Związki między walorami przyrodniczymi i kulturowymi a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii

Dzika przyroda, unikalne krajobrazy, piękne plaże oraz bogactwo dziedzictwa kulturowego – te walory sprawiają, że Kenię można nazwać „turystycznym rajem”. Dzięki nim ten kraj, położony we wschodniej Afryce, mimo licznych problemów politycznych i gospodarczych cieszy się z roku na rok coraz większym zainteresowaniem turystów z całego świata. Poznaj jego walory przyrodnicze i kulturowe i dowiedz się, jak wpływają one na rozwój turystyki.

Kenia – położenie, informacje

Kenia leży we wschodniej części Afryki, po obu stronach równika. Graniczy z Etiopią, Somalią, Tanzanią, Sudanem Południowym i Ugandą. Południowo‑wschodnią granicę kraju stanowi ponad 500‑kilometrowe wybrzeże Oceanu Indyjskiego z licznymi lagunami, wyspami i zatokami. Na obszarze 582,6 tys. kmIndeks górny 2² żyje 47,6 mln ludzi (2019).

Ukształtowanie terenu

Ukształtowanie terenu Kenii jest bardzo zróżnicowane. W centralnej, południowej i zachodniej części występują płaskowyże i góry, natomiast na wschodzie i północy dominują równiny. Pas nadbrzeżny ma długość ok. 400 km, a linię brzegową o długości 536 km tworzy wiele malowniczych zatok, lagun i wysp. Większość powierzchni kraju leży w granicach Wyżyny Wschodnioafrykańskiej przeciętej wielkim rowem tektonicznym. Jej część położona w Kenii po obu stronach rowu tektonicznego nazywana bywa Wyżyną Kenijską. Przeciętna wysokość terenu waha się od 1 000 do 2 000 m n.p.m. – na południowym zachodzie kraju wynosi 2 500 m n.p.m. i opada ku północnemu wschodowi do wysokości około 600 m n.p.m. Wyżynę rozcina południkowo Wielki Rów Wschodni będący częścią Wielkich Rowów Afrykańskich. Ma on na obszarze Kenii szerokość od 50 do 70 km, a głębokość do 900 m. W jego sąsiedztwie znajdują się dwa wielkie masywy wulkaniczne – Kenia z najwyższym szczytem kraju Batian o wysokości 5 199 m n.p.m., na którego stokach znajduje się obecnie kilka małych lodowców będących źródłem dla ponad 20 rzek, i Elgon, mający wysokość 4 321 m n.p.m. Obszary wyżynne i płaskowyże porozcinane są dolinami rzek. Natomiast wschodnią część Kenii stanowią tereny nizinne, w tym nadbrzeżne sięgające w północnej części do 200 km w głąb kraju i do 50 km w południowej.

RTcb2oruHlzBj

Mapa ukształtowania terenu nizinno‑górzystego Kenii. Na niej kolorami oznaczono wysokość nad poziomem morza. Kolorem zielonym oznaczono niziny do około 1000 m, kolorem żółtym wyżyny do około 2000 m, kolorem brązowym góry do około 3000 m kolorem szarym, przechodzący w biały óry do 4000 m. Obszary nizinne występują na północnym wschodzie kraju, na jego wschodzie oraz na północnym wschodzie, tereny wyżynne i górskie znajdują się w południowo zachodniej części kraju. Na mapie oznaczono kolorem czerwonym granice państw. Mapa zawiera legendę, w której opisano wysokość nad poziomem morza oraz podziałkę liniową co 100 km. Na mapie oznaczono równoleżniki i południki co 4 stopnie.

Klimat

Na obszarze Kenii panuje klimat podrównikowy: na wybrzeżu (w pasie do 40 km) i w górach wilgotny, a na pozostałym obszarze suchy. Średnia roczna suma opadów wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód od 150 do 1 000 mm, w południowej części wybrzeża wynosi do 1 200 mm opadów rocznie, a w wyższych piętrach gór do 1 500 mm. W części wschodniej, nizinnej występuje jedna pora deszczowa trwająca od kwietnia do czerwca, na pozostałym obszarze są natomiast dwie pory deszczowe – dłuższa od marca do maja i krótsza od października do grudnia. Średnia roczna temperatura powietrza waha się od 25 do 28°C na wybrzeżu i od 15 do 19°C w górach. W górach i na płaskowyżach występują piętra klimatyczne.

Klimatogramy – Kenia

R1ZDWwPljREuP

Klimatogram. Na nim wielkość opadów atmosferycznych i temperatury powietrza w ciągu roku. Styczeń około 115 mm i 23°C; luty około 90 mm i 24°C; marzec: około 23 °C i 180 mm; kwiecień 280 mm i 22°C; maj 210 mm i 21°C; czerwiec 110 mm i 21°C; lipiec 95 mm i 21°C; sierpień 105 mm i 22°C; wrzesień 110 mm i 22°C; październik 202 mm i 23°C; listopad 248 mm i 23°C; grudzień 190 mm i 23°C.

