Źródła i konsekwencje dyskryminacji

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna znaczenie pojęć „dyskryminacja, „uprzedzenia”,

• rozumie istotność i społeczny kontekst problemu dyskryminacji,

• zna przykładowe formy dyskryminacji,

• zna podłoże zjawiska dyskryminacji,

• zna ocenę prawną zjawiska dyskryminacji.

b) Umiejętności

Uczeń:

• nabiera umiejętności dyskutowania o problemie dyskryminacji,

• nabiera umiejętności autonomicznego myślenia i samodzielnej moralnej oceny zjawisk społecznych

• uczy się, jak zapobiegać złu moralnemu, mając na celu dobro swoje i innych

c) Podstawy

Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:

• celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę wobec powinności moralnych człowieka oraz uczy się rozpoznawać podstawowe wartości moralne,

• zadań szkoły – uświadamia ważny problem moralny, jakim jest dyskryminacja i sposoby jego rozwiązania,

• treści – należy do bloku tematycznego „główne problemy współczesnej etyki”,

• osiągnięć – uczy dokonywania wyboru wartości oraz rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych oraz uczy się zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, dyskusja wokół problemu (praca w parach i praca w grupie).

3. Środki dydaktyczne

Zdjęcia osób, które przynależą do grup narażonych na dyskryminację.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przed zajęciami nauczyciel wycina z gazet i czasopism fotografie osób, które przynależą do grup narażonych na dyskryminację. Na zajęciach zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach zastanowili się nad definicją dyskryminacji i zapisali roboczą wersję w zeszycie. Następnie uczniowie rozmawiają na temat własnych definicji i tworzą wspólną wersję „dyskryminacji”. Nauczyciel podaje wersję słownikową i porównuje ją z definicją sporządzoną przez uczniów.

2. Nauczyciel rozdaje fotografie osób narażonych na dyskryminację i prosi uczniów o odpowiedź, z jakich powodów osoby te mogą być narażone na dyskryminację. Pyta, z jakich innych powodów ludzie mogą być dyskryminowani.

3. Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładowych zachowań dyskryminacyjnych.

4. Nauczyciel podaje przykładowe formy (rodzaje) dyskryminacji i dokonuje ich opisu:

• rasizm,

• klasizm,

• antysemityzm,

• nazizm,

• seksizm,

• mizoginia, androginia,

• homofobia.

5. Uczniowie próbują dociec czym się różni pojęcie „dyskryminacji” od pojęcia „uprzedzeń”. Nauczyciel pełni rolę pomocniczą. Następnie podaje definicję „uprzedzenia”. Podkreśla rolę uprzedzeń i ksenofobii (lęku przed innością) w kształtowaniu się zachowań dyskryminacyjnych.

6. Nauczyciel informuje uczniów o ocenie prawnej zachowań dyskryminacyjnych (dyskryminacja nie powinna być tolerowana, bowiem łamie podstawowe prawa człowieka ujęte w Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Kodeksie Pracy. Zapoznaje uczniów z artykułem 11 Kodeksu Pracy, który mówi o tym, że dyskryminacja kogokolwiek w pracy ze względu na jego przynależność rasową, narodową, wyznaniową, płeć, orientację seksualną, itd. jest zakazana.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel zachęca uczniów do dyskusji nad konsekwencjami zachowań dyskryminacyjnych i sposobami walki z dyskryminacją. Wskazuje na takie wartości moralne, jak troska, tolerancja, wrażliwość, sprawiedliwość, które są związane z przeciwdziałaniem zjawisku dyskryminacji.

5. Bibliografia

1. Abramowicz M., Bartkiewicz A., Jestem gejem. Jestem lesbijką. Komu mogę o tym powiedzieć? Materiały szkoleniowe, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa 2005.

2. Hołówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2002.

3. Jenkins J., Contemporary Moral Issues, Heinemann, Oxford 1994.

4. Jenkins J., Introducing Moral Issues, Heinemann, Oxford 1994.

5. Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Scholar, Warszawa 2006. 6.

6. Załączniki

a) Materiały pomocnicze dla nauczyciela

Przykładowe formy dyskryminacji:

• wywieranie presji psychicznej w celu „dopasowania” dane osoby do otoczenia,

• wykluczenie jednostek lub grupy ze społeczności,

• stosowanie przemocy fizycznej,

• obrażanie, poniżanie osób należących do grupy dyskryminowanej,

• nie przyznawanie im praw lub pozbawienie ich praw,

• lekceważenie.

Powody dyskryminacji – przykłady::

• wygląd fizyczny,

• kolor skóry,

• narodowość,

• orientacja seksualna,

• miejsce pochodzenia,

• wiek,

• choroby,

• niepełnosprawność,

• płeć,

• poglądy,

• religia,

• uzależnienie,

• karalność,

• zawód.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Brak.