W życiu codziennym często korzystamy z koncentratów. Wśród nich można wskazać półprodukty do przygotowywania posiłków, takie jak np. koncentraty spożywczekoncentraty spożywcze (koncentrat pomidorowy, kostki bulionowe), a także szampony i płyny do prania i płukania tkanin. Przygotowanie koncentratu polega zazwyczaj na usunięciu części wody z roztworu określonej substancji. To z kolei związane jest ze zmianą jego stężenia. Umiejętność obliczania stężeń ułatwia zatem poprawne przygotowywanie roztworów stosowanych w domu bądź w pracy.
R1ezk0lZhEnPd
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
definicję stężenia procentowego roztworu;
sposób obliczania masy poszczególnych składników roztworu, znając jego stężenie procentowe;
definicję gęstości roztworu i możliwości wykorzystania tej wielkości fizycznej do obliczania masy roztworu o podanej objętości.
Nauczysz się
obliczać stężenie procentowe roztworu po jego zatężeniu lub rozcieńczeniu;
szacować zmianę stężenia procentowego roztworu po jego zatężeniu lub rozcieńczeniu;
planować, jakie czynności należy przeprowadzić, aby rozcieńczyć lub zatężyć roztwór.
ii4Kby8TuY_d5e160
1. Jak nazywa się proces, podczas którego dodajemy rozpuszczalnik do roztworu?
RxlhU7e1uqciv
Podczas wielu czynności każdego dnia, dodajemy do różnych cieczy (roztworów substancji) wodę lub inny rozpuszczalnik. Być może zdarzyło Ci się np. przygotowywać napar z liści herbaty (tzw. esencję). Często jest tak, że napar ten jest zbyt mocny. Dlatego niewielką jego ilość przelewa się do filiżanki i uzupełnia wodą. Czy wiesz, że dodanie niewielkiej ilości wody do farby, ułatwia jej aplikację pędzlem? A może zdarzyło Ci się ugotować zbyt gęstą zupę i „ratunkiem” było właśnie dolanie wody?
Czynność, którą wykonujemy, dodając wody (lub innego rozpuszczalnika) do gotowego już roztworu, nazywa się rozcieńczaniemrozcieńczanie roztworuozcieńczaniem.
Wiesz już, że każdy roztwór składa się z rozpuszczalnika i przynajmniej jednej substancji rozpuszczonej. W procesie rozcieńczania roztworu zwiększamy ilość (masę) rozpuszczalnika, nie zmieniając ilości (masy) substancji rozpuszczonej.
Jak myślisz, co się dzieje ze stężeniem procentowymstężenie procentowestężeniem procentowym rozcieńczanego roztworu?
ii4Kby8TuY_d5e206
2. Jak się zmienia stężenie roztworu po jego rozcieńczeniu?
Zmiana ilości (masy) rozpuszczalnika powoduje zmianę ilości (masy) roztworu. Domyślasz się już zapewne, że będzie to rzutowało na zmianę stężenia roztworu.
1
Polecenie 1
Przeanalizuj poniższą grafikę i wyjaśnij, w jaki sposób rozcieńczanie roztworu wpływa na wartość jego stężenia procentowego. Sprawdź swoją odpowiedź.
RO1bhJTfHtSTI
RB03ICOblC3jl
Czy podczas rozcieńczania roztworu zmienia się ilość substancji rozpuszczonej (pomarańczowe kropki)?
Podczas dodawania do roztworu kolejnej porcji rozpuszczalnika zwiększa się liczba drobin rozpuszczalnika przypadających na określoną liczbę drobin substancji rozpuszczonej. Wzrost ilości (masy) rozpuszczalnika powoduje wzrost ilości (masy) roztworu, podczas gdy ilość (masa) substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie. W związku z tym, że stężenie procentowe obliczamy jako stosunek masy substancji rozpuszczonej do masy roztworu:
przy omówionych zmianach ilości poszczególnych składników zachodzących podczas rozcieńczania roztworu, jego stężenie procentowe maleje.