RZo6ZE1cbywYA

Klimatogram. Na nim wielkość opadów atmosferycznych i temperatury powietrza w ciągu roku. Styczeń 19,7°C, 37 mm; luty 20,5°C, 34 mm; marzec 20,5°C, 62 mm; kwiecień 19,3°C, 125 mm; maj 18,5°C, 102 mm; czerwiec 17,6°C, 48mm; lipiec 17°C, 20 mm; sierpień 17,3°C, 28mm; wrzesień 18,5°C, 20 mm; październik 19,3°C, 49 mm; listopad 18,3°C, 94 mm; grudzień 18,6°C, 55 mm.

RuVKYifpKW4o9

Klimatogram. Na nim wielkość opadów atmosferycznych i temperatury powietrza w ciągu roku. Styczeń 27,4°C, 24 mm; luty 27,7°C, 16 mm; marzec 28°C, 59 mm; kwiecień 26,9°C, 145 mm; maj 25,7°C, 228 mm; czerwiec 24,9°C, 101 mm; lipiec 24,3°C, 81 mm; sierpień 24,3°C, 64 mm; wrzesień 25°C, 55 mm; październik 25,7°C, 88 mm; listopad 26,5°C, 79 mm; grudzień 27,3°C, 57 mm.

Rzeki i jeziora

Około 13,6 tys. km² obszaru Kenii zajmują wody powierzchniowe. Wschodnia część kraju należy do zlewiska Oceanu Indyjskiego. Z wyżyn i gór spływają do oceanu dwie główne rzeki – Tana i Galana. Ich dopływy są jednak w większości rzekami okresowymi wysychającymi w porze suchej. Południowo‑zachodnia część odwadniana jest do Jeziora Wiktorii, a zatem poprzez Nil należy do zlewiska Morza Śródziemnego. Obszary położone na północy i na północnym wschodzie oraz wnętrze Wielkiego Rowu Wschodniego są bezodpływowe. Na obszarze Rowu znajdują się liczne jeziora (Rudolfa, Wiktorii, Nakuru, Natron, Magadi i Baringo) oraz bagna Lorian.

Rzeki w Kenii

RMz7NCQw9J3Jr

Fotografia. Na niej błotnista rzeka z rozlewiskami. Wokół rzeki i rozlewisk trawa z pojedynczymi drzewami.

ROr0o98dieJXV

Fotografia. Na niej, po prawej stronie wodospad. wokół wodospadu brązowawe skały w oddali pasma górskie.

Rgb4nl0UxST3P

Fotografia. Na niej duży zbiornik wodny. Po prawej stronie wysepka na zbiorniku. Po lewej stronie wybrzeże - piaszczysto‑kamieniste o brązowawej barwie.

Rr3gsFQNauQHO

Fotografia. Na niej rzeka płynąca w poprzek fotografii. Po jednej stronie brzegu rzeki piasek, gdzieniegdzie kępy trawy, w oddali drzewa. Po drugiej stronie brzegu góry, u ich podnóża piasek z kępami traw. Rzeka ma kolor brązowy.

RHG8ZQIWAXzfg

Fotografia. Na niej duży i rozległy zbiornik wodny. Na jego brzegach krzewy. W oddali łańcuchy górskie.

R108ebWDTEaXt

Fotografia. Na niej równina rzeczna. Po prawo rzeka. Po lewo równina piaszczysta. Im dalej od rzeki tym bujniejsza roślinność. Na pierwszym planie uschłe drzewo.

Roślinność

Szata roślinna Kenii jest bardzo zróżnicowana. Na nizinie nadmorskiej występuje roślinność sawannowo‑leśna. Stepy lub suche sawanny znajdują się we wnętrzu kraju, wilgotne sawanny występują w południowo‑zachodniej części, zaś na wschód od Jeziora Rudolfa pojawia się roślinność półpustynna i pustynna. Wybrzeże porośnięte jest wiecznie zielonymi lasami równikowymi, a miejscami występują namorzyny. Na wysokości 2 000–3 000 m n.p.m. rosną lasy górskie zrzucające liście w porze suchej, a w najwyższych piętrach gór znajdują się zarośla i roślinność alpejska.

Na obszarach sawann występują baobaby i liczne gatunki akacji. Powszechne, zwłaszcza na wybrzeżu, są palmy, eukaliptusy i hebanowce, które rosną w lasach równikowych. Obszary suche porastają sukulenty, głównie aloesy i agawy.

