Zróżnicowanie religijne ludności na świece. Kręgi kulturowe

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna religie mające największą liczbę wyznawców na świecie,

• zna podział religii na mono- i politeistyczne wraz z przykładami,

• rozumie fakt zróżnicowania kulturowego świata,

• rozumie fakt, iż religia (obok języka) jest warunkiem istnienia kultury.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• określić wiek i zasięg występowania głównych religii świata,

• wskazać najważniejsze wyznaczniki wszystkich religii,

• pokazać na mapie najważniejsze ośrodki kultu głównych religii,

• charakteryzować szczegółowo wybrany krąg kulturowy,

• wyjaśnić własnymi słowami istotę pojęć „kultura” i „religia”,

• wykazać wpływ niektórych religii na życie i gospodarkę wybranych państw.

c) Postawy

Uczeń:

• współpracuje w grupie,

• wykazuje tolerancję do odmiennych kultur i religii.

2. Metoda i forma pracy

Burza mózgów, praca z podręcznikiem, pogadanka z elementami wykładu, praca w grupach zróżnicowana.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, mapa ścienna Polski i świata, karty pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.

b) Faza realizacyjna

1. Starter - burza mózgów: „Z czym wam się kojarzy religia?” Uczniowie wymieniając swoje skojarzenia, podają wyznaczniki wszystkich religii. Nauczyciel może nakierowywać uczniów na właściwe odpowiedzi (załącznik 1).

2. Zwrócenie uwagi, że tak, jak język jest pierwszym warunkiem istnienia kultury narodu, tak religia stanowi drugi warunek. Przywołanie przykładów różnych państw, w których występuję brak jednego z tych elementów (Belgia – język, Irlandia Płn. – religia) i związanych z tym problemów.

3. Podanie uczniom najliczniej reprezentowanych religii na świecie. Wprowadzenie podziału chrześcijaństwa na główne odłamy. Wyjaśnienie specyfiki judaizmu jako religii etnicznej.

4. Uczniowie dopisują na podstawie wykresu i mapy w podręczniku wiek głównych religii oraz obszar ich występowania.

5. Wyjaśnienie podziału na religie monoteistyczne i politeistyczne wraz z podaniem przykładów.

6. Podanie uczniom najważniejszych dla poszczególnych religii ośrodków kultu religijnego na świecie i w Polsce: katolicyzm (Lourdes, Rzym, Fatima, Santiago di Compostella, Częstochowa), prawosławie (Athos, Meteory, Grabarka), islam (Mekka, Medyna, Bochoniki, Kruszyniany), hinduizm (Waranasi, św. Rzeki), buddyzm (Lhasa). Wskazani uczniowie lokalizują je na bieżąco na mapie ściennej świata i Polski.

7. Burza mózgów – „Co to jest kultura ?”. Uporządkowanie odpowiedzi uczniów i podanie im ogólnej definicji i cech kultury.

8. Wyjaśnienie istnienia odmienności religijnej, stylu życia, przekonań mieszkańców różnych części świata, które to stanowią podstawę do wyróżnienia 12 kręgów kulturowych. Uczniowie odczytują ich nazwy z mapy w podręczniku.

9. Podział klasy na 3 grupy wg rzędów. Każda z grup czyta część rozdziału dotyczącą jednego z trzech opisanych kręgów kulturowych. Po zakończeniu czytania każdy uczeń kolejno podaje na forum klasy jedną cechę charakterystyczną dla kręgu kulturowego, o którym czytał.

10. Podanie uczniom przykładów wpływu religii na gospodarkę różnych państw.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie wypełniają karty pracy ucznia (załącznik 2).

5. Bibliografia

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, Geografia społeczno‑ekonomiczna, PWN, Warszawa 2003.

6. Załączniki

Załącznik 1

modlitwa symbol

post miejsce kultu
RELIGIA
kapłan świątynia

święto święta księga

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 2

Uzupełnij zdania podsumowujące lekcję:
a) Religia, która sprzyja postępowi gospodarczemu to .........................
b) Religia, która traktuje krowę jako zwierze święte to ........................
c) Religie, które zabraniają spożywania mięsa wieprzowego to ..................... i .....................
d) Najstarszymi religiami świata są ........................ i ........................
e) Główne odłamy chrześcijaństwa to: ......................, ....................... i .........................
f) Europejski krąg kulturowy wiąże się z religią ..............................
g) Hinduizm jest religią, do której założeń należy podział społeczeństwa na 7 grup, czyli ..........
h) Tora jest świętą księgą ..................
i) Twórcą islamu jest ........................., który żył w ............ wieku, zasady tej religii zawarte są w świętej księdze zwanej ............................, a głównymi ośrodkami kultu są ....................... i ................................
j) Przykłady konfliktów na tle religijnym to konflikty w ..............................................................

Podaj dominującą religię w podanych krajach:

Irlandia –

Niemcy –

Indonezja –

Chiny –

Hiszpania –

Grecja –

Turcja –

Brazylia –

Bułgaria –

Egipt –

b) Zadanie domowe

Dokonaj charakterystyki wybranego kręgu kulturowego (nie omówionego w podręczniku).

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak