„Życie każdego człowieka jest jak książka” – refleksje człowieka z „Pejzażu z białą książką”

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna pojecie tabula rasa,

• zna dzieła malarskie: Joanny Wiszniewskiej‑Domańskiej „Pejzaż z białą książką” i Giuseppe Marii Crepsi „Biblioteka”,

• wie, jak ważne są książki w życiu człowieka (na przestrzeni wieków),

• wie, co to jest opis.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• odczytać ukryte, metaforyczne treści,

• odczytać treść i przesłanie symboliczne dzieł sztuki,

• opisać cechy obrazu z uwzględnieniem kolorystyki, tła, linii, kształtu,

• odczytać sens symboliczny dzieła sztuki,

• opisać relacje powstające między człowiekiem a książką,

• wykorzystać zdobyte informacje w praktyce,

• stworzyć graficzną, czytelna notatkę lub notować w formie punktów, tabeli,

• uwzględniać w notatce treści symboliczne,

• interpretować i analizować dzieła malarskie,

• czytać, rozumieć i wartościować utwór dzięki zdobytym na lekcji informacjom,

• określić podstawową problematykę dzieła malarskiego, omówić jego problematykę dosłowną i metaforyczną.

2. Metoda i forma pracy

Heureza, metoda działań twórczych, przekład intersemiotyczny, praca indywidualna i zbiorowa, interpretacja dzieł malarskich, elementy dyskusji.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik: Jędrychowska M., Kłakówna Z. A, To lubię! - Teksty i zadania. Podręcznik do j. polskiego Książka ucznia. Klasa III gimnazjum, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000. (W nim zawarte są reprodukcje: „Pejzaż z białą książką” Joanny Wiszniewskiej‑Domańskiej i Giuseppe Marii Crepsi „Biblioteka”)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.

2. Nauczyciel pyta uczniów, czym jest dla nich książka w codziennym życiu (przyjacielem, pomocą do nauki, podręcznikiem, miłą lekturą). Uczniowie zastanawiają się, ile czasu dziennie poświęcają książkom, a ile komputerowi. Snują refleksje nad tym, czy samodzielnie sięgają po książki. Uczniowie podają cechy, które kojarzą im się ze słowem książka, wypisują je na tablicy.

Książka to: mądrość, wiedza, nauka, lektura, czytanie, hobby, kultura, wiadomości, informacje.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie pracują z podręcznikiem „To lubię” (rozdział zatytułowany „Prawdziwe życie” ). Zajmują się interpretacją grafiki Joanny Wiszniewskiej‑Domańskiej „Pejzaż z białą książką” i obrazu Giuseppe Marii Crepsi „Biblioteka”.

Zwracają uwagę na: kolorystykę, tło, przestrzeń, linie, sposób wykonania. Wskazują znaczenie dosłowne, potem z pomocą nauczyciela wyjaśniają znaczenie ukryte, symboliczne.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Co przedstawia ilustracja? (człowieka przed ogromną, niezapisaną księgą)

• Co oprócz człowieka i księgi widać na obrazie? (pusta przestrzeń)

• Jak wygląda człowiek i czym się zajmuje?

• Jak wygląda książka ?

• Jaka ona jest w porównaniu do człowieka?

• Dlaczego księga jest niezapisana?

• Jak jest kolorystyka „Pejzażu z białą książką”?

• Jak jest technika rysunku?

• W jaki sposób obraz został zagospodarowany? (ilość elementów, tło, kształty, światło)

• Dlaczego człowiek jest mały a księga wielka?

• Co może symbolizować ta pusta księga?

2. Nauczyciel zapisuje na tablicy sekwencje Johna Locka „tabula rasa” i wyjaśnia jej pochodzenie oraz znaczenie.

3. Nauczyciel porównuje życie nowonarodzonego człowieka do pustej księgi (nie zawiera ono żadnych doświadczeń). Wraz z upływem lat księga zapełnia się.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie samodzielnie dokonują analizy wybranego grafiku, zwracając uwagę na: wygląd ilustracji, elementy, tło, linie, kształt, układ elementów, proporcje, światło, kolorystykę, nastrój, symbolikę. Uwzględniają warstwę dosłowna i symboliczną dzieła.

5. Bibliografia

1. Jędrychowska M., Kłakówna Z. A, To lubię! - Teksty i zadania. Podręcznik do j. polskiego Książka ucznia. Klasa III gimnazjum, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000.

2. Kopaliński W., Słownik symboli, WP, Warszawa 1990.

3. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa 1985.

4. Markowski A., Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2005.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak