Życie i twórczość Homera

Wychowawca Hellady

Jest czymś niesamowitym, że historia greckiej literatury zaczyna się od tak wielkiego autora i tak wspaniałych arcydzieł, jakimi bez wątpienia są „Iliada” oraz „Odyseja” Homera. Sam Homer, rozpoczynając dzieje europejskiej literatury, miał ogromny wpływ na jej rozwój. Jego twórczość przez wieki stanowiła wzór i była naśladowana nie tylko przez twórców epikiEpikaepiki. Wpływy Homera odnajdujemy w wielu gatunkach. Można zaryzykować również stwierdzenie, że bez tego pierwszego wielkiego twórcy kultura grecka (a nawet europejska) nie byłaby taka sama. Na czym polega fenomen tego autora?

R1WH63ySjOvnh

Obraz autorstwa Williama‑Adolphe Bouguereau pod tytułem „Homer jako niewidomy śpiewak” przedstawia chłopca prowadzącego starszego mężczyznę za ręke oraz psa. W centrum obrazu znajduje się starszy mężczyzna ubrany w białą szatę, jest to Homer. Po prawej stronie znajduje się chłopiec ubrany w niebieską szatę. W lewej dolnej części obrazu stoi duży pies; sprawia wrażenie agresywnego. Na drugim planie widoczni są dwaj mężczyźni, jeden z nich stoi z podniesionymi rękoma w górę a drugi siedzi na ziemi. Tło stanowią góry oraz błękitne niebo.

Uznaje się, że Homer żył w VIII wieku przed Chrystusem. Opiewana przez niego wojna trojańska i tułaczka OdyseuszaOdyseuszOdyseusza miały mieć miejsce pomiędzy XIII a XII wiekiem p.n.e. Poeta opisywał więc wydarzenia odległe o kilkaset lat. Będąc najbardziej znanym współcześnie aojdem, jego działalność ukoronowała wielowiekową tradycję wędrownych pieśniarzy. Dla Greków eposy Homera stanowiły rodzaj świętych ksiąg. Czyny herosów, opisane na kartach „Iliady” i „Odysei”, były dla mieszkańców Hellady wzorem postępowania. Uznawali oni treść obu dzieł za najprawdziwsze historie i skarbnicę mądrości minionych wieków. Na nich wychowywała się grecka młodzież. Sam poeta stał się legendą i określany był „wychowawcą Greków”. W rzeczywistości posiadamy bardzo niewiele pewnych informacji o jego życiu. Liczne, niejednokrotnie sprzeczne, doniesienia na jego temat sprawiają, że jawi się nam jako postać tajemnicza, ale przez to jeszcze bardziej inspirująca. Czy w takiej sytuacji niezbędne jest, by dotrzeć do prawdy o życiu poety?

RyHY2cSyZuUD1

Fotografia przedstawia rzymską kopię hellenistycznej rzeźby ukazującej popiersie Homera. Mężczyzna ma długą brodę, rozchylone usta, zmarszczki wokół oczu i na czole, prosty nos oraz krótkie kręcone włosy. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Tło fotografii jest niebieskie.

Nie wiadomo, gdzie urodził się Homer. Już w starożytności siedem miast (Smyrna, Rodos, Kolofon, Salamina, Chios, Argos i Ateny) miały ubiegać się o miano jego miasta ojczystego. Czasami wśród słynnych „siedmiu miast” pojawia się również Pylos i Itaka. Według tradycji Homer miał być niewidomy. Analizie poddawano również jego imię, starając się udowodnić, że w różnych dialektach może ono oznaczać „ślepca”, „kompozytora” lub „towarzysza”.

R1aDLskJvaPY6

Ilustracja przedstawia mapę, na której znajduje się południowa część Europy oraz północna część Afryki. Na mapie zostały oznaczone miejsca, które podawano jako prawdopodobne miejsca narodzin Homera- wyspy Salamina, Chios, Rodos oraz miasta Argos, Ateny, Smyrna i Kolofon. Legenda mapy wyróżnia: na czerwono miasta/ wyspy uchodzące za miasta ojczyste Homera oraz na niebiesko- rzeki. Na ilustracji zostały także umieszczone interaktywne punkty- po kliknięciu na pasku z prawej strony mapy nazwy odpowiedniego miasta lub wyspy, miejsce to zostaje wyróżnione na mapie, a inne- znikają. Istnieje również możliwość zaznaczenia kilku miast na raz.

