Zróżnicowanie religijne ludności świata

Scenariusz lekcji

1. Cele lekcji

   1. Wiadomości Uczeń:

      • wie, czym jest sacrum i profanum;

      • zna elementy religii: doktrynę, kult, organizację;

      • zna podział religii na politeistyczne i monoteistyczne, oraz na uniwersalistyczne i plemienne;

      • zna podstawowe informacje na temat chrześcijaństwa, judaizmu, islamu, hinduizmu, buddyzmu i konfucjanizmu;

      • zna podział chrześcijaństwa na wyznania: katolicyzm, prawosławie i protestantyzm;

      • zna podział islamu na odłamy: sunnicki i szyicki;

      • wie, co to jest: Dekalog, Biblia, ekumenizm, Tora, Talmud, autokefalia, Koran, ramadan, dżihad, nirwana, dalajlama, religia synkretyczna, agnostycyzm, ateizm;

      • zna strukturę wyznaniową ludności świata.

   2. Umiejętności Uczeń:

      • potrafi wskazać kraje (części świata) w których dominują poszczególne religie;

      • potrafi określić główne tendencje zmian na świecie w sferze religijnej.

2. Metoda pracy Wykład, praca w grupach, praca z tekstem, dyskusja, prezentacja.

3. Środki dydaktyczne Karteczki – każda z jedną religią, duże arkusze papieru, mazaki, podręczniki, artykuły z informacjami na temat różnych religii, encyklopedie (lub przygotowane wcześniej przez nauczyciela kserokopie haseł: chrześcijaństwo, judaizm, islam, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm), atlasy, mapa ścienna świata.

4. Przebieg lekcji

   3. Faza przygotowawcza

      1. Sprawy organizacyjno - porządkowe:

         • sprawdzenie obecności;

         • podział klasy na 6 grup (wybranie w każdej grupie sekretarza, lidera).

      2. Przypomnienie wiadomości i umiejętności z poprzednich lekcji:

         • podział na rasy ludzkie

         • zróżnicowanie językowe świata;

      3. Określenie celu i formy pracy na lekcji.

      4. Podanie i zapisanie tematu lekcji.

   4. Faza realizacyjna

      5. Nauczyciel wprowadza w nowe zagadnienie przekazując podstawowe informacje na temat religii:

         • przedstawia podział otaczającego nas świata na sacrum i profanum;

         • przedstawia elementy religii: doktrynę, kult, organizację;

         • informuje o podziale religii na politeistyczne i monoteistyczne oraz na uniwersalistyczne i plemienne;

         • informuje co to jest religia synkretyczna, oraz czym jest agnostycyzm i ateizm.

      6. Poszczególne grupy uczniów losują po jednej religii wypisanym na karteczkach, a następnie opracowują dla niej podstawowe informacje korzystając z: własnych wiadomości, informacji z podręcznika, artykułów otrzymanych od nauczyciela i haseł encyklopedycznych, oraz atlasów.

   5. Faza podsumowująca

      • Liderzy grup prezentują na forum wyniki pracy opracowane przez grupy poprzez przyczepienie arkuszy do tablicy i ich odczytanie.

      • Nauczyciel koryguje ewentualne błędy i uzupełnia braki – pilnuje aby został podany obszar na którym dominują wyznawcy danej religii (wraz ze wskazaniem na ściennej mapie świata), wewnętrzny podział na wyznania w chrześcijaństwie i odłamy w islamie oraz, aby przy odpowiednich religiach zostały wyjaśnione takie pojęcia jak: Dekalog, Biblia, ekumenizm, Tora, Talmud, autokefalia, Koran, ramadan, dżihad, nirwana, dalajlama.

      • Uczniowie robią notatki z prezentacji wyników.

      • Nauczyciel przedstawia strukturę wyznaniową ludności świata.

      • Nauczyciel prosi o wskazanie przez uczniów głównych tendencji zmian na świecie w sferze religijnej. W razie trudności naprowadza na poprawna odpowiedź (zanikanie religii politeistycznych, wzrost znaczenia religii monoteistycznych, utrzymywanie się stałej liczby wyznawców judaizmu, rozwój ekumenizmu w chrześcijaństwie, powstawanie i rozwój religii synkretycznych, wzrost liczby ludzi odchodzących od religii, wzrost liczby agnostyków i ateistów).

      • Nauczyciel przedstawia pracę domową.

5. Bibliografia

   6. J. Korba, J. Mordawski, W. Wiecki, „Geografia 2. Geografia i człowiek”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.

   7. F. Plit, W. Osuch, M. Sielatycki, J. Wrona, „Geografia. Część 2. Człowiek i jego działalność”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003.

   8. „Nowa encyklopedia powszechna PWN”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.

   9. A. Jackowski, „Święta przestrzeń świata, podstawy geografii religii”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.

   10. F. Plit, „Konflikty ze światem islamu – konflikty w świecie islamu”, [w:] „Geografia w Szkole”, nr 1 (295), 2006, s. 3‑13.

   11. E. Orłowska, „Współczesne problemy cywilizacyjne w edukacji geograficznej bez stereotypów (na przykładzie fundamentalizmu i terroryzmu islamskiego)”, [w:] K. Kopeć (red.), „Wybrane zagadnienia kształcenia geograficznego na początku XXI wieku”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006, s. 9‑19.

   12. W. Wilowski, „Hinduizm”, [w:] Wiedza i Życie, nr 1, 1996.

   13. „Atlas geograficzny dla szkół średnich”, PPWK, Warszawa 2000.

   14. „Atlas geograficzny. Liceum. Świat – Polska”, Wydawnictwo DEMART, Warszawa 2003.

6. Załączniki
   Zadanie domowe
   Na podstawie wiedzy zdobytej na lekcji oraz ewentualnie dodatkowych źródeł, dopisz do podanych miejsc pielgrzymek na świecie odpowiednie religie:

   7. Jerozolima – .......................

   8. Licheń – .......................

   9. Waranasi (Benares) – .......................

   10. Mekka – .......................

   11. Częstochowa – .......................

   12. Lourdes – .......................

   13. Medyna – .......................

   14. Guadelupe – .......................

   15. Grabarka – .......................

   16. Fatima – .......................

7. Czas trwania lekcji 45 minut