Polecenie 1
Rozcieńczanie roztworu polega na dodaniu rozpuszczalnika do roztworu. Zastanów się i napisz, w jaki sposób rozcieńczenie wpłynie na wartość stężenia procentowego tego roztworu?
RsFqlXfvAd7iX
Wzór na stężenie procentowe:
gdzie: to masa substancji rozpuszczonej, a to masa roztworu.
Na masę roztworu składa się masa substancji i masa rozpuszczalnika. Jaki wpływ na wartość stężenia procentowego będzie mieć zwiększenie masy rozpuszczalnika?
Poprzez dolanie rozpuszczalnika do roztworu wzrośnie masa rozpuszczalnika, a tym samym masa roztworu, natomiast masa substancji rozpuszczonej pozostanie bez zmian. Oznacza to, że wartość mianownika w ułamku wzrośnie, co oznacza, że wartość stężenia procentowego zmaleje.
Ciekawostka
Innym możliwym sposobem rozcieńczenia roztworu jest usunięcie substancji rozpuszczonej. Zabieg ten jest dość trudny do wykonania i możliwy tylko w przypadku stężonych roztworów. Polega on na ochłodzeniu roztworu do temperatury, w której rozpuszczalność substancji rozpuszczonej jest na tyle niska, że następuje wydzielanie się jej z roztworu. Po usunięciu, roztwór zawiera jej mniej, a stężenie procentowe samego roztworu jest niższe od wyjściowego.
1
Polecenie 2
Oblicz stężenie procentowe cukru w napoju, który powstał przez dodanie wody (o gęstości równej ) do 20 g soku o stężeniu cukru 50 %. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.
W przypadku wątpliwości, przeanalizuj pełne rozwiązanie zadania.
RTkBGHWWUR0Q5
Dodatek wody do roztworu powoduje jego rozcieńczenie.
1. Obliczamy masę cukru zawartą w 20 g 50‑procentowego roztworu cukru w soku.
masa cukru = 10 g (nie uległa zmianie po dodaniu wody);
masa roztworu = 20 g + 200 g (suma masy początkowego roztworu i masy dodanej do niego wody).
Stężenie procentowe cukru w uzyskanym napoju wyniesie 4,5 %.
1
Polecenie 3
Oblicz, ile wody należy dodać do 30 g roztworu soli kuchennej o stężeniu 6 %, aby powstał roztwór o stężeniu 3 %.
W przypadku wątpliwości, przeanalizuj pełne rozwiązanie zadania.
R1aPgm4JfD7Eg
Podczas rozcieńczania roztworu, masa substancji rozpuszczonej się nie zmienia.
1. Obliczamy masę soli kuchennej w 30 g 6‑procentowego roztworu soli.
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
Do wyjściowego (początkowego) roztworu soli dodajemy wodę. Masa substancji rozpuszczonej nie ulega zatem zmianie.
2. Obliczamy masę roztworu o stężeniu 3 %, który zawiera 1,8 g soli kuchennej.
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
3. Obliczamy masę wody, którą trzeba dodać.
Aby otrzymać roztwór o stężeniu 3 %, do 30 g roztworu soli kuchennej należy dodać 30 g wody.
1
Polecenie 4
Podczas infekcji gardła zaleca się płukanie rozcieńczonym roztworem wody utlenionej, czyli 3‑procentowym roztworem nadtlenku wodoru. Roztwór do płukania otrzymuje się, rozcieńczając wodę utlenioną w stosunku objętościowym 1 : 50. Oblicz, z dokładnością do jednej tysięcznej procenta, stężenie roztworu wody utlenionej po rozcieńczeniu. Załóż, że gęstość wody utlenionej i wody użytej do jej rozcieńczenia jest równa
W przypadku wątpliwości, przeanalizuj pełne rozwiązanie zadania.