Ilustracja przedstawia mapę, na której znajduje się południowa część Europy oraz północna część Afryki. Na mapie zostały oznaczone miejsca, które podawano jako prawdopodobne miejsca narodzin Homera- wyspy Salamina, Chios, Rodos oraz miasta Argos, Ateny, Smyrna i Kolofon. Legenda mapy wyróżnia: na czerwono miasta/ wyspy uchodzące za miasta ojczyste Homera oraz na niebiesko- rzeki. Na ilustracji zostały także umieszczone interaktywne punkty- po kliknięciu na pasku z prawej strony mapy nazwy odpowiedniego miasta lub wyspy, miejsce to zostaje wyróżnione na mapie, a inne- znikają. Istnieje również możliwość zaznaczenia kilku miast na raz.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D167ZAe85

Francuski malarz Jean‑Auguste‑Dominique Ingres (1780 – 1867) ukazał na obrazie apoteozę Homera. Poeta przedstawiony został w otoczeniu przeróżnych postaci historycznych oraz alegorii. Kliknij na postać z obrazu, by wyświetlić jej imię.

R1FrGytPQiTE2

Obraz autorstwa Augusta Dominique Ingres pod tytułem „Apoteoza Homera” przedstawia mężczyznę ubranego w białą szatę siedzącego w centrum ilustracji. Obok mężczyzny stoi anioł zakładający na głowę mężczyzny koronę. Dookoła mężczyzny znajduje się tłum ludzi. Za nimi stoi budowla posiadająca dużą ilość kolumn. Tło obrazu stanowi błękitne niebo. W prawym panelu znajdują się imiona. Po kliknięciu na imię na ilustracji zaznacza się kolorem żółtym obrys wskazanej postaci, natomiast po kliknięciu symbolu "..." pojawiają się dodatkowe informacje o wybranej postaci. Pierwsze imię to Homer. W lewej dłoni trzyma laskę; odziany jest w białą szatę. Następny jest Linus. Widać mu tylko prawą stronę twarzy. Orfeusz na głowie ma okrycie koloru niebieskiego, patrzy w stronę korony, którą trzyma anioł. Herodot ma białą szatę na głowie oraz zamknięte oczy. Prawą ręką przytrzymuje się oparcia tronu. Ajschylos patrzy na Homera. Ma długa brodę, odziany jest w czerwoną szatę. Sofokles ma czarną szatę, długą siwą brodę, wzrok ma skierowany w stronę Homera; w dłoniach trzyma zapisany zwój papirusu. Demosenes ma ciemną długą brodę; patrzy na Homera. Menader trzyma się za brodę spoglądając na Homera. Eurypides ma długie włosy; w prawej dłoni trzyma sztylet. Apelles jest ubrany na niebiesko, ma długie włosy. Alkibiades ma na głowie złoty hełm z dużym pióropuszem. Safona ma czarne, elegancko upięte włosy; patrzy przez swoje prawe ramię. Rafael ma długie brązowe włosy; ubrany jest w czarną szatę; spogląda na Homera. Wergiliusz ma na barku białą szatę; ma krótkie włosy, spogląda na Homera. Dante Alighieri ma na sobie czerwoną długą czapkę oraz czerwoną szatę bez rękawów nałożoną na czarną koszulę; w dłoniach trzyma książkę. Torquato Tasso ma czarną szatę; jego broda jest średniej długości. Postać Williama Shakespeare’a ukazana jest fragmentarycznie. Na obrazie znajduje się tylko lewa część jego ciała; reszta wychodzi poza obszar obrazu. Wolfgang Amadeusz Mozart ma długie brązowe włosy, patrzy w stronę Homera. Nicolas Poussin ma długie czarne włosy, wskazuję palcem na Homera a na sobie ma czarną szatę. Pierre Corneille ma na sobie bordowy płaszcz, skrzyżowane ręce trzyma blisko ciała, ma wąsy i długie włosy. Alegoria Illiady ma na sobie pomarańczową suknię, obok niej leży miecz obwiązany czerwoną wstęgą. Alegoria Odysei ma na sobie zieloną suknię; na kolanach ma wiosło. Ezop ma rude kręcone włosy, długą brodę w prawej ręce trzyma zwój papirusu. Pindar ma na sobie długą śnieżnobiałą suknię; ma długą brodę a w rękach trzyma lirę. Hezjod ma długą czarną brodę i czarne średniej długości włosy. Platon ma żółtą szatę, długą brodę i długie włosy przepasane opaską. W prawej ręce trzyma zwinięty papirus. Sokrates przedstawiony jest z siwą długą brodą; ma na sobie niebieską szatę. Jest zwrócony w stronę Platona. Perykles ma na głowie błyszczący złoty hełm. Fidiasz przedstawiony jest, jako człowiek o atletycznej budowie ciała. Podkreśla to krótka czerwona szata. W wyciągniętej dłoni trzyma młotek rzeźbiarski. Twarz Michała Anioła przedstawiona jest w szaro‑brunatnej tonacji. Artysta opiera o dłoń pochyloną głowę. Arystoteles jest łysy; ma długą siwą brodę i wąsy. Arystach z Samotraki ma siwe krótkie włosy; ubrany jest w brunatny habit. Aleksander Wielki ma na sobie złotą zbroję, na głowie złoty hełm, a w prawej, wyciągniętej w stronę Homera ręce, trzyma złotą szkatułkę. Jean Racine ma długie kręcone włosy; jest ubrany w białą bufiastą koszulę i niebieską szatę z czerwonym podbiciem. Molier, ubrany w długi brązowy płaszcz, ma starannie ułożone włosy, a w wyciągniętej ręce trzyma maskę. Nicolas Boileau siedzi na schodach. W prawej dłoni trzyma pióro, zaś w lewej książkę. Ma długie kręcone włosy. Longinus ma krótkie czarne włosy i długą czarną brodę. Odziany jest w szarą szatę. Prawą ręką pisze coś na drewnianej tabliczce. Francois Fenelon ma na sobie brązową sukmanę; ma szpakowate krótkie włosy. Gluck przedstawiony jest jako siwowłosy mężczyzna, ubrany w białą koszulę i czerwony kubrak. Luis de Camoes - ukazany jest jedynie fragment jego twarzy; reszta wychodzi poza obszar obrazu. Ma wysokie czoło, krótkie czarne wąsy i brodę

