Znaczenie związków frazeologicznych w codziennym życiu
Znaczenie związków frazeologicznych w codziennym życiu człowieka
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna:
- pojęcie związek frazeologiczny,
- klasyfikację związków frazeologicznych (zwroty, wyrównania, frazy).
b) Umiejętności
Uczeń wskazuje i klasyfikuje związki frazeologiczne w różnych tekstach.
2. Metoda i forma pracy
wykład, ćwiczenia
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik (H. Dobrowolska H., Jutro pójdę w świat)
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel tłumaczy pojęcie związek frazeologiczny. Uczniowie zapisują następującą definicję: związek frazeologiczny, to takie połączenie wyrazowe (dwa wyrazy lub więcej), którego składników nie można zmieniać na inne ani rozdzielać dodatkowymi elementami bez zmiany znaczenia związku. Frazeologizm ma znaczenie jako całość, np. panna młoda, w gorącej wodzie kąpany.
Nauczyciel przedstawia uczniom klasyfikację związków frazeologicznych, ich podział na wyrażenia, zwroty i frazy. Następnie przedstawia i tłumaczy klasyfikację związków frazeologicznych ze względu na łączliwość ich członów.
b) Faza realizacyjna
Po zapisaniu definicji w zeszytach i zrozumieniu treści przekazanych przez nauczyciela, uczniowie wykorzystują zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu ćwiczeń (załącznik 1).
5. Bibliografia
H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat: podręcznik do kształcenia literackiego i językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia:
Załącznik 1
1) Uporządkuj niżej podane przykłady według przynależności do danego rodzaju związków frazeologicznych: czarna rozpacz; co ma wisieć, nie utonie, dać nogę, mąż opatrzności, dusza towarzystwa, ostatni Mohikanin, zasięgnąć języka, ostatni krzyk mody, smalić cholewki.
2) Co oznaczają związki frazeologiczne występujące w języku potocznym: wpuścić kogoś w maliny, wciskać kit, dać w łapę, mieć czyste ręce?
3) Uzupełnij przysłowia, wpisując w puste miejsca odpowiedni wyraz:
Czym........ bogata, tym rada.
Biednemu zawsze........w oczy [wieje].
Co........, to obyczaj.
4) Połącz związek frazeologiczny z odpowiednim znaczeniem:
1. biedny jak mysz kościelna 2. zły jak pies 3. silny jak koń 4. dumny jak paw 5. pracowity jak mrówka 6. chytry jak list 7. zdrów jak ryba 8. mieć węża w kieszeni 9. mieć węża w kieszeni 10. czarna owca 11. mieć muchy w nosie | a. bardzo uparty, wytrwały, nieustępliwy b. dużo pracuje, pilny c. bardzo zły, wściekły d. chytry, sprytny, przebiegły e. zdrowy, odporny, zahartowany f. silny, krzepki, mocny g. dumny z wyglądu zewnętrznego, zarozumiały, wyniosły h. mieć zły humor, kaprysić i. o kimś, kto jest biedny i nie ma pieniędzy j. być skąpym, przesadnie oszczędzać k. ktoś ma “czarny charakter” |
b) Zadanie domowe
Wypisz maksymalnie 10 związków frazeologicznych z polszczyzny potocznej, określ, co znaczą i sklasyfikuj je.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak