Życie, miłość i problematyka społeczna w powieści Chłopi Władysława Reymonta

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna sylwetkę i twórczość Władysława Reymonta,

• wie o przyznaniu Władysławowi Reymontowi literackiej Nagrody Nobla,

• wie, jak wyglądała wieś polska i życie na niej na przełomie XIX i XX wieku.

b) Umiejętności

Uczeń:

• opisuje ukazany w powieści Chłopi obraz wsi i panujących na niej stosunków społecznych,

• potrafi wytłumaczyć, na czym polega związek człowieka z przyrodą w powieści Władysława Reymonta,

• odnajduje w tekście fragmenty na potwierdzenie danej tezy lub jej odrzucenie,

• charakteryzuje i ocenia bohaterów powieści.

2. Metoda i forma pracy

W formie referatu: wybrany uczeń zarysowuje biografię Władysława Reymonta.

W formie wykładu: nauczyciel przedstawia realia wsi polskiej końca XIX wieku.

Metoda praktyczna: uczniowie omawiają poszczególne wątki powieści Chłopi.

Uczniowie oglądają fragment filmu Chłopi.

Metoda ekspresywna: uczniowie mówią o wrażeniach z filmu.

3. Środki dydaktyczne

1. Film Chłopi w reżyserii Jana Rybkowskiego.

2. Zdjęcie Władysława Reymonta.

3. Chłopi Władysława Reymonta.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Jeden z uczniów w formie referatu przedstawia biografię Władysława Reymonta. Pozostali słuchają, oglądają zdjęcie noblisty i zapisują najważniejsze informacje dotyczące życia
i twórczości pisarza.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie przypominają fabułę Chłopów. Opisują środowisko, w którym rozgrywa się akcja powieści. Przestawiają ogólne charakterystyki głównych bohaterów.

Nauczyciel zarysowuje sytuację ekonomiczną i społeczną chłopów na ziemiach zaboru rosyjskiego od momentu zniesienia pańszczyzny w 1864 roku.

Uczniowie wymieniają warstwy społeczne, których przedstawicieli można odnaleźć
w powieści. Opisują ich status materialny i znaczenie w życiu wsi. Opowiadają wątek
o zatargu między dworem a gromadą wiejską, którego przedmiotem był wyrąb lasu.

Życie człowieka na wsi determinowane cyklem przyrodniczym – uczniowie odpowiadają na pytanie, dlaczego natura wpływa na funkcjonowanie wsi w znacznie większym stopniu niż ma to miejsce w mieście. Przytaczają fragmenty (wcześniej odnalezione i zaznaczone) powieści wskazujące na ścisły związek człowieka z przyrodą, której ów człowiek stanowi integralny element.

Uczniowie wymieniają zapamiętane z lektury powieści tradycje, zwyczaje i obrzędy kultywowane na polskiej wsi. Nauczyciel wskazuje na istotę życia gromadnego, które wyznacza wzory i normy postępowania jednostki. Uczniowie przybliżają sylwetkę Jagny, która swoim stylem życia wyłamywała się z ustalonych schematów. Oceniają bohaterkę.

Uczniowie oglądają fragment filmu na podstawie powieści Reymonta w reżyserii Jana Rybkowskiego. W trakcie projekcji zwracają szczególną uwagę na elementy omówione
w pierwszej części zajęć.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami po obejrzeniu filmu.

5. Bibliografia

1. Literatura polska, pod red. J. Krzyżanowskiego i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.

2. Reymont W., Chłopi, PIW, Warszawa 1996.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Związek człowieka z przyrodą w powieści „Chłopi” – na podstawie filmu i przeczytanej lektury napisz, jaką rolę odgrywa natura w życiu wsi. Przypomnij momenty wskazujące na zespolenie losów człowieka i przyrody, które się wzajemnie przenikają i determinują.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak