Zjawisko emisji i absorpcji energii przez atomy gazu

Dużym postępem w zrozumieniu budowy atomu było odkrycie liniowego widma promieniowania gazów. Okazało się, że świecące gazy emitują tylko niektóre długości fali promieniowania. Jeżeli światło wysyłane przez gaz skierujemy na szczelinę spektroskopu, to powstający obraz nie będzie widmem ciągłym, lecz liniami o różnych barwach (prawie monochromatycznych). Linie te oznaczają, że świecące gazy wysyłają promieniowanie nieciągłe, w przeciwieństwie do ciał stałych, które po rozgrzaniu emitują widmo złożone z pełnego zakresu długości fal. A jak wygląda widmo nieciągłe i jaki ma ono związek ze zjawiskami emisji i absorpcji? Dowiesz się tego z dzisiejszej lekcji.

RgB60kdHYmwDD

Zdjęcie wykonane teleskopem Hubble'a w lipcu 2010 roku prezentuje region mgławicy w gwiazdozbiorze Kila, w którym zaobserwowano rodzenie się nowych gwiazd. Centralna część kadru jest wypełniona jasnymi punktami młodych gwiazd zbitych w ciasną gromadę, a od dołu otacza je mglisty obłok kosmicznych gazów i pyłów z kolorach fioletu i błękitu. — Zdjęcie mgławicy w gwiazdozbiorze Kila, wykonane teleskopem Hubble'a w 2010 roku.
Źródło: NASA, ESA, R. O'Connell (University of Virginia), F. Paresce (National Institute for Astrophysics, Bologna, Italy), E. Young (Universities Space Research Association/Ames Research Center), the WFC3 Science Oversight Committee, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA), dostępny w internecie: https://www.nasa.gov/, domena publiczna.

Przed przystąpieniem do zapoznania się z tematem, należy znać poniższe zagadnienia

zakres długości fal charakterystycznych dla światła widzialnego;
definicję promieniowania termicznego (cieplnego);
definicję ciała doskonale czarnego;
jaki charakter ma widmo promieniowania ciała doskonale czarnego;
czy i dlaczego barwa świecącego ciała zależy od jego temperatury.

Nauczysz się

odróżniać widma emisyjne ciągłe i liniowe;
co jest źródłem widma liniowego;
że widmo emisyjne emitowane jest przez gorący gaz, a widmo absorpcyjne – przez chłodny gaz pochłaniający promieniowanie elektromagnetyczne (np. światło) o widmie ciągłym, które to promieniowanie przechodzi przez ten gaz.

Emisja energii

Za pomocą spektroskopuspektroskopspektroskopu bada się promieniowanie wysyłane przez sód i rtęć w stanie gazowym oraz przez inne gazy, takie jak wodór czy neon. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że widmo tego promieniowania nie jest ciągłe, tzn. występują w nim tylko niektóre długości fali. Takie widmo nazywamy widmem liniowym (dyskretnym lub nieciągłym). Warto wspomnieć, że istotną rolę w badaniach nad tym zjawiskiem odegrali fizycy Gustav KirchhoffGustaw Robert KirchhoffGustav Kirchhoff i Robert BunsenRobert Wilhelm BunsenRobert Bunsen.

Rpz1DqQ4squar

Ilustracja przedstawia widma czterech gazów. Widma mają kształt poziomych długich prostokątów. Szerokość to około piętnaście milimetrów. Długość około piętnaście centymetrów. Każde widmo ma powierzchnię pokrytą tęczowymi barwami. Lewy i prawy koniec widma to kolor czarny. W dalszej części widma kolory zmieniają się. Na lewo niebieski, przechodzi w zielony. Zielony przechodzi w bordowy i ponownie czarny. Linie widmowe ułożone są poziomo jedna nad druga. Górna linia widmowa to wodór. W środkowej części widma przeważa kolor zielony. Poniżej drugi prostokąt. To widmo helu. Lewa strona to kolor niebieski. W środku nieco zielone i prawa strona to bordo i czarny. W prawej części żółta pionowa linia. Szerokość około jeden milimetr. Trzecie widmo poniżej to neon. Lewa strona widma to kolor niebieski. W środkowej części niebieskiej liczne fioletowe pionowe linie skupione na szerokości pięciu milimetrów. Na prawo od części zielonej liczne żółte pionowe linie. Na powierzchni bordowej liczne czerwone linie. Czwarte widmo na dole to pary rtęci. Lewa część widma to kolor niebieski. Nieliczne pionowe fioletowe linie. Na prawo zielona barwa. Na końcu zielonej powierzchni liczne żółte pionowe linie. Na bordowej powierzchni jedna pomarańczowa pionowa linia. — Linie widmowe wodoru, helu, neonu i par rtęci
Źródło: Teravolt (http://commons.wikimedia.org), Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY 3.0.

Badania wykazują, że każdy pierwiastek ma inne widmo liniowe, które pozwala na jednoznaczną identyfikację danego pierwiastka. Badanie widma Słońca pokazało, że występują w nim linie pierwiastka nieznanego na Ziemi. Nazwano go helium, czyli „słoneczny”. Późniejsze badania różnych gazów wykazały, że jest to gaz występujący również na Ziemi.

W $II$ połowie $XIX$ wieku kłopoty sprawiało wyjaśnienie zarówno rozkładu energii w widmie ciała stałego, jak i powstawania liniowego widma pierwiastków w stanie gazowym. Wyniki eksperymentalne były nie do pogodzenia z ówczesnym stanem wiedzy. Poprawna interpretacja wymaga wprowadzenia opisu kwantowego, który wtedy jeszcze nie był znany.

Widma atomowe bada się przy użyciu prostych układów pomiarowych. Typowy układ do pomiaru widmaanaliza widmowawidma posiada:

źródło światła w postaci jednoatomowego gazu, który emituje światło kiedy przepuszczony jest przez niego prąd elektryczny,
szczelinę kolimującą, która służy do zwężenia światła w wiązkę,
pryzmat lub siatkę dyfrakcyjną, które rozszczepiają i załamują światło o różnych długościach fali,
ekran, na którym wyświetlane są rozdzielone kolorowe wiązki światła, z którego możemy odczytać ich długości.

Taki przykładowy układ możemy zobaczyć na filmie:

R8EHovaEVYdTl

Widmo wodoru
Źródło: Anita Mowczan, Kevin MacLeod (http://incompetech.com), Krzysztof Jaworski, Tomorrow Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.

Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca długości fali i barwy widma liniowego wodoru.

**Widmo atomu wodoru**
Lp.	Długość fali $λ [nm]$	Barwa
$1$	$410, 17$	fioletowa
$2$	$434, 05$	fioletowa
$3$	$486, 13$	niebieska
$4$	$656, 27$	czerwona

Fizycy często poszukują zależności matematycznych pomiędzy wielkościami wyznaczonymi doświadczalnie. Jedną z nich w $1884$ roku wykrył matematyk Johann Jakob BalmerJohann Jakob BalmerJohann Jakob Balmer ze Szwajcarii – udało mu się to zrobić na podstawie analizy wyników uzyskanych przez fizyków wykonujących doświadczenia.

R19HkV5DmShgX

Ilustracja przedstawia widmo wodoru. Widoczny jest długi poziomo ustawiony prostokątny pas. Powierzchnia prostokąta czarna. Nad prostokątem cztery litery duże „ha”. W indeksie dolnym każdej litery „ha” grecka mała litera. Litery ustawione są nad liniami widma. Po lewej stronie prostokąta czerwona pionowa linia. Powyżej litera „ha” z indeksem dolnym „alfa”. Po prawej stronie prostokąta znajdują się trzy linie widmowe. Jasno błękitna pionowa linia, pięć centymetrów od prawej krawędzi. Powyżej litera „ha” z indeksem dolnym „beta”. Trzy centymetry na prawo granatowa pionowa linia. Powyżej litera „ha” z indeksem dolnym „gamma”. Trzecia fioletowa linia, siedem milimetrów od krawędzi prostokąta. Powyżej litera „ha” z indeksem dolnym „delta”. — Widmo wodoru
Źródło: Merikanto, Adrignola (http://commons.wikimedia.org), Dariusz Kajewski, edycja: Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY 3.0.

Balmerowi udało się opracować wzór wiążący ze sobą poszczególne długości linii widmowych wodoru:

λ = b \frac{n^{2}}{n^{2} - 2^{2}}

dla: $n = 3, 4, 5, 6$ ; $b = 364, 6 nm$ .

