Życie i śmierć w poezji Franciszka Villona

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna podstawowe wiadomości na temat życia i twórczości F. Villona. Zna treść fragmentów Wielkiego testamentu jego autorstwa.

Uczeń wie, czym jest ballada potrafi wskazać przykłady.

b) Umiejętności

Uczeń z pomocą nauczyciela analizuje utwory liryczne (Ballada wisielców, Ballada o paniach minionego czasu). Potrafi odnajdywać i nazywać środki stylistyczne.

Uczeń dostrzega i rozumie nowatorstwo poezji Villona na tle epoki.

2. Metoda i forma pracy

Wykład: zarysowanie klimatu epoki schyłku średniowiecza we Francji w formie opowiadania przygotowanego przez nauczyciela. Jeden z uczniów przedstawia notkę biograficzną
F. Villona.

Metoda podająca: nauczyciel zaznajamia uczniów z twórczością poety. Wskazuje na jej nowatorstwo na tle epoki.
Analiza wybranych wierszy F. Villona; uczniowie określają ich tematykę, sposób ekspresji myśli podmiotu lirycznego.

3. Środki dydaktyczne

1. Kopia ballad Villona: Ballada wisielców, Ballada o paniach minionego czasu.

2. Powiększona rycina z wizerunkiem autora Wielkiego testamentu.

3. Słownik terminów literackich.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Charakterystyka epoki, w której żył i tworzył F. Villon (literatura, kultura, życie społeczne, zmierzch średniowiecza).

b) Faza realizacyjna

Opowieść o życiu F. Villona.

1. Narodziny w 1431 roku w rodzinie nędzarzy Franciszka z Moncorbier (nazwisko Villon przybrał od swojego wuja).

2. Edukacja uniwersytecka Villona – hulaszcze życie studenckie.

3. Morderstwo i skazanie na banicję.

4. Życie poza prawem F. Villona.

5. Skazanie na szubienicę za udział w bójce.

6. Zamiana kary śmierci na dziesięcioletnie wygnanie z Paryża.

7. Tajemnicze zniknięcie poety i śmierć po 1463 roku.

Twórczość F. Villona.

1. F. Villon – pierwszy poeta Francji w nowożytnym znaczeniu.

2. Poezja Villona jako wyraz przeżyć wewnętrznych poety – nowatorstwo na tle epoki.

3. Język poezji F. Villona.

4. Tematyka poezji Villona.

5. Spuścizna literacka poety (Wielki testament, Mały testament).

Analiza Ballady o paniach minionego czasu i Ballady wisielców.

1. Charakterystyka gatunku ballady.

2. Środki stylistyczne.

3. Fizyczny aspekt przemijania.

4. Villon – poeta śmierci. Śmierć jako temat przewodni sztuki średniowiecza.

5. Umiłowanie życia i tęsknota za miłością.

c) Faza podsumowująca

Recepcja poezji Villona.
Pierwsze publikacje z końca XV wieku.
Dwa stulecia niebytu i renesans poezji Villona w dobie romantyzmu.
Kult autora Wielkiego testamentu w drugiej połowie XIX wieku (Beaudelaire, Verlaine).

5. Bibliografia

1. Carco F., Opowieść o Franciszku Villonie, przeł. J. Dmochowska, Warszawa, PIW 1959.

2. Literatura francuskiego średniowiecza, przełożył i wstępem opatrzył T. Żeleński‑Boy, Warszawa, Editions Spotkania 1992.

3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław, Ossolineum 2000.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Lektura Opowieści o Franciszku Villonie F. Carco.

7. Czas trwania lekcji

90 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. Pierwsza będzie poświęcona biografii i twórczości Villona, druga zaś będzie szczegółową analizą dwóch jego ballad.

Poezja Villona jest wyjątkowa zarówno pod względem poruszanych tematów, jak i języka, którym są one wyrażane.

Samego autora Wielkiego Testamentu możemy bez wątpienia zaliczyć do grona najznakomitszych poetów w historii literatury. Poznanie skromnego dorobku Villona jest nieodzownym elementem edukacji humanistycznej. Silna emocjonalność, plastyczność opisów, uniwersalna tematyka poezji, a z drugiej strony barwne życie między pocałunkami kochanków a szubienicą gwarantują, że zajęcia poświęcone hulace z Paryża nie mogą być nudne.