Obraz autorstwa Augusta Dominique Ingres pod tytułem „Apoteoza Homera” przedstawia mężczyznę ubranego w białą szatę siedzącego w centrum ilustracji. Obok mężczyzny stoi anioł zakładający na głowę mężczyzny koronę. Dookoła mężczyzny znajduje się tłum ludzi. Za nimi stoi budowla posiadająca dużą ilość kolumn. Tło obrazu stanowi błękitne niebo. W prawym panelu znajdują się imiona. Po kliknięciu na imię na ilustracji zaznacza się kolorem żółtym obrys wskazanej postaci, natomiast po kliknięciu symbolu "..." pojawiają się dodatkowe informacje o wybranej postaci. Pierwsze imię to Homer. W lewej dłoni trzyma laskę; odziany jest w białą szatę. Następny jest Linus. Widać mu tylko prawą stronę twarzy. Orfeusz na głowie ma okrycie koloru niebieskiego, patrzy w stronę korony, którą trzyma anioł. Herodot ma białą szatę na głowie oraz zamknięte oczy. Prawą ręką przytrzymuje się oparcia tronu. Ajschylos patrzy na Homera. Ma długa brodę, odziany jest w czerwoną szatę. Sofokles ma czarną szatę, długą siwą brodę, wzrok ma skierowany w stronę Homera; w dłoniach trzyma zapisany zwój papirusu. Demosenes ma ciemną długą brodę; patrzy na Homera. Menader trzyma się za brodę spoglądając na Homera. Eurypides ma długie włosy; w prawej dłoni trzyma sztylet. Apelles jest ubrany na niebiesko, ma długie włosy. Alkibiades ma na głowie złoty hełm z dużym pióropuszem. Safona ma czarne, elegancko upięte włosy; patrzy przez swoje prawe ramię. Rafael ma długie brązowe włosy; ubrany jest w czarną szatę; spogląda na Homera. Wergiliusz ma na barku białą szatę; ma krótkie włosy, spogląda na Homera. Dante Alighieri ma na sobie czerwoną długą czapkę oraz czerwoną szatę bez rękawów nałożoną na czarną koszulę; w dłoniach trzyma książkę. Torquato Tasso ma czarną szatę; jego broda jest średniej długości. Postać Williama Shakespeare’a ukazana jest fragmentarycznie. Na obrazie znajduje się tylko lewa część jego ciała; reszta wychodzi poza obszar obrazu. Wolfgang Amadeusz Mozart ma długie brązowe włosy, patrzy w stronę Homera. Nicolas Poussin ma długie czarne włosy, wskazuję palcem na Homera a na sobie ma czarną szatę. Pierre Corneille ma na sobie bordowy płaszcz, skrzyżowane ręce trzyma blisko ciała, ma wąsy i długie włosy. Alegoria Illiady ma na sobie pomarańczową suknię, obok niej leży miecz obwiązany czerwoną wstęgą. Alegoria Odysei ma na sobie zieloną suknię; na kolanach ma wiosło. Ezop ma rude kręcone włosy, długą brodę w prawej ręce trzyma zwój papirusu. Pindar ma na sobie długą śnieżnobiałą suknię; ma długą brodę a w rękach trzyma lirę. Hezjod ma długą czarną brodę i czarne średniej długości włosy. Platon ma żółtą szatę, długą brodę i długie włosy przepasane opaską. W prawej ręce trzyma zwinięty papirus. Sokrates przedstawiony jest z siwą długą brodą; ma na sobie niebieską szatę. Jest zwrócony w stronę Platona. Perykles ma na głowie błyszczący złoty hełm. Fidiasz przedstawiony jest, jako człowiek o atletycznej budowie ciała. Podkreśla to krótka czerwona szata. W wyciągniętej dłoni trzyma młotek rzeźbiarski. Twarz Michała Anioła przedstawiona jest w szaro‑brunatnej tonacji. Artysta opiera o dłoń pochyloną głowę. Arystoteles jest łysy; ma długą siwą brodę i wąsy. Arystach z Samotraki ma siwe krótkie włosy; ubrany jest w brunatny habit. Aleksander Wielki ma na sobie złotą zbroję, na głowie złoty hełm, a w prawej, wyciągniętej w stronę Homera ręce, trzyma złotą szkatułkę. Jean Racine ma długie kręcone włosy; jest ubrany w białą bufiastą koszulę i niebieską szatę z czerwonym podbiciem. Molier, ubrany w długi brązowy płaszcz, ma starannie ułożone włosy, a w wyciągniętej ręce trzyma maskę. Nicolas Boileau siedzi na schodach. W prawej dłoni trzyma pióro, zaś w lewej książkę. Ma długie kręcone włosy. Longinus ma krótkie czarne włosy i długą czarną brodę. Odziany jest w szarą szatę. Prawą ręką pisze coś na drewnianej tabliczce. Francois Fenelon ma na sobie brązową sukmanę; ma szpakowate krótkie włosy. Gluck przedstawiony jest jako siwowłosy mężczyzna, ubrany w białą koszulę i czerwony kubrak. Luis de Camoes - ukazany jest jedynie fragment jego twarzy; reszta wychodzi poza obszar obrazu. Ma wysokie czoło, krótkie czarne wąsy i brodę

