Scenariusz zajęć „zwierzęta roślinożerne”

biologia, III etap edukacyjny

Temat: Zwierzęta roślinożerne.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (4.3) [uczeń] przedstawia, na przykładzie poznanych wcześniej roślinożernych ssaków, adaptacje zwierząt do odżywiania się pokarmem roślinnym; podaje przykłady przystosowań roślin służących obronie przed zgryzaniem.

Cele zoperacjonalizowane

Nabywane umiejętności

Kompetencje kluczowe

• Kompetencje informatyczne

• Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne

• Porozumiewanie się w języku ojczystym

• Umiejętność uczenia się

Etapy lekcji

1. Faza przygotowawcza:

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji (w terenie – przeprowadzona w ZOO lub w gospodarstwie agroturystycznym)

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Wszystkie zwierzęta są heterotrofami, co oznacza, że pozyskują energię ze związków organicznych wytworzonych przez inne organizmy auto- lub heterotroficzne. Zwierzęta roślinożerne odżywiają się wyłącznie lub głównie pokarmem roślinnym. Istnieje ogromna różnorodność zwierząt roślinożernych na Ziemi. W łańcuchach pokarmowych każdego ekosystemu spełniają rolę konsumentów I rzędu. Pokarm roślinny ze względu na dużą zawartość celulozy jest trudny do strawienia, stąd organizmy roślinożerne wykazują liczne przystosowania m.in. żyjąc w symbiozie z mikroorganizmami. Ponadto pokarm roślinny jest mało pożywny, stąd wiele roślinożerców spożywa jego ogromne ilości, spędzając większą część swojego życia na jedzeniu.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest poznanie różnorodności gatunków zwierząt roślinożernych, ich trybu życia, zachowania i zwyczajów żywieniowych.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w ZOO lub w gospodarstwie agroturystycznym. Zajęcia mogą odbywać się na wycieczce szkolnej, w trakcie lekcji lub po lekcjach.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie posługują się aparatem fotograficznym i notatnikiem. Obserwują gatunki zwierząt roślinożernych i nazywają je. Wykonują zdjęcia, obserwują zachowania zwierząt i zapisują swoje obserwacje. Identyfikują pokarm roślinny, którym żywią się obserwowane zwierzęta.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie sporządzają tabelę w której dokonują charakterystyki obserwowanych gatunków zwierząt, umieszczają informację o rodzaju pokarmu. Uczniowie opracowują dokumentację fotograficzną tworząc prezentację multimedialną lub galerię zdjęć wraz z opisami, za pomocą narzędzia Picasa. Wyniki obserwacji prezentują na lekcji lub rozpowszechniają, np. na portalu społecznościowym.

2. Wstęp:

Pogadanka na temat rodzajów pokarmu ze względu na pochodzenie. Wykazanie różnic pomiędzy pokarmem roślinnym a zwierzęcym.

3. Przebieg zajęć:

Uczniowie wymieniają przykłady zwierząt roślinożernych.

Nauczyciel przedstawia zestaw zdjęć „Zęby”.

Uczniowie wykazują różnice w uzębieniu roślinożerców i mięsożerców.

W trakcie burzy mózgów uczniowie wraz z nauczycielem opracowują propozycję tabeli, w której zestawione zostaną najważniejsze cechy przystosowawcze zwierząt roślinożernych i mięsożernych. Uczniowie zapisują w tabeli wnioski dotyczące zróżnicowania uzębienia zwierząt roślinożernych i mięsożernych.

Uczniowie dzielą się na dwa zespoły, z których każdy zajmuje się inną grupą zwierząt. Korzystając z dostępnych źródeł informacji (encyklopedia, podręcznik, Internet) zespoły gromadzą dane na temat innych przystosowań zwierząt do spożywanego pokarmu.

Uczniowie uzupełniają tabelę.

Nauczyciel korzystając z modelu lub planszy omawia budowę żołądka przeżuwaczy.

Nauczyciel przedstawia prezentację „Nie dać się zjeść”.

Uczniowie wymieniają przystosowania roślin służące obronie przed zgryzaniem.

4. Podsumowanie:

Nauczyciel wymienia gatunki zwierząt roślinożernych (np. żyrafa, sarna, koala itd.) lub prezentuje zdjęcia tych zwierząt. Uczniowie określają pokarm wymienionych zwierząt (np. żyrafa – liście i pędy akacji, sarna – trawa, zioła; koala - eukaliptus itd.).

Środki dydaktyczne

• Materiały multimedialne: zestaw zdjęć „Zęby”

• Materiały multimedialne: prezentacja multimedialna „Nie dać się zjeść”

• Model/schemat budowy żołądka przeżuwaczy

• Zdjęcia zwierząt roślinożernych

• Encyklopedia, podręcznik

• Komputery połączone z Internetem

• Aparat fotograficzny

• Notatnik, długopis

Metody nauczania

• Ćwiczenia praktyczne

• Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów

• Obserwacja

• Pogadanka

• Pokaz

Formy pracy

• Grupowa

• Indywidualna

• Zbiorowa

Praca domowa

Wyjaśnij jaką rolę w diecie człowieka spełnia pokarm pochodzenia roślinnego.

Dodatkowe propozcje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.

Lista załączników multimedialnych

Zestaw zdjęć „Zęby”

Prezentacja multimedialna „Nie dać się zjeść”

R1Pf7KpDcRqn3