RshztxFZXVG9M

Ćwiczenie 1

Sprawdź, dla jakiego

n

we wzorze Balmera otrzymujemy długości fali poszczególnych linii podanych w tabeli powyżej. Wyniki podaj z odkładnością do dwóch cyfr znaczących. Dla

n = 3

otrzymujemy falę o długości Tu uzupełnij

nm

(

H_{α}

). Dla

n = 4

otrzymujemy falę o długości Tu uzupełnij

nm

(

H_{β}

). Dla

n = 5

otrzymujemy falę o długości Tu uzupełnij

nm

(

H_{γ}

). Dla

n = 6

otrzymujemy falę o długości Tu uzupełnij

nm

(

H_{δ}

Źródło: ZPE, licencja: CC BY 3.0.

Widmo absorpcyjne

Na początku $XIX$ wieku zaobserwowano w widmie światła słonecznego obecność ciemnych linii. Od $1814$ r. niemiecki fizyk J. FraunhoferJoseph von FraunhoferJ. Fraunhofer zaczął systematycznie badać widmo Słońca. Wyznaczał przede wszystkim długości fali odpowiadających ciemnym liniom. Doszedł do wniosku, że w widmie Słońca znajduje się ich ponad $500$ . Późniejsze badania Kirchhoffa i Bunsena dowiodły, że długości fali dla niektórych linii są dokładnie równe długościom czterech linii wodoru (patrz: tabela powyżej) wyznaczonych z analizy widma emisyjnego.

RTEKHewQ54xUy

Ilustracja przedstawia widmo Słońca. Poziomy długi prostokąt. Powierzchnia prostokąta pokryta jest tęczowymi kolorami widma widzialnego, zmieniającymi się wzdłuż prostokąta od koloru fioletowego do czerwonego. Końce prostokąta są ciemne, co od strony fioletowej symbolizuje wejście w zakres ultrafioletu a od czerwonej - podczerwieni. W różnych miejscach na widmie zaznaczono pionowe linie absorpcyjne. Poniżej dolnej krawędzi prostokąta z widmem skala liczbowa w nanometrach. Rozpoczyna się po lewej stronie widma, od wartości trzysta osiemdziesiąt pięć i rośnie do wartości siedemset sześćdziesiąt pięć, z podziałkami co pięć nanometrów. Nad liniami absorpcyjnymi znajdują się duże i małe litery alfabetu łacińskiego. Dwie grube linie absorpcyjne zaznaczone na granicy światła widzialnego i ultrafioletu, oznaczone kolejno literą duże ka i literą duże ha, znajdują się w pozycjach kolejno około trzysta dziewięćdziesiąt trzy i trzysta dziewięćdziesiąt siedem. Następna linia oznaczona literą małe ha, znajduje się w pozycji czterysta dziesięć. Kolejna - oznaczona literą małe gie - około czterysta dwadzieścia jeden. Linia oznaczona literą duże gie - około czterysta trzydzieści. Linia oznaczona literą małe ef - około czterysta trzydzieści cztery. Linia oznaczona literą małe e - około czterysta trzydzieści dziewięć. Linia oznaczona literą małe de - około czteryswta sześćdziesiąt sześć. Linia oznaczona literą małe ha - około czterysta siedemdziesiąt sześć. Linia oznaczona literą duże ef - około czterysta osiemdziesiąt sześć. Linia oznaczona literą małe ce - około czterysta dziewięćdziesiąt pięć. Linia oznaczona literą małe ha - około pięćset osiem. Dwie bardzo bliskie linie oznaczone litera małe be cztery myślnik jeden - około pięćset osiemdziesiąt. Linia oznaczona literą duże e - około pięćset dwadzieścia sześć. Dwie bardzo bliskie linie oznaczone litera duże de trzy myślnik jeden - około pięćset osiemdziesiąt osiem i pięćset dziewięćdziesiąt. Linia oznaczona literą małe a - około sześćset dwadzieścia siedem. Linia oznaczona literą duże ce - około sześćset pięćdziesiąt sześć. Linia oznaczona literą duże be - około sześćset osiemdziesiąt sześć. Linia oznaczona literą duże a - około siedemset sześćdziesiąt, a więc bliska podczerwień. — Linie Fraunhofera. C, F – linie absorpcyjne wodoru; D1, D2 – linie sodu; H, K – linie wapnia zjonizowanego (pozbawionego jednego elektronu); E – jedna z linii żelaza (jest ich bardzo dużo); A i B – linie otrzymane w wyniku absorpcji światła przez cząsteczki tlenu znajdujące się w atmosferze ziemskiej
Źródło: Saperaud, Cepheiden, Eric Bajart, edycja: Krzysztof Jaworski, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.