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D167ZAe85

Już w starożytności dzieła Homera były przedmiotem badań literackich. W Atenach w VI wieku p.n.e. specjalna komisja weryfikowała i dokonała redakcji tekstu obu poematów. Grecy chętnie komentowali i objaśniali ich treść. W epoce hellenistycznejEpoka hellenistycznaepoce hellenistycznej badania nad poematami homeryckimi przyczyniły się do rozwoju filologiiFilologiafilologii oraz krytyki tekstuKrytyka tekstukrytyki tekstu. Już wtedy badacze literatury zaczęli spierać się o to, czy oba poematy zostały napisane przez tego samego autora.

Twórczość Homera

Homerowi przypisuje się autorstwo dwóch eposów – „Iliady” i „Odysei”. Oba utwory posiadają jednak dość znaczące różnice, co przez wieki powodowało kontrowersje wśród badaczy literatury. Należy zwrócić uwagę na tytuły: „Iliada” dotyczy losów Ilionu, czyli Troi. „Odyseja” jest dziejami jednostki. Podstawową różnicę stanowi także nastrój obu poematów. „Iliada” jest zasadniczo tragiczna, nastrój „Odysei” jest lżejszy. Pod względem artystycznym „Odyseja” jest bogatsza, kunsztowniejsza. Jeszcze w starożytności zestawiano i analizowano różnice w obu utworach. Zastanawiano się przy tym, czy jest możliwe, by ich twórcą była ta sama osoba. Spór wokół homerowego autorstwa, nazywany dziś powszechnie „kwestią homerycką”, rozgorzał z wielką siłą pod koniec XVIII wieku za sprawą książki „Prolegomena ad Homerum”, autorstwa niemieckiego filologa Friedricha Augusta WolfaFriedrich August WolfFriedricha Augusta Wolfa.

R1TBvwzG1aonh

Fotografia autorstwa Stefana Krmnicek pod tytułem „Medal upamiętniający postać i dokonania Friedricha Augusta Wolfa” przedstawia dwie strony medalu upamiętniającego postać i dokonania Friedricha Augusta Wolfa. Po lewej stronie został przedstawiony awers medalu z profilem mężczyzny, który ma duży nos oraz wysokie czoło. Po prawej stronie znajduje się wyryty napis. Wzdłuż brzegu, dookoła postaci, znajduje się element dekoracyjny w postaci drobnych gwiazdek. Po prawej stronie ilustracji, na rewersie, wypisano w języku łacińskim zasługi filologa. Medal jest okrągły. Tło fotografii jest białe.

Z czasem mnożono teorie, dotyczące okoliczności powstania poematów. Uważano na przykład, że są one wynikiem pracy wielu pokoleń autorów, którzy przez długi czas ubogacali zasadnicze opowieści, stworzone przez Homera. Według innych „Iliada” miała być połączeniem pieśni stworzonych przez wielu autorów, a sam Homer nigdy nie istniał. Naprzeciw tym teoriom pluralistycznym wychodzili zwolennicy unifikacji. Argumentowali oni, że rozbieżności między poematami nie wykluczają homerowego autorstwa. Wedle jednego z założeń różnice w treści mają wynikać z długiego czasu, jaki upłynął między ułożeniem obu eposów (około 50 lat). Poeta mógł przecież napisać „Iliadę” w młodości, a „Odyseję” w dojrzałym wieku lub nawet na starość. Homerowego autorstwa nie można jednoznacznie odrzucić, a autorytet i legenda poety sprawiają, że dziś powszechnie uznajemy, że był on autorem obu eposów.

