Na świecie zmiany polityczne i demograficzne zachodzą nieustannie. Wzrasta gęstość zaludnienia, ludzie coraz częściej i chętniej się przemieszczają. Wynika to m.in. z odmienności kulturowych i zróżnicowania ekonomicznego. Powtórzmy więc, jak można mierzyć rozwój, jak zróżnicowane jest rozmieszczenie ludności, czym charakteryzują się współczesne migracje, dlaczego rośnie liczba ludności w miastach, jak wygląda zróżnicowanie kulturowe świata.

iZejrqfAxW_d5e301

1. Zmiany na mapie politycznej świata

Atrybuty państwa to terytorium, ludność, suwerenna władza, uznanie przez inne kraje. W ostatnich 30 latach doszło do rozpadu Związku Radzieckiego, Jugosławii, Czechosłowacji, w Afryce do podziału Sudanu i oddzielenia Erytrei od Etiopii. Ruchy separatystyczne są nadal aktywne.
Ponadto zjednoczyły się dwa państwa niemieckie, dwie części Jemenu, a Hongkong i Makau połączyły się z Chinami.

Nowe państwa – galeria

iZejrqfAxW_d5e337

2. Wskaźniki rozwoju społeczno‑gospodarczego

Istnieje wiele wskaźników rozwoju. Najpopularniejszym jest wartość produktu krajowego brutto na osobę (PKB per capita). Natomiast wskaźnik rozwoju społecznego (Human Development Index) ukazuje rozwój w 3 aspektach: ekonomiczny jest jednym z nich.

Wskaźniki rozwoju – galeria

iZejrqfAxW_d5e371

3. Rozmieszczenie ludności świata

Ludność świata nie jest rozmieszczona równomiernie: ludzie wybierają do zamieszkania zwykle tereny w ciepłym i łagodnym klimacie, dobrze nawodnione, nizinne. Jeżeli trzeba, potrafią się dostosować do warunków niekorzystnych, np. dokonując termicznej izolacji domów, budując szklarnie albo wędrując i osiedlając się w miejscach, gdzie panują sprzyjające czynniki klimatyczne.

Ludność na świecie – galeria

iZejrqfAxW_d5e404

4. Procesy demograficzne

Liczba ludności na świecie stale rośnie. Tempo wzrostu zależy od różnicy między poziomem urodzeń i zgonów, a ta wynika głównie z poziomu rozwoju. Ponieważ najwyższy przyrost naturalny jest przeważnie w państwach rozwijających się i wielu najbiedniejszych, to one zdecydują o przyszłości demograficznej świata.

Fazy przejścia demograficznego to teoria zakładająca, że państwa świata w toku swojego rozwoju przechodzą przez szereg faz, każda z faz tego modelu charakteryzuje się innymi wartościami zgonów i urodzeń. Faza I to społeczeństwo pierwotne z niskim stopniem rozwoju cywilizacyjnego. Przyrost naturalny jest niewielki mimo wysokiego wskaźnika urodzeń, gdyż występuje równie wysoki wskaźnik zgonów. W takiej fazie rozwoju znajdują się niektóre ludy Afryki. Faza II charakteryzuje społeczeństwa przedindustrialne. Przyrost naturalny gwałtownie wzrasta poprzez utrzymujący się wysoki wskaźnik urodzeń i spadający wskaźnik zgonów. Liczba zgonów maleje poprzez poprawę warunków życia i rozwój medycyny. W fazie II rośnie również średnia długość życia i występuje eksplozja demograficzna. Obecnie w tej fazie znajdują się najbiedniejsze społeczeństwa Afryki. Faza III to okres rewolucji przemysłowej, cechuje społeczeństwa industrialne. Przyrost naturalny jest dość wysoki lecz wpływają na niego malejąca dzietność kobiet i spadek współczynnika urodzeń. W tej fazie wciąż maleje liczba zgonów. W fazie też kończy się również eksplozja demograficzna rozpoczęta w fazie II. Obecnie znajdują się w niej niektóre państwa Azji i Afryki Północnej. Faza IV występuje na skutek rewolucji technologicznej i rozwoju społeczeństwa postindustrialnego. W fazie tej spada dzietność kobiet, maleje wskaźnik urodzeń i spada wskaźnik zgonów. Przyrost naturalny zbliża się do 0. Tak jak w poprzednich fazach wydłuża się średnia długość życia. Obecnie w fazie tej znajdują się niektóre społeczeństwa Europy Zachodniej oraz Azji. Faza V cechuje dojrzałe społeczeństwa współczesne. Dzietność kobiet jest najniższa, przyrost naturalny wciąż spada i przyjmuje wartości ujemne. Współczynnik urodzeń przez niską dzietność jest na niskim poziomie, a współczynnik zgonów nieznacznie wzrasta przez rozwój chorób cywilizacyjnych. Wydłuża się średnia długość życia. Pojawia się implozja demograficzna czyli kurczenie się społeczeństw. Obecnie w tej fazie znajdują się wysoko rozwinięte kraje Europy, Azji, Ameryki Północnej.