Ciemne linie absorpcyjne oznaczają, że energia fal o tych długościach jest pochłaniana. Promieniowanie wychodzące z wnętrza Słońca przechodzi przez chłodniejsze warstwy atmosfery słonecznej i jest pochłaniane przez znajdujące się tam atomy. Badania doprowadziły do wniosku, że w atmosferze Słońca znajdują się atomy wodoru, żelaza, sodu, wapnia i dziesiątków innych pierwiastków.

Badania widm absorpcyjnych i emisyjnych są podstawowymi i najbardziej powszechnymi metodami dającymi wgląd w skład chemiczny gwiazd – nie możemy przecież polecieć tak daleko. Zdecydowana większość widm gwiazdowych to widma absorpcyjne – wynika to z faktu, że gaz znajdujący się blisko powierzchni gwiazdy jest chłodniejszy niż wnętrze samej gwiazdy i pochłania promieniowanie emitowane z jej środka. Poniższy rysunek przedstawia kilkanaście typów widm gwiazdowych.

RnbOtV5BtD1ha

Ilustracja przedstawia widma gwiazdowe. Widma gwiazdowe w poziomo ułożonych, cienkich prostokątnych pasach. Pasy tworzą duży poziomo ułożony prostokąt. Cały prostokąt składa się z trzynastu widm gwiazdowych. Powierzchnia widm zmienia kolory od niebieskiego, przechodzi w błękit, zieleń, żółty, pomarańczowy, czerwony i bordowy. Po lewej stronie każdego z pasków oznaczenie. Pierwszy pasek - litera duże o sześć kropka pięć. Drugi - litera duże be zero. Trzeci - litera duże be sześć. Czwarty - litera duże a jeden. Piąty - litera duże a pięć. Szósty - litera duże ef zero. Siódmy - litera duże ef pięć. Ósmy - litera duże gie zero. Dziewiąty - litera duże gie pięć. Dziesiąty - litera duże ka zero. Jedenasty - litera duże ka pięć. Dwunasty - litera duże em zero. Trzynasty - litera duże em pięć. — Ze względu na temperaturę powierzchni i skład chemiczny, gwiazdy można podzielić na siedem podstawowych typów widmowych: O, B, A F, G, K, M. Typy te, w zależności od linii absorpcyjnych występujących w widmach gwiazd, można z kolei podzielić na podtypy oznaczane cyframi od 0 do 9. Widmo Słońca jest widmem typu G2.
Źródło: KPNO 0.9-m Telescope, AURA, NOAO, NSF, dostępny w internecie: https://apod.nasa.gov/apod/ap010530.html, domena publiczna.

Najwyższą temperaturę na powierzchni mają gwiazdy typu $O$ – sięga ona $25000 K$ . Widma typu $G$ (widoczne na powyższym rysunku) są charakterystyczne dla gwiazd chłodniejszych. Do tego typu zalicza się nasze Słońce, które ma temperaturę powierzchniową ok. $6000 K$ . Gwiazdy typu $M 5$ osiągają temperaturę ok. $3000 K$ . Istnieją również gwiazdy o temperaturze zarówno powyżej $25000 K$ , jak i poniżej $3000 K$ .

Na przykładowym zestawie widać, że położenie linii absorpcyjnych jest stałe, ale nie wszystkie z nich są jednakowo dobrze widoczne. Powodem jest przede wszystkim temperatura powierzchni gwiazdy, która wpływa na stan atomów i ich prędkość. W wysokich temperaturach atomy są zjonizowane i ich widmo jest inne, niż gdyby znajdowały się one w stanie neutralnym. Ważne są również czynniki, takie jak gęstość gwiazdy oraz skład chemiczny, jednak – wbrew pozorom – nie jest on najistotniejszy. Astronomowie twierdzą bowiem, że jeżeli w widmie są widoczne linie jakiegoś pierwiastka, to na pewno znajduje się on w atmosferze gwiazdy. Natomiast jeżeli jakiś pierwiastek się tam znajduje, to w wypadku wystąpienia pewnych niekorzystnych okoliczności możemy nie zobaczyć jego linii.

