Zima - scenariusz zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
Scenariusz zajęć rewalidacyjno‑wychowawczych – Zima
1. Cele lekcji
a. Cel ogólny zajęć:
Rozbudzenie ekspresji plastyczne i muzycznej inspirowanej zimą.
b. Cele operacyjne zajęć:
Uczeń:
postrzega proponowane bodźce zimowe reagując emocjonalnie na stworzony klimat zajęć, co wyraża swoim zachowaniem,
uczestniczy we wspólnym muzykowaniu, podejmując wskazane lub wybrane przez siebie aktywności,
współdziała podczas działań plastycznych akceptując i podejmując proponowaną przez nauczyciela aktywność, zamalowuje palcami lub pędzlem kontur gwiazdy,
rwąc i gniotąc przygotowuje materiał do dekoracji „zimowego drzewa”.
2. Metody i formy pracy
metody instrumentalne: modyfikacja zachowań z użyciem wzmocnień stymulujących
stymulacja polisensoryczna
muzykoterapia
terapia przez działania plastyczne
chromoterapia
naturoterapia
metoda F. Affolter
masaż Shantali
Formy pracy: zbiorowa i zindywidualizowana
3. Środki dydaktyczne:
tkaniny w barwach zimowych (białej, niebieskiej),
folia, biały papier, wata,
lód,
zapach miętowy, zamrożona mięta, mięta do picia,
nagranie muzyki: uwrażliwiającej, aktywizującej z dźwiękami dzwonków, relaksacyjnej,
odtwarzacz,
drzewo będące stałą dekoracją w sali,
kontury gwiazd,
przybory do malowania: farby w barwach zimowych, pędzel, cerata,
instrumenty perkusyjne i „nietypowe”.
4. Przebieg zajęć:
a. Faza przygotowawcza
Powitanie przez podanie ręki i wymówienie imienia ucznia.
Zasygnalizowania tematu zajęć poprzez wpuszczenie zimnego powietrza z zewnątrz i wymówienie słowa „zima”.
Wprowadzenie w nastrój zimy poprzez użycie:
bodźców dźwiękowych: użycie dzwonka w pobliżu każdego z uczniów, aż do przyciągnięcia jego uwagi, wysyłanie dźwięku z różnych kierunków,
bodźców wzrokowo‑dotykowych: nakrywanie, zawijanie, manipulowanie folią gąbką, watą, papierem, tkaninami o barwach zimowych (biała, niebieska). Rwanie, zwijanie, gniecenie folii, waty, gąbki, papieru. Zasłonięcie okna białą tkaniną w celu uzyskania „chłodnego” nastroju,
zimowego żywiołu: wody w postaci lodu, odczuwanie zimna: dotykanie lodem języka, twarzy, rąk.
Masaż dłoni hinduską metodą Shantali przy muzyce relaksacyjnej przygotowujący do działań manualnych.
b. Faza realizacyjna
Wzbudzenia zainteresowa‑nia tematem zajęć. Nauczyciel wystawia pudło z instrumentami muzycznymi, zezwalając uczniom na swobodne ich oglądanie. Uczniowie ożywiają się psycho‑ruchowo, otwierają się na propozycje zajęć.
Nauka posługiwania się instrumentami muzycznymi. Nauczyciel demonstruje każdemu z uczniów indywidualnie sposób posługiwania się najpierw wybranym przez niego instrumentem oraz pozostałymi. Naprowadza na samodzielne lub z pomocą (pracując jego rękami) użycie przez uczniów instrumentów. Obserwuje reakcje uczniów. Pozostawia każdemu z uczniów ten instrument, który odpowiada jego możliwościom manipulacyjnym i zasadom bezpieczeństwa, oraz dźwięk którego koncentruje jego uwagę. Uczniowie zauważają instrumenty i wydobywane z nich dźwięki (kierowanie wzroku w kierunku źródła dźwięku, koncentracja uwagi, wyciąganie rąk). Naprowadzeni kontynuują czynności nauczyciela lub samodzielnie (po instrukcji słownej i pokazowej) wydobywają dźwięk z instrumentów. Wyrażają swoje emocje związane z użyciem instrumentów.
