomiędzy konkretnymi komórkami. Oczywiście istnieje też opcja tworzenia własnych reguł, według których komórki będą odpowiednio zaznaczone.

1. Zaznacz zakres komórek, w których znajdują się analizowane informacje

2. Wybierz polecenie formatowania warunkowego.

3. Zaprojektuj formułę wyróżniającą komórki.

4. Wybierz lub zaprojektuj sposób formatowania wyróżnionych komórek tabeli.

Projektując tabelę w arkuszu kalkulacyjnym, wypełniasz je często wieloma danymi. Niektóre z nich stanowią uporządkowany zbiór. Najlepszym przykładem jest wypełnienie kolejnych komórek tabeli kolejnymi liczbami całkowitymi, kolejnymi dniami tygodnia lub kolejnymi miesiącami. Programy do projektowania arkuszy kalkulacyjnych mają mechanizmy ułatwiające wprowadzenie tego typu danych, zwanych seriami danych.

Grafika wektorowa złożona jest z obiektów zapisanych matematycznie. Dlatego grafikę tę nazywa się również obiektową. Najprostszymi obiektami są prymitywy, czyli figury geometryczne typu koło, kwadrat, trójkąt. Nie jest to obraz złożony z pikseli. Obiekty nakładają się na siebie w określonej kolejności, którą można zmienić. Każdy z obiektów można osobno modyfikować. Powiększenie obrazu nie powoduje pogorszenia jakości. Dlatego mówi się, że jest to grafika, którą można skalować (powiększać lub pomniejszać) bez straty jakości obrazu. Jest ona projektowana przez użytkownika, nie ma bezpośredniego przełożenia na obraz rzeczywisty. Grafika wektorowa może być odwzorowaniem otaczającego nas świata. Istnieje możliwość przetworzenia obrazu rastrowego na wektorowy. Proces ten nazywa się wektoryzacją lub trasowaniem. W przypadku fotografii efekt znacząco różni się od oryginału. Fotografia traci swoją niepowtarzalną głębię barw.

Funkcja LICZ.JEŻELI, na podstawie dwóch argumentów, określa, ile razy w podanym zakresie występuje komórka spełniająca zadane kryterium.

Jeżeli zamierzasz uzyskać od wielu osób informacje umożliwiające przeprowadzenie rozeznania w ważnej dla nich i dla ciebie kwestii, możesz skorzystać z ankiety utworzonej w chmurze obliczeniowej wybranego przez ciebie dostawcy tej usługi. Z jej pomocą wszystkie uzyskane odpowiedzi na zadane pytania zostaną zestawione w jednym arkuszu w trybie online. Przy budowie ankiety masz możliwość wyboru typu oczekiwanej odpowiedzi oraz dodania podtytułu, w którym możesz sprecyzować zadawane pytanie. Link do ankiety wklej do wiadomości e‑mail wysyłanej do osób mających zapoznać się z ankietą i udzielić na nią odpowiedzi. Każda osoba, która otworzy link, może wypełnić ankietę ale nie podejrzy jej wyniku, który jest dostępny tylko dla jej autora.

Stosując funkcję JEŻELI, należy podać trzy argumenty. Pierwszym jest test logiczny, a więc sprawdzenie, czy określony warunek jest spełniony, drugim argumentem jest informacja określająca wartość komórki w przypadku, gdy warunek jest spełniony, zaś trzecim argumentem jest wartość komórki w przypadku, gdy warunek nie jest spełniony.

Projektowana formuła może zawierać funkcje zagnieżdżone jedna w drugiej. Oznacza to, że argumentem funkcji w formule może być inna funkcja. Przykładem jest funkcja JEŻELI, która po zagnieżdżeniu kolejnej funkcji JEŻELI może wprowadzać do komórki nie tylko jedną z dwóch wartości, ale jedną z wielu wartości (np. ocena w sześciostopniowej skali ocen).

HTML (ang. HyperText Markup Language). Umożliwia on oznaczanie na stronie internetowej rozdziałów, sekcji, tytułów, oddzielanie akapitów, załączanie tabel i grafiki oraz łączenie tego wszystkiego za pomocą odnośników.