Podsumowanie

Widmo, które składa się z oddzielnych linii widmowych, nazywamy widmem liniowym.
Wszystkie pierwiastki w stanie gazowym mają charakterystyczne widmo liniowe.
Widmo liniowe jest typowe dla gazów składających się z atomów lub cząsteczek. Przykładem są gazy takie jak wodór, hel, neon, argon, opary rtęci lub sodu.
Odkrycie linii widmowych wodoru oraz innych pierwiastków przyczyniło się do zrozumienia budowy atomu.
Gorące gazy wysyłają promieniowanie liniowe emisyjne. Jeżeli jednak promieniowanie mające widmo ciągłe przechodzi przez obszar zawierający chłodny gaz, to następuje absorpcja energii fal dokładnie o tych długościach, które dany atom może emitować.

Ćwiczenie 2

Opisz budowę i zasadę działania spektroskopu pryzmatycznego.

R1B7WhDJeqb9r

Zadanie podsumowujące moduł

R41zoc232jtpl1

Ćwiczenie 3

Które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe?

	Prawda	Fałsz
Każde ciało o temperaturze powyżej zera absolutnego emituje widmo liniowe.	□	□
Linie absorpcyjne pierwiastków powstają gdy przez gaz składający się z tych pierwiastków przechodzi promieniowanie z zewnątrz.	□	□
Odległości pomiędzy liniami Balmera są jednakowe.	□	□

Źródło: ZPE, licencja: CC BY 3.0.

Słownik

analiza widmowa

metoda badania składu substancji na podstawie analizy długości fal widma emitowanego przez tę substancję. Analiza widm pozwala na wyznaczanie temperatury gwiazdy, jej składu chemicznego, gęstości gazu w jej atmosferze, a nawet prędkości wirowania gwiazdy wokół własnej osi.

spektroskop

przyrząd służący do rozkładu promieniowania widzialnego na poszczególne barwy składowe (widmo) według długości fali. Pozwala na wyznaczyć długość fali danego promieniowania.

Biogramy

Johann Jakob Balmer12.03.1898Bazylea1.05.1825Lausen

RCHc44gUrr50w

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia Johanna Jakoba Balmera. Zdjęcie czarno białe. Mężczyzna w wieku około sześćdziesiąt lat. Twarz zwrócona w prawo. Skóra jasna, pokryta zmarszczkami. Czoło wysokie. Jasne gęste włosy zaczesane na bok. Policzki pulchne. Nos duży. Podwójny podbródek. Uszy duże. Mężczyzna ubrany w białą koszulę i ciemną marynarkę. Okulary z małymi okrągłymi, metalowymi oprawkami. — Szwajcarski fizyk i matematyk
Źródło: N.N., dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Johann Jakob Balmer

1825.05.1 Lausen – 1898.03.12 Bazylea

[balmer]
Zajmował się głównie geometrią i spektroskopią. Opracował wzór opisujący linie widmowe wodoru.

Robert Wilhelm Bunsen16.08.1899Heidelberg30.03.1811Getynga

R1Tde14pxLVgw

Ilustracja przedstawia Roberta Bunsena. Mężczyzna w wieku około pięćdziesięciu lat. Twarz skierowana w stronę obserwatora. Czoło wysokie, pokryte poziomymi zmarszczkami. Ciemne, nieco falowane włosy zaczesane na boki. Końce włosów zawijają się w górę. Uszy duże. Ciemne krzaczaste brwi. Między brwiami pionowa bruzda. Oczy ciemne z dużymi zmarszczkami poniżej. Duży wydatny nos. Policzki pulchne. Bokobrody złączone z brodą. Broda przycięta, jasna. Pasek brody wzdłuż podbródka i poniżej kości żuchwowej. Skóra twarzy wokół ust gładko ogolona. Mężczyzna ubrany w białą koszulę. Wysoki kołnierz obwiązany czarną muszką. Szara kamizelka i marynarka. — Niemiecki fizyk i chemik
Źródło: C. H. Jeens, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Robert Wilhelm Bunsen

1811.03.30 Getynga – 1899.08.16 Heidelberg

[bunsen]
Wspólnie z Kirchhoffem prowadził badania w dziedzinie spektroskopii. Jest też wynalazcą palnika ( $1850$ r.), który do dziś jest stosowany w szkolnych pracowniach chemicznych (fizycznych), a nawet w budownictwie.