RLKfiL0xAynRx
Rozcieńczenie w stosunku objętościowym 1 : 50 oznacza, że jedną objętość wody utlenionej miesza się z 50 objętościami wody. Do sporządzenia takiego roztworu można użyć wody utlenionej i wody lub ich wielokrotności.
Przykładowe objętości poszczególnych roztworów substancji użytych podczas rozcieńczania wody utlenionej wodą w stosunku objętościowym 1 : 50
Stosunek objętościowy 1 : 50
objętość wody utlenionej []
objętość wody []
1
50
5
250
7
350
10
500
1. Podczas obliczania stężenia procentowego posługujemy się masą, a nie objętością. Dlatego wszystkie dane musimy przeliczyć na gramy. Łatwo to zrobić, ponieważ przyjęto, że ma masę 1 g, zarówno w przypadku wody, jak i wody utlenionej. W tym przypadku możemy więc przyjąć, że stosunek objętościowy ( : ) równy jest stosunkowi masowemu (1 : 50 g).
2. Określamy masę substancji rozpuszczonej (nadtlenku wodoru) w rozcieńczanej próbce wody utlenionej. Warunki zadania nie precyzują masy użytego do rozcieńczenia 3‑procentowego roztworu nadtlenku wodoru, czyli wody utlenionej. W takim przypadku najłatwiej wykonać obliczenia, przyjmując, że masa wody utlenionej to 100 g. W 100 g 3‑procentowej wody utlenionej znajdują się 3 g nadtlenku wodoru.
3. Ustalamy masę wody, którą należałoby dodać do 100 g wody utlenionej. Stosunek masowy ma wynosić 1 : 50, co oznacza, że do 100 g wody utlenionej należy dodać 5000 g wody.
Stężenie procentowe roztworu nadtlenku wodoru, po rozcieńczeniu wody utlenionej w stosunku 1 : 50, wyniesie ok. 0,059 %.
ii4Kby8TuY_d5e368
3. Jak nazywamy proces, podczas którego w roztworze zwiększa się ilość substancji rozpuszczonej lub zmniejsza się ilość rozpuszczalnika?
Zdarza nam się czasem podczas picia herbaty lub innego napoju stwierdzić, że nie są one wystarczająco słodkie. Wtedy dosypujemy do nich kolejną porcję cukru. Tak samo postępujemy z zupą, którą uważamy za nie dość słoną – dodatkowo ją dosalamy. W każdym przypadku dostarczamy substancji rozpuszczonej do jej roztworu. Podczas tych zabiegów ilość wody się nie zmienia. Czynność, którą wykonujemy, jest przykładem zatężaniazatężanie roztworuzatężania.
Rjo8R5esdt1iy
W laboratoriach analitycznych czasami ilość badanej substancji w roztworze jest tak mała, że próby jej wykrycia mogą się nie powieść. Dlatego bardzo często przed dokonaniem analizy z badanego roztworu odparowuje się część rozpuszczalnika. Jest to też częsty proces stosowany w przemyśle spożywczym, np. podczas produkcji cukru, dżemów, zagęszczonych wywarów lub soków. Odparowanie części rozpuszczalnika z roztworu, podobnie jak wprowadzenie do roztworu dodatkowej ilości substancji rozpuszczonej, prowadzi do jego zatężenia.
R1LvImSrwLgEb
ii4Kby8TuY_d5e446
4. Jak się zmienia stężenie roztworu po jego zatężaniu?
1
Polecenie 5
Przeanalizuj poniższą grafikę i wyjaśnij, w jaki sposób odparowanie części rozpuszczalnika z roztworu wpływa na wartość jego stężenia procentowego. Sprawdź swoją odpowiedź.
R10fAMyOoyqDi
RMwJSUaXbjJOm
Czy podczas odparowywania rozpuszczalnika zmienia się liczba drobin substancji rozpuszczonej (pomarańczowe kropki)?
