1871 - 1894 n.e. – wykopaliska Heinricha Schliemanna na wzgórzu Hisarlik na terenie dzisiejszej Turcji
1
Scenariusz dla nauczyciela
REJKjUTo20YuA
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii: q) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu; s) dokonuje poprawnego przekładu prozatorskiego tekstu łacińskiego z zakresu tekstów określonych w kanonie na język polski, w tłumaczeniu zachowując polską normę językową; II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń: 14. potrafi rozpoznać i poddać interpretacji w kontekście kultury greckiej i rzymskiej oraz kultur późniejszych następujące kluczowe zjawiska z zakresu tradycji antycznej i recepcji antyku: a) obecność tradycji greckiej i rzymskiej we współczesnym życiu publicznym i kulturalnym, b) przetworzenia motywów kulturowych greckich i rzymskich w kulturze późniejszej polskiej i światowej na płaszczyznach: literackiej, sztuk plastycznych, sztuk wizualnych. III. W zakresie kompetencji społecznych. Uczeń: 5. dzięki poznaniu źródeł kultury polskiej, europejskiej i światowej staje się jej świadomym odbiorcą i uczestnikiem.
Nauczysz się
tłumaczyć tekst łaciński o tematyce mitologicznej;
charakteryzować związki frazeologiczne pochodzące z mitologii;
wymieniać kilka przykładów związków frazeologicznych pochodzących z mitologii greckiej;
Źródło: S. Wilczyński, E. Pobiedzińska, A. Jaworska Porta Latina Nova. Podręcznik do języka łacińskiego i kultury antycznej., Warszawa 2012.
Tłumaczenie: Autor opracowania
RlbjhGjJcrWWQ1
Ćwiczenie 1
R1eRoX1SKgAAW1
Ćwiczenie 2
Związki frazeologiczne zaczerpnięte z mitologii 1
RexbyQ3aRN4Ru
Koń trojański - w przenośni oznacza zdobycz przynoszącą zgubę, złowrogi, niebezpieczny podarunek. Ten związek frazeologiczny związany jest z mitem o wojnie trojańskiej, w której Grecy posłużyli się podstępem, by zdobyć miasto. Dali Trojanom w darze ogromnego drewnianego konia, w którego wnętrzu kryli się wojownicy. Wprowadzenie konia do Troi spowodowało upadek Ilionu.
Zdobyć laury - oznacza odnieść zwycięstwo w konkursie albo zawodach. Wiąże się z historią Apollina i Dafne, która uciekając przed zakochanym w niej bogiem została zamieniona w drzewo laurowe. Apollo zapragnął uczcić jej pamięć w ten sposób, że ustanowił wieniec laurowy nagrodą dla zwycięzców.
Biały kruk - coś wyjątkowego, unikat, po łacinie rara avis (rzadki ptak). Wywodzi się z mitu o Koronis, ukochanej Apollina, która zdradziła go ze śmiertelnikiem. Wiadomość o zdradzie przyniósł Apollinowi kruk, który miał jej strzec. W tamtych czasach wszystkie kruki były śnieżnobiałe. Rozwścieczony Apollo sprawił, że kruk stał się czarny i wszystkie kruki od tej pory miały charakteryzować się tym kolorem.
Narcyz - oprócz nazwy kwiatu jest to także człowiek zakochany w sobie, nie zważający na innych i zainteresowany wyłącznie własną urodą. To kara za to, że młodzieniec o imieniu Narcyz wzgardził miłością nimfy Echo - Afrodyta sprawiła, że zakochał się w swoim odbiciu w lustrze wody. Uczucie to wywołało tak wielkie niespełnienie, że Narcyz umarł z miłości i został zamieniony w wiosenny kwiat.
Bogaty jak Midas - człowiek posiadający wielkie bogactwa. Wywodzi się z mitu o królu Midasie, który spełnił swoje życzenie - by wszystko, czego dotknie zmieniało się w złoto. Szybko zrozumiał, że ten dar jest jednocześnie przekleństwem. Nie mógł bowiem niczego zjeść, ani wypić, a swoim dotykiem zamienił córkę w złoty posąg.
R1TiiPhuygirB
RajcHN4Yl9vTA
Ćwiczenie 3
RVUVGfJdwrFxo
Ćwiczenie 4
Określ czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Zdania: 1. Rara avis oznacza po łacinie biały kruk. 2. Z powodu wiarołomności Dafne Apollo zmienił kolor kruka na czarny. 3. Narcyz został ukarany za wzgardzenie miłością nimfy Echo. 4. Zdobyć laury oznacza odnieść zwycięstwo w konkursie albo zawodach. 5. Biały kruk związany jest z mitem o Koronis. 6. Narcyz umarł z miłości do wiosennego kwiatu rosnącego nad wodą.