„Iliada” to epos bohaterski składający się z 24 ksiąg (pieśni). Wydarzenia opisane w pieśniach mają miejsce podczas ostatniego roku wojny trojańskiej, akcja rozgrywa się w ciągu 40 dni. Głównym motywem utworu jest gniew AchillesaAchilles, -isAchillesa. Ten mityczny heros, skonfliktowany z królem AgamemnonemAgamemnonAgamemnonem, wycofuje się z udziału w wojnie. Niepowodzenia wojsk greckich pod murami Troi nie są w stanie przekonać Achillesa do walki. Dzieje się to dopiero za sprawą śmierci jego bliskiego przyjaciela – PatroklosaPatroklosPatroklosa. Najbardziej znanym pojedynkiem, opisanym w „Iliadzie” przez Homera, jest walka Achillesa z księciem trojańskim HektoremHektorHektorem. Śmierć, wydanie ciała oraz pogrzeb Hektora stanowią treść ostatnich ksiąg poematu.

R1MKycp1X9e4r

Obraz autorstwa Franza Matsch pod tytułem „Achilles ciągnący martwe ciało Hektora” przedstawia mężczyznę ubranego w zbroję oraz hełm. Tym mężczyzną jest Achilles. W jednej ręce trzyma włócznię i tarczę, w drugiej zaś hełm pokonanego w pojedynku Hektora. Znajduje się na rydwanie ciągniętym przez dwa czarne konie. Do rydwanu zostało przywiązane ciało Hektora. Za rydwanem jadą konno uzbrojeni wojownicy. W tle obrazu znajdują się mury miasta oraz błękitne niebo.

”Odyseja” nawiązuje do dziesięcioletniej tułaczki króla Itaki Odyseusza w drodze do domu po zakończeniu wojny trojańskiej. Akcja utworu, podobnie jak w przypadku „Iliady”, obejmuje 40 dni. Rozpoczyna się opisem narady bogów nad dalszymi losami bohatera, który przebywa w tym czasie u nimfy KalipsoKalipsoKalipso. W zakończeniu utworu Odys dociera do rodzinnej Itaki, rozprawia się z zalotnikami, starającymi się o rękę jego żony i zawiera przymierze z ich rodzinami. Sam Odys, przebywając na dworze króla Feaków AlkinoosaAlkinoosAlkinoosa relacjonuje również przygody swoje i towarzyszy, które miały miejsce przed pobytem u Kalipso.

RKezp5UNpIBsl

Fotografia przedstawia fragment czarnofigurowego naczynia ze sceną z „Odysei”. Po prawej stronie ilustracji znajduje się siedzący cyklop. Naprzeciw niego stoi mężczyzna (Odyseusz) z włócznią skierowaną w oko cyklopa. Za Odysem stoi jego towarzysz. Ma on wyciągnięte w górę ręce. Odys ma białe ciało, zaś dwie pozostałe postaci - czarne. Tło naczynia zdobione jest wzorami o różnym kształcie.

Jeszcze w starożytności przypisywano Homerowi również autorstwo innych utworów. Spośród nich najbardziej znany jest zbiór 33 hymnów do greckich bogów, tzw. hymnów homeryckichHymny homeryckiehymnów homeryckich. Już uczeni aleksandryjscy wykluczyli autorstwo Homera, jednak nie ulega wątpliwości, że właśnie na jego twórczości hymny były wzorowane. Późniejsi autorzy z powodzeniem imitowali wielkiego poetę, pisząc również poematy heroikomiczne. Najbardziej znanym utworem tego typu jest „Batrachomyomachia” („Wojna żabio‑mysia”), wzorowana na „Iliadzie”.

RAulfA4fCDwGT

Ilustracja autorstwa Fedora Flinzer pod tytułem „Batrachomyomachia” przedstawia bitwę pomiędzy żabami a myszami. Po lewej stronie ilustracji znajdują się myszy uzbrojone w łuki oraz miecze przypominające igły, jakie służą do szycia. Myszy atakują ze skarpy, na której stoi ich wódz z wyciągniętą łapą; w centralnej części obrazu znajduje się żaba z wbitym w plecy narzędziem przypominającym śrubokręt. Z wody wystają nogi, łapy oraz pyski żab. Kilka myszy siedzi na brzegu i celuje ostrymi narzędziami w wyłaniające się żaby. Po prawej stronie w dolnej części ilustracji znajdują się żaby uciekające do wody. W prawym górnym rogu znajduje się tekst w języku niemieckim. Nad walczącymi, po zachmurzonym niebie lecą ptaki.