Podczas odparowywania rozpuszczalnika z roztworu zmniejsza się liczba drobin rozpuszczalnika, przypadających na określoną liczbę drobin substancji rozpuszczonej. Zmniejszenie ilości (masy) rozpuszczalnika powoduje zmniejszenie ilości (masy) roztworu, podczas gdy ilość (masa) substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie. W związku z tym, że stężenie procentowe obliczamy jako stosunek masy substancji rozpuszczonej do masy roztworu:
przy omówionych zmianach ilości poszczególnych składników, zachodzących podczas rozcieńczania roztworu, jego stężenie procentowe wzrasta.
Polecenie 5
Zatężanie roztworu polega na zmniejszeniu masy rozpuszczalnika, np. poprzez jego odparowanie, przy jednoczesnym braku zmian masy substancji rozpuszczonej. Zastanów się i napisz, w jaki sposób odparowanie rozpuszczalnika wpłynie na stężenie procentowe roztworu?
RsFqlXfvAd7iX
Wzór na stężenie procentowe:
gdzie: to masa substancji rozpuszczonej, a to masa roztworu.
Na masę roztworu składa się masa substancji i masa rozpuszczalnika. Jaki wpływ na wartość stężenia procentowego będzie mieć zmniejszenie masy rozpuszczalnika?
Odparowanie rozpuszczalnika z roztworu spowoduje spadek masy rozpuszczalnika, co pociągnie za sobą spadek masy roztworu, przy czym masa substancji rozpuszczonej pozostanie bez zmian. Oznacza to, że wartość mianownika w ułamku zmaleje, co oznacza, że wartość stężenia procentowego wzrośnie.
1
Polecenie 6
Przeanalizuj poniższą grafikę i wyjaśnij, w jaki sposób wprowadzenie większej ilości substancji rozpuszczonej do roztworu wpływa na wartość jego stężenia procentowego. Sprawdź swoją odpowiedź.
RalJjEokb6hnm
R1OAKvFeA1j6r
Czy podczas dodawania substancji do roztworu zmienia się liczba drobin substancji rozpuszczonej (pomarańczowe kropki)?
Gdy dodamy do roztworu nową porcję substancji, zwiększa się liczba jej drobin przypadająca na określoną liczbę drobin rozpuszczalnika. Zwiększenie ilości (masy) substancji rozpuszczonej nie ma wpływu na ilość (masę) rozpuszczalnika. W wyniku dodawania kolejnych porcji substancji rozpuszczonej do roztworu, jego stężenie procentowe się zwiększa.
Polecenie 6
Jak zmieni się wartość stężenia procentowego roztworu, jeśli zostanie do niego dodana dodatkowa porcja substancji rozpuszczonej?
RsFqlXfvAd7iX
Wzór na stężenie procentowe:
gdzie: to masa substancji rozpuszczonej, a masa roztworu.
Na masę roztworu składa się masa substancji i masa rozpuszczalnika.
Po dodaniu do roztworu nowej porcji substancji, zwiększa się liczba jej drobin przypadająca na określoną liczbę drobin rozpuszczalnika. Zwiększenie masy substancji rozpuszczonej ma wpływ na masę roztworu, ale nie ma wpływu na masę rozpuszczalnika. W wyniku dodawania kolejnych porcji substancji rozpuszczonej do roztworu, jego stężenie procentowe się zwiększa, ponieważ w tej samej masie rozpuszczalnika zostaje rozpuszczona większa masa substancji rozpuszczonej.
1
Polecenie 7
Do 450 g roztworu cukru o stężeniu 10 % dodano 10 g cukru. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu. Przedstaw wynik po zaokrągleniu do liczby całkowitej.
W przypadku wątpliwości, przeanalizuj pełne rozwiązanie zadania.
RELIxkfOC1ShA
Dodatek cukru podowuje zwiększenie masy substancji rozpuszczonej w roztworze.
