Zróżnicowanie religijne ludności świata
Scenariusz lekcji
Cele lekcji
Wiadomości Uczeń:
wie, czym jest sacrum i profanum;
zna elementy religii: doktrynę, kult, organizację;
zna podział religii na politeistyczne i monoteistyczne, oraz na uniwersalistyczne i plemienne;
zna podstawowe informacje na temat chrześcijaństwa, judaizmu, islamu, hinduizmu, buddyzmu i konfucjanizmu;
zna podział chrześcijaństwa na wyznania: katolicyzm, prawosławie i protestantyzm;
zna podział islamu na odłamy: sunnicki i szyicki;
wie, co to jest: Dekalog, Biblia, ekumenizm, Tora, Talmud, autokefalia, Koran, ramadan, dżihad, nirwana, dalajlama, religia synkretyczna, agnostycyzm, ateizm;
zna strukturę wyznaniową ludności świata.
Umiejętności Uczeń:
potrafi wskazać kraje (części świata) w których dominują poszczególne religie;
potrafi określić główne tendencje zmian na świecie w sferze religijnej.
Metoda pracy Wykład, praca w grupach, praca z tekstem, dyskusja, prezentacja.
Środki dydaktyczne Karteczki – każda z jedną religią, duże arkusze papieru, mazaki, podręczniki, artykuły z informacjami na temat różnych religii, encyklopedie (lub przygotowane wcześniej przez nauczyciela kserokopie haseł: chrześcijaństwo, judaizm, islam, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm), atlasy, mapa ścienna świata.
Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
Sprawy organizacyjno - porządkowe:
sprawdzenie obecności;
podział klasy na 6 grup (wybranie w każdej grupie sekretarza, lidera).
Przypomnienie wiadomości i umiejętności z poprzednich lekcji:
podział na rasy ludzkie
zróżnicowanie językowe świata;
Określenie celu i formy pracy na lekcji.
Podanie i zapisanie tematu lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel wprowadza w nowe zagadnienie przekazując podstawowe informacje na temat religii:
przedstawia podział otaczającego nas świata na sacrum i profanum;
przedstawia elementy religii: doktrynę, kult, organizację;
informuje o podziale religii na politeistyczne i monoteistyczne oraz na uniwersalistyczne i plemienne;
informuje co to jest religia synkretyczna, oraz czym jest agnostycyzm i ateizm.
Poszczególne grupy uczniów losują po jednej religii wypisanym na karteczkach, a następnie opracowują dla niej podstawowe informacje korzystając z: własnych wiadomości, informacji z podręcznika, artykułów otrzymanych od nauczyciela i haseł encyklopedycznych, oraz atlasów.
Faza podsumowująca
Liderzy grup prezentują na forum wyniki pracy opracowane przez grupy poprzez przyczepienie arkuszy do tablicy i ich odczytanie.
Nauczyciel koryguje ewentualne błędy i uzupełnia braki – pilnuje aby został podany obszar na którym dominują wyznawcy danej religii (wraz ze wskazaniem na ściennej mapie świata), wewnętrzny podział na wyznania w chrześcijaństwie i odłamy w islamie oraz, aby przy odpowiednich religiach zostały wyjaśnione takie pojęcia jak: Dekalog, Biblia, ekumenizm, Tora, Talmud, autokefalia, Koran, ramadan, dżihad, nirwana, dalajlama.
Uczniowie robią notatki z prezentacji wyników.
Nauczyciel przedstawia strukturę wyznaniową ludności świata.
Nauczyciel prosi o wskazanie przez uczniów głównych tendencji zmian na świecie w sferze religijnej. W razie trudności naprowadza na poprawna odpowiedź (zanikanie religii politeistycznych, wzrost znaczenia religii monoteistycznych, utrzymywanie się stałej liczby wyznawców judaizmu, rozwój ekumenizmu w chrześcijaństwie, powstawanie i rozwój religii synkretycznych, wzrost liczby ludzi odchodzących od religii, wzrost liczby agnostyków i ateistów).
Nauczyciel przedstawia pracę domową.
Bibliografia
J. Korba, J. Mordawski, W. Wiecki, „Geografia 2. Geografia i człowiek”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.
F. Plit, W. Osuch, M. Sielatycki, J. Wrona, „Geografia. Część 2. Człowiek i jego działalność”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.
„Nowa encyklopedia powszechna PWN”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
A. Jackowski, „Święta przestrzeń świata, podstawy geografii religii”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
F. Plit, „Konflikty ze światem islamu – konflikty w świecie islamu”, [w:] „Geografia w Szkole”, nr 1 (295), 2006, s. 3‑13.
E. Orłowska, „Współczesne problemy cywilizacyjne w edukacji geograficznej bez stereotypów (na przykładzie fundamentalizmu i terroryzmu islamskiego)”, [w:] K. Kopeć (red.), „Wybrane zagadnienia kształcenia geograficznego na początku XXI wieku”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006, s. 9‑19.
W. Wilowski, „Hinduizm”, [w:] Wiedza i Życie, nr 1, 1996.
„Atlas geograficzny dla szkół średnich”, PPWK, Warszawa 2000.
„Atlas geograficzny. Liceum. Świat – Polska”, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2003.
Załączniki
Zadanie domowe
Na podstawie wiedzy zdobytej na lekcji oraz ewentualnie dodatkowych źródeł, dopisz do podanych miejsc pielgrzymek na świecie odpowiednie religie:Jerozolima – .......................
Licheń – .......................
Waranasi (Benares) – .......................
Mekka – .......................
Częstochowa – .......................
Lourdes – .......................
Medyna – .......................
Guadelupe – .......................
Grabarka – .......................
Fatima – .......................
Czas trwania lekcji 45 minut