Określ czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Zdania: 1. Rara avis oznacza po łacinie biały kruk. 2. Z powodu wiarołomności Dafne Apollo zmienił kolor kruka na czarny. 3. Narcyz został ukarany za wzgardzenie miłością nimfy Echo. 4. Zdobyć laury oznacza odnieść zwycięstwo w konkursie albo zawodach. 5. Biały kruk związany jest z mitem o Koronis. 6. Narcyz umarł z miłości do wiosennego kwiatu rosnącego nad wodą.
Przeczytaj poniższe zdania. Podziel je na zgodne z prawdą (PRAWDA) i odbiegające od niej (FAŁSZ). Umieść odpowiedzi we właściwym miejscu.
Z powodu wiarołomności Dafne Apollo zmienił kolor kruka na czarny., <i>Rara avis</i> oznacza po łacinie biały kruk., Narcyz umarł z miłości do wiosennego kwiatu rosnącego nad wodą., Biały kruk związany jest z mitem o Koronis., Zdobyć laury oznacza odnieść zwycięstwo w konkursie albo zawodach., Narcyz został ukarany za wzgardzenie miłością nimfy Echo.
PRAWDA
FAŁSZ
R7fGKEOV9ntmf
Paniczny strach - atak lęku, ogromne przerażenie, nagła i niemożliwa do opanowania obawa. Panika pochodzi od imienia koźlonogiego bożka leśnego, Pana, który przebudzony ze słodkiej drzemki ścigał intruzów, wywołując u nich paniczny strach swoimi przeraźliwymi krzykami.
Sfinksowy uśmiech - tajemniczy, zagadkowy uśmiech. Sfinks był stworzeniem o głowie kobiety, tułowiu lwa, skrzydłach orła i ogonie węża. Rezydował w Tebach i zadawał przybyszom zagadkę, którą w końcu rozwiązał Edyp.
Wpaść w furię - oznacza zdenerwować się do tego stopnia, że traci się panowanie nad sobą. Furie, rzymski odpowiednik Eryni - bogiń zemsty, ścigały przestępcę nieubłaganie aż do skutku.
Odrodzić się jak Feniks z popiołów - tego wyrażenia używamy w odniesieniu do człowieka, który podnosi się po ciężkim doświadczeniu życiowym i odnajduje w sobie siłę, by budować coś od nowa.
R11bqP5WsSI7v
Rmai3MoQuYOSN
Ćwiczenie 5
R5fZZS0zGaHiK
Cerber - takie miano nosi srogi i uważny strażnik. Tak jak mityczny Cerber, potworny, piekielny pies, pilnujący wejścia do Hadesu, o kilku głowach, który nie wpuszczał do Podziemia żywych i nie wypuszczał zmarłych.
Cierpieć męki Tantala - pragnąć rzeczy, które zdają się być w zasięgu ręki, a okazują się nieosiągalne. Tantal był królem Lydii, którego bogowie zapraszali na Olimp, by z nimi ucztował. Zawiódł on jednak zaufanie nieśmiertelnych, wykradł im bowiem ambrozję i rozpowiadał ich tajemnice. Bogowie skazali Tantala na wieczny głód i pragnienie - stał w wodzie zanurzony po szyję, a najpiękniejsze owoce zwieszały się z gałęzi tuż nad jego głową; gdy nachylał się, by się napić, wody opadały, gdy sięgał po owoce, ulatywały w górę.
Syzyfowa praca - daremny trud, zajęcie pozbawione sensu. Pomimo włożonego trudu, nie przynosi żadnego efektu. Syzyf, król Koryntu, nazywany był najchytrzejszym z ludzi. Udało mu się wielokrotnie przechytrzyć bogów, m.in. po uwięzieniu Hadesa ludzie przestali umierać. Za jego postępki został ukarany w Hadesie w ten sposób, że toczył pod górę ciężki głaz, a gdy już prawie był u celu, głaz spadał z powrotem na dół i cały trud rozpoczynał się ponownie.
Wyspy szczęśliwe - wspaniałe miejsce, w którym każdy czuje się akceptowany. To mityczna kraina wiosny i szczęścia, miejsce pobytu dusz błogosławionych zmarłych, wyspy na Zachodzie, nad Oceanem, za Słupami Heraklesa.