R1d7mGywT0dUA
Fazy przejścia demograficznego
Źródło: Educational Materials (PHS) (http://commons.wikimedia.org), Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY-SA 3.0.
iZejrqfAxW_d5e437

5. Migracje

Na świecie liczba migrantów w 2019 roku wynosiła ok. 281 mln. Większość z nich z powodów ekonomicznych przybywa z regionów słabo rozwiniętych do wysoko rozwiniętych. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i otwarcie rynków pracy wpłynęło na współczesny odpływ Polaków do Wielkiej Brytanii, Niemiec, Irlandii, Holandii czy Włoch.

Migracje – galeria

iZejrqfAxW_d5e471

6. Urbanizacja i metropolie

Ponad połowa ludności świata mieszka w miastach. Szczególnie intensywnie ilość mieszkańców miast zwiększa się w krajach rozwijających się. Czasem miasta rozrastają się w zespoły – aglomeracje. W wielu przypadkach rozwój nie nadąża za wzrostem liczby ludności, stąd problemy mieszkaniowe, komunikacyjne czy związane z utylizacją odpadów.

Krajobraz miejski – galeria

iZejrqfAxW_d5e504

7. Przemiany na obszarach wiejskich

Wiele wsi zmieniło swoje funkcje: zmniejszyła się rola rolnictwa, wzrosło znaczenie usług, np. turystycznych. Dzięki temu mieszkańcy zwiększają dochody, ale jednocześnie traci na tym środowisko naturalne: podnosi się zużycie wody, energii, wzrasta ilość odpadów. Zmienia się także kultura – następuje zanik tradycji związanych z sezonowością prac.

Turystyka na obszarach wiejskich – galeria

iZejrqfAxW_d5e537

8. Kręgi kulturowe świata

Kultura to sposób życia – definiuje priorytety, wpływa na opinie o sobie samym, społeczności i świecie. Podobieństwa pozwoliły wyróżnić kręgi kulturowe. Trzeba jednak pamiętać, że granice między nimi są płynne. Na przykład pomiędzy europejskim indywidualizmem a azjatycką zasadą pierwszeństwa dobra wspólnego jest mnóstwo stanów pośrednich.

RmemzxdF2iHGE
Model kulturowy Lewisa
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iZejrqfAxW_d5e571

Ćwiczenia

Pamiętam i rozumiem

1
Ćwiczenie 1

Wymień państwa powstałe po rozpadzie Jugosławii.

R1UFwo9WAWaKq
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, dlaczego wskaźnik HDI jest uważany za lepszy miernik poziomu rozwoju niż wartość PKB na osobę.

R1I1fNftdIbkU
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3

Wybierz jedno z 20 największych państw świata i wskaż przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia w nim ludności.

R1Jhrr3Sgo8B5
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 4

Naszkicuj piramidę ludności dla państwa słabo rozwiniętego i wskaż jej charakterystyczne cechy.

RySqJjRXVCFdq
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Opisz piramidę ludności dla państwa słabo rozwiniętego, skup się na jej charakterystycznych cechach.

1
Ćwiczenie 5

Przedstaw społeczne i ekonomiczne następstwa migracji Polaków do Wielkiej Brytanii po 2004 roku.

R6jgyt1VjRLr0
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 6

Wskaż na mapie z wyróżnionych punktów te, które symbolizują największe zespoły miejskie na świecie (megalopolis).

Rhtr0DjMqyHWM
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RVeLXV1RyHjf0
Ćwiczenie 6
Z podanych miast wybierze te, które tworzą megalopolis.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 7

Opisz przemiany wsi w na terenach atrakcyjnych turystycznie w państwach rozwijających się.

RQWMyRUKZMglJ
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 8

Porównaj dwa wybrane kręgi kulturowe.