1. Obliczamy masę cukru w 450 g wodnego roztworu o stężeniu 10 % (w roztworze wyjściowym).
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
2. Obliczamy masę cukru po dodaniu 10 g cukru.
Jest to masa substancji rozpuszczonej w uzyskanym roztworze.
3. Obliczamy masę uzyskanego roztworu.
4. Obliczamy stężenie procentowe roztworu uzyskanego po zatężeniu.
Po dodaniu 10 g cukru do 450 g roztworu cukru o stężeniu 10 % powstanie roztwór o stężeniu procentowym ok. 12 %.
1
Polecenie 8
Z 740 g roztworu o stężeniu 1 % odparowano 220 g wody. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu. Wynik przedstaw z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.
W przypadku wątpliwości, sprawdź pełne rozwiązanie zadania.
R67cMXQhbu74S
Odparowując wodę z roztworu, zmieniamy jego masę .
1. Obliczamy masę substancji w 740 g roztworu o stężeniu 1 % (w roztworze wyjściowym).
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
Po odparowaniu rozpuszczalnika, masa substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie. Masa substancji w uzyskanym roztworze, będzie taka sama jak w roztworze wyjściowym i wyniesie 7,4 g.
2. Obliczamy masę roztworu uzyskanego po odparowaniu 220 g wody.
3. Obliczamy stężenie procentowe roztworu uzyskanego po zatężeniu.
Po odparowaniu 220 g wody z 740 g roztworu o stężeniu 1 % otrzymano roztwór o stężeniu ok. 1,42 %.
ii4Kby8TuY_d5e561
5. Czy możemy obliczyć stężenie roztworu powstałego w wyniku zmieszania dwóch roztworów?
Zdarza nam się czasami mieszać ze sobą roztwory tej samej substancji. Jeśli stężenie obu roztworów jest jednakowe, to roztwór po zmieszaniu też będzie wykazywał to samo stężenie.
RC1UyY6mPT0bH
1
Polecenie 9
Oblicz, jakie stężenie będzie miał otrzymany roztwór. Zmieszano ze sobą dwa roztwory cukru: 50 g roztworu o stężeniu 5 % i 40 g roztworu o stężeniu 12 %. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.
W przypadku wątpliwości, sprawdź pełne rozwiązanie zadania.
R19dm7LkH9rSy
R1Nu1eDEEKVtN
Po zmieszaniu ze sobą dwóch roztworów tej samej substancji, otrzymujemy roztwór, którego .
1. Obliczamy masę cukru w roztworach wyjściowych. W roztworze o stężeniu 5 %.
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
W roztworze o stężeniu 12 %.
Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe
Sposób z użyciem proporcji
2. Obliczamy całkowitą masę cukru.
3. Obliczamy całkowitą masę roztworu powstałego po zmieszaniu.
4. Obliczamy stężenie procentowe roztworu po zmieszaniu.
Po zmieszaniu dwóch roztworów cukru – 50 g 5‑procentowego i 40 g 12‑procentowego – powstanie roztwór o stężeniu ok. 8,1 %.
ii4Kby8TuY_d5e648
Podsumowanie
Stężenie roztworu można zmieniać poprzez jego rozcieńczanie bądź zatężanie.
W efekcie rozcieńczania, stężenie roztworu maleje, a w wyniku zatężania – rośnie.
Roztwór można rozcieńczyć przez dodanie do niego rozpuszczalnika.
Zwiększenie stężenia roztworu następuje po odparowaniu rozpuszczalnika lub dodaniu porcji substancji rozpuszczonej.
Stężenie roztworu, który powstanie w wyniku zmieszania roztworów tej samej substancji, ale o innych stężeniach, będzie różnić się od stężeń roztworów użytych do zmieszania (roztworów wyjściowych).