Roślinność na terenie Kenii

RCTtz2qdprps7

Fotografia. Na niej bujna roślinność. Na pierwszym planie duże, stare drzewo liściaste, z wieloma rozgałęzieniami. Na wprost krzewy. W oddali inne drzewa liściaste.

RTad3xsebfVsC

Fotografia. Na niej drzewa liściaste i palmy. Na wprost gałąź z lianami i mchem. Przed nimi palmy, w oddali drzewa liściaste. Powierzchnia Ziemi pokryta kamieniami mchem. Gdzieniegdzie stoi woda.

RSPPKgeZ2zIfH

Fotografia. Na niej duża rzeka. Przy jej brzegach drzewa liściaste. W prawej części ilustracji znajduję się piaszczysty brzeg - tworzący zakole rzeki.

RdbWut3GuMHd3

Fotografia. Na niej krajobraz sawanny. Dookoła wysokie, suche trawy. W oddali wyłaniają się pojedyncze pasy zieleni. Na obszarach trawiastych pojedyncze drzewa. Na wprost w oddali żyrafy.

R1SPWo4xEmgen

Fotografia. Na niej równina trawiasta, wśród traw wyłaniają się drzewa i krzewy. W oddali pasma górskie.

RERUKBXupPEP9

Fotografia. Na niej obszar trawiasty. W centrum fotografii droga piaszczysta o czerwonawym zabarwieniu, z lewej strony drogi drzewo. W oddali gdzieniegdzie drzewa.

RiUyiPME9v5HD

Fotografia. Na pierwszym planie, w prawej części ilustracji, duży baobab. Wokół niego trawy. W oddali ludzie, za nimi drzewa.

Zwierzęta

Kenia charakteryzuje się bardzo dużą różnorodnością gatunkową zwierząt. Ich dom to nie tylko obszar chroniony Masai Mara, ale także inne kenijskie parki narodowe i rezerwaty (Tsavo, Amboseli, Masai Mara, Meru, Samburu i inne). Najbardziej znani mieszkańcy sawann to tzw. „Wielka Piątka Afryki”, czyli lew, lampart, bawół, nosorożec (czarny i biały) i słoń.

Oprócz nich żyją tu hieny cętkowane, gepardy, szakale, karakale, likaony, cywety. Hipopotamy i krokodyle gromadzą się w dużych grupach w rzekach Mara i Talek. Szczególnie licznie występują na tym terenie zwierzęta roślinożerne. Spośród nich głównymi mieszkańcami sawanny są gnu, których liczebność jest szacowana na miliony. Można tu również spotkać elandy, kudu, impale, gazele, sasebi, zebry, żyrafy, guźce, dzikany, dzikacze i wiele innych gatunków.

Zwierzęta na terenie Kenii

RqY8NceG0XHxy

Fotografia. Na niej na pierwszym planie nosorożec. Wokół niego niskie trawy. W oddali rozległy zbiornik wodny, na jego brzegu duże stado flamingów tworzące podłużną różową plamę. Po przeciwnej stronie zbiornika drzewa.

R17ihfqsZRZbb

Fotografia. Na niej trzy lwy. Ich futra są krótkie i gęste, głowa lwa jest szeroka z krótkim pyskiem, ich uszy są małe i lekko zaokrąglone, przed nimi krzewy w oddali liście drzewa.

RQbl4g36jG3VU

Fotografia. Na niej cztery guźce pasące się na sawannie. Za nimi gęste drzewa. Dwa guźce pasą się po lewej stronie, dwa mniejszy i większy po prawej. Budowa zwierząt jest krępa i masywna, głowy są duże i posiadają krótkie, lekko zakrzywione kły.

RSJwC2182SQzF

Fotografia. Na niej lampart skierowany w lewą stronę. Jego nogi są ugięte, a ogon zawinięty do góry. Jego futro jest krótkie w centkowany wzór, jego uszy są małe i lekko zaokrąglone. Za nim znajdują się krzewy.

RxK5ZjFT0y8Co

Fotografia. Na niej Gezele pasące się na wysokiej, lekko suchej trawie. Trzy gazele są bliżej obiektywu i są wpatrzone w lewą stronę. Zwierzęta są delikatnej budowy, ich uszy są smukłe, rogi są długie i lekko zakrzywione. W oddali za nimi cztery gazele pasące się.

Rab6j9SxyJFCC

Fotografia. Na niej trzy antylopy gnu idące w prawą stronę. Dwie pierwsze - dorosłe osobniki. Ostatni młody. Zwierzęta mają masywny tułów a ich kończyny są chude. Na ich głowach znajdują się lekko zakrzywione rogi. Wokół nich sucha, niska trawa, za zwierzętami zielony pas krzewów, dalej sucha trawa i pas krzewów itd.

