Źródła i pochodzenie muzyki

Scenariusz lekcji – Źródła i pochodzenie muzyki.

1. Cele lekcji

a. Wiadomości

Zapoznanie uczniów z teoriami i hipotezami dotyczącymi powstawania muzyki. Wskazanie hipotez biologicznego, ewolucyjnego rozwoju muzyki. Wyjaśnianie roli muzyki w kulturze polskiej i nie tylko. Wskazanie źródeł i praźródeł teorii muzyki. Przedstawienie istnienia muzyki w krajach starożytnych, uwzględniając przede wszystkim kulturę i sztukę starożytnej Grecji. Uczeń dowie się o bogatych źródłach inspiracji dla muzyki, zawdzięczanych Biblii i całej religii chrześcijańskiej.

b. Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić kiedy, gdzie i w jaki sposób narodziła się muzyka;

2. wyjaśnić pojęcie muzyka;

3. przedstawić hipotezy dotyczące powstania muzyki;

4. wskazać źródła i praźródła muzyki;

5. w oparciu o mitologię różnych kultur, wyjaśnić zastosowanie, rolę, funkcje muzyki w kulturze;

6. w oparciu o kulturę i sztukę starożytnej Grecji, wyjaśnić potrzebę tworzenia muzyki.

7. wskazać źródła inspiracji, jakie niesie ze sobą Biblia i cała religia chrześcijańska.

2. Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik: Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, wyd. WSiP, Warszawa 2004.

2. Duże formaty ilustracji znajdujących się w podręczniku i dotyczące tematu kultur starożytnych.

3. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

4. Płyty z nagraniami utworów starożytnej Grecji.

5. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a. Faza przygotowawcza

Sprawdzenie obecności oraz zapisanie tematu lekcji.

(5 min.)

b. Faza realizacyjna

1. Wprowadzenie uczniów do tematu lekcji metodą pogadanki.

2. Metodą opisu przedstawienie uczniom przez nauczyciela pierwszych hipotez i teorii dotyczących powstania muzyki. Omówienie biologicznych teorii powstawania muzyki, odnoszących się do teorii naśladowania przyrody i komunikowania się ludzi pierwotnych. Łączenie muzyki z zachowaniami kulturowymi, obrzędami kultowymi i magicznymi. Zwrócenie uwagi na emocje towarzyszące uczestnikom podczas obrzędów czy wprowadzania w trans.

3. Wysłuchanie i percypowanie dwóch utworów będących świadectwem wyżej wymienionego zjawiska.

4. Wskazanie mitologii różnych kultur i pochodzenia muzyki z nim związanej.

5. Przedstawienie metodą opisu, przez nauczyciela, istnienia muzyki w krajach starożytnych, uwzględniając przede wszystkim kulturę i sztukę starożytnej Grecji. Wskazanie bohaterów mitologii greckiej opiewanych przez pieśniarzy późniejszych epok. Prezentacja ilustracji znajdujących się w podręczniku i objaśnienie ich treści. Zwrócenie szczególnej uwagi na przedstawione instrumenty trzymane przez postaci.

6. Wysłuchanie i percypowanie dwóch utworów związanych z kulturą starożytnej Grecji.

7. Metodą pogadanki wskazanie przez uczniów tych części Biblii, które stały się dla wielu muzyków i kompozytorów źródłem bogatej inspiracji. Podkreślenie roli Nowego Testament i całej religii chrześcijańskiej oraz Psalmów króla Dawida ze Starego Testamentu.

(30 min.)

c. Faza podsumowująca

Zapisanie notatki do zeszytu:

• Notatka:

I Istnieje wiele hipotez dotyczących powstania muzyki. Powstały one na podstawie licznych badań naukowych, obserwacji przyrody i zjawisk społecznych.

Wyróżniamy następujące teorie powstania muzyki:

1. Muzyka powstała przez naśladowanie głosów zwierząt podczas polowań.

2. Muzyka powstała z dźwięków wydawanych przez człowieka w celach porozumiewawczych, ostrzegawczych, sygnalizacyjnych.

3. Muzyka powstała z pobudzenia emocjonalnego człowieka związanego z pracą, zabiegami magicznymi, z rytmu ruchów ciała ludzkiego.

4. Mitologie różnych kultur twierdzą, że muzyka pochodzi od bogów.

II Starożytne dzieła będące inspiracją pierwotnych i współczesnych autorów muzyki:

1. Mitologia grecka i jej bohaterowie.

2. Biblia: Stary Testament – Psalmy Dawida; Nowy Testament i cała religia chrześcijańska.

(10 min.)

5. Bibliografia

1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1‑3 gimnazjum, wyd. WSiP, Warszawa 2004.

6. Załączniki

a. Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem.

b. Zadanie domowe

W oparciu o podręcznik wyjaśnij, jaką rolę mogła spełniać muzyka w kulturach starożytnych.