1. Aquārius Wodnik – konstelacja równikowa, w Polsce widziana latem i jesienią. Znak Zodiaku (20 stycznia – 18 lutego) wyobrażony w postaci człowieka nalewającego wodę z garnka. Na Środkowym Wschodzie ta pora roku obfitowała w powodzie i deszcze. Łączy się z mitem o Ganimedesie, pięknym synu króla Troi Trosa, który (Owidiusz, Metamorfozy, 10, 155) został porwany na Olimp przez zakochanego w nim Zeusa, który przybrał postać orła. Orzeł zamieniony został w gwiazdozbiór Orła (łac.Aquila), a Ganimedes Wodnika. „Ganimedes nalewający wino Zeusowi”. Ateński krater kielichowy, malarstwo czerwonofigurowe. 490-480 p.n.e. The Metropolitan Museum of Art., Nowy Jork.

2. Capricornus Koziorożec – (22 grudnia – 19 stycznia)konstelacja zodiakalna położona na południowej półkuli nieba. W Polsce widoczna latem. Znana była już w starożytności, starożytni Grecy łączyli ją z postacią bożka Pana, syna Hermesa, który był opiekunem pasterzy i kóz. Przedstawiano go najpierw w postaci capa, a później człowieka z nogami, rogami i uszami kozła. Konstelację Koziorożca starożytni Grecy widzieli jako pół kozła pół rybę, dlatego utożsamiano go z Panem, który podczas ucieczki bogów z Olimpu do Egiptu przed groźnym Tyfonem przybrał właśnie taką postać. „Pan i Eros”, część trzyosobowej grupy (Pan, Eros i Afrodyta). 100 p.n.e., Delos. Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny.

3. Sagittārius Strzelec – (22 listopada– 21 grudnia) konstelacja nieba południowego, w Polsce widziana latem na tle jasnego jądra Drogi Mlecznej. Kojarzony z nieśmiertelnym Chironem, synem Kronosa, najsłynniejszym z centaurów, który był znany ze swej mądrości i uczoności i z tego powodu był wychowawcą herosów, np. Achillesa i Jazona. Był też przyjacielem Heraklesa, który przypadkowo, walcząc z atakującymi go innymi Centaurami chcącymi się schronić w siedzibie Chirona w Malei , zranił wychowawcę herosów strzałą zatrutą jadem Hydry Lerneńskiej w kolano. Jako że Chiron był nieśmiertelny, nie umarł od zatrutej strzały, ale z powodu jadu czekało go wieczne cierpienie. Dlatego oddał swoją nieśmiertelność Prometeuszowi a Zeus umieścił Chirona na firmamencie niebieskim jako gwiazdozbiór Strzelca albo Centaura. „Centaur Chiron w towarzystwie Satyra”, Krater kielichowy, malarstwo czerwonofigurowe. Paestum, Południowe Włochy, 350 – 325 r. p.n.e.

4. Scorpius Skorpion - ( 24 października – 21 grudnia) konstelacja równikowa, w Polsce widziana wiosną i latem. W mitologii greckiej konstelacja Skorpiona związana jest z mitem o Orionie, olbrzymim i pięknym beockim myśliwym, który już u Homera jest utożsamiany z gwiazdozbiorem. Oślepiony przez wściekłego ojca Meropy, którą Orion zgwałcił, wędrował z przewodnikiem ku wschodowi słońca, by Helios przywrócił mu wzrok. Ukąszony przez Skorpiona zginął i został przeniesiony jako konstelacja na nieboskłon. Te dwie konstelacje nigdy nie są widziane na niebie razem, Orion wschodzi więc tylko wtedy, gdy Skorpion zajdzie. „Pejzaż z Orionem”, Nicolas Poussin, 1658. The metropolitan Museum of Art, Nowy Jork.

