Kolorowa fotografia przedstawia drewnianą podłogę, na której dookoła poukładane zostały różne przedmioty. U góry, pośrodku zdjęcia stoi zielona maszyna do pisania, a obok niej, po prawej stronie, otwarty notatnik. Tuż przy notatniku znajduje się ołówek, a dalej gumka do ścierania i kałamarz. Po lewej stronie maszyny do pisania leży książka o zielonej obwolucie, obok niej szyszka, dalej okulary o czarnych oprawkach i kawałek białej kartki papieru.
Kolorowa fotografia przedstawia drewnianą podłogę, na której dookoła poukładane zostały różne przedmioty. U góry, pośrodku zdjęcia stoi zielona maszyna do pisania, a obok niej, po prawej stronie, otwarty notatnik. Tuż przy notatniku znajduje się ołówek, a dalej gumka do ścierania i kałamarz. Po lewej stronie maszyny do pisania leży książka o zielonej obwolucie, obok niej szyszka, dalej okulary o czarnych oprawkach i kawałek białej kartki papieru.
Zostań szkolnym dziennikarzem
Biurko dziennikarza
Źródło: domena publiczna.
Twoje cele:
- poznasz pracę szkolnych dziennikarzy „od kuchni”, - dokonasz analizy literackiego wywiadu z Antropos - bohaterką wiersza Wisławy Szymborskiej, - zredagujesz wywiad.
Zanim zostaniesz szkolnym dziennikarzem, zastanów się, jakie tematy najbardziej interesują twoich rówieśników. Zapoznaj się także z podstawowymi rodzajami gatunków dziennikarskich:
wywiad rozmowa dziennikarza z kimś, zwykle ze znaną osobą, w której odpowiada ona na zadawane pytania; też: ta rozmowa opublikowana w radiu, telewizji lub w prasie
reportaż gatunek prozy z pogranicza dziennikarstwa i literatury artystycznej, mający na celu wiarygodną, sproblematyzowaną relację o autentycznych zdarzeniach i zjawiskach
artykuł tekst publicystyczny, literacki lub naukowy zamieszczony w gazecie lub czasopiśmie; artykuł z reguły omawia problem (poprzez wywód oparty na faktach poddanych analizie), wyprowadza wnioski i uogólnia, zmierzając do udowodnienia postawionej tezy lub uzasadnienia postulatów
felieton krótki utwór publicystyczno‑dziennikarski na tematy polityczne, społeczne, obyczajowe i kulturalne, posługujący się środkami prozy fabularnej, napisany w sposób lekki i efektowny, utrzymany w osobistym tonie.
Polecenie 1
Wymyśl atrakcyjny tytuł gazetki szkolnej, który mógłby przyciągnąć uwagę i zaintrygować czytelników. Możesz skorzystać z informacji zawartych w lekcji Szkolni dziennikarzeD17v0O03USzkolni dziennikarze (zpe.gov.pl).
Spośród wymienionych w wywiadzie cech dziennikarza wskaż jedną, którą uważasz za najważniejszą. Uzasadnij swoje zdanie.
R1OAF14qXfhZ7
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Wymień blaski i cienie pracy szkolnego dziennikarza. Uzasadnij swoją odpowiedź.
RoPsTg4EC5JSC
(Uzupełnij).
Polecenie 4
Rozważ, czy praca szkolnego dziennikarza jest rodzajem zabawy czy możliwością rozwijania umiejętności językowych. Uzasadnij swoją odpowiedź.
RfhLxogkGDaLm
(Uzupełnij).
Wisława Szymborska Wywiad z Atropos
Według podań mitologii greckiej Kloto, Lachezis i Atropos były trzema siostrami, które decydowały o ludzkim przeznaczeniu. Kloto przędła nić ludzkiego życia, Lachezis odmierzała jej długość, zaś Atropos przecinała nić, co równoznaczne było ze śmiercią człowieka. Boginie decydowały nie tylko o długości ludzkiego życia, ale także o szczęściu i nieszczęściu, które mają człowieka spotkać na jego drodze życia. Mojry – boginie życia i śmierci, znały przyszłość ludzi, ale także bogów. Nie podlegały rozkazom nawet samego Zeusa, który był najważniejszym bogiem olimpijskim i władcą świata.