Joseph von Fraunhofer7.06.1826Monachium6.03.1787Straubing

RxvHrXy00zssA

Czarno‑biała ilustracja przedstawia Josepha von Fraunhofera. Mężczyzna w wieku około trzydziestu lat. Tors zwrócony w prawo. Twarz zwrócona w stronę obserwatora. Twarz pociągła. Skóra jasna gładko ogolona. Czoło wysokie. Czarne proste włosy zaczesane do tyłu. Uszy duże. Bokobrody długie i czarne. Brwi czarne wąskie. Nos długi wąski. Ostro zakończony podbródek. Wysoki kołnierz białej koszuli zakrywa szyję. Mężczyzna ubrany w czarną marynarkę, która w klapę ma wpięty okrągły order zawieszony na wstążce. — Joseph von Fraunhofer – odkrywca linii absorpcyjnych w widmie Słońca
Źródło: N.N., dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Joseph von Fraunhofer

1787.03.6 Straubing – 1826.06.7 Monachium

[jozef von fraunhofer]
Największe odkrycia Josepha von Fraunhofera dotyczą optyki i astronomii. Jego wynalazkami są: siatka dyfrakcyjna, {spektroskop}spektroskopspektroskop pryzmatyczny i heliometr. Fraunhofer, niezależnie od A. Fresnela, opisał zjawisko dyfrakcji i zaobserwował linie absorpcyjne w widmie Słońca.

Gustaw Robert Kirchhoff17.10.1887Berlin12.03.1824Królewiec

RXqwYW3Rus5Pe

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia Gustawa Kirchhoffa. Mężczyzna w wieku około sześćdziesięciu pięciu lat. Twarz zwrócona nieco w prawo. Skóra twarzy jasna pokryta zmarszczkami. Czoło wysokie. Czarne proste włosy zaczesane na bok. Włosy długie, lekko zakręcone na końcach, zakrywają uszy. Czarna gęsta broda połączona z bokobrodami. Broda krótko przycięta na bokach twarzy. Dłuższa poniżej ust. Czarne wąsy zakrywają górną wargę. Oczy małe. Nos długi ostro zakończony. Mężczyzna ubrany w białą koszulę. Czarna duża muszka poniżej wysokiego kołnierza koszuli. Czarna kamizelka i marynarka. — Odkrywca prawa promieniowania ciała doskonale czarnego i metody analizy widmowej
Źródło: QWerk, edycja: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Gustaw Robert Kirchhoff

1824.03.12 Królewiec – 1887.10.17 Berlin

[gustaw robert kirśhof]
Niemiecki fizyk, w latach $1850\text{-}54$ profesor uniwersytetu we Wrocławiu. Znany jest przede wszystkim z prac nad teorią obwodów elektrycznych i temperaturowym promieniowaniem ciał. Skonstruował spektroskopspektroskopspektroskop (razem z R. W. Bunsenem), badał linie widmowe pierwiastków. Zastosował spektroskopię do badania atmosfery słonecznej i widma jaśniejszych gwiazd stałych.

Gustaw Robert Kirchhoff17.10.1887Berlin12.03.1824Królewiec

RXqwYW3Rus5Pe

Gustaw Robert Kirchhoff

1824.03.12 Królewiec – 1887.10.17 Berlin

Robert Wilhelm Bunsen16.08.1899Heidelberg30.03.1811Getynga

R1Tde14pxLVgw

Robert Wilhelm Bunsen

1811.03.30 Getynga – 1899.08.16 Heidelberg

Johann Jakob Balmer12.03.1898Bazylea1.05.1825Lausen

RCHc44gUrr50w

Johann Jakob Balmer

1825.05.1 Lausen – 1898.03.12 Bazylea

[balmer]
Zajmował się głównie geometrią i spektroskopią. Opracował wzór opisujący linie widmowe wodoru.

Joseph von Fraunhofer7.06.1826Monachium6.03.1787Straubing

RxvHrXy00zssA

Joseph von Fraunhofer

1787.03.6 Straubing – 1826.06.7 Monachium