Prośba o wyspy szczęśliwe
A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź,
wiatrem łagodnym włosy jak kwiaty rozwiej, zacałuj,
ty mnie ukołysz i uśpij, snem muzykalnym zasyp, otumań,
we śnie na wyspach szczęśliwych nie przebudź ze snu.
Pokaż mi wody ogromne i wody ciche,
rozmowy gwiazd na gałęziach pozwól mi słyszeć zielonych,
dużo motyli mi pokaż, serca motyli przybliż i przytul,
myśli spokojne ponad wodami pochyl miłością.
Konstanty Ildefons Gałczyński, Zachłysnąć się tobą. Najpiękniejsze wiersze i piosenki, Warszawa 2016.
RoPGwHThhGYnu
RkVF1470Dphfh
Ćwiczenie 6
RRQipaxtfBLEa
Ćwiczenie 7
Określ czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zdania: 1. Cierpieć męki Tantala, czyli pragnąć rzeczy, które zdają się być w zasięgu ręki, a okazują się nieosiągalne. 2. Narcyz to człowiek, który kocha ogrody. 3. Cerber to inaczej przewodnik po tajemniczych miejscach. 4. Sfinksowy uśmiech to inaczej tajemniczy, zagadkowy uśmiech. 5. Koń trojański funkcjonuje w języku polskim jako długo oczekiwany dar. 6. Wyspy szczęśliwe - symbol wspaniałego miejsca, w którym każdy czuje się akceptowany. 7. Wpaść w furię oznacza zdenerwować się do tego stopnia, że traci się panowanie nad sobą. 8. Paniczny strach związany jest z Panem jezior i rzek.
Określ czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zdania: 1. Cierpieć męki Tantala, czyli pragnąć rzeczy, które zdają się być w zasięgu ręki, a okazują się nieosiągalne. 2. Narcyz to człowiek, który kocha ogrody. 3. Cerber to inaczej przewodnik po tajemniczych miejscach. 4. Sfinksowy uśmiech to inaczej tajemniczy, zagadkowy uśmiech. 5. Koń trojański funkcjonuje w języku polskim jako długo oczekiwany dar. 6. Wyspy szczęśliwe - symbol wspaniałego miejsca, w którym każdy czuje się akceptowany. 7. Wpaść w furię oznacza zdenerwować się do tego stopnia, że traci się panowanie nad sobą. 8. Paniczny strach związany jest z Panem jezior i rzek.
Na podstawie znajomości związków frazeologicznych opartych na mitologii odpowiedz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe? Umieść odpowiedzi we właściwym miejscu.
Sfinksowy uśmiech to inaczej tajemniczy, zagadkowy uśmiech., Wpaść w furię oznacza zdenerwować się do tego stopnia, że traci się panowanie nad sobą., Wyspy szczęśliwe - symbol wspaniałego miejsca, w którym każdy czuje się akceptowany., Paniczny strach związany jest z Panem jezior i rzek., Koń trojański funkcjonuje w języku polskim jako długo oczekiwany dar., Cierpieć męki Tantala, czyli pragnąć rzeczy, które zdają się być w zasięgu ręki, a okazują się nieosiągalne., Narcyz to człowiek, który kocha ogrody., Cerber to inaczej przewodnik po tajemniczych miejscach.
PRAWDA
FAŁSZ
Słowniki
Słownik pojęć
Fobia
Fobia
grupa objawów zaburzeń psychicznych, cechujących się względnie utrwaloną tendencją do unikania pewnych sytuacji (miejsc, okoliczności, przedmiotów, roślin, zwierząt lub osób).
Narcyzm
Narcyzm
[gr.], autoerotyzm, stan zakochania się we własnej osobie, zachwytu dla własnych cech psychicznych i fizycznych.
Słownik łacińsko‑polski
RAuMlJxpFJpm7
Galeria dzieł sztuki
R15YSHYPt9gCo
R5zi4XZEwbUZE
RUsjjnKqT51c9
R9oa6mK8b0tl5
RexbyQ3aRN4Ru
R1TiiPhuygirB
R7fGKEOV9ntmf
R11bqP5WsSI7v
R5fZZS0zGaHiK
RoPGwHThhGYnu
Bibliografia
W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2003.
K. Marciniak, Moja pierwsza mitologia. Księga II, Warszawa 2013.
S. Wilczyński, E. Pobiedzińska, A. Jaworska, Porta Latina Nova. Podręcznik do języka łacińskiego i kultury antycznej., Warszawa 2012.
Oryginalna azetka. Encyklopedia PWN, Warszawa 2016.