Wisława Szymborska20121923
R9xINPfEa2Dmq
Na kolorowej fotografii widać portret uśmiechniętej, starszej kobiety, która ubrana jest w szary płaszcz jesienny, pomarańczową chustę i jasnobrązową czapkę. Kobieta pozuje do zdjęcia na tle zielonych krzewów.
Portret Wisławy Szymborskiej
Źródło: Mariusz Kubik, licencja: CC BY 3.0.
Wisława Szymborska
– polska poetka, felietonistka, tłumaczka. W 1996 roku otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Do najbardziej znanych wierszy Szymborskiej należą: Nic dwa razy, Kot w pustym mieszkaniu, Cebula.
Ruq34tKYsfdYS
Rycina przedstawia trzy boginie, dość postawnej budowy, w greckich tunikach. Po lewej stronie siedzi Lachezis, która trzyma nić ludzkiego życia, po środku Kloto przędzie nić za pomocą kołowrotka, zaś po prawej stronie widzimy Atropos, która nić przecina zębami. Kloto i Lachezis są młodymi, urodziwymi dziewczętami, zaś Atropos to szkaradna, odrażająca starucha. Kloto i Lachezis rozmawiają ze sobą, zaś Atropos patrzy w prawo. Jej wyraz twarzy budzi przerażenie.
Trzy greckie boginie przeznaczenia: Kloto, Lachezis i Atropos
Źródło: domena publiczna.
Przeczytaj wiersz Wisławy Szymborskiej, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Wywiad z AtroposWisława Szymborska
Wisława SzymborskaWywiad z Atropos
Pani Atropos?
Zgadza się, to ja.
Z trzech córek Konieczności ma Pani w świecie opinię najgorszą.
Gruba przesada, moja ty poetko. Kloto przędzie nić życia, ale ta nić jest wątła nietrudno ją przeciąć. Lachezis prętem wyznacza jej długość. To nie są niewiniątka.
A jednak w rękach Pani są nożyce.
Skoro są, to robię z nich użytek.
Widzę, że nawet teraz, kiedy rozmawiamy...
Jestem pracoholiczką, taką mam naturę.
Czy nie czuje się Pani zmęczona, znudzona, senna przynajmniej nocą? Nie, naprawdę nie? Bez urlopów, weekendów, świętowania świąt, czy choćby małych przerw na papierosa?
Byłyby zaległości, a tego nie lubię.
Niepojęta gorliwośćgorliwośćgorliwość. I znikąd dowodów uznania, nagród, wyróżnień, pucharów, orderów? Bodaj dyplomów oprawionych w ramki?
Jak u fryzjera? Dziękuję uprzejmie.
Czy Pani ktoś pomaga, jeśli tak to kto?
Niezły paradoksparadoksparadoks - właśnie wy, śmiertelni. DyktatorzydyktatorDyktatorzy przeróżni, fanatycyfanatykfanatycy liczni. Choć nie ja ich popędzam. Sami się garną do dzieła.
Pewnie i wojny muszą Panią cieszyć, bo duża z nich wyrękawyrękawyręka.
Cieszyć? Nie znam takiego uczucia. I nie ja do nich wzywam, nie ja kieruję ich biegiem. Ale przyznaję: głównie dzięki nim mogę być na bieżąco.
Nie szkoda Pani nitek przeciętych zbyt krótko?
Bardziej krótko, mniej krótko - to tylko dla was różnica.
A gdyby ktoś silniejszy chciał pozbyć się Pani i spróbował odesłać na emeryturę?
Nie zrozumiałam. Wyrażaj się jaśniej.
Spytam inaczej: ma Pani ZwierzchnikazwierzchnikZwierzchnika?
... Proszę o jakieś następne pytanie.
Nie mam już innych.
W takim razie żegnam. A ściślej rzecz ujmując...
Wiem, wiem. Do widzenia.
Wywiad Źródło: Wisława Szymborska, Wywiad z Atropos, [w:] tejże, Dwukropek, Kraków 2005, s. 25–27.