Podsumowanie

Wielkość Homera polega na wykorzystaniu dorobku poprzedzających go wielkich pieśniarzy do stworzenia dwóch wielkich eposów bohaterskich. Stały się one inspiracją i niedoścignionym wzorem dla późniejszych twórców. Żyjący prawdopodobnie w VIII wieku p.n.e. poeta spogląda w odległe czasy wielkich greckich bohaterów i z pasją opowiada o nich słuchaczowi. Inspiruje odbiorcę, upomina i poucza. Jego pieśni są rodzajem kodeksu moralnego. Bohaterowie wskazują, jak należy postępować w życiu, wobec wyzwań codzienności, by osiągnąć pośmiertną sławę. Tak skomponowane, w poczuciu Greków doskonale zbudowane eposy, będą stanowiły inspirację dla kolejnych pokoleń i staną się trwałym fundamentem europejskiej literatury.

RY9ZtJLMTYkST

Fotografia przedstawia płaskorzeźbę Homera grającego na kitharze autorstwa Antoine'a‑Denis'a Chaudet. Ukazany jest mężczyzna siedzący na zdobionym krześle. Ma on długą brodę, kręcone włosy i bose stopy. Na głowie ma wieniec laurowy - symbol poetów. Ubrany jest w długą szatę, a w dłoniach trzyma instrument. W tle fotografii znajdują się zdobione elementy fasady.

Ćwiczenia

Słownik pojęć

Friedrich August Wolf

Friedrich August Wolf

(1759 – 1824) niemiecki filolog klasyczny, znany przede wszystkim ze swoich badań twórczości Homera.

R172SkXIIdEz7

Ilustracja przedstawia medal upamiętniający postać i dokonania Friedricha Augusta Wolfa. Na ilustracji znajduje się okrągły medal z profilem mężczyzny, który ma duży nos oraz wysokie czoło. Po prawej stronie znajduje się wyryty napis. Wzdłuż brzegu, dookoła postaci, znajduje się element dekoracyjny w postaci drobnych gwiazdek.

Hektor

Hektor

mityczny bohater trojański, syn Priama i Hekabe. Zginął z rąk Achillesa podczas wojny trojańskiej. W ten sposób Achilles pomścił śmierć swojego przyjaciela Patroklosa.

R1KX4edIgIN6F

Ilustracja przedstawia portret Hektora autorstwa Nicolasa de Bruyn. W centralnej części ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w zbroję oraz bogato zdobiony hełm. Ma długie włosy wystające spod hełmu, niewielką, kręconą brodę oraz wąsy. Ma szeroko otwarte oczy i lekko otwarte usta. Prawą dłoń ma uniesioną lekko do góry, w geście powitania. Portret Hektora otoczony jest okrągłą ramką, a wokół niej znajdują się różne elementy dekoracyjne. Elementy te zostały przedstawione niemal w odbiciu lustrzanym. W górnej części ilustracji znajdują się dwie jaszczurki, dwa ptaki oraz dwa ślimaki. W dolnej części ilustracji znajdują się dwie postacie posiadające głowę psa oraz skrzydła, dwa pasikoniki oraz dwa motyle. Pomiędzy nimi znajduje się zdobiona tabliczka z napisem "Hector troianus". Obraz zdobią także rysunki owadów, kwiatów, spiralnych detali. Pod ilustracją znajduje się zdanie w języku łacińskim dotyczące twórcy dzieła oraz rok wykonania- 1594.

Odyseusz

Odyseusz

mityczny król Itaki, syn Leartesa i Antiklei, bohater wojny trojańskiej. Czyny Odyseusza zostały opisane przez Homera zarówno w „Iliadzie” jak i „Odysei”.

RtwesBnu9EFti

Ilustracja przedstawia obraz zatytułowany "Powrót Odyseusza do Itaki" autorstwa Johna Bernarda Patridge. Pośrodku obrazu, w pomieszczeniu przypominającym wnętrze pałacu, stoi mężczyzna z łukiem gotowym do strzału. Ubrany jest w futrzany krótki strój i czapkę; na nogach ma wysokie sandały z rzemienia. W pasie przywiązany ma kołczan ze strzałami. Mężczyzna ma okulary. Po jego prawej stronie, nieco w tyle, stoi kobieta ubrana w długą powłóczystą szatę. Na głowę ma zarzuconą chustę. Po lewej stronie, na trzecim planie obrazu, stoi dwóch starszych mężczyzn, którzy z uwagą przyglądają się łucznikowi. Sala ozdobiona jest kolumnami. U góry i u dołu obrazu znajdują się napisy w języku angielskim.

Patroklos

Patroklos

mityczny bohater wojny trojańskiej, przyjaciel Achillesa. W zbroi Achillesa wyruszył do walki i zginął, pokonany przez Hektora. Jego śmierć sprawiła, że Achilles powrócił do walki i przyczynił się do zdobycia Troi przez Achajów.

R1b5d3E9xm8eE

Ilustracja przedstawia fragment greckiej wazy czerwonofigurowej, która przedstawia Achillesa opatrującego Patroklosa. Na ilustracji po prawej stronie znajduje Achilles. Mężczyzna ubrany jest w zbroję oraz hełm. Opatruje bandażem młodego człowieka w krótkiej zbroi, który znajduje się po lewej stronie ilustracji. Patroklos siedzi z rozłożonymi nogami trzymając się za chora rękę. Jego wyraz twarzy sugeruje cierpienie. Tło ilustracji jest czarne.