R1Ci5My1e2BYM

Fotografia. Na niej stado zebr pasących się w wysokiej, lekko żółtej trawie. Umaszczenie zwierząt jest czarno białe w paski a na ich głowie znajduję się grzywa. W oddali kępa krzewów z pojedynczymi drzewami.

RHhL6Vu2PXN3i

Fotografia. Na niej Elandy - zwierzęta przypominające budową duże, umięśnione gazele. Wokół nich trawa. W oddali drzewa.

RyuI7BiBFMN0l

Fotografia. Na niej pięć słoni. Ich budowa ciała jest masywna, skóra o  szarym umaszczeniu, głowa z szeroko rozstawionymi uszami, poniżej oczu znajdują się dwa rogi a pomiędzy nimi długa trąba. Wokół nich niska, kępiasta, sucha trawa. Dwa od lewej skierowane w prawą stronę, jeden mały słoń, drugi duży. Kolejne dwa tak samo skierowane, jeden duży, drugi mały. W oddali jeden duży słoń.

R1cuyFIsp0iYO

Fotografia. Na niej bawoły o masywnej budowie ciała, ich głowy są duże a na nich znajdują się duże zakrzywione rogi. Trzy bliżej obiektywu, patrzą na wprost, reszta pasie się w wysokiej zielonawej trawie otaczająca je w oddali.

R1HmbkFnCEikA

Fotografia. Na niej żyrafa, jej ciało jest wysokie i smukłe z długimi nogami oraz szyją. Jej umaszczenie charakteryzuje siatkowany wzór. Jej głowa jest stosunkowo mała do sylwetki. Żyrafa stoi w wysokiej zielonawej trawie, wokół niej miejscowo drzewa. Żyrafa skierowana jest w prawą stronę.

Rfcp1IzZjLhLK

Fotografia, Na niej gepard o długiej smukłej sylwetce, jego futro jest krótkie i jest pokryte czarnymi plamami. Gepard znajduję się na kopcu ziemi z trzema małymi gepardami. Dorosły gepard zwrócony jest w lewą stronę. Dwa małe są przed gepardem obok jego brzucha, trzeci za gepardem.

RRjkiOaZdkKQO

Fotografia. Na niej hipopotamy o krępej i masywnej budowie ciała, mają krótkie nogi, masywny tułów oraz szeroką płaską głowę. Wylegują się na wale z piasku. Pomiędzy wałem woda.

Znaną na całym świecie osobliwością kenijskich sawann, zwłaszcza obszaru Masai Mara, są coroczne migracje zwierząt roślinożernych występujące od czerwca do października. Latem każdego roku zwierzęta te wyruszają na północ z równin Serengeti w poszukiwaniu świeżych pastwisk i wody, a na południe wracają jesienią. Wielka migracja jest uważana za jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk przyrodniczych na świecie, w którym, jak się szacuje, uczestniczy 1,3 mln gnu, 500 tys. gazeli, 100 tys. sasebi , 20 tys. elandów i 200 tys. zebr. Zwierzęta migrują na odległość 2 000 kilometrów z Serengeti w sąsiedniej Tanzanii do Masai Mara, a zjawisko to jest zaliczane do siedmiu cudów przyrody Afryki. Stało się także ogromną atrakcją turystyczną.

Stado antylop gnu

REKFSFFp7kswo

Fotografia lotnicza. Na niej ogromne stado antylop gnu, biegnące od prawej do lewej. po prawej antylopy są w kolumnie, następnie rozchodzą się w wachlarz. Wokół suchy piasek.

R1CtbjNlGLKis

Fotografia. Na niej przeprawa antylop przez rzekę. z brzegu antylopa patrząca na przeciwny brzeg, gdzie znajduje się duże stado tych osobników. w rzece kolumna antylop. Rzeka ma zabarwienie błotniste. brzegi rzeki urwiste. Gdzieniegdzie zieleń.

Na obszarze sawann żyje także ponad 500 gatunków ptaków, z których wiele to ptaki migrujące, a prawie 60 – drapieżne. Do ptaków, które przynajmniej przez część roku przebywają na tym obszarze, należą: sępy, bociany, marabuty, sekretarze, dzioborożce, strusie, orliki długoczube, sokoły karłowate, czaple, ibisy i inne.

Ptaki na terenie Kenii

R12iu3G1muhyY

Fotografia. Na niej struś skierowany w prawą stronę. Ptak ma ciemno upierzony tułów, jego szyja jak i nogi są długie, dziób jest małej wielkości w porównaniu z całą budową ciała. Wokół niego sucha trawa. Za nim w oddali bawół.

RCxpP4BDksL2Z

Fotografia. Na niej trzy sępy żerujące na padlinie. Ptaki mają ciemne upierzenie, głowy jak i szyję nie są pokryte piórami, mają zakrzywione dzioby. Wokół ich wysoka sucha trawa.