Praca domowa
1
Polecenie 10.1
Opiekunka chorego przygotowywała mu lek. Na ampułce z lekiem było napisane: 10 ml 8‑procentowego roztworu substancji czynnej. Zgodnie z przepisem należało zawartość ampułki zmieszać z 90 ml wody, dokładnie wymieszać i podawać trzy razy dziennie po 5 ml. Przez nieuwagę opiekunka dodała 110 ml wody. Oblicz, jaką objętość roztworu leku powinna teraz podawać pacjentowi, aby dostarczyć mu właściwą dawkę leku.
Przy obliczeniach załóż, że gęstość wody i wszystkich roztworów leku z zadania wynosi 1 (1 ).
Pamiętaj, że .
R1Pg3TmC7l6j7
R17p4S2xBWQrN
Mieszajac zawartość ampułki z wodą, substancja czynna została rozcieńczona.
Opiekunka powinna podać pacjentowi jednorazowo ok. 6 ml roztworu leku (18 ml roztworu leku na dobę).
ii4Kby8TuY_d5e710
Słownik
rozcieńczanie roztworu
rozcieńczanie roztworu
obniżenie stężenia roztworu, np. w wyniku dodania do niego rozpuszczalnika
zatężanie roztworu
zatężanie roztworu
zwiększenie stężenia roztworu w wyniku dodania do niego dodatkowej ilości substancji rozpuszczonej lub odparowania części rozpuszczalnika
koncentraty spożywcze
koncentraty spożywcze
produkty żywnościowe, z których usunięto znaczną część wody (rozpuszczalnika); uzyskuje się je przez suszenie lub zagęszczanie surowców spożywczych (lub ich mieszanin) oraz dodatkowe utrwalanie; koncentraty spożywcze mogą występować w formie suchej, sproszkowanej (np. kostki bulionowe, mleko w proszku) lub w formie płynnej i półpłynnej (np. mleko zagęszczone, zagęszczone soki owocowe, koncentrat pomidorowy)
stężenie procentowe
stężenie procentowe
stosunek masy substancji rozpuszczonej do masy roztworu, w którym substancja ta się znajduje, wyrażony w procentach; stężenie procentowe można obliczyć z wzoru ; na podstawie wartości stężenia procentowego, możemy ocenić, ile części masowych substancji rozpuszczonej przypada na 100 części masowych roztworu
ocet
ocet
wodny roztwór, w którym substancję rozpuszczoną stanowi tzw. kwas octowy; stężenie procentowe octu równe jest zwykle 10 % (choć zdarzają się również roztwory o stężeniu 6 %); do jego charakterystycznych właściwości należą ostry zapach i kwaśny smak
ii4Kby8TuY_d5e771
Ćwiczenia
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
R17wUyvgFcyID1
R1QVyWcClmaWH1
1
Ćwiczenie 2
RfCBrwJZee9Yt1
1
Ćwiczenie 3
RbNEaL6SVfk5p
2
Ćwiczenie 4
Rel2BbLD3FvdX
2
Ćwiczenie 5
RC2KbKmWNXQVW
2
Ćwiczenie 6
R187EfswpUZF01
R10wt0536vMPv2
Ćwiczenie 7
2
Ćwiczenie 8
R1D1UIfMVyiAy1
31
Ćwiczenie 9
Uczeń przygotował 50 g wodnego roztworu substancji x o stężeniu 5 %. Roztwór ten był mu potrzebny do wykonania pewnej analizy. Okazało się jednak, że stężenie roztworu jest zbyt duże. Aby uczeń mógł wykorzystać roztwór substancji x we wspomnianej analizie, powinien mieć stężenie równe 3 %.
Zaprojektuj doświadczenie, które pozwoli na otrzymanie 3‑procentowego roztworu z roztworu 5‑procentowego o masie 50 g, wiedząc, że uczeń ma do dyspozycji wodę destylowaną, substancję x (o stałym stanie skupienia) oraz niezbędny sprzęt laboratoryjny.