Notatki ucznia

Galeria

R1WH63ySjOvnh

Obraz autorstwa Williama‑Adolphe Bouguereau pod tytułem „Homer jako niewidomy śpiewak” przedstawia chłopca prowadzącego starszego mężczyznę za ręke oraz psa. W centrum obrazu znajduje się starszy mężczyzna ubrany w białą szatę, jest to Homer. Po prawej stronie znajduje się chłopiec ubrany w niebieską szatę. W lewej dolnej części obrazu stoi duży pies; sprawia wrażenie agresywnego. Na drugim planie widoczni są dwaj mężczyźni, jeden z nich stoi z podniesionymi rękoma w górę a drugi siedzi na ziemi. Tło stanowią góry oraz błękitne niebo.

RyHY2cSyZuUD1

Fotografia przedstawia rzymską kopię hellenistycznej rzeźby ukazującej popiersie Homera. Mężczyzna ma długą brodę, rozchylone usta, zmarszczki wokół oczu i na czole, prosty nos oraz krótkie kręcone włosy. Rzeźba wykonana jest z jasnego kamienia. Tło fotografii jest niebieskie.

RB8SdKkAXofdl

Obraz autorstwa Augusta Dominique Ingres pod tytułem „Apoteoza Homera” przedstawia mężczyznę ubranego w białą szatę siedzącego w centrum ilustracji. Obok mężczyzny stoi anioł zakładający na głowę mężczyzny koronę. Dookoła mężczyzny znajduje się tłum ludzi. W tle obrazu znajduje się budowla posiadająca dużą ilość kolumn. W tle obrazka znajduje się błękitne niebo.

R1TBvwzG1aonh

Fotografia autorstwa Stefana Krmnicek pod tytułem „Medal upamiętniający postać i dokonania Friedricha Augusta Wolfa” przedstawia dwie strony medalu upamiętniającego postać i dokonania Friedricha Augusta Wolfa. Po lewej stronie został przedstawiony awers medalu z profilem mężczyzny, który ma duży nos oraz wysokie czoło. Po prawej stronie znajduje się wyryty napis. Wzdłuż brzegu, dookoła postaci, znajduje się element dekoracyjny w postaci drobnych gwiazdek. Po prawej stronie ilustracji, na rewersie, wypisano w języku łacińskim zasługi filologa. Medal jest okrągły. Tło fotografii jest białe.

R1MKycp1X9e4r

Obraz autorstwa Franza Matsch pod tytułem „Achilles ciągnący martwe ciało Hektora” przedstawia mężczyznę ubranego w zbroję oraz hełm. Tym mężczyzną jest Achilles. W jednej ręce trzyma włócznię i tarczę, w drugiej zaś hełm pokonanego w pojedynku Hektora. Znajduje się na rydwanie ciągniętym przez dwa czarne konie. Do rydwanu zostało przywiązane ciało Hektora. Za rydwanem jadą konno uzbrojeni wojownicy. W tle obrazu znajdują się mury miasta oraz błękitne niebo.

RKezp5UNpIBsl

Fotografia przedstawia fragment czarnofigurowego naczynia ze sceną z „Odysei”. Po prawej stronie ilustracji znajduje się siedzący cyklop. Naprzeciw niego stoi mężczyzna (Odyseusz) z włócznią skierowaną w oko cyklopa. Za Odysem stoi jego towarzysz. Ma on wyciągnięte w górę ręce. Odys ma białe ciało, zaś dwie pozostałe postaci - czarne. Tło naczynia zdobione jest wzorami o różnym kształcie.

RAulfA4fCDwGT

Ilustracja autorstwa Fedora Flinzer pod tytułem „Batrachomyomachia” przedstawia bitwę pomiędzy żabami a myszami. Po lewej stronie ilustracji znajdują się myszy uzbrojone w łuki oraz miecze przypominające igły, jakie służą do szycia. Myszy atakują ze skarpy, na której stoi ich wódz z wyciągniętą łapą; w centralnej części obrazu znajduje się żaba z wbitym w plecy narzędziem przypominającym śrubokręt. Z wody wystają nogi, łapy oraz pyski żab. Kilka myszy siedzi na brzegu i celuje ostrymi narzędziami w wyłaniające się żaby. Po prawej stronie w dolnej części ilustracji znajdują się żaby uciekające do wody. W prawym górnym rogu znajduje się tekst w języku niemieckim. Nad walczącymi, po zachmurzonym niebie lecą ptaki.