R1LZYItfFs8Eb

Fotografia, na niej kuglarz - duży czarny ptak, o czerwonym dziobie i brązowych skrzydłach. Siedzi na gałęzi drzewa liściastego.

RBFEYOsbkrGMN

Fotografia, na niej dzioborożec - duży, beżowy ptak z dużym, zakrzywionym, żółtym dziobie. Jego skrzydła są w brązowe cętki. Siedzi na gałęzi drzewa liściastego.

R1Mqo5mRcpZLm

Fotografia, na niej dwa sokoły karłowate - ptaki wielkości gołębia, o białym pierzu z szarymi skrzydłami i czubkiem głowy. Siedzą na drzewie iglastym.

Wiele gatunków zwierząt jest zagrożonych wyginięciem. Przyczyniła się do tego działalność człowieka, głównie polowania safari organizowane od czasów kolonialnych oraz kłusownictwo, z którym rząd Kenii walczy od wielu lat. Dlatego władze prowadzą intensywne działania na rzecz na rzecz ochrony przyrody. Kenia szczyci się dużą liczbą obszarów chronionych – około 6% powierzchni kraju, czyli ponad 30 tysięcy km², stanowią parki narodowe i rezerwaty, a jednym z najbardziej znanych jest właśnie Masai Mara. Rząd Kenii uznał swoje parki narodowe za jedne z największych bogactw biosfery, dlatego wprowadzono przepisy prawne uznające, że zabicie dzikiego zwierzęcia jest nielegalne.

Niektóre z obiektów przyrodniczych zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Należą do nich opisane powyżej: Parki Narodowe Jeziora Turkana, system jezior w regionie Wielkiego Rowu i Park Narodowy Góry Kenia.

Walory kulturowe

Kenia jest krajem bardzo zróżnicowanym pod względem etnicznym, kulturowym i językowym. Kulturę tego kraju oprócz rdzennych plemion tworzyli także imigranci ze wszystkich stron Afryki, Bliskiego Wschodu, Azji i Europy. Jest to także kraj kontrastów pod względem sposobu i poziomu życia.

Kenię zamieszkuje około 30 grup etnicznych posługujących się ponad 40 językami. Najliczniejszą grupę stanowią przedstawiciele kilkudziesięciu plemion afrykańskich należących do ludów Bantu – Kikuju (17%), Luija (14%), Kalendżi (13%), Luo (10%), Kamba (10%). Niektóre z obrzędów tych grup etnicznych zostały umieszczone przez UNESCO na Liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego wymagającego pilnej ochrony.

RPrhmUp8tZVFp

Fotografia. Na niej dwanaście czarnoskórych osób ubranych w czerwone chusty i stroje ludowe. Cztery osoby z przodu podskakują, reszta za nimi tworzy półokrąg i patrzy na nich. Wokół nich piasek i gdzieniegdzie kępy traw. W oddali pasma górskie.

RdiD1fJwz490U

Fotografia. Na niej czworo czarnoskórych ludzi, przebranych w lniane i skórzane ubrania. na głowie mają kolorowe maski ze sznurka. Na czubku wykończenie z trawy przypominające palmę. Osoby te są w ruchu. Za nimi inni ludzie.

Jednak najbardziej znani i powszechnie kojarzeni z Kenią są Masajowie stanowiący jedynie 2,5% społeczeństwa kraju. Podobnie jak inne plemiona wytworzyli oni specyficzną kulturę związaną z półkoczowniczym trybem życia, którego istotnym elementem jest hodowla bydła w niezbyt sprzyjającym środowisku sawanny. Masajowie co pewien czas zmieniają miejsce pobytu. Przed nadejściem pory suchej wyruszają w poszukiwaniu pastwisk dla bydła i wody pitnej. Trwale osiedlają się wyłącznie w miejscach, w których woda pitna jest dostępna przez cały rok.

Masajowie zamieszkują obszar o powierzchni ponad 150 tys. kmIndeks górny 2², leżący na pograniczu Kenii i Tanzanii. Są uważani najbardziej malowniczy lud Afryki Wschodniej. Smukli, z włosami zaplecionym w misterne fryzury, od wieków wyróżniają się na tle przedstawicieli kilkudziesięciu innych plemion. Ubrani w czerwone, przewiązane przez jedno ramię szaty nie wyglądają jak pasterze, choć zajmują się głównie hodowlą bydła. Są głęboko przekonani, że Bóg wyznaczył im ważną misję – mają pilnować wszystkich stad świata. Krowy to dla Masajów bardzo cenne zwierzęta – im więcej sztuk jest w stadzie, tym zamożniejszy jest jego właściciel. Masajscy mężczyźni są wojownikami – ich jedynym obowiązkiem domowym jest opieka nad stadem. Pozostałe obowiązki domowe spoczywają na barkach kobiet. To one wychowują dzieci, przygotowują posiłki, zajmują się uprawą roli, a nawet budują domy. Szkielet niewysokiej (ok. 160 cm) chaty stanowią poprzeplatane patyki. Tynkuje się je gęstą mieszaniną czerwonej gliny, krowiego nawozu i moczu, a na koniec całość zadaszona zostaje gałęziami i trawą. Aby do wioski nie miały dostępu dzikie zwierzęta, otacza się ją płotem z kolczastych gałęzi. W centralnym punkcie wioski wydzielone jest miejsce dla bydła i kóz. Tutaj też chowa się zmarłych mieszkańców.