Przechowując dane w chmurze nie utracisz danych, a wszystko czego potrzebujesz, aby z nich korzystać, to przeglądarka internetowa zawierająca aplikacje internetowe. Możesz tworzyć i przechowywać swoje zasoby (pocztę, muzykę, zdjęcia, kalendarze, dokumenty), a chmura zadba o ich aktualizację na wszystkich urządzeniach, którymi się posługujesz.

Korzystając z funkcji online Outlook.com możesz udostępnić swój kalendarz innym osobom. W przypadku gdy twoi znajomi dysponują kontem Microsoft (tzn. posiadają adres e‑mail i hasło dostępu do usługi Outlook lub OneDrive), wystarczy gdy znajdziesz się w kalendarzu, kliknąć Udostępnij kalendarz dostępne w menu u góry i wybrać nazwę jednego z kalendarzy. Z kolei dowolnej osobie, nie dysponującej kontem Microsoft, możesz przesłać kalendarz wiadomością e‑mail umożliwiający dostęp do kalendarza w trybie tylko do wyświetlania. Możesz wybrać jeden z kilku poziomów dostępu i zakres dat.

Chcąc przekazać zawartość całego folderu z menu witryny Onedrive lub Dysk Google, po zaznaczeniu folderu, wybierz opcję Udostępnij. W identyczny sposób można udostępniać dokumenty. Pracując z kolei z dokumentem otwartym w programie edycyjnym np. Microsoft Word lub Dokumenty Google, wystarczy, gdy w jego oknie wybierzesz opcję Udostępnij. W każdym z wymienionych przypadków ukaże się po chwili okno, w którym możesz zdecydować o tym, czy chcesz udostępnić plik konkretnym osobom (wpisz maile wybranych odbiorców), czy grupie osób (wybierz Kopiuj link).

Jeśli chcesz pokazać tylko zawartość slajdów bez demonstrowania efektów animacji, wystarczy zapisać ją jako plik z rozszerzeniem pdf. Wówczas prezentacja jest zabezpieczona przed ewentualnymi zmianami. Jest to również wygodny sposób na wysłanie pracy w formie załącznika. Adresat nie musi posiadać odpowiedniego programu do edycji prezentacji. Jeżeli pracujesz w programie LibreOffice Impress, to w celu zapisania pliku jako PDF, wybierz z paska menu Plik, a następnie Eksportuj jako PDF.

Podczas prowadzenia dyskusji na stronach i forach internetowych oraz portalach społecznościowych spotkać się możesz z tzw. spoilerowaniem (ang. spoil – psuć), czyli otrzymywaniem niepożądanej informacji o szczegółach zakończenia filmu, sztuki teatralnej, telewizyjnej. Termin ten bywa używany również do przypadków, gdy „życzliwa” osoba udziela niechcianej podpowiedzi w prowadzonej grze.

W internecie można natknąć się na agresywne, wulgarne komentarze. Mogą one być szczególnie dotkliwe, zwłaszcza gdy znajdą się pod czyimiś zdjęciami albo twórczością. W internecie każdy może być anonimowy, a dla niektórych stwarza to doskonałe miejsce do wyładowywania własnych frustracji i nękania innych. Ludzi, którzy w sieci celowo szukają zaczepki nazywamy trollami.

Przeglądając zasoby grup dyskusyjnych, możesz zauważyć, że zniecierpliwieni użytkownicy mają w zwyczaju wysyłanie wiadomości na wszystkie dostępne grupy. Wiadomości takie nazywamy spamem. Większość forów jasno zabrania wysyłania wiadomości nastawionych na reklamę, ale w świecie poczty e‑mail oraz rzadko moderowanych (zaakceptowanych przez osoby sterujące dyskusją) komentarzy, często dochodzi do prawdziwych powodzi spamu.

Spotkasz się zapewne także ze zjawiskiem zwanym flooding (flood z ang. potop, powódź) polegającym na wielokrotnym otrzymywaniu tej samej wiadomości w bardzo krótkich odstępach czasu (np. 50 razy), lub wiadomości, w których użyto wielokrotnie tego samego znaku interpunkcyjnego, liter, cyfr czy emotikonów.