R1QhTL0rwSva7
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Czytam i interpretuję

Ćwiczenie 9

Na podstawie mapy oceń perspektywy osiągnięcia stabilizacji w regionie Kaukazu.

R1F1mF4W1C8wS
Narodowości Kaukazu
Źródło: Olga Mikos, User:Pmx, translation User:MonteChristof (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 3.0.
R1EbAImzXAdV9
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedż
Pokaż odpowiedź

Na podstawie opisu mapy i dostępnych źródeł wiedzy oceń perspektywy osiągnięcia stabilizacji w regionie Kaukazu.

Mapa etnoligwistyczna obejmująca obszary Kaukazu. Z lewej strony przedstawionego obszaru Morze Czarne. Z prawej strony – Morze Kaspijskie. Na lądzie pokazano granice państw: od północy Rosji, Gruzji, Azerbejdżanu, Armenii, Turcji i Iranu. Kolorowymi obszarami w obrębie lądu pokazano duże zróżnicowanie etnolingwistyczne ludności Kaukazu. Użyto dwudziestu ośmiu kolorów. Plamy kolorów rozkładają się nieregularnie. W legendzie objaśniono kolory i podpisano je numerami. Do ludności kaukaskiej zaliczani są Abchazowie, Czerkiesi dzieleni na Andgow, Czekersów i Kabardyjczyków, Gruzini, Dagestańczycy dzieleni na Agulów, Awarów, Dargijczyków, Laków, Lezginów, Rutulów, Tabasarów i Cachurów, Wajnachowie dzieleni na Czeczenów i Inguszów oraz grupy innych języków. Do ludności indoeuropejskiej zalicza się Ormian, Greków, Irańczyków dzielących się na Kurdów, Osetyjczyków i Tałyszy oraz Słowian w których skład wchodzą Rosjanie. Do ludności ałtajskiej zalicza się Turków dzielących się na Azerów, Bałkarzy, Karczajów, Kumców, Nogajów i Turkmenów, oraz Mongołowie w których skład wchodzą Kałmucy. Na mapie barwy oznaczające daną grupę językową są bardzo poprzeplatane. Od północy największą grupę stanowią Rosjanie mieszkający od Morza Azowskiego do prawie samego łańcucha górskiego. Na Północy również dużą grupą językową są Czekersi zamieszkująy Kałmucję. Blisko granicy Rosyjsko‑Gruzińskiej od zachodu zamieszkują Czekersi i Karaczajowie, następnie idąc na Wschód Bałkarzy i Kabardyjczycy, Osetyjczyczy, Ingusze, Czeczeni, Awarowie i Dargijczycy, a nad wybrzeżem Morza Kaspijskiego mieszkają Kumycy oraz Nogajowie. Blisko granicy Rosja‑Azerbejdzań spotkać można Lezginów, Rutulów, Tabasarów, Agulów, Cachurów, Awarów i Gruzinów. Gruzja natomiast zamieszkiwana jest głównie przez Gruzinów, Osetyjczyków na środkowej północy państwa oraz na środkowym południu Ormian i Azerów. Armenię zamieszkują głównie Ormianie, jedynie na południowym zachodzie kraju można spotkać Azerów. W Azerbejdżanie mieszkają głównie Azerowie. Inne grupy językowe w tym kraju występują na granicy z Rosją i na południowym zachodzie kraju, są to głównie Lezgini, Cachurzy i Ormianie. W Iranie głównie zamieszkują Azerowie. Na pograniczu z Turcją Kurdowie a na wschodnim wybrzeżu Tałysze.

R1XaSbBjMAmKq
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź
Ćwiczenie 10

Korzystając z piramidy wieku, wskaż społeczne i ekonomiczne konsekwencje społeczeństwa starzejącego się.

R1aKk9SL7PIAW
Piramida wieku dla ludności Szwecji
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RBq1zK9CfhtdN
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź

Korzystając z opisu piramidy wieku oraz dostępnych źródeł wiedzy, wskaż społeczne i ekonomiczne konsekwencje społeczeństwa starzejącego się.