R1VXdLt0eszIr

Fotografia. Na niej dwie czarnoskóre kobiety. Pierwsza siedzi na dachu afrykańskiej chaty glinianej, naprawia dach. Druga poniżej, podaje tej pierwszej materiał.

RJHfPvJCkC3i2

Fotografia. Na niej wioska afrykańska. Po prawej stronie pięć chat glinianych ze słomianym dachem, w kształcie koła. Wokół nich piasek, w oddali drzewa i pasma górskie. Przed chatą drzewo, w jego cieniu stoi kobieta ubrana w niebieską, długą suknię, obok niej ławka.

R1JDHJDjsTi3a

Fotografia. Na niej zeriba - rodzaj naturalnego ogrodzenia afrykańskiego, utworzonego z patyków, które ułożone są w kupki, tworząc ogrodzenie. Wejście jest zrobione z masywnych gałęzi. W gałązki ogrodzenia powkładane są plastikowe miski i kamienie. W tle drzewa. dookoła piasek.

Masajowie wyróżniają się wśród innych zamieszkujących Kenię plemion, z dumą i wrodzoną godnością pielęgnując swoje tradycje i obyczaje. Dzięki temu w masajskiej wiosce możemy zobaczyć ich kulturę w mało zmienionej formie. Ważnym elementem kultury Masajów są pieśni i widowiskowe tańce towarzyszące życiu codziennemu i specjalnym uroczystościom. Z tego względu wioski Masajów stały się atrakcją turystyczną i są często odwiedzane przez turystów. Oprócz nich pozostałością bogatej historii i tradycji są liczne zabytki rozsiane w miastach, z których część jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przyjrzyjmy się niektórym z nich.

Stanowisko archeologiczne Thimlich Ohinga

Osada wybudowana z kamienia i otoczona murami, która powstała prawdopodobnie w XVI w., położona na północny zachód od miasta Migori, w regionie Jeziora Wiktoria, służyła prawdopodobnie jako fort i magazyn żywności. Jest największą i najlepiej zachowaną spośród tradycyjnych osad otoczonych murami. Stanowi wyjątkowy przykład zwyczaju wznoszenia ogrodzeń z suchego kamienia, typowych dla pierwszych społeczności pasterskich w rejonie Jeziora Wiktoria.

R1cc6xGd266Av

Fotografia. Na niej mur z kamieni. Po lewej stronie niskie wejście. Przed murem tabliczka. Wokół drzewa.

Święte gaje kaya ludu Mijikenda

Na wpis składa się 11 odrębnych obszarów leśnych, rozrzuconych na 200‑kilometrowym odcinku wybrzeża. Znajdują się tam pozostałości licznych osad warownych, zwanych kaya, wznoszonych przez plemiona Mijikenda od XVI wieku i porzuconych na początku lat 40. XX wieku. Dziś miejsca te są otoczone szczególną czcią jako siedziby przodków i oddane w zarządzanie radzie starców. Obiekt wpisany został na listę UNESCO jako wyjątkowe świadectwo trwałości tradycji kulturowej żywej do dnia dzisiejszego.

R3v2rWfa0aBek

Fotografia. Na niej las, w nim dwie kobiety. Pierwsza ubrana w długą czarną sukienkę i czerwoną bluzkę, ma długie, związane włosy. Druga lekko za drzewem ma czarną długą sukienkę, wzorzystą bluzkę z długim rękawem oraz nakrycie głowy z tego samego materiału co bluzka.

Stare Miasto Lamu

Stare miasto Lamu to najstarsza i najlepiej zachowana osada ludu Suahili w Afryce Wschodniej, która zachowała swe tradycyjne funkcje. Zbudowana z koralowców oraz z drewna mangrowców, charakteryzuje się ciekawą architekturą i zdobnictwem, np. dziedzińcami wewnętrznymi, werandami oraz drewnianymi, starannie rzeźbionymi drzwiami.

RWzlx1EMTLgIl

Fotografia. Na niej białe budynki usytuowane nad Oceanem Indyjskim. Na brzegu łódki.