Muzykowanie. Nauczyciel włącza muzykę dynamiczną, z wyeksponowanymi dźwiękami dzwonków, instrumentów perkusyjnych, o działaniu terapeutycznym aktywizującym. Zachęca kolejno uczniów do muzykowania, pracuje ich rękami, zezwala na samodzielność, jeśli zauważa taką chęć. Nagradza uśmiechem i pochwałą podejmowanie oczekiwanej aktywności. Zapobiega i karci odrzucanie instrumentów. Jeśli zauważa niechęć ucznia związaną z używaniem instrumentów zezwala na uczestnictwo w zajęciach w formie słuchacza i obserwatora. Uczniowie ożywiają się psychoruchowo pod wpływem muzyki. Prowadzeni i zachęcani przez muzykę i nauczyciela wydobywają dźwięk z instrumentu. Ewentualnie uczestniczą w zajęciach w formie obserwatorów. Wyrażają swoje emocje związane z wykonywaną czynnością.
Wyciszenie. Nauczyciel prezentuje muzykę spokojną o działaniu terapeutycznym wyciszającym. Prosi o włożenie instrumentów do pudła, prowadzi rękę ucznia. Mobilizuje do czynności porządkowych. Uczniowie stopniowo wyciszają się. Naprowadzani przez nauczyciela uczestniczą w dostępnym im zakresie w czynnościach porządkowych.
Łagodna aktywizacja modelowana muzyką. Nauczyciel prezentuje muzykę o charakterze spokojnym, nastroju pogodnym, o działaniu terapeutycznym uwrażliwiającym i łagodnie aktywizującym. Uczniowie ożywiają się psychoruchowo, otwierają się na propozycje zajęć.
Organizowa‑nie warsztatu pracy. Nauczyciel wystawia na środek stolik przykryty folią. Ustawia przygotowane wcześniej przybory do malowania (tylko wybrane kolory farb w barwie zimowej). Uczniowie obserwują wykonywane przez nauczyciela czynności, będące dla nich bodźcem sygnałowym do zajęć plastycznych.
Ekspresja plastyczna. Nauczyciel pracuje indywidualnie z każdym z uczniów:
pozycjonuje ucznia,
kładzie przed nim szablon gwiazdy,
pokazuje farby,
pracuje z uczniem naprowadzając jego rękę lub pędzel na farbę, a następnie na kontur gwiazdy.
Wspomaga każdy przejaw oczekiwanej aktywności, zezwalając na samodzielność. Chwali słowem, gestem, uśmiechem pożądane zachowania i efekt pracy ucznia. Powstrzymuje i gani słowem i gestem działania destrukcyjne. Uczniowie z pomocą nauczyciela siadają (kolejno) przy stoliku z przyborami do malowania. Dostrzegają kontur gwiazdy i farbę. Prowadzeni przez nauczyciela zamalowują kontur. Na miarę możliwości koncentrują się na wykonywanej czynności, podejmują proponowaną czynność. Dostrzegają swoje wytwory. Wyrażają zachowaniem, mimiką swój stosunek emocjonalny do tej aktywności.
Prezentacja prac uczniów. Nauczyciel pokazuje każdemu z uczniów pomalowane przez niego gwiazdy i zawiesza je na drzewie. Stara się przyciągnąć uwagę ucznia. Do przystrojenia „zimowego drzewa” wykorzystuje przygotowane przez uczniów podczas zajęć wstępnych folie, gąbki, papiery, watę. Uczniowie na miarę swoich możliwości koncentrują uwagę na czynności zawieszania na drzewie gwiazd i innych „przybrań”, których są autorami. Na miarę swoich możliwości uczestniczą w tej czynności.
c. Faza podsumowująca
Porządkowanie pracowni po zajęciach plastycznych.
Poczęstunek w formie chłodnej miętowej herbaty (zimowy bodziec smakowy) jako nagroda.
Odpoczynek przy muzyce relaksacyjnej.
Odprowadzenie uczniów na odziały i pożegnanie się.