Listy wielopoziomowe, czyli takie, które mają kilka poziomów – na pierwszym poziomie punkty, które mają swoje podpunkty, te z kolei mogą mieć kolejne podpunkty. Tworząc listy wielopoziomowe, możesz przesuwać punkty na poziom wyższy lub niższy w zależności od potrzeb.

Przesuwając się do ostatnich wypełnionych komórek arkusza kalkulacyjnego zauważysz, że przestają być widoczne pierwsze wiersze lub pierwsze kolumny zawierające nagłówki. Aby zapewnić widoczność określonych wierszy i kolumn arkusza, zablokuj je. Aby zablokować określone komórki w arkuszu kalkulacyjnym:

1. Wybierz rodzaj blokowania komórek spośród dostępnych możliwości programu: górny wiersz, lewa kolumna lub określona liczba wierszy, licząc od pierwszego i kolumn, licząc od lewej strony arkusza.

2. Wybierz odpowiednie polecenia blokujące komórki zgodnie z dokonanym wcześniej wyborem.

Przy tworzeniu tabeli w bazie danych konieczne jest podanie jej nazwy oraz nazw pól tabeli wraz z typem danych, jakie będą tam zapisywane. Sposób tworzenia tabel w różnych programach może być odmienny, ale w każdym z nich będzie wymagane podanie tych samych danych/ informacji. Podczas tworzenia nazw pól w tabeli bazy danych należy unikać nazw, w których występują spacje oraz polskie znaki diakrytyczne.

Odnośniki (hiperłącza) to odsyłacze do innych stron internetowych. Połączenia definiowane są za pomocą znacznika rozpoczynającego <a> oraz kończącego </a>, wewnątrz których zawarte są informacje określające hiperłącza.

Etykieta określająca połączenie do dowolnego adresu w internecie ma postać

gdzie:

• <a> - etykieta otwierająca;

• href="http://www.zpe.gov.pl" - atrybut z docelowym adresem hiperłącza, czyli miejsce gdzie zostaniesz przeniesiony po kliknięciu w jego nazwę;

• Platforma Edukacyjna - treść odnośnika na stronie internetowej, która przeniesie na wskazany adres;

• </a> - etykieta zamykająca.

Formularze umożliwiają przekształcenie stron WWW ze stron statycznych, biernie przeglądanych, w strony interaktywne. Aby utworzyć formularz, zastosuj znacznik <form>. Otwierający znacznik zazwyczaj zawiera dwa atrybuty – method i action

Na początku dokumentu powinien znajdować się znacznik <!DOCTYPE html>. Nazywany jest definicją typu i może być użyty tylko raz, na samym początku pliku. Mówi on przeglądarce, ze nie jest to zwykły plik tekstowy, ale dokument HTML. Z kolei znacznik <html> występujący zaraz za definicją typu wskazuje początek właściwego dokumentu i jednocześnie deklaruje język, w którym dokument zostanie napisany. Na samym końcu znajduje się znacznik </html>, który wskazuje jego koniec. Pomiędzy tymi znacznikami znajduje się treść dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek <head> i część główną, tzw. ciało <body>.
Podstawowa struktura dokumentu, która odpowiada pustej stronie jest następująca:

Jest wiele modeli ich zapisu. Określają one techniki uzyskiwania barw obrazu. Są one odmienne dla obrazu wyświetlanego na ekranie monitora i inne dla obrazu drukowanego. Do najważniejszych modeli barw należą RGB, CMYK i HSV. Jeżeli chcesz zaprojektować baner, zdjęcie, lub grafikę, które będą prezentowane poprzez monitor komputera, tablet lub smartfon, wybierz model RGB lub HSV. Jeśli natomiast chcesz wykonać publikację do wydruku zawierającą materiały graficzne, wybierz do ich przygotowania model CMYK.