5. Lībra Waga – (22 września – 23 października) gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce widoczny wiosną i latem. Konstelacja ta znana była już w starożytności, choć starożytni Grecy uznawali ją za szczypce sąsiadującego z nią Skorpiona. Rzymianie dostrzegli w niej osobny gwiazdozbiór i kojarzyli z Astreą, boginią sprawiedliwości, która według poetów żyła na ziemi w złotym wieku. Jednak zbrodnie ludzi sprawiły, że później Astrea opuściła ziemię i schroniła się na nieboskłonie tworząc gwiazdozbiór Wagi. Przedstawiana jako kobieta trzymająca wagę lub jako waga. „Bogini Sprawiedliwości Astrea”, Giacomo Berger. Wnętrze Pałacu Królewskiego w Casercie, sala Astrei.

6. Virgō Panna – (23 sierpnia – 22 września) gwiazdozbiór nieba południowego, największy z gwiazdozbiorów zodiakalnych, w Polsce widoczny wiosną. Wyobrażana jako młoda dziewczyna trzymająca w ręku kłos zboża. Utożsamiano ją z boginią płodności (wśród nich babilońska i asyryjska bogini Ishtar) lub boginią urodzaju. Rzymianie nazywali tę konstelację Ceres, od imienia bogini żniw. Była też kojarzona z grecką Persefoną, która jako żona Hadesa przez 1/3 roku przybywa w podziemiach, pozostałą część roku spędza przy matce Demeter jako Kora – jest opiekunką kiełkującego ziarna. Widziano także w konstelacji Panny Astreę, rzymską boginię sprawiedliwości ważącą sprawiedliwość na położonej obok wadze (konstelacja Wagi). W późniejszych czasach kojarzono tę konstelację z Matką Boską, której urodziny świętowane są tradycyjnie 8 września (czyli pod znakiem Panny). „Bogini Demeter”, rzymski odpowiednik Ceres. Marmurowy posąg, Państwowe Muzeum Ermitażu. St Petersburg.

7. Leō Lew – (23.07 – 23.08) konstelacja równikowa, w Polsce widoczna zimą i wiosną. Gwiazdozbiór lwa łączy się z historią prac Heraklesa, którego pierwszym zadaniem było zabicie Lwa Nemejskiego, wnuka Tyfona i syna Sphinks, o skórze tak grubej, że nie przebijało jej żadne ostrze. Lew ten zamieszkiwał pieczarą o dwóch wejściach. Sprytny Herakles zatarasował jedno z nich, zwabił lwa do pieczary i udusił go gołymi rękoma, co tak przeraziło Eurysteusza, że od tej pory chciał się z nim kontaktować tylko przez posłańców. Herakles używał skóry lwa jako swoistej tarczy, która chroniła go przed wszelkimi ciosami i stała się ona jego atrybutem. Najjaśniejsza gwiazda gwiazdozbioru Regulus była w starożytności symbolem monarchii. „Hercules i lew nemejski”, Peter Paul Rubens. Technika: olej na desce. Ok. 1639 r. The Harvard Art Museum.

8. Cancer Rak – (22 czerwca – 22 lipca) konstelacja równikowa, w Polsce widziana zimą. Przedstawiany jako krab, homar lub rak. Podobnie jak lew mitologicznie odnosi się do herosa Heraklesa i jest związany z jego drugim zadaniem, czyli zabiciem Hydry Lernejskiej, olbrzymiego węża o dziewięciu głowach, które odrastały natychmiast po odcięciu. Hydra była zdolna zabić swym oddechem. Podczas walki z potworem, który oplótł jedną stopę Heraklesa z moczaru wynurzył się wielki rak i wbił mu się szczypcami w drugą. Ostatecznie heros pokonał hydrę przypalając rany po odrąbanych łbach tak, że przestały odrastać, raka zaś zmiażdżył. Hera, która nie sprzyjała Heraklesowi postanowiła docenić starania raka i przeniosła go na niebo jako konstelację gwiazd. „Athena oraz Herakles atakowany przez kraba i Hydrę Lernejską”, 500-475 p.n.e. Attycki lekythos (naczynie do przechowywania oliwy), malowane na białym tle. Luwr.