Wykres przedstawiający piramidę wieku społeczeństwa starzejącego się. Z lewej strony podziałki liczbowej określającej pięcioletnie przedziały wiekowe zestawiono słupki niebieskie dla mężczyzn, z prawej strony – różowe dla kobiet. Kształt piramidy wskazuje na typ struktury wiekowej społeczeństwa starzejącego się. Jest regresywny, ze stosunkowo niską liczbą urodzeń i podobną liczbą zgonów oraz coraz bardziej starzejącą się ludnością. Piramida ma kształt grzyba. W wieku 0‑4 jest ok. 300 tys. mężczyzn i 280 tys. kobiet, w grupie 5‑9 jest ok 285 tys. mężczyzn i 276 tys. kobiet, w grupie 10‑14 jest 260 tys. mężczyzn i 250 tys. kobiet, w grupie 15‑19 jest 280 tys. mężczyzn i 260 tys. kobiet, w grupie 20‑24 jest 345 tys. mężczyzn i 335 tys. kobiet, w grupie 25‑29 lat jest 335 tys. mężczyzn i 325 tys. kobiet, w grupie 30‑34 jest 310 tys. mężczyzn i 300 tys. kobiet, w grupie 35‑39 jest 300 tys. mężczyzn i 290 tys. kobiet, w grupie 40‑44 jest 330 tys. mężczyzn i ok 330 tys. kobiet, w grupie 45‑49 jest 340 tys. mężczyzn i 335 tys. kobiet, w grupie 50‑54 jest 320 tys. mężczyzn i 315 tys. kobiet, w grupie 55‑59 jest 300 tys. mężczyzn i 300 tys. kobiet, w grupie 60‑64 jest 280 tys. mężczyzn i 280 tys. kobiet, w grupie 65‑69 jest 290 tys. mężczyzn i 300 tys. kobiet, w grupie 70‑74 jest 250 tys. mężczyzn i 270 tys. kobiet, w grupie 75‑79 jest 180 tys. mężczyzn i 190 tys. kobiet, w grupie 80‑84 jest 120 tys. mężczyzn i 140 tys. kobiet, w grupie 85‑89 jest 100 tys. mężczyzn i 120 tys. kobiet, w grupie 90‑94 jest 20 tys. mężczyzn i 60 tys. kobiet, w grupie 95‑99 jest 10 tys. mężczyzn i 25 tys. kobiet, w grupie 100+ jest kilka tys. mężczyzn i podobna liczba kobiet.

RQB688TxOXci5
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź
1
Ćwiczenie 11

Na podstawie tekstu wskaż przyczyny napływu imigrantów do Europy. Uszereguj je według ważności i uzasadnij swoją decyzję.

Włochy od 1991 roku przeżywają nieustanną inwazję imigrantów, którzy mają nadzieję, że w Europie znajdą wolność, pracę i dobrobyt. Uciekają przed wojnami, głodem, prześladowaniami politycznymi i biedą. Najczęściej są ofiarami przemytu ludzi organizowanego na szeroką skalę przez grupy przestępcze. Podczas wojen i rewolucji uchodźcy skrzykują się sami – kupują zdezelowane łodzie, GPS i wyruszają w morze bez znajomości podstaw żeglugi. Odyseja nadziei może kosztować 500‑2000 euro. Dla niektórych ten drogi bilet to także wyrok śmierci. (źródło: Napływ ludności do Włoch ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnoletnich; Przegląd Geograficzny, Noviello Monika; 2016; str. 85‑99 )

RmH98wYwt0NlI
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 12

Przyjrzyj się fotografii i wyjaśnij, dlaczego na wzgórzach z widokiem na ocean w Rio de Janeiro powstały favele, a nie bogate dzielnice mieszkaniowe.

RNxJ6jknhBkHo
Favele w Rio de Janeiro
Źródło: chensiyuan (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 4.0.
R1UmUhZQqnenM
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź

Zapoznaj się opisem fotografii, skorzystaj z dostępnych źródeł wiedzy i wyjaśnij, dlaczego na wzgórzach z widokiem na ocean w Rio de Janeiro powstały favele, a nie bogate dzielnice mieszkaniowe.

Na zdjęciu rozległa biedna dzielnica w Brazylii. Teren górzysty, dwa wzniesienia. Proste domki wzniesione kaskadowo na wzgórzu. Część ma dachy proste, część spadziste, kryte dachówką. W tle wysokie góry.

RwGmH86rogPSW
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź
Ćwiczenie 13

Oceń wpływ turystyki na środowisko geograficzne wsi przedstawionej na fotografii.