Kalendarz umożliwia podgląd zaplanowanych wydarzeń, świąt, czy urodzin. Możesz dodawać do niego własne wpisy, a także wyświetlą się w nim terminy ważnych spotkań zaplanowanych przez współpracowników w grupie projektowej lub w szkole. Po jego wybraniu zostanie udostępniony w preferowanym przez ciebie widoku: dziennym, tygodniowym lub miesięcznym. Korzystając z funkcji online Outlook.com możesz udostępnić swój kalendarz innym osobom. W przypadku gdy twoi znajomi dysponują kontem Microsoft (tzn. posiadają adres e‑mail i hasło dostępu do usługi Outlook lub OneDrive), wystarczy - gdy znajdziesz się w kalendarzu - kliknąć w górnym menu Udostępnij kalendarz i wybrać nazwę jednego z kalendarzy. Kalendarz synchronizuje się „na żywo” z kontem Microsoft, dzięki czemu wszystkie ważne daty możemy sprawdzić, dodać lub usunąć także online.

Aby dodać do ścieżki filmowej zdjęcia:

1. Odszukaj w programie funkcję, która pozwoli wstawić wybrane zdjęcia na ścieżce filmowej.

2. Odszukaj zdjęcia pasujące do wybranej tematyki twojego filmu.

3. Wstaw zdjęcia pomiędzy wybrane klipy filmowe.

4. Określ czas wyświetlania zdjęcia zgodnie z własną koncepcją.

Aby dodać napisy do filmu:

1. Odszukaj w programie funkcje, które umożliwią ci wprowadzenie tekstu (niektóre programy mają różne szablony do wprowadzania tytułów, obsady itp.).

2. Sformatuj tekst aby był dobrze widoczny na ekranie: dobierz kolor, wielkość i styl czcionki, a także określ jego położenie i rodzaj tła.

3. Określ sposób pojawiania się i znikania tekstu z ekranu.

4. Określ położenie tekstu na ścieżce i czas, w którym ten tekst będzie widoczny na ekranie.

Aby dodać dźwięk do filmu:

1. Przygotuj pliki dźwiękowe jako podkład muzyczny, który chcesz wykorzystać w filmie lub korzystając z funkcji programu, nagraj narrację do poszczególnych fragmentów filmu. Pamiętaj o prawie autorskim.

2. Odszukaj odpowiednie funkcje w programie, które umożliwią ci wstawić dźwięków do projektowanego filmu.

3. Wstaw dźwięki na ścieżce lub ścieżkach audio, pamiętając o miejscu w funkcji czasu, w których mając się pojawić i w którym ma być wyciszony.

Aby zaprojektować przejścia w ścieżce filmowej:

1. Odszukaj w programie funkcję, która pozwoli wprowadzić ci przejścia na ścieżce filmowej.

2. Zapoznaj się z dostępnymi przejściami.

3. Wstaw odpowiadające ci przejścia pomiędzy wybrane klipy filmowe lub zdjęcia.

4. Dostosuj czas wyświetlania przejścia do własnych potrzeb (polecenie to wykonaj tylko w przypadku istnienia odpowiedniej funkcji).

Każdy program do edycji filmu ma własny format zapisu pliku projektu filmu. Nie są to formaty rozpoznawalne przez inne programy. Pliki o takim formacie sugerują, że są to projekty filmów, które można edytować, poprawiać, zmieniać, korzystając z faktu, że wszystkie elementy filmu ułożone na poszczególnych ścieżkach są stale dostępne dla użytkownika. Możesz je więc modyfikować, podkładać inny dźwięk lub napisy, kasować określone fragmenty filmu itp.

Aby zaprojektować ścieżkę ujęć filmowych:

1. Uruchom program do edycji filmu.

2. Pobierz materiał filmowy

3. Podziel według własnego pomysłu klipy.

4. Ułóż w odpowiedniej kolejności wybrane klipy filmowe na ścieżce wideo

5. Skróć ujęcia według własnego uznania, usuwając klipy złej jakości i te, które nie są zgodne z przyjętym wcześniej scenariuszem.

Operacją, jaką można wykonać na rekordach zapisanych w tabelach bazy danych, jest modyfikacji danych.

Oznacza ona zmianę zawartości pól w rekordach. Użycie klauzuli WHERE definiuje warunek, który określi, w jakim rekordzie chcemy zmienić dane. Jeżeli w instrukcji UPDATE nie zostanie zdefiniowany warunek, to zmienione zostaną wartości we wszystkich rekordach tabeli.