Ruiny Gedi

Stanowisko archeologiczne w pobliżu wybrzeża Oceanu Indyjskiego, w którym zachowana jest jedna ze średniowiecznych osad przybrzeżnych ludu Suahili. Do dziś zachowały się jednopiętrowe kamienne budynki, w tym meczety, pałac i liczne domy, a także kamienne „grobowce filarowe”.

R1XU6kWaR74jM

Zdjęcie przedstawia ruiny Gedi. Uszkodzone ściany budynku są wykonane z kamienia. Budynek nie posiada dachu, jedynie ściany i filary. Po lewej stronie palenisko. W oddali las.

Fort Jesus, Mombasa

Fort, zbudowany przez Portugalczyków w latach 1593–1596 w celu ochrony portu w Mombasie, jest jednym z najwybitniejszych i najlepiej zachowanych przykładów XVI‑wiecznej portugalskiej fortyfikacji wojskowej.

R1Z0tYfdCAhs8

Fotografia. Na niej stare mury. Przed nimi ruiny. Na środku palma, obok niej biały budynek. Wokół zieleń.

Ruch turystyczny w Kenii

Wyjątkowe walory turystyczne i kulturowe Kenii sprawiają, że turystyka stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki kraju, znacząco dominuje w sektorze usług i jest drugim co do wielkości źródłem dochodów państwa (po rolnictwie). Rekordowy był rok 2019, kiedy to Kenię odwiedziło 2 049 000 turystów (najwięcej w historii), a wpływy z turystyki wyniosły 1,76 mld USD.

Ruch turystyczny zaczął się rozwijać w Kenii na początku lat 90. XX wieku, naprzemiennie jednak występowały okresy jego wzrostu i spadku, związane m.in. z niestabilną sytuacją społeczną i polityczną (zagrożenie atakami terrorystycznymi, duża przestępczość, zwłaszcza w wielkich miastach), ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym czy zagrożeniem epidemiologicznym (HIV, wirus ebola wywołujący gorączkę krwotoczną oraz ostatnio pandemia COVID‑19). Przed pandemią COVID‑19 udział turystyki w PKB wynosił blisko 8%. Pandemia w znaczącym stopniu zahamowała jej rozwój, co było wynikiem m.in. wprowadzonych ograniczeń w podróżach – udział w PKB spadł do około 4%, a liczba turystów obniżyła się do niespełna 570 tys. Jednak już w 2021 roku udział turystyki w PKB przekroczył 5%, choć liczba turystów nie osiągnęła jeszcze poziomu sprzed pandemii.

Rozwój turystyki w Kenii jest hamowany także przez słaby rozwój gospodarczy, niski poziom edukacji oraz słabo rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Mimo to kraj ten jest odwiedzany przez licznych turystów, wśród których przeważają Brytyjczycy, Amerykanie, Niemcy i Chińczycy. Ich liczba jest co prawda mniejsza niż w innych państwach Afryki, a nawet regionu, można jednak przypuszczać, że w perspektywie kilku lat Kenia stanie się jednym z najpopularniejszych pod względem turystycznym krajów kontynentu.

W Kenii wyróżnia się sześć regionów turystycznych obejmujących:

1. północną część Wielkiego Rowu Wschodniego,

2. południową część Wielkiego Rowu Wschodniego,

3. wybrzeże Oceanu Indyjskiego,

4. wschodnią Kenię,

5. zachodnią Kenię.

Każdy z nich ma bogatą ofertę turystyczną.

Najchętniej odwiedzanym przez turystów regionemregion turystycznyregionem jest wybrzeże Oceanu Indyjskiego. Rozwojowi turystyki sprzyja dobrze rozwinięty transport lotniczy z bezpośrednimi połączeniami z Europą i Azją.

Walory turystyczne i kulturowe Kenii umożliwiają rozwój na jej obszarze różnych, wzajemnie uzupełniających się form turystyki, m.in. przyrodniczej, kulturowej, wypoczynkowej i aktywnej.

Turystyka przyrodnicza, której celem jest poznawanie osobliwości środowiska przyrodniczego, rozwija się głównie tam, gdzie turyści mogą obserwować zwierzęta i rośliny w ich naturalnym środowisku. Największą popularnością cieszą się safari, uchodzące za główną atrakcję Kenii, oraz turystyka ornitologiczna. Miłośnicy tej formy turystyki odwiedzają głównie obszar Masai Mara, gdzie obserwują migracje wielkich stad zwierząt, oraz inne parki narodowe i rezerwaty Kenii. Oprócz gatunków flory i fauny typowych dla sawanny i świetlistych lasów podzwrotnikowych mogą w nich podziwiać także różnorodne krajobrazy.

R1UO7vtfw8BpH

Fotografia. Na niej dwa samochody terenowe. Jeden jadący na wprost. Z szyberdachu wygląda mężczyzna. Drugi jadący w przeciwnym kierunku. Samochody są koloru zielonego. Dookoła sucha trawa.