RnDnWDVg4mSWn
Turystyczna wieś w północno‑wschodniej Anglii
Źródło: Pauline E (http://www.geograph.org.uk), licencja: CC BY-SA 2.0.
RszFxdP7wmXnE
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź

Oceń wpływ turystyki na środowisko geograficzne wsi na podstawie opisu fotografii, dostępnych źródeł wiedzy i internetu.

Na zdjęciu widoczny jest teren wiejski. Na pierwszym planie znajduje się dużo zaparkowanych wzdłuż ulicy i na trawnikach samochodów. W tle widoczne są zabudowania i  kamienne domy ze spadzistymi dachami. Dalej widoczny jest teren górski. Łagodny stok pokryty jest drzewami i trawą. Nad stokiem widać niebieskie niebo z białymi chmurami

Rw6rkbrRy82wX
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pokaż podpowiedź
Pokaż odpowiedź

Rozwiązuję problemy

1
Ćwiczenie 14

Kosowo nie jest uznawane przez niektóre państwa Unii Europejskiej. Zbierz (z prasy, Internetu) i oceń argumenty na rzecz uznania lub nieuznania tego państwa.

Rpfaq1MkF1vK8
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 15

Zaproponuj inny niż HDI zbiorczy wskaźnik rozwoju społeczno‑gospodarczego. Uzasadnij swój wybór.

R1Pa0lMttYsMd
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 16

Szacunki mówią, że w 2020 roku tylko do Stanów Zjednoczonych dotarło około 11 mln imigrantów z Meksyku. Zaproponuj 3 działania, które mogłyby zmniejszyć natężenie zjawiska.

RaDSKWCwunvnh
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 17

Wskaż 3 najważniejsze twoim zdaniem problemy szybko rosnących miast w krajach rozwijających się. Zaproponuj rozwiązanie każdego z nich.

RagQFB07bE1r0
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 18

Załóżmy, że musisz współpracować z Latynosem i Japończykiem. Stwórz listę potencjalnych trudności wynikających z różnic kulturowych i wskaż możliwości ich łagodzenia.

RSnulzKujxbpW
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iZejrqfAxW_d5e678

Projekt badawczy

Projekt badawczy – zależność średniej długości życia od PKB per capita

Autor: Ryszard Pawlak

Tytuł projektu

Czy średnia długość życia zależy od wielkości PKB na osobę?

Temat projektu

Badanie zależności średniej długości życia od wielkości PKB na osobę

Badana hipoteza

Średnia długość życia nie zależy od wielkości PKB na osobę

Materiały źródłowe

http://databank.worldbank.org/

http://stat.gov.pl/

https://bdl.stat.gov.pl/

Uczeń

Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa?

Zebrać dane o średniej długości życia i wielkości PKB na osobę dla jak największej liczby państw

Sporządzić wykres punktowy z wielkością PKB na osobę na jednej osi i średnią długością życia na drugiej

Zaznaczyć ewentualną linię trendu

Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę?

Wykres punktowy

Co będę obserwować (mierzyć)?

Ewentualną linię trendu

Czas trwania (ile czasu potrzeba, by wykonać projekt)

Gdy posiada się już dane, ok. 20 minut

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

R1VAHYip66x9P

Załącznik z dokumentem do pobrania.

Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Plik RTF o rozmiarze 4.31 MB w języku polskim

Wykonaj polecenia zawarte w tabeli i zapisz w zeszycie wyniki i wnioski. Napisz, czego się nauczyłeś/nauczyłaś w trakcie tego ćwiczenia.

Projekt badawczy – zależność średniej długości życia od PKB per capita

Tytuł projektu

Czy średnia długość życia zależy od wielkości PKB na osobę?

Temat projektu

Badanie zależności średniej długości życia od wielkości PKB na osobę

Badana hipoteza

Średnia długość życia nie zależy od wielkości PKB na osobę

Materiały źródłowe

Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej http://databank.worldbank.org/ http://stat.gov.pl/

Uczeń

Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa?

Zebrać dane o średniej długości życia i wielkości PKB na osobę dla jak największej liczby państw

Sporządzić wykres punktowy z wielkością PKB na osobę na jednej osi i średnią długością życia na drugiej

Zaznaczyć ewentualną linię trendu

Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę?

Wykres punktowy

Co będę obserwować (mierzyć)?

Ewentualną linię trendu

Czas trwania (ile czasu potrzeba, by wykonać projekt)

Gdy posiada się już dane, ok. 20 minut

Autor: Ryszard Pawlak, licencja CC BY 3.0.

iZejrqfAxW_d5e716