RY9ZtJLMTYkST

Fotografia przedstawia płaskorzeźbę Homera grającego na kitharze autorstwa Antoine'a‑Denis'a Chaudet. Ukazany jest mężczyzna siedzący na zdobionym krześle. Ma on długą brodę, kręcone włosy i bose stopy. Na głowie ma wieniec laurowy - symbol poetów. Ubrany jest w długą szatę, a w dłoniach trzyma instrument. W tle fotografii znajdują się zdobione elementy fasady.

R1IpjCMBz9F2n

Ilustracja przedstawia spotkanie Odysa z syrenami. Ilustracja przedstawia grecką amforę, na której namalowana została łódź. Na łodzi znajduję się sześciu mężczyzn. Czterej mężczyźni wiosłują, jeden znajduje się na środku łodzi przywiązany do masztu, ostatni z nich znajduje się po prawej stronie obrazka na dziobie łodzi. Nad mężczyznami znajdują się trzy syreny, istoty mające ciało ptaka oraz ludzką głowę. Tło ilustracji jest czarne.

RfOu1vUFlVpTL

Obraz autorstwa Gavina Hamilton pod tytułem „Achilles opłakujący Patroklosa” przedstawia zwłoki zmarłego Patroklosa. Na środku obrazu znajdują się zwłoki mężczyzny podtrzymywane przez Achillesa. Po lewej stronie obrazu znajdują się kobiety ubrane w długie szaty opłakujące śmierć mężczyzny. Po prawej stronie obrazu znajdują się mężczyźni ubrani w długie szaty, w rękach mężczyzn znajdują się włócznie. W tle obrazu znajduje się duże drzewo oraz budynek.

RuXdqBn9xqe1v

Ilustracja przedstawia Odyseusza i syreny. Na ilustracji znajduje się łódź, na której znajduje się czterech żołnierzy trzymających tarcze. Na środku łodzi znajduje się Odyseusz ubrany w białą szatę. Po prawej stronie ilustracji znajdują się trzy syreny, istoty mające ciało ptaka oraz ludzką głowę.

R1KX4edIgIN6F

Ilustracja przedstawia portret Hektora autorstwa Nicolasa de Bruyn. W centralnej części ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w zbroję oraz bogato zdobiony hełm. Ma długie włosy wystające spod hełmu, niewielką, kręconą brodę oraz wąsy. Ma szeroko otwarte oczy i lekko otwarte usta. Prawą dłoń ma uniesioną lekko do góry, w geście powitania. Portret Hektora otoczony jest okrągłą ramką, a wokół niej znajdują się różne elementy dekoracyjne. Elementy te zostały przedstawione niemal w odbiciu lustrzanym. W górnej części ilustracji znajdują się dwie jaszczurki, dwa ptaki oraz dwa ślimaki. W dolnej części ilustracji znajdują się dwie postacie posiadające głowę psa oraz skrzydła, dwa pasikoniki oraz dwa motyle. Pomiędzy nimi znajduje się zdobiona tabliczka z napisem "Hector troianus". Obraz zdobią także rysunki owadów, kwiatów, spiralnych detali. Pod ilustracją znajduje się zdanie w języku łacińskim dotyczące twórcy dzieła oraz rok wykonania- 1594.

RtwesBnu9EFti

Ilustracja przedstawia obraz zatytułowany "Powrót Odyseusza do Itaki" autorstwa Johna Bernarda Patridge. Pośrodku obrazu, w pomieszczeniu przypominającym wnętrze pałacu, stoi mężczyzna z łukiem gotowym do strzału. Ubrany jest w futrzany krótki strój i czapkę; na nogach ma wysokie sandały z rzemienia. W pasie przywiązany ma kołczan ze strzałami. Mężczyzna ma okulary. Po jego prawej stronie, nieco w tyle, stoi kobieta ubrana w długą powłóczystą szatę. Na głowę ma zarzuconą chustę. Po lewej stronie, na trzecim planie obrazu, stoi dwóch starszych mężczyzn, którzy z uwagą przyglądają się łucznikowi. Sala ozdobiona jest kolumnami. U góry i u dołu obrazu znajdują się napisy w języku angielskim.

R1b5d3E9xm8eE

Ilustracja przedstawia fragment greckiej wazy czerwonofigurowej, która przedstawia Achillesa opatrującego Patroklosa. Na ilustracji po prawej stronie znajduje Achilles. Mężczyzna ubrany jest w zbroję oraz hełm. Opatruje bandażem młodego człowieka w krótkiej zbroi, który znajduje się po lewej stronie ilustracji. Patroklos siedzi z rozłożonymi nogami trzymając się za chora rękę. Jego wyraz twarzy sugeruje cierpienie. Tło ilustracji jest czarne.

Bibliografia

• Homer, Iliada, tłum. K. Jeżewska, Ossolineum, Wrocław 1986.

• Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, Ossolineum, Wrocław 2004.

• Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, Pieśń pierwsza, [w:] https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/homer-odyseja.html [dostęp: 17.05.2022 r.]

• Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1965.

• Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

• Winniczuk L. (red.), Słownik kultury antycznej, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1989.