Zwierzak z mojej wyobraźni
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Zwierzak z mojej wyobraźni
Treści kształcenia:
Uczeń:
Potrafi twórczo i krytycznie myśleć, rozwiązywać problemy, podejmować decyzje, pokonywać trudności o charakterze praktycznym – edukacja społeczna, treści rozszerzające,
Współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych, grzecznie zwraca się do innych w szkole, w domu i na ulicy – edukacja społeczna (5.4),
Tworzy wypowiedzi w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie – edukacja polonistyczna (1.3a),
Wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora grafiki, np. z gotowych figur – zajęcia komputerowe (8.4b).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Myśli i działa twórczo,
Tworzy obrazy z wybranych elementów,
Potrafi ułożyć kilkuzdaniową wypowiedź pisemną,
Współpracuje z innymi w nauce szkolnej,
Pokonuje trudności o charakterze praktycznym,
Korzysta z komputera.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Doskonali twórcze myślenie i działanie,
Pokonuje trudności,
Redaguje kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne,
Obsługuje komputer,
Współpracuje z rówieśnikami,
Korzysta z techniki relaksacji.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: ćwiczenie interaktywne Mój zwierzak, karty pracy (Zwierzątko moich marzeń oraz Zwierzątko moich marzeń słowem malowane),
Tablica interaktywna/komputer,
Narzędzia do pisania, kredki,
Biały lub szary papier do opakowań,
Nożyczki i klej.
Metody nauczania:
Programowana: z użyciem komputera,
Waloryzacyjna: ekspresyjna,
Problemowa: aktywizująca – wizualizacja,
Praktyczna: realizacja zadań wytwórczych.
Formy pracy:
Indywidualna jednolita,
Indywidualna zróżnicowana,
Zbiorowa jednolita.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita dzieci. Prosi, żeby wygodnie się usadowiły i zamknęły oczy. Następnie spokojnym głosem odczytuje tekst, starając się kierować wyobraźnią uczniówIndeks górny 11:
„Za chwilę udasz się na wycieczkę do ZOO, wspaniałego królestwa zwierząt, widzianego oczami twojej wyobraźni. Usiądź wygodnie, zamknij oczy i spróbuj wyobrazić sobie to wszystko, o czym będzie mowa. Jest piękny, ciepły dzień, słoneczko ogrzewa twoją buzię, jest miło. Wchodzisz do ogromnego ogrodu, pełnego olbrzymich drzew i domków dla zwierząt. Zobacz, tam za kamiennym murem siedzi olbrzymi niedźwiedź brunatny – może takie żyją w Tatrach? Przyjrzyj mu się dobrze, bo możesz go spotkać na górskiej polanie. A tu w ciepłym słoneczku ogrzewa się tygrys pręgowany, co ma ostre kły i prawdopodobnie jest bardzo zły. Tam dalej stoi słoń – jaką wielką ma trąbę! A tam, popatrz, cóż za piękne, kolorowe ptaki – zatrzymaj się i posłuchaj ich śpiewu. Jakie to miłe dla ucha. Słuchaj… Powoli idziesz dalej, zachwycasz się rybami o przepięknych kształtach i kolorach. Patrz, jak pluskają się w wodzie i jak prezentują swoją urodę. Dochodzisz do wiejskiej zagrody. I co widzisz? Przemiły piesek merda do ciebie ogonem, kotek przeciąga się na płocie i kogut popisuje się swym donośnym głosem. Słyszysz ten głos, napinasz mięśnie całego ciała, prostujesz się, przeciągasz i jesteś gotowy do pracy”.
2. Ćwiczenie interaktywne Mój zwierzak.
Prowadzący zajęcia poleca uczniom stworzenie zwierzątka z wybranych elementów graficznych na tablicy interaktywnej lub komputerze. Zwierzak może istnieć w rzeczywistości, ale może też być wytworem wyobraźni uczniów. Tworzenie ma charakter dopełniający – jedno dziecko zaczyna, następne dokłada kolejny element. Czynność powtarzana jest tak długo, aż wszyscy uczniowie uznają obraz końcowy. Stanowi on sumę indywidualnych poglądów każdego ucznia.
3. Nadawanie nazwy powstałemu zwierzęciu – giełda pomysłów.
Uczniowie podają pomysły, a nauczyciel je zapisuje. Następnie dzieci drogą głosowania wybierają najciekawsze propozycje. Każdy uczeń ma jeden głos.
Czynność wspólnego tworzenia należy powtórzyć dla uczniów, którzy nie brali udziału w poprzedniej zabawie.
4. Karta pracy Zwierzątko moich marzeń.
Karta ma dwie wersje, z których pierwsza (wersja 1) jest przeznaczona dla uczniów szczególnie uzdolnionych plastycznie, a druga – dla uczniów takich zdolności niewykazujących (wersja 2). Zadanie polega na stworzeniu obrazu wymarzonego zwierzęcia.
Dzieci korzystające z wersji 1 mają za zadanie samodzielnie narysować zwierzę, wychodząc od elementu wydrukowanego na środku kartki – jest nim oko. W wersji 2, zdecydowanie łatwiejszej, wystarczy, że uczeń wytnie wydrukowane elementy i utworzy z nich wymyślonego zwierzaka. Jest to odmiana wspólnie wykonywanego wcześniej ćwiczenia na tablicy interaktywnej, ale teraz dziecko może podejść do zadania indywidualnie.
Należy pozwolić uczniom na wybór wersji, a w razie konieczności – jeśli dziecko uzna, że zadanie jest za trudne – nauczyciel powinien wyrazić zgodę na zmianę karty pracy.
5. Karta pracy Zwierzątko moich marzeń słowem malowane.
Kolejne zadanie uczniów polega na opisaniu stworzonych przez nich zwierząt. Nauczyciel rozdaje dzieciom karty pracy Zwierzątko moich marzeń słowem malowane. I w tym wypadku mogą one wybrać poziom trudności zadania. Wersja 1 jest przeznaczona dla uczniów uzdolnionych literacko: mają oni odpowiedzieć na pytania dotyczące wyglądu zwierzęcia, które stworzyli, a następnie ułożyć rymowankę.
Przykładowa rymowanka:
„Moje zwierzątko jest milutkie i cieplutkie.
Wygląda jak puszysty pomponik.
Przypomina pradziadka melonik.
Zachwycają mnie jego oczka malutkie i nóżki grubiutkie.
A poza tym lubi słoneczne ranki i miodowe obwarzanki”.
Uczniowie, którzy wybrali wersję łatwiejszą (wersja 2), mają za zadanie stworzyć opis swojego zwierzęcia, kończąc rozpoczęte zdania.
6. Prezentacja prac.
Dzieci siadają w kręgu. Czytają napisane przez siebie teksty w ustalonej kolejności. Jeden uczeń czyta, a pozostali słuchają i zgadują, co to za zwierzę. Następnie czytający eksponuje swój rysunek.
7. Wykonanie składanej książeczki.
Nauczyciel przygotowuje długi pas białego lub szarego papieru do opakowań. Składa papier w harmonijkę – na tyle szeroką, żeby na powstałej stronie zmieściły się zwierzątko i rymowanka/opis. Pas papieru powinien być tak długi, by wystarczyło miejsca dla wszystkich uczniów. Pierwszą i ostatnią kartkę należy zostawić na tytuł i adres redakcji. Każde dziecko wkleja swój rysunek z opisem, natomiast stronę tytułową i redakcyjną powinni wykonać uczniowie, którzy zgłoszą się do tego zadania.
Tytuł książeczki powinien zostać wymyślony przez uczniów i wybrany w demokratyczny sposób. Książeczkę warto umieścić w biblioteczce klasowej do wypożyczania, gdyż teksty redagowane przez dzieci są najlepszym materiałem do doskonalenia sztuki czytania przez uczniów mających z tym trudności. Można także sfotografować twórczość dzieci i wyeksponować ją na komputerze za pomocą pokazu slajdów.
8. Podsumowanie zajęć.
Nauczyciel rozpoczyna zdanie, które uczniowie kończą:
Na dzisiejszych zajęciach najbardziej podobało mi się…
Największą trudność sprawiało mi…
Nie podobało mi się…
Proponowane ćwiczenie to wizualizacja. Zbigniew W. Brześkiewicz, pisząc o wizualizacji, rozpatruje ją w kategoriach myślenia wizualnego, które odbywa się za pomocą obrazów, wyobrażeń zamiast słów. Jego elementy składowe to: 1) widzenie, polegające na właściwym wizualnym widzeniu świata; 2) wyobrażenie sobie, czyli tworzenie obrazów umysłowych; 3) rysowanie, czyli prezentowanie tych idei w umyśle w jakiś sposób. Wizualizacja odwołuje się do wielu zmysłów, jest próbą wyobrażania sobie rzeczy, zdarzeń oraz siebie w różnych okolicznościach. To technika wprowadzania w dobry, przyjemny nastrój. Należy ona do tych czynników, które umożliwiają redukcję napięć i blokad psychicznych. Por. Zbigniew W. Brześkiewicz, Superumysł. Jak uczyć się trzy razy szybciej?, Warszawa 1996, s. 88.↩