RBvHRPk8e0uez

Fotografia. Na niej dwa samochody terenowe ustawione bokiem. Pierwszy od lewej biały, w nim turyści, drugi beżowy w nim turyści. Przed samochodem stado lwów. Samochody ustawione są w poprzek piaszczystej drogi. Dookoła suche trawy. Za samochodami pas zielonych krzewów. W oddali suche trawy i pojedyncze drzewa.

Zwolennicy turystyki kulturowej odwiedzają wymienione powyżej obiekty wpisane na listę dziedzictwa UNESCO (Thimlich Ohinga, święte gaje kaya, Stare Miasto w Lamu czy ruiny Gedi), wioski kenijskich plemion (Masajów, Kikujów i in.) oraz największe miasta kraju – stolicę Nairobi oraz Mombasę, w których znajduje się wiele obiektów historycznych i muzeów. Można w nich poznać bogate dziedzictwo, m.in. tradycje i zwyczaje plemion żyjących na obszarze Kenii.

Turystyka wypoczynkowa rozwija się głównie na wybrzeżu Oceanu Indyjskiego oferującym czyste, pokryte białym piaskiem plaże otoczone palmami i lasami namorzynowymi, spośród których za najpiękniejsze uważane są plaże w Diani, leżące na południe od Mombasy. Znajdują się tu liczne kurorty, hotele, centra handlowe i kąpieliska.

Miłośnicy turystyki aktywnej, zwłaszcza górskich wypraw, mogą spróbować swych sił podczas wielodniowej wędrówki na szczyt masywu Kenia, będącego drugim najwyższym szczytem Afryki. Na zwolenników nurkowania czekają rafy koralowe występujące wzdłuż całego wybrzeża, pozostali mają warunki do uprawiania kitesurfingu lub jazdy na nartach wodnych.

Atrakcje turystyczne Kenii

Indeks górny Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec^{Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja CC BY‑SA 3.0}

Podsumowanie

• Kenia leży we wschodniej części Afryki, po obu stronach równika. Graniczy z Etiopią, Somalią, Tanzanią, Sudanem Południowym i Ugandą.

• Kenia jest bardzo zróżnicowana pod względem krajobrazowym, na jej terenie występują zarówno górskie szczyty jak i rajskie plaże i wygasłe wulkany, dlatego jest bardzo ciekawym regionem turystycznym.

• Ukształtowanie terenu Kenii jest bardzo zróżnicowane. W większości powierzchni kraju dominują płaskowyże, lecz na wschodzie i północy dominują równiny.

• Na terenie Kenii panuje klimat podrównikowy.

• Kenia jest krajem bardzo zróżnicowanym pod względem etnicznym, kulturowym i językowym.

Słownik

Ćwiczenia

Ćwiczenie 4

Zaznacz nazwę parku narodowego w Kenii, którego krajobraz przedstawia poniższe zdjęcie.

R1HaITJtAKgTP

Ilustracja

Zaznacz nazwę parku narodowego w Kenii, którego krajobraz słynie ze szczytów górskich Kilimandżaro.

R11B6fXK8pD8Z

Możliwe odpowiedzi: 1. Tsavo, 2. Samburu, 3. Amboseli, 4. Masai Mara

Ćwiczenie 8

Wykres przedstawia liczbę turystów zagranicznych, którzy odwiedzili Kenię w latach 2000–2020. Wpisz w zaznaczone miejsca wydarzenia, które wpłynęły na spadek liczby turystów w danym roku.

RuISL3I0oKxm9

Ilustracja

R1Jdn4kYoWJ8c

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na sytuację ekonomiczną, polityczną i epidemiologiczną w danym czasie.

Pokaż odpowiedź

Światowy kryzys finansowy (Lehman Brothers) – 2008 rok. Zamach terrorystyczny w Nairobi (atak islamskich fundamentalistów na centrum handlowe Westgate Mail w Nairobi) – 2015 rok. Pandemia COVID‑19 – 2020 rok.

Ćwiczenie 8

Dopasuj do dat powody spadku liczby turystów w Kenii.

RjqFG7Yz08k5R

Światowy kryzys finansowy (Lehman Brothers) Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3. Zamach terrorystyczny w Nairobi (atak islamskich fundamentalistów na centrum handlowe Westgate Mail w Nairobi) Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3. Pandemia COVID-19 Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3.

Światowy kryzys finansowy (Lehman Brothers) Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3. Zamach terrorystyczny w Nairobi (atak islamskich fundamentalistów na centrum handlowe Westgate Mail w Nairobi) Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3. Pandemia COVID-19 Możliwe odpowiedzi: 1. 2020, 2. , 3.

Bibliografia

Makowski J., (2018), Geografia fizyczna świata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Notatnik