Ziemia. Moja – Twoja – nasza planeta

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• rozumie pojęcia: planeta, Ziemia, ekologia,

• poszerza i porządkuje wiedzę z zakresu ekologii.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• wyrażać swoje myśli i uczucia,

• myśleć kreatywnie,

• czytać ze zrozumieniem,

• wykorzystywać własne doświadczenia do analizy problemu.

c) Postawy

Uczeń wykazuje wrażliwość na problemy otaczającego go świata i kształci umiejętności proekologiczne.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, praca plastyczna, metoda śnieżnej kuli, elementy metody sześć – trzy – pięć, dywanik pomysłów, rozmowa nauczająca, praca indywidualna, praca w zespołach, praca z klasą.

3. Środki dydaktyczne

Duże arkusze papieru, małe arkusze papieru, flamastry, farby akwarele, pędzle, pastele olejne, magnetofon lub odtwarzacz CD, nagranie: Vivaldi „Cztery poru roku”, kopie tekstu, arkusze ćwiczeń dla grup.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel proponuje uczniom, aby w parach napisali na małych karteczkach, co kojarzy im się ze słowem planeta Ziemia (załącznik 1).Każda dwójka powinna podać 3 hasła. Następnie prosi, aby uczniowie usiedli w 4‑osobowych grupach i korzystając ze swoich wcześniejszych przemyśleń, stworzyli listę 5 haseł. Grupy 4‑osobowe tworzą zespoły 8‑osobowe. Duże grupy powinny opracować listę 8–10 haseł i zapisać je na dużych arkuszach. Liderzy grup prezentują dorobek pracy grup.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na 3‑4-osobowe zespoły. Proponuje uczniom, aby za pomocą barw przedstawili swój obraz Ziemi. W czasie pracy włącza muzykę. Po zakończeniu ćwiczenia każdy zespół prezentuje swój obraz. Pozostali patrzą, słuchają, nie dyskutują. Dopiero gdy wszystkie obrazy zostaną zaprezentowane, nauczyciel podejmuje z uczniami refleksyjną rozmowę.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom tekst „Na ratunek Ziemi” (załącznik 2). Prosi, aby uczniowie zapoznali się z materiałem. Sprawdza, czy zrozumiali wszystkie pojęcia. Dzieli klasę na 3 zespoły, którym przydziela tematy: Zagrożenia - gleba, Zagrożenia - powietrze, Zagrożenia - woda*.* Rozdaje uczniom duże arkusze papieru i prosi o przygotowanie plakatów na temat zagrożeń środowiska naturalnego, według przydzielonych haseł.

3. Nauczyciel zapisuje na plakacie problem: Co możemy zrobić dla Ziemi? Wyjaśnia, że uczniowie będą poszukiwać rozwiązania, pracując w 6 zespołach. Dzieli klasę na zespoły, które siadają na obwodzie koła. Rozdaje zespołom arkusze ćwiczeń (załącznik 3). Prosi uczniów, aby przedyskutowali problem i spróbowali znaleźć możliwe rozwiązania. Teraz wyjaśnia, że zadaniem zespołów jest znalezienie dwóch możliwych rozwiązań przedstawionego problemu i wpisanie ich w ponumerowane pola na karcie ćwiczeń. Informuje, że na wykonanie zadania grupy mają 6 minut. Na hasło „start” grupy przekazują sobie karty ćwiczeń w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Grupy zapoznają się z pomysłami zapisanymi przez zespoły sąsiednie. Gdy wszystkie rubryki w karcie ćwiczeń zostaną zapełnione, liderzy grup prezentują zebrane pomysły. Grupy ponowne zapoznają się z pomysłami i wybierają 3‑5 najważniejszych, a jednocześnie możliwych do zrealizowania obowiązków. Wyłonione tą drogą propozycje uczniowie zapisują na przygotowanym wcześniej afiszu.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel wyjaśnia, że celem pracy uczniów jest stworzenie listy dobrych życzeń dla planety Ziemia. Przedstawia zasady pracy, pozwala na stawianie pytań, objaśnianie. Wyjaśnia, że uczniowie tworzą pomysły indywidualnie i zapisują je mazakami na kartkach. Rozdaje uczniom po 2‑3 kartki. Prosi, aby po krótkim zastanowieniu zapisali swoje pomysły na kartkach, ale tak żeby na jednej kartce znalazł się tylko jeden pomysł. Zwraca uwagę na staranność zapisów. Daje czas na zapisanie myśli. Następnym etapem jest stworzenie dywanika pomysłów. W wyznaczonym miejscu sali – takim jak: tablica, ściana, gazetka ścienna – uczniowie powinni „układać” swoje kartki. Podchodząc do wyznaczonego miejsca, odczytują swoje hasła i je przywieszają. Po prezentacji wszystkich prac nauczyciel przeprowadza ranking proponowanych rozwiązań. Każdy uczeń otrzymuje jeden punkt i stawia go przy rozwiązaniu, które jego zdaniem jest najlepsze i najtrafniejsze. Nauczyciel prosi o policzenie punktów. Rozwiązanie, które wygrało w rankingu, uczniowie zapisują na dużym arkuszu. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów dyskusją na temat ich wyboru.

5. Bibliografia

1. Brudnik E. , Muszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.

2. http://www.naszaziemia.pl/v3/

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

R1OaWSh1KzvrU

załącznik 2.

Na ratunek Ziemi

Każdego dnia każdy mieszkaniec naszej planety produkuje około 1,2 kg ścieków.

Rocznie wytwarzamy około 900 milionów ton śmieci i wycinamy 100 tysięcy kilometrów kwadratowych lasów tropikalnych (1/3 obszaru Polski). Na szczęście coraz bardziej popularne staje się na świecie sortowanie śmieci i ich ponowne przetwarzanie (recykling).

Morza, jeziora, rzeki stają się powoli wielkimi śmietnikami świata. Zatruwamy je ściekami. Ratunkiem dla żywych wodnych ekosystemów są oczyszczalnie ścieków i oszczędne gospodarowanie wodą.

Nad wieloma wielkimi miastami i terenami uprzemysłowionymi unosi się złowrogi smog, który tworzą zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Jak walczyć z zanieczyszczeniami atmosferycznymi? Zmniejszenie emisji trujących substancji oraz sadzenie lasów to najprostsze rozwiązanie. Zieleń drzew stanowi naturalny filtr zatrzymujący szkodliwe pyły i gazy. Czy wiesz, że okazały 25‑metrowy buk wytwarza w ciągu roku tlen wystarczający dla 10 ludzi?

Te same związki, które szkodzą powietrzu, oddziałują również na stan gleb i gruntów. Glebę trudniej zanieczyścić niż wodę i powietrze. Jednak proces jej samooczyszczania trwa setki lat.

Od wielu lat z powodu „dziury ozonowej” alarm podnoszą ekolodzy i lekarze. Głównym winowajcą, który niszczy ozon, jest freon, gaz stosowany między innymi w lodówkach i dezodorantach. Dlaczego niszczenie ozonu jest takie groźne? Ozon jest rodzajem naturalnej tarczy chroniącej życie na Ziemi, przed szkodliwym promieniowaniem.

Źródło: http://www.naszaziemia.pl/v3/

załącznik 3.

Co możemy zrobić dla Ziemi?

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Lekcja jest przeznaczona dla uczniów klasy 4 badź klasy 5.