R1JYCdjqXzqos
Ćwiczenie 1
Na postawie wiersza uzupełnij poniższe zdanie. Bohaterkami wiersza są tu uzupełnij i tu uzupełnij, a sytuacja liryczna przedstawiona w utworze ma formę literackiego tu uzupełnij.
Na postawie wiersza uzupełnij poniższe zdanie. Bohaterkami wiersza są tu uzupełnij i tu uzupełnij, a sytuacja liryczna przedstawiona w utworze ma formę literackiego tu uzupełnij.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
Opisz nastrój panujący w wierszu.
R1DgQvX9ioCOP
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Zastanów się, jakie uczucia wywołuje w tobie wiersz. Zwróć uwagę na charakter, ton rozmowy i atmosferę, która jej towarzyszy.
W wierszu panuje nastrój niepewności i tajemnicy, bowiem takie uczucia wywołuje w człowieku wizja śmierci. Bohaterki liryczne rozmawiają o pracy Atropos, która dotyczy przecięcia, zakończenia ludzkiego życia, czyli spraw ostatecznych. Temat rozmowy wpływa na nastrój rozmowy, która nie jest łatwą dla obu bohaterek.
Rc6g37vTLvSQv
Ćwiczenie 3
Na podstawie wiersza oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz Prawda, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo Fałsz – jeśli jest fałszywe. Rozmowa bohaterek ma oficjalny charakter. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mojra twierdzi, że ludzie ułatwiają jej pracę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wypełniając swoje obowiązki, Atropos miewa wyrzuty sumienia. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Na podstawie wiersza oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz Prawda, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo Fałsz – jeśli jest fałszywe. Rozmowa bohaterek ma oficjalny charakter. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mojra twierdzi, że ludzie ułatwiają jej pracę. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wypełniając swoje obowiązki, Atropos miewa wyrzuty sumienia. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1AgMq2QShsMV
Ćwiczenie 4
Do przytoczonych cytatów dopasuj cechy bohaterki, o których można wnioskować na podstawie jej wypowiedzi. Jak u fryzjera? Dziękuję uprzejmie.. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Bardziej krótko, mniej krótko – to tylko dla was różnica. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Cieszyć? Nie znam takiego uczucia. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Byłyby zaległości, a tego nie lubię 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Proszę o następne pytanie1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna
Do przytoczonych cytatów dopasuj cechy bohaterki, o których można wnioskować na podstawie jej wypowiedzi. Jak u fryzjera? Dziękuję uprzejmie.. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Bardziej krótko, mniej krótko – to tylko dla was różnica. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Cieszyć? Nie znam takiego uczucia. Możliwe odpowiedzi: 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Byłyby zaległości, a tego nie lubię 1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna Proszę o następne pytanie1. ironiczna, 2. obowiązkowa, 3. powściągliwa, 4. bezwzględna, 5. bezduszna
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5
Wskaż, w jakim znaczeniu zostały użyte podkreślone w wypowiedziach Antropos wyrazy.
RSk6gMwtFltNj
„Choć nie ja ich popędzam. Sami się garną do dzieła”. Możliwe odpowiedzi: 1. Dzieło – praca, działanie., 2. Dzieło – utwór literacki, naukowy bądź artystyczny, zwłaszcza dużej wartości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RQIdqy6iWZDBk
„Jestem pracoholiczką, taką mam naturę”. Możliwe odpowiedzi: 1. Natura – cechy wrodzone i usposobienie człowieka; też człowiek o określonym usposobieniu., 2. Natura – przyroda, zachodzące w niej zjawiska i procesy.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Iz5LBJKleM7
„Bardziej krótko, mniej krótko – to tylko dla was różnica”. Możliwe odpowiedzi: 1. Różnica – to, czym się ktoś lub coś różni od kogoś lub czegoś., 2. Różnica – wynik odejmowania.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1RvfBg2zAyuH
Ćwiczenie 6
Podane przykłady środków stylistycznych połącz z odpowiednią nazwą. gruba przesada Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet To nie są niewiniątka. Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet fanatycy liczni Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet Wiem, wiem. Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet Nie szkoda Pani nitek przeciętych zbyt krótko? Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet
Podane przykłady środków stylistycznych połącz z odpowiednią nazwą. gruba przesada Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet To nie są niewiniątka. Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet fanatycy liczni Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet Wiem, wiem. Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet Nie szkoda Pani nitek przeciętych zbyt krótko? Możliwe odpowiedzi: 1. hiperbola, 2. powtórzenie, 3. ironia, 4. metafora, 5. epitet
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7
Uporządkuj podane wyrazy według zakresu znaczeniowego - od najszerszego do najwęższego.