Wykonaj odpowiednie obliczenia i zapisz instrukcję przeprowadzenia doświadczenia.
R5bsIb68OJqaL
R10DnS72DHhj9
Aby otrzymać roztwór o mniejszym stężeniu, należy rozcieńczyć pierwotny roztwór.
Pamiętaj – aby uzyskać roztwór o mniejszym stężeniu procentowym, do roztworu wyjściowego należy dodać odpowiednią ilość wody destylowanej. Czy wyliczona przez Ciebie ilość wody jest zbliżona do zawartej w poniższej odpowiedzi? Czy w Twojej instrukcji zawarte zostały poniższe informacje?
Odpowiedź: Aby z 50 g 5‑procentowego roztworu substancji x otrzymać roztwór 3‑procentowy, należy do roztworu wyjściowego dodać ok. 33,3 g () wody destylowanej.
Instrukcja:
1. Należy odważyć 33,3 g wody destylowanej lub odmierzyć wody destylowanej.
2. Odważoną (lub odmierzoną) ilość wody przelać do naczynia, w którym znajduje się 50 g roztworu o stężeniu 5 %.
3. Zawartość naczynia należy dokładnie wymieszać.
31
Ćwiczenie 10
Mleko skondensowane powstaje w wyniku zatężania mleka krowiego, za pomocą usunięcia z niego określonej objętości wody, która stanowi w mleku rozpuszczalnik.
Poniżej zamieszczono schemat produkcji mleka skondensowanego na skalę przemysłową oraz opisano skrótowo etapy jego produkcji. Dopasuj opis do odpowiedniego miejsca na schemacie.
RrlDKoicXHwS2
R16KLanOvUN9d
Glossary
flash‑heated
flash‑heated
RV50K81hhEiLo
szybkie podgrzewanie
piped to
piped to
R1mV6bEOhrRI5
podłączone do
evaporator
evaporator
RBXARjtP4CQUw
parownik/wyparka
concentrate
concentrate
RyAlI93CxykyE
zagęszczanie
under vacuum pressure
under vacuum pressure
R1DHw9abc6i4G
pod próżnią
solid
solid
R1SB5SbP9sFOy
ciało stałe
inoculate
inoculate
R1T9MjYZPknGX
zaszczepiać (tutaj: wprowadzać cząstki substancji stałej, na której będzie wytrącał się/krystalizował cukier)
lactose
lactose
RhbzoJJtFwKo0
laktoza
agitate
agitate
R2fIaWXp6p5Ef
wytrząsać
preserve
preserve
RKNFhNn4Tc6YG
utrwalać (tutaj: konserwować)
vacuum‑sealed
vacuum‑sealed
R1UlDy2NRpm1U
pakowane próżniowo
Ćwiczenie 10
Zapoznaj się z tekstem opisującym kolejne etapy produkcji mleka skondensowanego na skalę przemysłową, a następnie wykonaj zadanie zamieszczone poniżej.
Condensed milk production consists of four steps. At the beggining the milk is flash‑heated to about 185 °F (85 °C) for several seconds. It is then piped to the evaporator where the water is removed. Next milk is concentrated under vacuum pressure until it measures between 30–40 % solid. It now has a syrupy consistency. Then milk is cooled and then inoculated with approximately 40 % powdered lactose crystals. The milk is then agitated to stimulate crystallization. It is this sugar that preserves the condensed milk. At the last step the milk is piped into sterilized cans that are then vacuum‑sealed.
R1UMJvRvDrWlB
Bibliografia
Encyklopedia PWN.
Kaznowski K., Pazdro K. M., Chemia. Podręcznik do liceów i techników, cz. 1, Warszawa 2019.
Litwin M., Styka‑Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 1. Chemia ogólna i nieorganiczna. Zakres rozszerzony, Warszawa 2012.
Szczypiński R., Projektowanie doświadczeń chemicznych, Warszawa 2019.