9. Geminī Bliźnięta – (21 maja – 21 czerwca) konstelacja zodiakalna położona na północnym niebie, widziana w Polsce zimą i wiosną. Jej najjaśniejszymi gwiazdami są Castor i Pollux, co jest ewidentnym odniesieniem do mitycznych bliźniaków, Dioskurów (gr. Kastor i Polydeukes) synów Ledy, która jednej nocy nieświadomie poczęła dwóch synów, z których jeden był synem Zeusa – Bóg pod postacią łabędzia zbliżył się do pięknej Ledy tej samej nocy, w której obcowała ona ze swoim mężem. W związku z tym Kastor, zaklinacz koni był śmiertelnym synem Tyndareosa, zaś Pollux, pięściarz, nieśmiertelnym synem Zeusa. Bracia byli ze sobą bardzo związani i gdy Kastor poległ, Pollux prosił Zeusa, by mógł podzielić się z bratem nieśmiertelnością. Bóg zgodził się na to i odtąd żyją jeden dzień na dole i jeden dzień na górze. Rzymianie czcili Dioskurów bardzo gorliwie i przyznawali Kastorowi wyższość nad Polluxem nazywając obu braci – Castores. Oprócz tej pary bliźniąt odnoszono konstelację Geminī m.in. do Romulusa i Remusa. „Speculum Romanae Magnificentiae”, Posągi Dioskurów na Kwirynale, anonim. 1546 r. The Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork.

10. Taurus Byk – (20 kwietnia – 20 maja) konstelacja zodiakalna na niebie północnym, widoczna w Polsce jesienią i zimą. Mitologicznie gwiazdozbiór ten nawiązuje do kolejnej miłosnej metamorfozy Zeusa, który pod postacią oswojonego byka zbliżył się na łące do niczego nie podejrzewającej córki króla Tyru, Europy. Gdy dziewczyna ośmielona wdrapała się na jego grzbiet, Zeus porwał ją przez morze na Kretę i tam połączył się z nią w miłości. Owocem tej miłości byli synowie Minos i Radamantys. „Zeus i Europa”, fresk z domu Jazona w Pompejach. I w p.n.e.

11. Ariēs Baran – (21 marca – 19 kwietnia) konstelacja nieba północnego, widoczna w Polsce jesienią i zimą. Utożsamiano gwiazdozbiór barana z egipskim bogiem Amonem. W mitologii greckiej konstelacja ta wywodzi się z opowieści o Friksosie i Helle, dzieciach króla Orchomenos, Atamasa z jego pierwszą żoną boginią Nefele. Jego druga żona, zazdrosna Ino prześladowała dzieci poprzedniczki, w związku z tym Nefele ukazała się im we snie i nakazała ucieczkę, zesłała im w tym celu barana o złotym runie, który poniósł dzieci na wschód. Gdy lecieli nad cieśniną oddzielającą Europę od Azji Helle spadła do morza, które odtąd nosi nazwę „morze Helle” czyli Hellespont. Friksos dotarł do Kolchidy i wdzięczny za ocalenie złożył baranka w ofierze Zeusowi, zaś złote runo powiesił na dębie w świętym gaju Aresa. Później będzie ono celem wyprawy Argonautów. Tymczasem Zeus umieścił barana na nieboskłonie jako gwiazdozbiór. „Friksos i Helle”, fresk znaleziony w domu Insula Occidentalis w Pompejach. Obecnie Muzeum Archeologiczne w Neapolu.

12. Piscēs Ryby – (19 lutego – 20 marca) konstelacja równikowa, w Polsce widzialna jesienią. Mitologicznie nawiązuje podobnie jak Koziorożec do mitu o ataku Tyfona na Olimp, w wyniku którego przestraszeni bogowie, prócz walecznej Ateny i namówionego przez nią Zeusa zmieniwszy postać uciekli do Egiptu. Afrodyta i Eros zmienili się w dwie ryby, w innej zaś wersji mitu ryby pomogły im w ucieczce. W dowód wdzięczności za udzielenie pomocy bogom ryby znalazły się na niebie jako gwiazdozbiór Piscēs. Fresk w Domu Fauna, Pompeje. Obecnie Muzeum Archeologiczne w Neapolu.