R1d2srmPOcWgr
Elementy do uszeregowania: 1. człowiek, 2. zwierzchnik, 3. dyrektor
Elementy do uszeregowania: 1. człowiek, 2. zwierzchnik, 3. dyrektor
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R17tMFgGzsAiY
Elementy do uszeregowania: 1. bogini, 2. Atropos, 3. Mojra
Elementy do uszeregowania: 1. bogini, 2. Atropos, 3. Mojra
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R14bL3iR3zSGm
Elementy do uszeregowania: 1. Wisława Szymborska, 2. poetka, 3. kobieta
Elementy do uszeregowania: 1. Wisława Szymborska, 2. poetka, 3. kobieta
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8
Zastanów się, jak mogłaby przebiegać rozmowa z pozostałymi Mojrami – Kloto i Lachezis. Przeprowadź z nimi wywiad. Odpowiedz na poniższe pytania.
R1RTaujTZPhGc
. Co Pani czuje przędząc nić ludzkiego życia?
(Uzupełnij) Dlaczego nić, którą Pani przędzie ludzkie życie jest wątła i nietrwała? Czy myślała kiedyś Pani o zmianie nici na bardziej solidną?
(Uzupełnij) Czy nie żal Pani patrzeć na nici przecinane zbyt krótko?
(Uzupełnij).
RPXNDf7R3OOIJ
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 9
Wyobraź sobie, że jesteś publicystą, który przygotowuje się do rozmowy ze znanym politykiem/działaczem społecznym z twojego regionu. Przygotuj zestaw pytań, które chciałbyś mu zadać.
RHVG8lg9yS8RX
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Przed przystąpnieniem do pracy rozeznaj się w działalności wybranej osoby. Jakimi kwestiami zajmuje się ona w swojej działalności publicznej? Jakie jest jej hasło przewodnie?
Przykładowe pytania:
Jakie są według Pana najważniejsze zadania polityczne na teraz?
Skąd wziął się pomysł na Pani ostatnią kampanię społeczną? Czy może Pani opowiedzieć o niej coś więcej?
Co chciałaby Pani przekazać społeczeństwu przed zbliżającymi się wyborami?
Polecenie 5
Przeprowadź wywiad z wybranym bohaterem lektury szkolnej. Przed przystąpieniem do pracy zaplanuj temat wywiadu i stwórz listę nietypowych, ciekawych, zaskakujących pytań. Pamiętaj, aby na początku spotkania przedstawić osobę, z którą będziesz przeprowadzać wywiad. Z kolei na zakończenie rozmowy podziękuj za poświęcony czas i ciekawą rozmowę.
R18Qs5xrE8RR8
(Uzupełnij).
Słownik
gorliwość
gorliwość
wykazywanie w czymś dużo pilności i zapału
paradoks
paradoks
sprzeczne twierdzenie
dyktator
dyktator
osoba mająca absolutną władzę w państwie; osoba narzucająca innym swoje zdanie
fanatyk
fanatyk
osoba żarliwie wyznająca jakąś ideę lub religię, skrajnie nietolerancyjna w stosunku do zwolenników innych poglądów
wyręka
wyręka
wyręczenie kogoś w jakiejś pracy
zwierzchnik
zwierzchnik
ten, kto ma nad kimś władzę
Notatnik
RaVfzAiawAKGX
(Uzupełnij).
Bibliografia
Szymborska W., (2005) Dwukropek, Kraków: Wydawnictwo a5.
Bralczyk J., Drabik L. (red.), (2005) Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, wydanie elektroniczne [dostęp dn. 12.12.2022].
